سوره الفرقان

سوره النور	سوره الفرقان	سوره الشعراء
شماره کتابت : ٢٥ جزء : نزول ترتيب نزول : ٤٢ محل نزول : مكه اطلاعات آماری تعداد آیات : ٧٧ تعداد کلمات : ١٠٤٤ تعداد حروف :

در حال بارگیری... آبَاءَهُم آتَيْنَا آخَر آخَرُون آلِهَة آلِهَتِنَا آمَن آيَة أَتَوْا أَتّخِذ أَثَاما أَجْر أَحْسَن أَخَاه أَرَاد أَرْسَل أَرْسَلْنَا أَرْسَلْنَاک أَزْوَاجِنَا أَسَاطِير أَسْأَلُکُم أَصِيلا أَصْحَاب أَضَل أَضَلّنِي أَضْلَلْتُم أَعَانَه أَعْتَدْنَا أَعْيُن أَغْرَقْنَاهُم أَلِيما أَنَاسِي أَنْزَلَه أَنْزَلْنَا أَنْعَاما أَنْفَقُوا أَنْفُسِهِم أَوْلِيَاء أَيّام أَکْثَر أَکْثَرَهُم أُجَاج أُلْقُوا أُمْطِرَت أُنْزِل إِفْک إِلَيْنَا إِلٰها إِلٰهَه إِمَاما إِنّه إِنّهَا إِنّهُم اتّخَذ اتّخَذُوا اتّخَذْت اجْعَلْنَا ادْعُوا اذْهَبَا اسْتَوَى اسْتَکْبَرُوا اسْجُدُوا اصْرِف افْتَرَاه الذّکْر الرّحْمٰن الرّس الرّسُل الرّسُول الرّيَاح الزّور السّبِيل السّرّ السّمَاء السّمَاوَات السّوْء الشّمْس الشّيْطَان الطّعَام الظّالِم الظّالِمُون الظّل اللّه اللّيْل النّاس النّفْس النّهَار النّوْم الّتِي الْأَرْض الْأَسْوَاق الْأَمْثَال الْأَنْهَار الْأَوّلِين الْبَحْرَيْن الْجَاهِلُون الْجَنّة الْحَق الْحَي الْخُلْد الْعَذَاب الْعَرْش الْغُرْفَة الْفُرْقَان الْقَرْيَة الْقَوْم الْقُرْآن الْقِيَامَة الْمَاء الْمَلاَئِکَة الْمُتّقُون الْمُجْرِمِين الْمُرْسَلِين الْمُلْک الْيَوْم الْکَافِر الْکَافِرِين الْکِتَاب انْظُر اکْتَتَبَهَا بَرْزَخا بَشَرا بَصِيرا بَعَث بَعِيد بَعْضَکُم بَلْدَة بَيْنَهُم بَيْنَهُمَا بُرُوجا بُشْرا بُشْرَى بُورا بُکْرَة بِآيَات بِآيَاتِنَا بِالسّاعَة بِاللّغْو بِالْحَق بِالْغَمَام بِحَمْدِه بِذُنُوب بِرَبّک بِمَثَل تَأْمُرُنَا تَاب تَبَارَک تَبّرْنَا تَتّبِعُون تَتْبِيرا تَجْرِي تَحِيّة تَحْتِهَا تَحْسَب تَدْعُوا تَدْمِيرا تَر تَرْتِيلا تَسْتَطِيعُون تَشَقّق تَصْبِرُون تَغَيّظا تَفْسِيرا تَقُولُون تَقْدِيرا تَنْزِيلا تَوَکّل تَکُون تُطِع تُمْلَى ثَمُود ثُبُورا جَاءَنِي جَاءُوا جَاهِدْهُم جَزَاء جَعَل جَعَلْنَا جَعَلْنَاهُم جَنّات جَنّة جَهَنّم جُمْلَة جِئْنَاک جِهَادا حَرّم حَسَنَات حَسُنَت حَيَاة حِجْرا حِين خَاطَبَهُم خَالِدِين خَبِيرا خَذُولا خَلَق خَلَقْنَا خَلِيلا خَيْر خَيْرا خِلْفَة دَعَوْا دَلِيلا دُعَاؤُکُم دُونِه دُونِک ذُرّيّاتِنَا ذُکّرُوا رَأَتْهُم رَأَوْک رَأَيْت رَب رَبّنَا رَبّه رَبّهِم رَبّي رَبّک رَتّلْنَاه رَجُلا رَحِيما رَحْمَتِه رَسُولا زَادَهُم