سوره الإسراء

سوره النحل	سوره الإسراء	سوره الكهف
شماره کتابت : ١٧ جزء : نزول ترتيب نزول : ٥٠ محل نزول : مكه اطلاعات آماری تعداد آیات : ١١١ تعداد کلمات : ١٧٥٧ تعداد حروف :

در حال بارگیری... آتَيْنَا آخَر آدَم آمِنُوا آيَاتِنَا آيَة آيَتَيْن أَجَلا أَجْرا أَجْلِب أَحَاط أَحَدُهُمَا أَحْسَن أَحْسَنْتُم أَخّرْتَن أَخْرِجْنِي أَدْخِلْنِي أَرَاد أَرَدْنَا أَرَيْنَاک أَرْسَلْنَا أَرْسَلْنَاک أَسَأْتُم أَسْجُد أَسْرَى أَضَل أَعْتَدْنَا أَعْرَض أَعْرَضْتُم أَعْلَم أَعْمَى أَقِم أَقْرَب أَقْوَم أَلِيما أَلْزَمْنَاه أَمَرْنَا أَمِنْتُم أَمْدَدْنَاکُم أَمْر أَنْزَل أَنْزَلْنَاه أَنْعَمْنَا أَهْدَى أَهْلَکْنَا أَوّل أَوْحَيْنَا أَوْفُوا أَوْلِيَاء أَيّا أَيّهُم أَکْبَر أَکْثَر أُخْرَى أُنَاس أُوتُوا أُوتِي أُوتِيتُم إِبْلِيس إِحْسَانا إِذا إِسْرَائِيل إِلَيْهِم إِلٰها إِمّا إِنسَان إِنّه إِنّي إِيّاه ابْتَغ اجْتَمَعَت اجْعَل ادْعُوا اذْهَب اسْتَطَعْت اسْتَفْزِز اسْجُدُوا اسْکُنُوا اقْرَأ الذّل الرّؤْيَا الرّحْمٰن الرّوح الرّيح السّمَاء السّمَاوَات السّمِيع السّنِين الشّجَرَة الشّرّ الشّمْس الشّيْطَان الصّالِحَات الصّلاَة الضّرّ الطّيّبَات الظّالِمُون الظّالِمِين اللّه اللّيْل النّاس النّاقَة النّبِيّين النّهَار الّتِي الْآخِرَة الْأَرْض الْأَسْمَاء الْأَقْصَى الْأَمْوَال الْأَنْهَار الْأَوّلُون الْأَوْلاَد الْإِنْس الْإِنْسَان الْإِنْفَاق الْبَاطِل الْبَحْر الْبَرّ الْبَصِير الْجِن الْحَرَام الْحَق الْحَمْد الْحَيَاة الْحُسْنَى الْحِسَاب الْعَاجِلَة الْعِلْم الْفَجْر الْفُلْک الْقَوْل الْقُرُون الْقُرْآن الْقِيَامَة الْمَسْجِد الْمَلاَئِکَة الْمَلْعُونَة الْمَمَات الْمُؤْمِنِين الْمُلْک الْمُهْتَد الْهُدَى الْوَسِيلَة الْيَوْم الْکَرّة الْکِبَر الْکِتَاب انْظُر اهْتَدَى بَارَکْنَا بَشَرا بَصَائِر بَصِيرا بَعَث بَعْدِه بَعْض بَعْضَهُم بَعْضُهُم بَنِي بَنِين بَيّنَات بَيْت بَيْنَهُم بَيْنَکُم بَيْنِي بُکْما بِآيَاتِنَا بِأَمْوَال بِأَنّهُم بِإِمَامِهِم بِالشّرّ بِاللّه بِالنّاس بِالّذِي بِالْآخِرَة بِالْآيَات بِالْحَق بِالْخَيْر بِالْوَالِدَيْن بِجَانِبِه بِحَمْدِه بِخَيْلِک بِذُنُوب بِرَبّک بِصَلاَتِک بِصَوْتِک بِعَبْدِه بِعِبَادِه بِمَن بِمِثْل بِمِثْلِه بِنَفْسِک بِيَمِينِه تَأْتِي تَارَة تَبِعَک تَبِيعا تَتّخِذُوا تَتْبِيرا تَجِد تَجِدُوا تَجْعَل تَجْهَر تَحْوِيلا تَخْوِيفا تَدْعُوا تَدْعُون تَدْمِيرا تَرْقَى تَرْکَن تَزِر تَظُنّون تَعْبُدُوا تَفْجُر تَفْجِيرا تَفْصِيلا تَفْضِيلا تَقْتُلُوا تَقْرَبُوا تَمْلِکُون تَنْزِيلا تَکُون تَکْبِيرا تُؤْمِنُوا تُخَافِت تُسْقِط تُنَزّل تِسْع ثَبّتْنَاک ثَمُود جَاء جَاءَهُم جَانِب جَدِيدا جَزَاء جَزَاؤُهُم جَزَاؤُکُم جَعَل جَعَلْنَا جَعَلْنَاه جَعَلْنَاکُم جَمِيعا جَنّة جَهَنّم جِئْنَا حَاصِبا حَسِيبا حَصِيرا حَلِيما حَمَلْنَاهُم حَوْلَه خَبَت خَبِيرا خَزَائِن خَسَارا خَشْيَة خَلَق خَلَقْت خَلَقْنَا خَلِيلا خَلْقا خُشُوعا خِلاَفَک خِلاَلَهَا دَاوُد دَخَلُوه دَرَجَات دُونِه دُونِي ذُرّيّتَه رَأَيْتَک رَب رَبّنَا رَبّهِم رَبّي رَبّک رَجِلِک رَحِيما رَحْمَة رَحْمَتَه رَدَدْنَا رَزَقْنَاهُم رَسُولا رُءُوسَهُم رُسُلِنَا رُفَاتا زَبُورا زَعَمْت زَعَمْتُم زَهَق زَهُوقا زُخْرُف زِدْنَاهُم سَبِيلا سَعَى سَعِيرا سَعْيَهَا سَعْيُهُم سُبْحَان سُجّدا سُلْطَان سُلْطَانا سُنّة شَارِکْهُم شَاکِلَتِه شَدِيدا شَرِيک شَهِيدا شَيْء شَيْئا شِئْنَا شِفَاء صَرّفْنَا صُمّا صِدْق ضَل ضِعْف طَائِرَه طُغْيَانا طِينا ظَهِيرا عَجّلْنَا عَدَد عَدُوّا عَذَاب عَذَابا عَذَابَه عَسَى عَطَاء عَلَوْا عَلَي عَلَيْهَا عَلِمْت عَنْکُم عُدْتُم عُدْنَا عُلُوّا عُمْيا عُنُقِه عِبَادِه عِبَادِي عِدْهُم عِظَاما عِنَب عِنْدَک غَسَق غَفُورا غَيْرَه غُرُورا فَأَبَى فَأَرَاد فَأَغْرَقْنَاه فَأَمِنْتُم فَإِنّمَا فَاسْأَل فَتَسْتَجِيبُون فَتَقْعُد فَتَهَجّد فَتُفَجّر فَتِيلا فَحَق فَدَمّرْنَاهَا فَرَبّکُم فَرَقْنَاه فَسَجَدُوا فَصّلْنَاه فَضّلْنَا فَضّلْنَاهُم فَضْلا فَضْلَه فَضْلِه فَظَلَمُوا فَفَسَقُوا فَقَال فَلَه فَلَهَا فَمَحَوْنَا فَهُو فَيُرْسِل فَيُغْرِقَکُم فِتْنَة فِرْعَوْن قَادِر قَاصِفا قَال قَالُوا قَبِيلا قَبْلَک قَبْلِه قَتُورا قَرْيَة قَضَى قَلِيلا قَوْلا قُرْآن قُرْآنا قُل قُلْنَا لاَتّخَذُوک لَأَحْتَنِکَن لَأَذَقْنَاک لَأَظُنّک لَأَمْسَکْتُم لَبِثْتُم لَدُنْک لَفِيفا لَلْآخِرَة لَمَبْعُوثُون لَمَفْعُولا لَنَذْهَبَن لَنَزّلْنَا لَهُمَا لَيَسْتَفِزّونَک لَيَفْتِنُونَک لَيْلا لِآدَم لِأَنْفُسِکُم لِبَعْض لِبَنِي لِتَبْتَغُوا لِتَعْلَمُوا لِتَفْتَرِي لِتَقْرَأَه لِدُلُوک لِرُقِيّک لِسُنّتِنَا لِعِبَادِي لِلنّاس لِلّتِي لِلّه لِلْأَذْقَان لِلْإِنْسَان لِلْمَلاَئِکَة لِلْمُؤْمِنِين لِلْکَافِرِين لِنَفْسِه لِنُرِيَه لِيَدْخُلُوا لِيَسُوءُوا لِيُتَبّرُوا لِيُخْرِجُوک مَأْوَاهُم مَثَل مَثْبُورا مَحْذُورا مَحْظُورا مَحْمُودا مَخْذُولا مَدْحُورا مَذْمُوما مَرّة مَسّه مَسّکُم مَسْئُولا مَسْحُورا مَسْطُورا مَشْهُودا مَشْکُورا مَعَه مَقَاما مَلاَئِکَة مَلَکا مَلُوما مَنَع مَنَعَنَا مَنْشُورا مَوْفُورا مُؤْمِن مُبَشّرا مُبِينا مُبْصِرَة مُتْرَفِيهَا مُخْرَج مُدْخَل مُطْمَئِنّين مُعَذّبُوهَا مُعَذّبِين مُهْلِکُوهَا مُوسَى مُکْث مِثْلَهُم نَأَى نَافِلَة نَبْعَث نَجّاکُم نَحْشُرُهُم نَحْن نَخِيل نَدْعُو نَذِيرا نَزَل نَزّلْنَاه نَشَاء نَصِيرا نَفِيرا نَقْرَؤُه نُؤْمِن نُخَوّفُهُم نُخْرِج نُرِيد نُرْسِل نُفُورا نُمِدّ نُنَزّل نُهْلِک نُوح هَؤُلاَء هَل هُدًى هٰؤُلاَء هٰذِه وَازِرَة وَعْد وَلَدا وَلِي وَکِيلا وُجُوهَکُم وُجُوهِهِم وِزْر يَأْتُوا يَأْتُون يَئُوسا يَبْتَغُون يَبْعَثَک يَبْکُون يَتّخِذ يَخَافُون يَخِرّون يَخْسِف يَخْلُق يَدْع يَدْعُون يَدْعُوکُم يَرَوْا يَرْجُون يَرْحَمَکُم يَرْحَمْکُم يَزِيد يَزِيدُهُم يَسْأَلُونَک يَسْتَفِزّهُم يَشَأ يَصْلاَهَا يَضِل يَعِدُهُم يَعْمَل يَعْمَلُون يَقُولُوا يَقُولُون يَقْرَءُون يَلْبَثُون يَلْقَاه يَمْشُون يَمْلِکُون يَنْبُوعا يَنْزَغ يَهْتَدِي يَهْد يَهْدِي يَوْم يَکُن يَکُون يُؤْمِنُوا يُؤْمِنُون يُبَشّر يُتْلَى يُرِيد يُرْسِل يُزْجِي يُضْلِل يُظْلَمُون يُعَذّبْکُم يُعِيدَکُم کَادُوا کَبِيرا کَبّرْه کَثِير کَذّب کَرِيما کَرّمْت کَرّمْنَا کَشْف کَفَرُوا کَفَرْتُم کَفَى کَفُورا کَم کَمَا کُفُورا کُلاّ کُلّمَا کُنّا کِتَابا کِتَابَه کِتَابَهُم کِتَابَک کِدْت کِسَفا کِلاَهُمَا

