الإسراء ٤٥

از الکتاب
کپی متن آیه
وَ إِذَا قَرَأْتَ‌ الْقُرْآنَ‌ جَعَلْنَا بَيْنَکَ‌ وَ بَيْنَ‌ الَّذِينَ‌ لاَ يُؤْمِنُونَ‌ بِالْآخِرَةِ حِجَاباً مَسْتُوراً

ترجمه

و هنگامی که قرآن می‌خوانی، میان تو و آنها که به آخرت ایمان نمی‌آورند، حجاب ناپیدایی قرارمی‌دهیم؛

ترتیل:
ترجمه:
الإسراء ٤٤ آیه ٤٥ الإسراء ٤٦
سوره : سوره الإسراء
نزول : ٨ بعثت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ١٤
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«حِجَاباً»: پرده و مانعی که کافران معاند را از نور معنوی قرآن باز دارد (نگا: بقره / ، توبه / و . «مَسْتُوراً»: ناپیدا نادیدنی (نگا: بقره / .

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

نزول

«شیخ طوسى» گوید: این آیه درباره عده اى نازل شده که هنگامى که رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم قرآن تلاوت می‌نمود. او را با زبان مورد اذیت و آزار قرار می‌دادند، خداوند بین آن‌ها و پیامبر حائلى قرار داد تا این که وى را آزار نرسانند.[۱][۲]

تفسیر


نکات آیه

۱- خداوند، به هنگام قراءت قرآن توسط پیامبر(ص)، میان آن حضرت و کافران، حجابى نامرئى قرار داد. (و إذا قرأت القرءان ... حجابًا مستورًا) برداشت فوق، مبتنى بر معناى مستور - به همان صیغه مفعولى یعنى پوشیده شده - است و در آیه به تناسب موضوع، مراد پوشیده شدن از حواس بینندگان (کافران) است.

۲- قراءت قرآن و تلاوت وحى بر مردم، از وظایف پیامبر(ص) (و إذا قرأت القرءان) از اینکه خداوند براى پاسدارى از پیامبر(ص)، بین وى و کافران به هنگام تلاوت قرآن حجابى نامریى قرار داده است; مى تواند به خاطر این باشد که آن حضرت موظف بوده است که قرآن را براى مردم تلاوت کند اما چون با تلاوت قرآن، مورد آزار و اذیت قرار مى گرفت خداوند با جعل حجاب، او را از آزار آنان محافظت کرد.

۳- تلاوت قرآن کریم توسط پیامبر(ص) در میان مردم (و إذا قرأت القرءان جعلنا بینک ... حجابًا مستورًا)

۴- کافران، پیامبر(ص) را به هنگام تلاوت آیات قرآن بر مردم، مورد آزار و اذیت قرار مى دادند و براى آن حضرت ایجاد مزاحمت مى کردند. (و إذا قرأت القرءان) طبق شأن نزولهایى که وارد شده است (مجمع البیان، ذیل آیه) و نیز ظاهر آیه «جعلنا بینک و بین الذین» جعل حجاب به خاطر این بود که کافران نشنوند تا پیامبر(ص) را اذیت نمایند و براى آن حضرت، مزاحمت ایجاد کنند.

۵- کافران به آخرت، از درک پیامهاى وحى محرومند. (و إذا قرأت القرءان جعلنا بینک و بین الذین لایؤمنون بالأخرة حجابًا مستورًا) احتمال دارد مراد از جعل حجاب بین پیامبر(ص) و کافران، این باشد که آنان در نتیجه ایمان نیاوردن به آخرت از درک و فهم آیات قرآن محروم شدند.

۶- درک حقایق معنوى و ارزشهاى الهى با کفر به آخرت، امکان پذیر نیست. (و جعلنا بینک و بین الذین لایؤمنون بالأخرة حجابًا مستورًا) ذکر صفت «لایؤمنون» براى «الذین» مشعر به این معناست که آنان، شایستگى درک و فهم آیات قرآن را نداشتند.

۷- اعتقاد به آخرت، داراى جایگاهى اساسى و مهم در میان اعتقادات دینى (و إذا قرأت القرءان جعلنا بینک و بین الذین لایؤمنون بالأخرة حجابًا مستورًا) اختصاص به ذکر «لایؤمنون بالأخرة» از میان سایر اعتقادات براى مشرکان، مى تواند مشعر به نکته یاد شده باشد.