زَفِيرا زُورا سَاءَت سَاکِنا سَبِيلا سَبّح سَعِيرا سَلاَما سَمِعُوا سَوْف سَيّئَاتِهِم سُبَاتا سُبْحَانَک سُجّدا سِتّة سِرَاجا شَاء شَرِيک شَرّ شَيْء شَيْئا شُکُورا شِئْنَا صَالِحا صَبَرُوا صَبَرْنَا صَرّفْنَاه صَرْفا صُمّا صِهْرا ضَرَبُوا ضَرَبْنَا ضَرّا ضَلّوا ضَيّقا طَهُورا ظَهِيرا ظُلْما عَادا عَبْدِه عَتَوْا عَدُوّا عَذَاب عَذَابا عَذَابَهَا عَذْب عَسِيرا عَلَيْه عَلَيْهَا عَمَل عَمَلا عَمِل عَمِلُوا عُتُوّا عُمْيَانا عِبَاد عِبَادِه عِبَادِي غَرَاما غَفُورا فَأَبَى فَأَنْت فَإِنّه فَاسْأَل فَجَعَلَه فَجَعَلْنَاه فَدَمّرْنَاهُم فَسَوْف فَضَلّوا فَقَدّرَه فَقُلْنَا فَلَم فَهِي فَيَقُول فُؤَادَک فُرَات فُلاَنا فِتْنَة قَال قَالُوا قَبَضْنَاه قَبْضا قَبْلَک قَدِمْنَا قَدِيرا قَرْيَة قَمَرا قَوَاما قَوْم قَوْما قَوْمِي قُرُونا قُرّة قُصُورا قُل قِيل قِيَاما لَبَعَثْنَا لَجَعَلَه لَيَأْکُلُون لَيُضِلّنَا لَيْتَنِي لِأَنْفُسِهِم لِبَاسا لِبَعْض لِرَبّهِم لِزَاما لِقَاءَنَا لِلرّحْمٰن لِلظّالِمِين لِلنّاس لِلْإِنْسَان لِلْعَالَمِين لِلْمُتّقِين لِلْمُجْرِمِين لِنُثَبّت لِنُحْيِي لِهٰذَا لِيَذّکّرُوا لِيَکُون لِکُل مَاء مَتَابا مَتّعْتَهُم مَحْجُورا مَدّ مَرَج مَرّوا مَسْئُولا مَسْحُورا مَصِيرا مَطَر مَعَه مَقِيلا مَلَک مَنْثُورا مَهْجُورا مَوْتا مَيْتا مَکَان مَکَانا مُبَشّرا مُسْتَقَرّا مُقَاما مُقَرّنِين مُلْک مُنِيرا مُهَانا مُوسَى مِلْح نَبِي نَتّخِذ نَذِيرا نَرَى نَزّل نَسَبا نَسُوا نَسْجُد نَصِيرا نَصْرا نَفْعا نُذِقْه نُزّل نُسْقِيَه نُشُورا نُفُورا نُوح هَادِيا هَارُون هَب هَبَاء هَذَا هَوَاه هَوْنا هُزُوا هٰؤُلاَء وَاحِدا وَاحِدَة وَزِيرا وَعْدا وَلَدا وَيْلَتَا وَکِيلا وُجُوهِهِم وُعِد يَأْتُونَک يَأْکُل يَبِيتُون يَتُوب يَتّخِذ يَتّخِذُونَک يَجْعَل يَحْشُرُهُم يَخِرّوا يَخْلُد يَخْلُقُون يَدَي يَدَيْه يَدْعُون يَذّکّر يَرَوْن يَرَوْنَهَا يَرْجُون يَزْنُون يَسِيرا يَسْتَطِيعُون يَسْمَعُون يَشَاءُون يَشْهَدُون يَضُرّهُم يَظْلِم يَعَض يَعْبَأ يَعْبُدُون يَعْقِلُون يَعْلَم يَعْلَمُون يَفْعَل يَقُول يَقُولُون يَقْتُرُوا يَقْتُلُون يَلْق يَمُوت يَمْشُون يَمْشِي يَمْلِکُون يَنْبَغِي يَنْفَعُهُم يَوْم يَوْما يَوْمَئِذ يَکُن يَکُون يَکُونُوا يُبَدّل يُجْزَوْن يُحْشَرُون يُخْلَقُون يُسْرِفُوا يُضَاعَف يُلَقّوْن يُلْقَى کَاد کَالْأَنْعَام کَانَت کَبِيرا کَثِيرا کَذّب کَذّبُوا کَذّبُوکُم کَذّبْتُم کَذٰلِک کَفَرُوا کَفَى کَنْز کُفُورا کُلاّ کِرَاما