لیست آیات ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩ ١٠ ١١ ١٢ ١٣ ١٤ ١٥ ١٦ ١٧ ١٨ ١٩ ٢٠ ٢١ ٢٢ ٢٣ ٢٤ ٢٥ ٢٦ ٢٧ ٢٨ ٢٩ ٣٠ ٣١ ٣٢ ٣٣ ٣٤ ٣٥ ٣٦ ٣٧ ٣٨ ٣٩ ٤٠ ٤١ ٤٢ ٤٣ ٤٤ ٤٥ ٤٦ ٤٧ ٤٨ ٤٩ ٥٠ ٥١ ٥٢ ٥٣ ٥٤ ٥٥ ٥٦ ٥٧ ٥٨ ٥٩ ٦٠ ٦١ ٦٢ ٦٣ ٦٤ ٦٥ ٦٦ ٦٧ ٦٨ ٦٩ ٧٠ ٧١ ٧٢ ٧٣ ٧٤ ٧٥ ٧٦ ٧٧ ٧٨ ٧٩ ٨٠ ٨١ ٨٢ ٨٣ ٨٤ ٨٥ ٨٦ ٨٧ ٨٨ ٨٩ ٩٠ ٩١ ٩٢ ٩٣ ٩٤ ٩٥ ٩٦ ٩٧ ٩٨ ٩٩ ١٠٠ ١٠١ ١٠٢ ١٠٣ ١٠٤ ١٠٥ ١٠٦ ١٠٧ ١٠٨ ١٠٩ ١١٠ ١١١

متن سوره

بِسمِ اللَّهِ الرَّحمٰنِ الرَّحيمِ سُبحٰنَ الَّذى أَسرىٰ بِعَبدِهِ لَيلًا مِنَ المَسجِدِ الحَرامِ إِلَى المَسجِدِ الأَقصَا الَّذى بٰرَكنا حَولَهُ لِنُرِيَهُ مِن إيٰتِنا إِنَّهُ هُوَ السَّميعُ البَصيرُ (١)

منزّه است کسی که بنده‌(ی ویژه)‌اش را شبان‌گاهی از مسجدالحرام به سوی دورترین مسجد (آسمانی) - که پیرامونش را برکت دادیم - به وسیلة بندگیِ ممتازش سیر داد، برای آنکه برخی از نشانه‌هایمان را به او نشان دهیم، بی‌گمان او همان (خدای) بس شنوای بیناست.

وَ إتَينا موسَى الكِتٰبَ وَ جَعَلنٰهُ هُدًى لِبَنى إِسرٰءيلَ أَلّا تَتَّخِذوا مِن دونى وَكيلًا (٢)

و کتاب (وحیانی تورات) را به موسی دادیم و آن را برای فرزندان اسرائیل رهنمودی گردانیدیم که: «(زنهار)، غیر از من کاردانِ کارسازی برمگیرید.»

ذُرِّيَّةَ مَن حَمَلنا مَعَ نوحٍ إِنَّهُ كانَ عَبدًا شَكورًا (٣)

فرزندان (همان) کسانی که با نوح (در کشتی) حمل کردیم؛ به‌راستی که او بنده‌ای بسیار سپاسگزار بود.

وَ قَضَينا إِلىٰ بَنى إِسرٰءيلَ فِى الكِتٰبِ لَتُفسِدُنَّ فِى الأَرضِ مَرَّتَينِ وَ لَتَعلُنَّ عُلُوًّا كَبيرًا (٤)

و به فرزندان اسرائیل در کتاب (آسمانی‌شان) خبری حتمی دادیم: «همانا دو بار در سراسر زمین همواره افساد خواهید کرد. و بی‌گمان (بار دوم) به سرکشی بزرگی بی‌امان بر خواهید خاست‌.»

فَإِذا جاءَ وَعدُ أولىٰهُما بَعَثنا عَلَيكُم عِبادًا لَنا أُولى بَأسٍ شَديدٍ فَجاسوا خِلٰلَ الدِّيارِ وَ كانَ وَعدًا مَفعولًا (٥)

پس آنگاه که (زمان تحقّق) وعده‌ی نخستین آن دو (افساد) فرا رسد، بندگان (ویژه‌ی) خود را - که سخت نیرومندند - بر شما می‌گماریم. پس (در) میان خانه‌ها (برای سرکوبی شما) به جستجویی بی‌امان بپردازند، و این وعده‌ای انجام‌شدنی بوده است.

ثُمَّ رَدَدنا لَكُمُ الكَرَّةَ عَلَيهِم وَ أَمدَدنٰكُم بِأَموٰلٍ وَ بَنينَ وَ جَعَلنٰكُم أَكثَرَ نَفيرًا (٦)

سپس دوباره شما (اسرائیلیان) را بر این بندگان ویژه چیره می‌کنیم و شما را با اموالی و پسرانی (یاری) و مدد می‌دهیم و شما را بیش از پیش (برای جنگ) بسیج می‌گردانیم.

إِن أَحسَنتُم أَحسَنتُم لِأَنفُسِكُم وَ إِن أَسَأتُم فَلَها فَإِذا جاءَ وَعدُ الإخِرَةِ لِيَسۥـٔوا وُجوهَكُم وَ لِيَدخُلُوا المَسجِدَ كَما دَخَلوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ لِيُتَبِّروا ما عَلَوا تَتبيرًا (٧)

اگر نیکی کنید، برای خودهاتان نیکی کرده‌اید و اگر (هم) بدی کنید، به زیان خودتان است. پس آنگاه، وعده‌ی پایانی فرا رسد باید (آن بندگان ما) چهره‌هایتان را زشت و تباه کنند. و باید در آن مسجد (الاقصای زمینی) در آیند چنان که نخستین بار وارد آن شدند و (نیز) باید (با غلبه بر اسرائیلیان) بی‌گمان چیرگی‌شان را یکسره برچینند (چه) برچیدنی.