۸- افتادن حجاب نامرئى بر دیدگان کافران و محروم شدن آنان از شنیدن و درک وحى، معلول تصمیم آنها مبنى بر عدم ایمان به آخرت است. (بین الذین لایؤمنون بالأخرة حجابًا مستورًا) تعبیر «الذین لایؤمنون بالأخرة» - به صورت جملهوصفیه - و فعل مضارع به جاى «الکافرین» مى تواند به این معنا باشد که جعل حجاب از سوى خدا، به خاطر این خصلت و گزینش از سوى کافران بوده است.

۹- شناخت حق و حقیقت، با مانعهایى بس پیچیده و نامرئى مواجه است. (و إذا قرأت القرءان ... حجابًا مستورًا) «حجاباً» بیانى است از موانع شناخت و «مستوراً» نشان پیچیدگى و نامرئى بودن آن است.

۱۰- خداوند، پیامبر(ص) را به هنگام ابلاغ وحى، مورد امداد غیبى خویش قرار مى داد. (و إذا قرأت القرءان جعلنا بینک ... حجابًا مستورًا)

روایات و احادیث

۱۱- «دخل ... هشام بن السائب ... على أبى عبدالله(ع) فقال: ... أخبرنى عن قول الله «و إذا قرأت القرآن جعلنا بینک و بین الذین لایؤمنون بالأخرة حجاباً مستوراً» ... قال: آیة فى الکهف و آیة فى النحل و آیة فى الجاثیة و هى: «أفرأیت من اتّخذ إلهه هواه و أضلّه الله على علم و ختم على سمعه و قلبه ... » و فى النحل: « أُولئک الذین طبع الله على قلوبهم و سمعهم و أبصارهم و أُولئک هم الغافلون» و فى الکهف: «و من أظلم ممّن ذکّر بآیات ربّه فأعرض عنها و نسى ما قدّمت یداه...»;[۳] هشام بن سائب بر امام صادق(ع) وارد شد، پس به امام گفت: مرا از سخن خدا «و أذا قرأت القرآن جعلنا بینک و بین الذین لایؤمنون بالأخرة حجاباً مستوراً» خبر ده؟ حضرت فرمود: - مقصود از قرآنى که پیامبر با خواندن آن از چشم کافران مستور و ناپدید مى شود، آیه اى در سوره جاثیه «أفرأیت ...» و در سوره نحل «أُولئک الذین ...» و در سوره کهف «و من أظلم ممّن...» است».

موضوعات مرتبط

  • آخرت: آثار تکذیب آخرت ۶; محرومیّت مکذبان آخرت ۵
  • اسلام: تاریخ صدر اسلام ۴
  • امداد: امداد غیبى ۱۰
  • حقایق: موانع درک حقایق ۶
  • خدا: افعال خدا ۱; امدادهاى خدا ۱۰
  • دین: اصول دین ۷
  • شناخت: موانع شناخت ۹
  • عقیده: اهمیت عقیده به آخرت ۷
  • قرآن: آثار تلاوت قرآن ۱۱; عوامل محرومیت از فهم قرآن ۸; محرومان از فهم قرآن ۵
  • قلب: عوامل ختم قلب ۸
  • کافران: اذیتهاى کافران ۴; تلاوت قرآن بر کافران ۱; عوامل محرومیت کافران ۸; کورى کافران ۸
  • کفر: آثار کفر به آخرت ۸
  • محمد(ص): اذیت محمد(ص) ۴; امداد به محمد(ص) ۱۰; تلاوت قرآن محمد(ص) ۱، ۲، ۳، ۴; حجاب بین محمد(ص) و کافران ۱، ۱۱; مسؤولیت محمد(ص) ۲، ۳; وحى به محمد(ص) ۱۰
  • مردم: تلاوت قرآن بر مردم ۲، ۳

منابع

  1. صاحب مجمع البیان بنا به نقل از زجاج و جبائى گوید که این عده در اوقات شب هنگامى که رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم قرآن تلاوت می‌نمود و در کعبه نماز می‌خواند، موجبات آزار و اذیت او را فراهم می‌کردند و به طرف وى سنگ مى انداختند تا این که او را از تبلیغ دین بازدارند».
  2. ابن المنذر در تفسیر خود از ابن شهاب روایت کند که پیامبر هنگامى که قرآن براى مشرکین تلاوت مى فرمود. مشرکین مسخره می‌کردند و مى گفتند: قلوب ما نمى پذیرد و گوش‌هاى ما سنگین است و بین ما و تو پرده اى است خداوند حقیقت گفتار آنان را طى آیه اى بیان فرمود.
  3. حجة الداعى، ص ۲۷۶; بحارالأنوار، ج ۸۹، ص ۲۸۳- ، ح ۲.