لیست آیات ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩ ١٠ ١١ ١٢ ١٣ ١٤ ١٥ ١٦ ١٧ ١٨ ١٩ ٢٠ ٢١ ٢٢ ٢٣ ٢٤ ٢٥ ٢٦ ٢٧ ٢٨ ٢٩ ٣٠ ٣١ ٣٢ ٣٣ ٣٤ ٣٥ ٣٦ ٣٧ ٣٨ ٣٩ ٤٠ ٤١ ٤٢ ٤٣ ٤٤ ٤٥ ٤٦ ٤٧ ٤٨ ٤٩ ٥٠ ٥١ ٥٢ ٥٣ ٥٤ ٥٥ ٥٦ ٥٧ ٥٨ ٥٩ ٦٠ ٦١ ٦٢ ٦٣ ٦٤ ٦٥ ٦٦ ٦٧ ٦٨ ٦٩ ٧٠ ٧١ ٧٢ ٧٣ ٧٤ ٧٥ ٧٦ ٧٧

متن سوره

اللَّهِ بِسمِ الرَّحمٰنِ الرَّحيمِ تَبارَكَ الَّذى نَزَّلَ الفُرقانَ عَلىٰ عَبدِهِ لِيَكونَ لِلعٰلَمينَ نَذيرًا (١)

مبارک (و خجسته) است خدایی که بر (قلب نورانی) بنده‌ی ویژه‌ی خود، فرقان [:کتاب جدا سازنده‌ی حق از باطل] را فرو فرستاد، تا برای جهانیان هشداردهنده‌ای باشد.

الَّذى لَهُ مُلكُ السَّمٰوٰتِ وَ الأَرضِ وَ لَم يَتَّخِذ وَلَدًا وَ لَم يَكُن لَهُ شَريكٌ فِى المُلكِ وَ خَلَقَ كُلَّ شَيءٍ فَقَدَّرَهُ تَقديرًا (٢)

کسی که فرمانروایی آسمان‌ها و زمین تنها از اوست، و فرزندی برنگرفته و برای او شریکی در ملک [:فرماندهی ربانی] نبوده. و هر چیزی را آفرید، پس آن را اندازه‌گیری فرمود.

وَ اتَّخَذوا مِن دونِهِ إلِهَةً لا يَخلُقونَ شَيـًٔا وَ هُم يُخلَقونَ وَ لا يَملِكونَ لِأَنفُسِهِم ضَرًّا وَ لا نَفعًا وَ لا يَملِكونَ مَوتًا وَ لا حَيوٰةً وَ لا نُشورًا (٣)

و جز او خدایانی برای خود برگرفتند، که (آنان) چیزی نمی‌آفرینند و خودشان آفریده می‌شوند و برای خود نه زیانی را در اختیار دارند و نه سودی را و نه مرگی را در اختیار دارند و نه حیاتی را و نه پراکنده شدنی (از گورهاشان) را (در رستاخیز).

وَ قالَ الَّذينَ كَفَروا إِن هٰذا إِلّا إِفكٌ افتَرىٰهُ وَ أَعانَهُ عَلَيهِ قَومٌ إخَرونَ فَقَد جاءو ظُلمًا وَ زورًا (٤)

و کسانی که کافر شدند، گفتند: «این (کتاب) جز دروغی که آن را بربافته (چیزی) نیست، حال آنکه گروهی دیگر او را بر(جعل) آن یاری کردند.» پس همواره (با چنین نسبتی) ظلم و گزافی (فراوان) آوردند.

وَ قالوا أَسٰطيرُ الأَوَّلينَ اكتَتَبَها فَهِىَ تُملىٰ عَلَيهِ بُكرَةً وَ أَصيلًا (٥)

و گفتند: «(این) افسانه‌های پیشینیانشان است. آنها را (از ایشان) با تکلف نسخه‌برداری کرده، پس این (نوشتار)ها صبح و شام بر او خوانده می‌شوند.»

قُل أَنزَلَهُ الَّذى يَعلَمُ السِّرَّ فِى السَّمٰوٰتِ وَ الأَرضِ إِنَّهُ كانَ غَفورًا رَحيمًا (٦)

بگو: «کسی آن را فرو فرستاده که راز نهان را در آسمان‌ها و زمین می‌داند. او بی‌گمان بس پوشنده‌ای رحمتگر بر ویژگان بوده است.»