عَسىٰ رَبُّكُم أَن يَرحَمَكُم وَ إِن عُدتُم عُدنا وَ جَعَلنا جَهَنَّمَ لِلكٰفِرينَ حَصيرًا (٨)

شاید پروردگارتان رحمتان کند. و (اما) اگر (به گناهتان) بازگردید (ما نیز به کیفرتان) باز می‌گردیم. و دوزخ را برای کافران زندانی سخت قرار دادیم.

إِنَّ هٰذَا القُرإنَ يَهدى لِلَّتى هِىَ أَقوَمُ وَ يُبَشِّرُ المُؤمِنينَ الَّذينَ يَعمَلونَ الصّٰلِحٰتِ أَنَّ لَهُم أَجرًا كَبيرًا (٩)

به‌راستی این قرآن به هر آن چه (از راه‌ها) استوارتر، محکم‌تر و ارزشمندتر است هدایت می‌کند. و به آن مؤمنانی که کارهای شایسته می‌کنند، مژده می‌دهد که بی‌گمان برایشان پاداشی بزرگ است.

وَ أَنَّ الَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِالإخِرَةِ أَعتَدنا لَهُم عَذابًا أَليمًا (١٠)

و بی‌تردید برای کسانی که به آخرت ایمان نمی‌آورند عذابی پر درد آماده کرده‌ایم.

وَ يَدعُ الإِنسٰنُ بِالشَّرِّ دُعاءَهُ بِالخَيرِ وَ كانَ الإِنسٰنُ عَجولًا (١١)

و انسان (به جای درخواست) خواسته‌اش به وسیله‌ی خیر، (آن) را با شر درخواست می‌کند. و انسان بسی شتابان بوده است.

وَ جَعَلنَا الَّيلَ وَ النَّهارَ إيَتَينِ فَمَحَونا إيَةَ الَّيلِ وَ جَعَلنا إيَةَ النَّهارِ مُبصِرَةً لِتَبتَغوا فَضلًا مِن رَبِّكُم وَ لِتَعلَموا عَدَدَ السِّنينَ وَ الحِسابَ وَ كُلَّ شَيءٍ فَصَّلنٰهُ تَفصيلًا (١٢)

و شب و روز را دو نشانه قرار دادیم؛ پس نشانه‌ی شب را محو کردیم و نشانه‌ی روز را بینا کننده قراردادیم، تا (در آن) فضلی از پروردگارتان بجویید. و تا شماره‌ی سال‌ها و حساب (عمر و رویدادها) را بدانید. و هرچیزی (از احکام و غیره) را (به روشنی)توضیح دادیم (چه) توضیح دادنی.

وَ كُلَّ إِنسٰنٍ أَلزَمنٰهُ طٰئِرَهُ فى عُنُقِهِ وَ نُخرِجُ لَهُ يَومَ القِيٰمَةِ كِتٰبًا يَلقىٰهُ مَنشورًا (١٣)

و(برای) هر انسانی پرنده‌اش [صدا و سیمای عملش را که گویی پروازگر و رفتی است] در گردنش [:عمق جانش] ضبط و ثبت کردیم و روز رستاخیز برای او برون می‌آوریم (همان) - کارنامه‌ای را که باز شده - دریافتش می‌کند.

اقرَأ كِتٰبَكَ كَفىٰ بِنَفسِكَ اليَومَ عَلَيكَ حَسيبًا (١٤)

(و به او می‌گوییم) : «کارنامه‌ات را بخوان‌؛کافی است (که) امروز خودت حسابگر (خود) باشی‌.»

مَنِ اهتَدىٰ فَإِنَّما يَهتَدى لِنَفسِهِ وَ مَن ضَلَّ فَإِنَّما يَضِلُّ عَلَيها وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزرَ أُخرىٰ وَ ما كُنّا مُعَذِّبينَ حَتّىٰ نَبعَثَ رَسولًا (١٥)

هر کس (به شایستگی) به راه آید، تنها به سود خود به راه آمده، و هر کس به بی‌راهه رود تنها بر زیان خود به بیراهه رفته. و هیچ بردارنده‌ی باری، بار (گناه) دگری را بر نمی‌دارد. و ما هرگز عذاب‌کننده نبوده‌ایم تا (آنگاه که) فرستاده‌ای (وحیانی) برانگیزانیم.

وَ إِذا أَرَدنا أَن نُهلِكَ قَريَةً أَمَرنا مُترَفيها فَفَسَقوا فيها فَحَقَّ عَلَيهَا القَولُ فَدَمَّرنٰها تَدميرًا (١٦)

و هنگامی که بخواهیم قریه‌ای[:مجتمعی انسانی] را هلاک کنیم، خودکامگان غرق شده در نعمتِ آن (قریه) را (به خیرات اجتماعی) امر می‌کنیم. پس در آن (قریه) سرپیچی می‌کنند؛ پس گفته [:وعده عذاب] بر آنان محقّق می‌گردد؛ در نتیجه آن (قریه) را یکسره زیر و زبر کنیم (چه) زیر و زبر کردنی.

وَ كَم أَهلَكنا مِنَ القُرونِ مِن بَعدِ نوحٍ وَ كَفىٰ بِرَبِّكَ بِذُنوبِ عِبادِهِ خَبيرًا بَصيرًا (١٧)

و چه بسیار از نسل‌ها را (که) ما پس از نوح به هلاکت رساندیم. و (همین) کمال آگاهی و بینایی پروردگارت به گناهان پیامددار بندگانش کافی است.

مَن كانَ يُريدُ العاجِلَةَ عَجَّلنا لَهُ فيها ما نَشاءُ لِمَن نُريدُ ثُمَّ جَعَلنا لَهُ جَهَنَّمَ يَصلىٰها مَذمومًا مَدحورًا (١٨)

هر کس خواهان (دنیای) زودگذر بوده است ما (نیز) با شتاب - برای کسی که اراده کنیم، آنچه از آن را بخواهیم - به او می‌دهیم، سپس جهنم را برایش قرار دهیم (که) آن را می‌افروزد، در حالی‌که سرزنش‌شده‌ی رانده‌شده است.

وَ مَن أَرادَ الإخِرَةَ وَ سَعىٰ لَها سَعيَها وَ هُوَ مُؤمِنٌ فَأُولٰئِكَ كانَ سَعيُهُم مَشكورًا (١٩)

و هر کس خواهان آخرت است و (با) کوششی شایسته‌ی آن، در حال ایمان برای آن بکوشد؛ پس اینان کوشیدنشان سپاسگزاری شده است.

كُلًّا نُمِدُّ هٰؤُلاءِ وَ هٰؤُلاءِ مِن عَطاءِ رَبِّكَ وَ ما كانَ عَطاءُ رَبِّكَ مَحظورًا (٢٠)

اینان و آنان همگی را از بخشش پروردگارت یاری می‌کنیم. و عطای پروردگارت هرگز (برای کسی) ممنوع نبوده است

انظُر كَيفَ فَضَّلنا بَعضَهُم عَلىٰ بَعضٍ وَ لَلإخِرَةُ أَكبَرُ دَرَجٰتٍ وَ أَكبَرُ تَفضيلًا (٢١)

بنگر چگونه (با عدل و فضل خود) بعضی از آنان را بر بعضی دیگر (در دنیا) (بسی) برتری دادیم، و بی‌گمان (در) آخرت درجاتی بزرگتر (از درجات دنیوی) و برتری دادنی بزرگتر (از برتری دادنهای دنیوی) است.

لا تَجعَل مَعَ اللَّهِ إِلٰهًا إخَرَ فَتَقعُدَ مَذمومًا مَخذولًا (٢٢)

با خدا معبود دیگری (را شریک) قرار مده. پس (اگر چنان کنی) در حالی که نکوهیده و خوار شده‌ای، زمین‌گیر می‌شوی.

وَ قَضىٰ رَبُّكَ أَلّا تَعبُدوا إِلّا إِيّاهُ وَ بِالوٰلِدَينِ إِحسٰنًا إِمّا يَبلُغَنَّ عِندَكَ الكِبَرَ أَحَدُهُما أَو كِلاهُما فَلا تَقُل لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنهَرهُما وَ قُل لَهُما قَولًا كَريمًا (٢٣)

و پروردگارت مقرر کرد که جز او را مپرستید. و به پدر و مادر(تان) احسان کنید. همانا اگر یکی از آن دو یا هر دو، نزد تو به سالخوردگی رسیدند، به آنها (حتی) اُفّ [:لفظی کراهت‌بار] مگو و بر سرشان بانگ مزن و بدیشان سخنی بس با کرامت بگوی.

وَ اخفِض لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحمَةِ وَ قُل رَبِّ ارحَمهُما كَما رَبَّيانى صَغيرًا (٢٤)

و از سر رحمت، بال فروتنی بر (سر و سامان)شان بگستران و بگو: «پروردگارم! بر آن دو رحم کن، چنان‌که مرا در خردی پروردند.»

رَبُّكُم أَعلَمُ بِما فى نُفوسِكُم إِن تَكونوا صٰلِحينَ فَإِنَّهُ كانَ لِلأَوّٰبينَ غَفورًا (٢٥)

اگر (از) شایستگان باشید، پروردگارتان به آنچه در خودتان هست آگاه‌تر است. که او بی‌گمان برای زیاد رجوع‌کنندگان پیاپی (به سویش) پوششگر بوده است.

وَ إتِ ذَا القُربىٰ حَقَّهُ وَ المِسكينَ وَ ابنَ السَّبيلِ وَ لا تُبَذِّر تَبذيرًا (٢٦)

و حقِ نزدیکترین خویشاوند را به او بده و (نیز حق) مستمند و و‌امانده در راهِ (حلال از تأمین معاش) را، و تبذیر مکن تبذیری (که مال - یا حالت - را پایمال کنی).

إِنَّ المُبَذِّرينَ كانوا إِخوٰنَ الشَّيٰطينِ وَ كانَ الشَّيطٰنُ لِرَبِّهِ كَفورًا (٢٧)

بی‌گمان تبذیرکنندگان برادران شیاطین بوده‌اند و شیطان همواره نسبت به پروردگارش بسی کافر (و) ناسپاس بوده است.

وَ إِمّا تُعرِضَنَّ عَنهُمُ ابتِغاءَ رَحمَةٍ مِن رَبِّكَ تَرجوها فَقُل لَهُم قَولًا مَيسورًا (٢٨)

و اگر به امید رحمتی که از پروردگارت (برایشان) جویای آنی، از ایشان به‌ناچار روی بر می‌گردانی، پس با آنان سخنی نرم و روان بگوی.

وَ لا تَجعَل يَدَكَ مَغلولَةً إِلىٰ عُنُقِكَ وَ لا تَبسُطها كُلَّ البَسطِ فَتَقعُدَ مَلومًا مَحسورًا (٢٩)

و دستت را به گردنت زنجیروار منه و به تمامیِ گشادگی (هم) گشاده دستی مکن. که در نتیجه ملامت‌شده و حسرت‌زده بر جای بمانی.

إِنَّ رَبَّكَ يَبسُطُ الرِّزقَ لِمَن يَشاءُ وَ يَقدِرُ إِنَّهُ كانَ بِعِبادِهِ خَبيرًا بَصيرًا (٣٠)

به‌راستی، پروردگارت برای هر که بخواهد، روزی را فراخ و تنگ می‌گرداند. بی‌گمان او به (حال) بندگانش بسی آگاه و بینا بوده است.

وَ لا تَقتُلوا أَولٰدَكُم خَشيَةَ إِملٰقٍ نَحنُ نَرزُقُهُم وَ إِيّاكُم إِنَّ قَتلَهُم كانَ خِطـًٔا كَبيرًا (٣١)

و از بیم تنگدستی، فرزندانتان را مکشید؛ ماییم که به آنها و شما روزی می‌دهیم. کشتن آنان همواره خطایی بزرگ بوده است.

وَ لا تَقرَبُوا الزِّنىٰ إِنَّهُ كانَ فٰحِشَةً وَ ساءَ سَبيلًا (٣٢)

و به زنا نزدیک مشوید، (که) آن همواره (گناهی) تجاوزگر و راهی بد (در زندگی بشر) بوده است.

وَ لا تَقتُلُوا النَّفسَ الَّتى حَرَّمَ اللَّهُ إِلّا بِالحَقِّ وَ مَن قُتِلَ مَظلومًا فَقَد جَعَلنا لِوَلِيِّهِ سُلطٰنًا فَلا يُسرِف فِى القَتلِ إِنَّهُ كانَ مَنصورًا (٣٣)

و کسی را که خدا محترم داشته جز به حق مکشید. و هر کس مظلومانه کشته شود، بی‌چون برای خونخواهش سلطه‌ای (بر جان قاتل) قرار داده‌ایم. پس (او) نباید در کشتن زیاده‌روی کند (که) همانا او (از طرف خدا) مؤیَّد بوده است.

وَ لا تَقرَبوا مالَ اليَتيمِ إِلّا بِالَّتى هِىَ أَحسَنُ حَتّىٰ يَبلُغَ أَشُدَّهُ وَ أَوفوا بِالعَهدِ إِنَّ العَهدَ كانَ مَسـٔولًا (٣٤)

و به مال یتیم - جز به بهترین وجه - نزدیک مشوید، تا به رشدهایش رسد. و به پیمان وفا کنید، که همواره پیمان مورد سؤال بوده است.

وَ أَوفُوا الكَيلَ إِذا كِلتُم وَ زِنوا بِالقِسطاسِ المُستَقيمِ ذٰلِكَ خَيرٌ وَ أَحسَنُ تَأويلًا (٣٥)

و هنگامی‌که پیمانه کنید، پیمانه را کامل نمایید، و با ترازوی راست بسنجید (که) این (کار) بهتر و خوش‌فرجام‌تر است.

وَ لا تَقفُ ما لَيسَ لَكَ بِهِ عِلمٌ إِنَّ السَّمعَ وَ البَصَرَ وَ الفُؤادَ كُلُّ أُولٰئِكَ كانَ عَنهُ مَسـٔولًا (٣٦)

و آنچه را که برایت بدان علمی نیست پیروی مکن ، همانا گوش و چشم و قلب فروزان، همگی اینها مورد پرسش و بازخواست بوده‌اند.

وَ لا تَمشِ فِى الأَرضِ مَرَحًا إِنَّكَ لَن تَخرِقَ الأَرضَ وَ لَن تَبلُغَ الجِبالَ طولًا (٣٧)

و در (روی) زمین به شادکامی، نخوت‌بار گام برمدار، (زیرا) تو بی‌چون زمین را هرگز نتوانی شکافت، و هرگز در بلند بالایی به کوه‌ها نتوانی رسید.

كُلُّ ذٰلِكَ كانَ سَيِّئُهُ عِندَ رَبِّكَ مَكروهًا (٣٨)

همه‌ی این (کارها) بدش نزد پروردگارت بسی ناپسند بوده است.

ذٰلِكَ مِمّا أَوحىٰ إِلَيكَ رَبُّكَ مِنَ الحِكمَةِ وَ لا تَجعَل مَعَ اللَّهِ إِلٰهًا إخَرَ فَتُلقىٰ فى جَهَنَّمَ مَلومًا مَدحورًا (٣٩)

این(ها) از آن حکمت‌هایی است که پروردگارت به سوی تو وحی کرد. و (تو هم) با خدا معبودی دیگر (را شریک) قرار مده، پس سرزنش‌شده و رانده‌شده در جهنم افکنده شوی.

أَفَأَصفىٰكُم رَبُّكُم بِالبَنينَ وَ اتَّخَذَ مِنَ المَلٰئِكَةِ إِنٰثًا إِنَّكُم لَتَقولونَ قَولًا عَظيمًا (٤٠)

پس آیا (پنداشتید) که پروردگارتان شما را به (داشتن) پسران برگزیده، و (خود) از فرشتگان دخترانی بر گرفته؟! بی‌تردید شما قطعاً سخنی بس ناروا می‌گویید.

وَ لَقَد صَرَّفنا فى هٰذَا القُرإنِ لِيَذَّكَّروا وَ ما يَزيدُهُم إِلّا نُفورًا (٤١)

و همانا به‌راستی، ما در این قرآن (حقایق را) گونه‌گون بیان کردیم تا به خوبی (آنها را) یاد کنند؛ و (اما) آنان را جز نفرت نمی‌افزاید.

قُل لَو كانَ مَعَهُ إلِهَةٌ كَما يَقولونَ إِذًا لَابتَغَوا إِلىٰ ذِى العَرشِ سَبيلًا (٤٢)

بگو: «اگر – چنان‌که می‌گویند – با او خدایانی بودند، در آن هنگام (وهنگامه) بی‌چون راهی به سوی صاحب تخت فرماندهی جهانی [:خدا] می‌جستند.»

سُبحٰنَهُ وَ تَعٰلىٰ عَمّا يَقولونَ عُلُوًّا كَبيرًا (٤٣)

او از آنچه (به ناروایی) می‌گویند منزه و والا‌تر است (در) برتری و بزرگی.

تُسَبِّحُ لَهُ السَّمٰوٰتُ السَّبعُ وَ الأَرضُ وَ مَن فيهِنَّ وَ إِن مِن شَيءٍ إِلّا يُسَبِّحُ بِحَمدِهِ وَ لٰكِن لا تَفقَهونَ تَسبيحَهُم إِنَّهُ كانَ حَليمًا غَفورًا (٤٤)

آسمان‌های هفتگانه و زمین‌ها و هرکس که در آنهاست برای او تسبیح می‌نمایند و هیچ چیز نیست مگر اینکه (خدا را) با ستایش او تسبیح می‌نماید، ولی شما تسبیحشان را نمی‌توانید بفهمید. به‌راستی او بردباری پوششگر بوده است.

وَ إِذا قَرَأتَ القُرإنَ جَعَلنا بَينَكَ وَ بَينَ الَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِالإخِرَةِ حِجابًا مَستورًا (٤٥)

و هنگامی که قرآن بخوانی، میان تو و میان کسانی که به آخرت ایمان نمی‌آورند پرده‌ای پنهان (از آنان) قرار می‌دهیم.

وَ جَعَلنا عَلىٰ قُلوبِهِم أَكِنَّةً أَن يَفقَهوهُ وَ فى إذانِهِم وَقرًا وَ إِذا ذَكَرتَ رَبَّكَ فِى القُرإنِ وَحدَهُ وَلَّوا عَلىٰ أَدبٰرِهِم نُفورًا (٤٦)

و بر دل‌هاشان پوشش‌هایی می‌نهیم که آن را نفهمند. و در گوش‌هایشان سنگینی(‌ها)یی (قرار می‌دهیم). و هنگامی که پروردگارت را در قرآن به یگانگی‌اش یاد کنی، در حال نفرت (از توحید) پشتشان را بر می‌گردانند.

نَحنُ أَعلَمُ بِما يَستَمِعونَ بِهِ إِذ يَستَمِعونَ إِلَيكَ وَ إِذ هُم نَجوىٰ إِذ يَقولُ الظّٰلِمونَ إِن تَتَّبِعونَ إِلّا رَجُلًا مَسحورًا (٤٧)

چون به سوی تو گوش فرا می‌دارند، ما داناتریم (که) به چه (منظور) گوش فرا می‌دهند. و (نیز) چون ایشان نجوا (کنان)‌اند، در آن حال ستمکاران گویند: «جز مردی افسون شده را پیروی نمی‌کنید.»

انظُر كَيفَ ضَرَبوا لَكَ الأَمثالَ فَضَلّوا فَلا يَستَطيعونَ سَبيلًا (٤٨)

بنگر چگونه برای تو مَثَل‌ها زدند؛ تا گمراه شدند؛ پس توان (رفتن) راهی (به سوی حق) را ندارند.

وَ قالوا أَءِذا كُنّا عِظٰمًا وَ رُفٰتًا أَءِنّا لَمَبعوثونَ خَلقًا جَديدًا (٤٩)

و گفتند: «آیا هنگامی که استخوان‌ها و پوسیدگانی پراکنده بودیم، آیا به‌راستی ما (با) آفرینشی جدید، بی‌چون (از) برانگیخته‌شدگانیم‌؟»

قُل كونوا حِجارَةً أَو حَديدًا (٥٠)

بگو: «سنگی یا آهنی باشید،»

أَو خَلقًا مِمّا يَكبُرُ فى صُدورِكُم فَسَيَقولونَ مَن يُعيدُنا قُلِ الَّذى فَطَرَكُم أَوَّلَ مَرَّةٍ فَسَيُنغِضونَ إِلَيكَ رُءوسَهُم وَ يَقولونَ مَتىٰ هُوَ قُل عَسىٰ أَن يَكونَ قَريبًا (٥١)

«یا آفریده‌ای از آنچه در سینه‌های‌تان بزرگ می‌نماید.» پس خواهند گفت: «چه کسی ما را بر می‌گرداند؟» بگو: «همان کس که نخستین بار شما را (با فطرت توحیدی) آفرید.» باز سرهایشان را (مسخره کنان) به سویت تکان خواهند داد و می‌گویند: «آن (زمان) کِیْ است‌؟» بگو: «شاید که نزدیک باشد.»

يَومَ يَدعوكُم فَتَستَجيبونَ بِحَمدِهِ وَ تَظُنّونَ إِن لَبِثتُم إِلّا قَليلًا (٥٢)

روزی که شما را فرا می‌خواند، پس او را با ستایشش اجابت خواهید کرد و می‌پندارید که جز اندکی (در گذشته) نمانده‌اید.

وَ قُل لِعِبادى يَقولُوا الَّتى هِىَ أَحسَنُ إِنَّ الشَّيطٰنَ يَنزَغُ بَينَهُم إِنَّ الشَّيطٰنَ كانَ لِلإِنسٰنِ عَدُوًّا مُبينًا (٥٣)

و برای بندگانم بگو: «آنچه را که بهتر است بگویند.» بی‌گمان شیطان میانشان را بر هم می‌زند؛ همواره شیطان برای انسان دشمنی آشکار کننده‌ی (دشمنی‌اش) بوده است.

رَبُّكُم أَعلَمُ بِكُم إِن يَشَأ يَرحَمكُم أَو إِن يَشَأ يُعَذِّبكُم وَ ما أَرسَلنٰكَ عَلَيهِم وَكيلًا (٥٤)

پروردگارتان به (احوال) شما داناتر است‌؛ اگر بخواهد به شما رحم می‌کند، یا اگر بخواهد شما را عذاب می‌کند. و تو را بر ایشان (برای) کارسازی (تکوینی و تشریعی) نفرستادیم.

وَ رَبُّكَ أَعلَمُ بِمَن فِى السَّمٰوٰتِ وَ الأَرضِ وَ لَقَد فَضَّلنا بَعضَ النَّبِيّۦنَ عَلىٰ بَعضٍ وَ إتَينا داوۥدَ زَبورًا (٥٥)

و پروردگارت به هر که در آسمانها و زمین است (از همگان) داناتر است. و به‌راستی بعضی از پیامبران بزرگ را بر بعضی (از ایشان) بی‌گمان برتری بخشیدیم، و داوود را زبور دادیم.

قُلِ ادعُوا الَّذينَ زَعَمتُم مِن دونِهِ فَلا يَملِكونَ كَشفَ الضُّرِّ عَنكُم وَ لا تَحويلًا (٥٦)

بگو: «کسانی را که بجز او (معبود خود) پنداشتید، بخوانید و (از آن‌ها) بخواهید؛ ولی آنها نه توانی دارند که از شما دفع زیان کنند و نه بلا گردانی (برای شما باشند.)»

أُولٰئِكَ الَّذينَ يَدعونَ يَبتَغونَ إِلىٰ رَبِّهِمُ الوَسيلَةَ أَيُّهُم أَقرَبُ وَ يَرجونَ رَحمَتَهُ وَ يَخافونَ عَذابَهُ إِنَّ عَذابَ رَبِّكَ كانَ مَحذورًا (٥٧)

اینان (پیامبران و مؤمنان) کسانی‌اند که (پروردگارشان) را می‌خوانند و او را می‌خواهند در حالی‌که هر کدام از آنان (که به او) نزدیکترند (نزدیکترین) وسیله (های حرکت) به سوی پروردگارشان را می‌جویند و به رحمت او امیدوارند و از عذابش می‌ترسند. عذاب پروردگارت همواره ترسناک بوده است.

وَ إِن مِن قَريَةٍ إِلّا نَحنُ مُهلِكوها قَبلَ يَومِ القِيٰمَةِ أَو مُعَذِّبوها عَذابًا شَديدًا كانَ ذٰلِكَ فِى الكِتٰبِ مَسطورًا (٥٨)

و هیچ قریه‌ای [:مجتمعی انسانی] نیست مگر اینکه ما آن را پیش از روز رستاخیز هلاک کننده‌ایم، یا آن را (در صورت استحقاق) به عذابی سخت دچار کننده‌ایم. این (جریان) در کتاب (علم و حکمت و قدرت الهی) ثبت شده بوده است.

وَ ما مَنَعَنا أَن نُرسِلَ بِالإيٰتِ إِلّا أَن كَذَّبَ بِهَا الأَوَّلونَ وَ إتَينا ثَمودَ النّاقَةَ مُبصِرَةً فَظَلَموا بِها وَ ما نُرسِلُ بِالإيٰتِ إِلّا تَخويفًا (٥٩)

و (چیزی) ما را از اینکه (خاتم پیامبران را) با نشانه‌ها (ی بصری) بفرستیم باز نداشت، جز اینکه پیشینیان، با آنها (همان) نشانه‌ها را تکذیب کردند. و به ثمود ماده شتر دادیم، در حالی‌که (نشانه‌ای) بینا کننده بود. پس به آن ستم کردند. و ما (پیامبران را) با (آن) نشانه‌ها جز برای ترساندن (مردمان) نمی‌فرستیم.

وَ إِذ قُلنا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحاطَ بِالنّاسِ وَ ما جَعَلنَا الرُّءيَا الَّتى أَرَينٰكَ إِلّا فِتنَةً لِلنّاسِ وَ الشَّجَرَةَ المَلعونَةَ فِى القُرإنِ وَ نُخَوِّفُهُم فَما يَزيدُهُم إِلّا طُغيٰنًا كَبيرًا (٦٠)

و چون برایت گفتیم: «به‌راستی پروردگارت به مردم احاطه داشته‌» و آن رؤیایی را که به تو نمایاندیم و (نیز) آن درخت لعنت‌شده در قرآن را، جز آزمایشی آتشین برای مردمان قرار ندادیم. و ما بیمشان می‌دهیم، پس ایشان را بجز طغیانی بزرگ نمی‌افزاید.

وَ إِذ قُلنا لِلمَلٰئِكَةِ اسجُدوا لِإدَمَ فَسَجَدوا إِلّا إِبليسَ قالَ ءَأَسجُدُ لِمَن خَلَقتَ طينًا (٦١)

و چون به فرشتگان گفتیم: برای (شکرانة یادگیری از) آدم (خدا را) سجده کنید» پس (همه) سجده کردند، جز ابلیس (که) گفت: «آیا برای کسی که در حال گل بودن (او را) آفریدی سجده کنم‌؟»

قالَ أَرَءَيتَكَ هٰذَا الَّذى كَرَّمتَ عَلَىَّ لَئِن أَخَّرتَنِ إِلىٰ يَومِ القِيٰمَةِ لَأَحتَنِكَنَّ ذُرِّيَّتَهُ إِلّا قَليلًا (٦٢)

(ابلیس) گفت: «آیا خود را (بخوبی) دیدی‌؟ این کس را (نسبت)به من گرامی داشتی؟ اگر تا روز قیامت (عُمرِ) مرا تأخیر اندازی حتماً نسلش را - جز اندکی - همواره افسار خواهم کرد.»

قالَ اذهَب فَمَن تَبِعَكَ مِنهُم فَإِنَّ جَهَنَّمَ جَزاؤُكُم جَزاءً مَوفورًا (٦٣)

(خدا) فرمود: «برو، پس هر کس از آنان تو را پیروی کند، بی‌گمان جهنم - که کیفری فراوان است- سزای شماست.»

وَ استَفزِز مَنِ استَطَعتَ مِنهُم بِصَوتِكَ وَ أَجلِب عَلَيهِم بِخَيلِكَ وَ رَجِلِكَ وَ شارِكهُم فِى الأَموٰلِ وَ الأَولٰدِ وَ عِدهُم وَ ما يَعِدُهُمُ الشَّيطٰنُ إِلّا غُرورًا (٦٤)

«و از ایشان هر که را توانستی با آوای خود بیهوده تحریک کن و با سوارگان و پیادگانت بر آنان بتاز و در اموال و اولادشان مشارکت کن و «به ایشان وعده بده.‌» و شیطان جز فریبی به آنها وعده نمی‌دهد.

إِنَّ عِبادى لَيسَ لَكَ عَلَيهِم سُلطٰنٌ وَ كَفىٰ بِرَبِّكَ وَكيلًا (٦٥)

«بی‌گمان برای تو بر بندگان ویژه‌ی من (هیچ‌گونه) سلطه‌ای نیست. و حمایتگری و کارسازی پروردگارت (برای آنان) بس است‌.»

رَبُّكُمُ الَّذى يُزجى لَكُمُ الفُلكَ فِى البَحرِ لِتَبتَغوا مِن فَضلِهِ إِنَّهُ كانَ بِكُم رَحيمًا (٦٦)

پروردگار شما کسی است که کشتی را در دریا (از امواج سهمگینش) برای شما از جای بر می‌کَند، تا از فضل او (برای خود) بجویید. او (نسبت) به شما رحمتگری ویژه بوده است.

وَ إِذا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فِى البَحرِ ضَلَّ مَن تَدعونَ إِلّا إِيّاهُ فَلَمّا نَجّىٰكُم إِلَى البَرِّ أَعرَضتُم وَ كانَ الإِنسٰنُ كَفورًا (٦٧)

و هنگامی که در دریا به شما زیان (فراگیر) در رسد، هر که را جز او می‌خوانید و می‌خواهید ناپدید گردد. پس هنگامی‌که (خدا) شما را فراسوی خشکی رهانید (از همو) رویگردان می‌شوید. و (نوعِ) انسان بسی کافر (یا) کفران‌کننده بوده است.

أَفَأَمِنتُم أَن يَخسِفَ بِكُم جانِبَ البَرِّ أَو يُرسِلَ عَلَيكُم حاصِبًا ثُمَّ لا تَجِدوا لَكُم وَكيلًا (٦٨)

پس آیا ایمن شدید (از این) که (خدا) به واسطه‌ی (شرک) شما بخشی از خشکی (در زمین) را بشکافد، و (با فرو بُردنتان در آن) چهره‌تان را بپوشاند یا بر شما طوفانی از شن بفرستد، سپس برای خودتان نگهبان کارسازی نیابید؟

أَم أَمِنتُم أَن يُعيدَكُم فيهِ تارَةً أُخرىٰ فَيُرسِلَ عَلَيكُم قاصِفًا مِنَ الرّيحِ فَيُغرِقَكُم بِما كَفَرتُم ثُمَّ لا تَجِدوا لَكُم عَلَينا بِهِ تَبيعًا (٦٩)

یا ایمن شدید (از این) که بار دیگر شما را به (آن) دریا بازگرداند، پس تندبادی از جای کننده بر شما بفرستد. پس به (سزای) آنچه کفر ورزیدید غرقتان کند، (و) آنگاه برای خودتان در برابر ما (نسبت) به آن (عذاب، دادستان و) پی‌جویی نیابید؟

وَ لَقَد كَرَّمنا بَنى إدَمَ وَ حَمَلنٰهُم فِى البَرِّ وَ البَحرِ وَ رَزَقنٰهُم مِنَ الطَّيِّبٰتِ وَ فَضَّلنٰهُم عَلىٰ كَثيرٍ مِمَّن خَلَقنا تَفضيلًا (٧٠)

و ما همواره فرزندان آدم را به‌راستی گرامی داشتیم. و آنان را در خشکی و دریا (بر مَرکب‌ها) حمل کردیم. و از پاکیزه‌ها به ایشان روزی دادیم. و آنها را بر بسیاری از کسانی که آفریدیم برتری دادیم (آن هم) برتری (ویژه)‌ای.

يَومَ نَدعوا كُلَّ أُناسٍ بِإِمٰمِهِم فَمَن أوتِىَ كِتٰبَهُ بِيَمينِهِ فَأُولٰئِكَ يَقرَءونَ كِتٰبَهُم وَ لا يُظلَمونَ فَتيلًا (٧١)

روزی که هر گروهی (از مکلّفان) را با پیشوایشان فرا می‌خوانیم، پس هر کس کارنامه‌اش به دست راستش داده شود (نشانه‌ی نجات اوست)، پس اینان کارنامه‌ی خودشان را می‌خوانند. و به اندازة نَخَک هسته‌ی خرمایی (هم) به آنان ستم نمی‌شود.

وَ مَن كانَ فى هٰذِهِ أَعمىٰ فَهُوَ فِى الإخِرَةِ أَعمىٰ وَ أَضَلُّ سَبيلًا (٧٢)

و هر کس در این (دنیا) کور (دل) بوده، پس او در آخرت (چشم و دلش) کور و گمراه‌تر است.

وَ إِن كادوا لَيَفتِنونَكَ عَنِ الَّذى أَوحَينا إِلَيكَ لِتَفتَرِىَ عَلَينا غَيرَهُ وَ إِذًا لَاتَّخَذوكَ خَليلًا (٧٣)

چیزی نمانده بود (که) تو را ناگزیر و ناگریز از آنچه به سویت وحی کردیم با مکرشان (دچار) آزمایشی سخت کنند، تا غیر آن را بر ما افترا ببندی. و آنگاه بی‌گمان تو را به دوستی تنگاتنگ (خود) برگیرند.

وَ لَولا أَن ثَبَّتنٰكَ لَقَد كِدتَ تَركَنُ إِلَيهِم شَيـًٔا قَليلًا (٧٤)

و اگر تو را استوار نمی‌داشتیم، همانا بی‌چون نزدیک بود کمی سوی آنان متمایل شوی.

إِذًا لَأَذَقنٰكَ ضِعفَ الحَيوٰةِ وَ ضِعفَ المَماتِ ثُمَّ لا تَجِدُ لَكَ عَلَينا نَصيرًا (٧٥)

در آن هنگام حتماً تو را چند برابر (در) زندگی و چند برابر (در) مرگ (عذاب) می‌چشاندیم، سپس علیه ما برای یاوری توانمند نمی‌یابی

وَ إِن كادوا لَيَستَفِزّونَكَ مِنَ الأَرضِ لِيُخرِجوكَ مِنها وَ إِذًا لا يَلبَثونَ خِلٰفَكَ إِلّا قَليلًا (٧٦)

و چیزی نمانده بود (که) تو را همواره از این سرزمین (از بُن) بَر کَنند، تا تو را از آنجا بیرون برانند. و در آن هنگام (آنان) جز (زمان و تعداد) اندکی در مخالفت با تو نمی‌مانند.

سُنَّةَ مَن قَد أَرسَلنا قَبلَكَ مِن رُسُلِنا وَ لا تَجِدُ لِسُنَّتِنا تَحويلًا (٧٧)

سنّت کسانی از فرستادگانمان را که همواره پیش از تو گسیل داشتیم (استوار بدار). و (بدان که) برای سنت ما (هرگز) جایگزینی نخواهی یافت.

أَقِمِ الصَّلوٰةَ لِدُلوكِ الشَّمسِ إِلىٰ غَسَقِ الَّيلِ وَ قُرإنَ الفَجرِ إِنَّ قُرإنَ الفَجرِ كانَ مَشهودًا (٧٨)

نماز را - به‌هنگام زوال آفتاب تا تاریکترین وقتِ شب - و (به ویژه نمازِ) خواندنیِ صبح‌گاهان را به‌پادار. بی‌گمان، خواندنی صبحگاهان در دیدرسِ (فرشتگان شب و روز) بوده است.

وَ مِنَ الَّيلِ فَتَهَجَّد بِهِ نافِلَةً لَكَ عَسىٰ أَن يَبعَثَكَ رَبُّكَ مَقامًا مَحمودًا (٧٩)

و پاسی از شب را (به عبادت) زنده بدار، (که) برای تو واجبی فزون (بر دیگران) است. امید است که پروردگارت تو را به مقامی ستوده (تر) برانگیزد.

وَ قُل رَبِّ أَدخِلنى مُدخَلَ صِدقٍ وَ أَخرِجنى مُخرَجَ صِدقٍ وَ اجعَل لى مِن لَدُنكَ سُلطٰنًا نَصيرًا (٨٠)

و بگو: «پروردگارم! مرا (در هر کاری) به گونه‌ای راست و درست داخل نما. و مرا (از هر کاری) به گونه‌ای راست و درست خارج ساز، و از جانب خود برای من سلطه‌ای پیروزمندانه قرار ده‌.»

وَ قُل جاءَ الحَقُّ وَ زَهَقَ البٰطِلُ إِنَّ البٰطِلَ كانَ زَهوقًا (٨١)

و بگو: «کّل حق (در حد امکان) آمد و کل باطل نابود شد، (که) باطل همواره نابود شدنی بوده است‌.»

وَ نُنَزِّلُ مِنَ القُرإنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحمَةٌ لِلمُؤمِنينَ وَ لا يَزيدُ الظّٰلِمينَ إِلّا خَسارًا (٨٢)

و ما از قرآن آنچه را (که هم) او برای مؤمنان (مایه‌ی) درمان و رحمتی است، به تدریج فرو می‌فرستیم (اما) ستمکاران را جز زیانی نمی‌افزاید.

وَ إِذا أَنعَمنا عَلَى الإِنسٰنِ أَعرَضَ وَ نَـٔا بِجانِبِهِ وَ إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ كانَ يَـٔوسًا (٨٣)

و هنگامی که بر (سروسامان نوعِ) انسان نعمت دهیم، روی می‌گرداند و (از حق) کناره می‌گیرد و هنگامی که به وی بدی (در) رسد بسی نومید می‌شود.

قُل كُلٌّ يَعمَلُ عَلىٰ شاكِلَتِهِ فَرَبُّكُم أَعلَمُ بِمَن هُوَ أَهدىٰ سَبيلًا (٨٤)

بگو: «هر کس بر حسب ساختار (اختیاریِ) خود عمل می‌کند. پس پروردگارتان به هر که راه یافته‌تر باشد (از همگان) داناتر است.‌»

وَ يَسـَٔلونَكَ عَنِ الرّوحِ قُلِ الرّوحُ مِن أَمرِ رَبّى وَ ما أوتيتُم مِنَ العِلمِ إِلّا قَليلًا (٨٥)

و درباره‌ی روح [:قرآن و... ] از تو می‌پرسند. بگو: «روح از کار (های) پروردگار من است و به شما از (کلّ) دانش جز اندکی داده نشده است.‌»

وَ لَئِن شِئنا لَنَذهَبَنَّ بِالَّذى أَوحَينا إِلَيكَ ثُمَّ لا تَجِدُ لَكَ بِهِ عَلَينا وَكيلًا (٨٦)

و همانا اگر بخواهیم، بی‌گمان آنچه را به سوی تو وحی کردیم بی‌چون (از یادت) می‌بریم، سپس برای (حفظ) آن، علیه ما، برای خود کارسازی نمی‌یابی،

إِلّا رَحمَةً مِن رَبِّكَ إِنَّ فَضلَهُ كانَ عَلَيكَ كَبيرًا (٨٧)

مگر رحمتی از (جانب) پروردگارت، (در رسد، که) فضل او بر تو همواره بزرگ بوده است.

قُل لَئِنِ اجتَمَعَتِ الإِنسُ وَ الجِنُّ عَلىٰ أَن يَأتوا بِمِثلِ هٰذَا القُرإنِ لا يَأتونَ بِمِثلِهِ وَ لَو كانَ بَعضُهُم لِبَعضٍ ظَهيرًا (٨٨)

بگو: «اگر همواره انس و جن با هم پیوسته و هماهنگ گردند بر اینکه مانند این قرآن را بیاورند (هرگز) مانند آن را نمی‌آورند و گر چه (بر فرض محال) آنان (در این جریان) پشتیبان یکدیگر باشند.

وَ لَقَد صَرَّفنا لِلنّاسِ فى هٰذَا القُرإنِ مِن كُلِّ مَثَلٍ فَأَبىٰ أَكثَرُ النّاسِ إِلّا كُفورًا (٨٩)

و بی‌گمان، ما در این قرآن به‌راستی از هر مثلی (نمونه‌های) گوناگون برای مردم آوردیم، پس بیشتر مردمان تنها از (روی) کفر و کفران (از آن) خودداری کردند.

وَ قالوا لَن نُؤمِنَ لَكَ حَتّىٰ تَفجُرَ لَنا مِنَ الأَرضِ يَنبوعًا (٩٠)

و گفتند: « هرگز برای تو ایمان نیاوریم. تا از زمین چشمه‌ای به خاطر ما به شدت روان کنی.»

أَو تَكونَ لَكَ جَنَّةٌ مِن نَخيلٍ وَ عِنَبٍ فَتُفَجِّرَ الأَنهٰرَ خِلٰلَها تَفجيرًا (٩١)

«یا (باید) برای تو باغی از درختان سر در هم خرما و انگور باشد، پس میان آنها با جوشاندن (آب)، نهرهای بسیاری را به شدت روان کنی،»

أَو تُسقِطَ السَّماءَ كَما زَعَمتَ عَلَينا كِسَفًا أَو تَأتِىَ بِاللَّهِ وَ المَلٰئِكَةِ قَبيلًا (٩٢)

«یا چنان که گمان کردی، آسمان را پاره پاره بر (سروسامان)مان بیفکنی، یا خدا و فرشتگان را دسته دسته (نزدمان) بیاوری.»

أَو يَكونَ لَكَ بَيتٌ مِن زُخرُفٍ أَو تَرقىٰ فِى السَّماءِ وَ لَن نُؤمِنَ لِرُقِيِّكَ حَتّىٰ تُنَزِّلَ عَلَينا كِتٰبًا نَقرَؤُهُ قُل سُبحانَ رَبّى هَل كُنتُ إِلّا بَشَرًا رَسولًا (٩٣)

«یا برای تو خانه‌ای(آراسته) از زینت‌هایی(گوناگون) باشد، یا در آسمان بالا روی، و به بالا رفتنت (هم) هرگز ایمان نخواهیم آورد تا بر ما کتابی نازل کنی (که) آن را بخوانیم.‌» بگو: «(پاک و) منّزه است پروردگارم، آیا من جز بشری فرستاده (ی خدا) بوده‌ام‌؟»

وَ ما مَنَعَ النّاسَ أَن يُؤمِنوا إِذ جاءَهُمُ الهُدىٰ إِلّا أَن قالوا أَبَعَثَ اللَّهُ بَشَرًا رَسولًا (٩٤)

و (چیزی) مردم را از اینکه ایمان آورند باز نداشت، - چون هدایت برایشان آمد - جز اینکه گفتند: «آیا خدا بشری را به پیامبری برانگیخته است‌؟»

قُل لَو كانَ فِى الأَرضِ مَلٰئِكَةٌ يَمشونَ مُطمَئِنّينَ لَنَزَّلنا عَلَيهِم مِنَ السَّماءِ مَلَكًا رَسولًا (٩٥)

بگو: «اگر در روی زمین فرشتگانی بودند- که با آرامش و اطمینان راه می‌رفتند- بی‌گمان از آسمان بر آنان فرشته‌ای را به پیامبری فرو می‌فرستادیم.»

قُل كَفىٰ بِاللَّهِ شَهيدًا بَينى وَ بَينَكُم إِنَّهُ كانَ بِعِبادِهِ خَبيرًا بَصيرًا (٩٦)

بگو: «بِین من و شما، گواهی خدا(در کتابش و در فطرت و عقلانیت مکلفان) کافی است. به‌راستی او به (حال) بندگانش بسی آگاه و بینا بوده است‌.»

وَ مَن يَهدِ اللَّهُ فَهُوَ المُهتَدِ وَ مَن يُضلِل فَلَن تَجِدَ لَهُم أَولِياءَ مِن دونِهِ وَ نَحشُرُهُم يَومَ القِيٰمَةِ عَلىٰ وُجوهِهِم عُميًا وَ بُكمًا وَ صُمًّا مَأوىٰهُم جَهَنَّمُ كُلَّما خَبَت زِدنٰهُم سَعيرًا (٩٧)

و هر که را خدا راه نماید (هم) او ره‌یافته است و هر که را گمراه سازد، جز او برای آنان هرگز رهبرانی نیابی. و روز قیامت آنان را در حالی که کوران و لالان و کرانی هستند (که) بر روی چهره‌هاشان در افتادند، ناگزیرگرد آوریم؛ پناهگاه‌شان دوزخ است، (و) هر بار آتش آن فرو نشیند، شراره‌ای سوزان برآنان می‌افزاییم.

ذٰلِكَ جَزاؤُهُم بِأَنَّهُم كَفَروا بِـٔايٰتِنا وَ قالوا أَءِذا كُنّا عِظٰمًا وَ رُفٰتًا أَءِنّا لَمَبعوثونَ خَلقًا جَديدًا (٩٨)

این (همان)کیفرشان است به سبب اینکه همواره آنان آیات ما (یا با آیات ما همان‌ها) را انکار کردند و گفتند: «آیا آن هنگام که ما استخوان‌ها و پوسیدگانی پراکنده باشیم، آیا به‌راستی ما با آفرینشی نوین، بی‌گمان (از) برانگیخته‌شدگانیم‌؟»

أَوَلَم يَرَوا أَنَّ اللَّهَ الَّذى خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَ الأَرضَ قادِرٌ عَلىٰ أَن يَخلُقَ مِثلَهُم وَ جَعَلَ لَهُم أَجَلًا لا رَيبَ فيهِ فَأَبَى الظّٰلِمونَ إِلّا كُفورًا (٩٩)

آیا (دلیل‌های دیگر را درنیافتند) و ننگریستندکه خدایی که به‌راستی آسمان‌ها و زمین را آفریده، تواناست بر این که مانندشان را بیافریند؛ حال آنکه (همو) برایشان اجلی مقرر فرموده، (که) در آن هیچ شک مستندی نیست‌؟ پس ستمکاران تنها از روی کفر(یا) کفران‌(از آن) خودداری کردند.

قُل لَو أَنتُم تَملِكونَ خَزائِنَ رَحمَةِ رَبّى إِذًا لَأَمسَكتُم خَشيَةَ الإِنفاقِ وَ كانَ الإِنسٰنُ قَتورًا (١٠٠)

بگو: «اگر شما مالک گنجینه‌های رحمت پروردگارم باشید، در این هنگام از ترس نابودی (آنها)، قطعاً امساک می‌ورزید و (نوعِ)ِانسان همواره بخیل بوده است‌.»

وَ لَقَد إتَينا موسىٰ تِسعَ إيٰتٍ بَيِّنٰتٍ فَسـَٔل بَنى إِسرٰءيلَ إِذ جاءَهُم فَقالَ لَهُ فِرعَونُ إِنّى لَأَظُنُّكَ يٰموسىٰ مَسحورًا (١٠١)

و همانا ما به موسی به‌راستی نُه نشانه‌ی آشکار دادیم - پس از فرزندان اسرائیل بپرس – چون (موسی) نزد آنان آمد، پس فرعون به او گفت: «موسی! همانا من جداً تو را افسون‌شده‌ای می‌پندارم.‌»

قالَ لَقَد عَلِمتَ ما أَنزَلَ هٰؤُلاءِ إِلّا رَبُّ السَّمٰوٰتِ وَ الأَرضِ بَصائِرَ وَ إِنّى لَأَظُنُّكَ يٰفِرعَونُ مَثبورًا (١٠٢)

گفت: «تو به‌راستی و درستی دانسته‌ای (که) این (نشانه‌ها) را جز پروردگار آسمان‌ها و زمین (به عنوان) دیده‌بان‌هایی نازل نکرده است، و من به‌راستی بی‌چون تو را تباه‌شده و هلاکت‌یافته‌ای می‌پندارم‌.»

فَأَرادَ أَن يَستَفِزَّهُم مِنَ الأَرضِ فَأَغرَقنٰهُ وَ مَن مَعَهُ جَميعًا (١٠٣)

پس (فرعون) تصمیم گرفت که آنان را از سرزمین (مصر از بُن) بر کَنَد. پس او و هر که را با وی (همگام) بود، همگی را غرق کردیم.

وَ قُلنا مِن بَعدِهِ لِبَنى إِسرٰءيلَ اسكُنُوا الأَرضَ فَإِذا جاءَ وَعدُ الإخِرَةِ جِئنا بِكُم لَفيفًا (١٠٤)

و بعد از او به فرزندان اسرائیل گفتیم: «در (این) سرزمین ساکن شوید، پس هنگامی که وعده‌ی آخرت فرا رسد شما را با هم (گرد)آوریم.»

وَ بِالحَقِّ أَنزَلنٰهُ وَ بِالحَقِّ نَزَلَ وَ ما أَرسَلنٰكَ إِلّا مُبَشِّرًا وَ نَذيرًا (١٠٥)

و آن (قرآن) را به تمامی حق نازل کردیم و به تمامی حق، فرود آمد، و تو را جز بشارت‌دهنده و هشدار‌دهنده‌ای نفرستادیم.

وَ قُرإنًا فَرَقنٰهُ لِتَقرَأَهُ عَلَى النّاسِ عَلىٰ مُكثٍ وَ نَزَّلنٰهُ تَنزيلًا (١٠٦)

و قرآنی (باعظمت را) بخش‌بخش نمودیم، تا آن را به آرامی بر مردمان بخوانی، و آن را به تدریج فرو فرستادیم فرو فرستادنی(ویژه).

قُل إمِنوا بِهِ أَو لا تُؤمِنوا إِنَّ الَّذينَ أوتُوا العِلمَ مِن قَبلِهِ إِذا يُتلىٰ عَلَيهِم يَخِرّونَ لِلأَذقانِ سُجَّدًا (١٠٧)

بگو: « (چه) به آن ایمان بیاورید یا ایمان نیاورید، بی‌گمان کسانی که پیش از (نزول) قرآن (نسبت به آن) علم داده‌شده‌اند، هنگامی که(این کتاب) بر آنان خوانده‌شود سجده‌کنان بر(روی) چانه‌هاشان فرو می‌افتند؛

وَ يَقولونَ سُبحٰنَ رَبِّنا إِن كانَ وَعدُ رَبِّنا لَمَفعولًا (١٠٨)

و می‌گویند: «منزّه است پروردگارمان، که وعده‌ی پروردگار ما حتماً انجام شدنی بوده‌است.»

وَ يَخِرّونَ لِلأَذقانِ يَبكونَ وَ يَزيدُهُم خُشوعًا (١٠٩)

و بر (روی) چانه‌هاشان گریان (بر خاک) فرو می‌افتند، در حالی‌که (این عمل) فروتنی آنان را افزون می‌کند.

قُلِ ادعُوا اللَّهَ أَوِ ادعُوا الرَّحمٰنَ أَيًّا ما تَدعوا فَلَهُ الأَسماءُ الحُسنىٰ وَ لا تَجهَر بِصَلاتِكَ وَ لا تُخافِت بِها وَ ابتَغِ بَينَ ذٰلِكَ سَبيلًا (١١٠)

بگو: «الله را بخوانید یا رحمان را بخوانید، هرکدام را (خواهید) بخوانید و بخواهید، برای او نیکوترین نام‌هاست. و نمازت را به آواز بلند مخوان و آنرا بسیار آهسته (هم) مخوان و در این میان راهی (میانه) برگزین.»

وَ قُلِ الحَمدُ لِلَّهِ الَّذى لَم يَتَّخِذ وَلَدًا وَ لَم يَكُن لَهُ شَريكٌ فِى المُلكِ وَ لَم يَكُن لَهُ وَلِىٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ كَبِّرهُ تَكبيرًا (١١١)

و بگو: « هرستایش (شایسته) برای خداست که نه فرزندی برگرفته و نه برای او در جهان‌داری شریکی بوده و نه برایش سرپرستی از (روی) خواری بوده است.» و او را بزرگ بدار، بزرگ‌داشتنی (شایسته).

محتوای سوره

• تفسیر آیات