وَ قالوا مالِ هٰذَا الرَّسولِ يَأكُلُ الطَّعامَ وَ يَمشى فِى الأَسواقِ لَولا أُنزِلَ إِلَيهِ مَلَكٌ فَيَكونَ مَعَهُ نَذيرًا (٧)

و گفتند: «این فرستاده‌ی الهی را چه (شده) است (که) غذا می‌خورد و در بازارها راه می‌رود؟ چرا فرشته‌ای سویش فرود نیامده، تا همراهش هشداردهنده‌ای باشد؟»

أَو يُلقىٰ إِلَيهِ كَنزٌ أَو تَكونُ لَهُ جَنَّةٌ يَأكُلُ مِنها وَ قالَ الظّٰلِمونَ إِن تَتَّبِعونَ إِلّا رَجُلًا مَسحورًا (٨)

«یا گنجی سویش افکنده شود، یا باغی سردرهم داشته باشد (که) از (میوه‌های) آن بخورد؟» و ستمکاران گفتند: «جز مردی سحر شده را پیروی نمی‌کنید!»

انظُر كَيفَ ضَرَبوا لَكَ الأَمثٰلَ فَضَلّوا فَلا يَستَطيعونَ سَبيلًا (٩)

بنگر چگونه برای تو مَثَل‌ها(ی باطلی) زدند، پس گمراه شدند؛ در نتیجه نمی‌توانند راهی (راست) بیابند.

تَبارَكَ الَّذى إِن شاءَ جَعَلَ لَكَ خَيرًا مِن ذٰلِكَ جَنّٰتٍ تَجرى مِن تَحتِهَا الأَنهٰرُ وَ يَجعَل لَكَ قُصورًا (١٠)

مبارک (و خجسته) است کسی که اگر بخواهد بهتر از این را برایت می‌نهد. باغ‌هایی که نهرها از زیر (درختان)شان روان است و برایت کاخ‌هایی قرار می‌دهد.

بَل كَذَّبوا بِالسّاعَةِ وَ أَعتَدنا لِمَن كَذَّبَ بِالسّاعَةِ سَعيرًا (١١)

(نه!) بلکه آنها با ساعت [:قیامت] (همان را) تکذیب کردند و برای هر کس که با ساعت (همان را) تکذیب کند آتشی شعله‌ور و بسی سوزان آماده کرده‌ایم.

إِذا رَأَتهُم مِن مَكانٍ بَعيدٍ سَمِعوا لَها تَغَيُّظًا وَ زَفيرًا (١٢)

چون (این آتش) آنان را از فاصله‌ای دور ببیند، خشم و خروشی شدید برایش می‌شنوند.

وَ إِذا أُلقوا مِنها مَكانًا ضَيِّقًا مُقَرَّنينَ دَعَوا هُنالِكَ ثُبورًا (١٣)

و هنگامی‌که آنان در جایگاهی تنگ از آن فرو افتند، در حالی که بس نزدیک (به زنجیر) کشیده شده‌اند، آنجاست که فریادی مرگبار بر آرند.

لا تَدعُوا اليَومَ ثُبورًا وٰحِدًا وَ ادعوا ثُبورًا كَثيرًا (١٤)

امروز یک بار فریاد مرگبار برنکشید؛ بلکه فریادهای فسادانگیزِ مرگبار زیادی برآرید.

قُل أَذٰلِكَ خَيرٌ أَم جَنَّةُ الخُلدِ الَّتى وُعِدَ المُتَّقونَ كانَت لَهُم جَزاءً وَ مَصيرًا (١٥)

بگو: «آیا این (عقوبت) بهتر است، یا بهشت جاویدان، که پرهیزگاران (به آن) وعده داده شده‌اند؛ (همان که) پاداشی و سرانجامی برایشان بوده است‌؟»

لَهُم فيها ما يَشاءونَ خٰلِدينَ كانَ عَلىٰ رَبِّكَ وَعدًا مَسـٔولًا (١٦)

در آنجا برای آنان است (هر) آنچه می‌خواهند، حال آنکه در آن جاودانه‌اند. مسئولیت این وعده بر پروردگارت بوده است.

وَ يَومَ يَحشُرُهُم وَ ما يَعبُدونَ مِن دونِ اللَّهِ فَيَقولُ ءَأَنتُم أَضلَلتُم عِبادى هٰؤُلاءِ أَم هُم ضَلُّوا السَّبيلَ (١٧)

و روزی که آنان را - با آنچه پس از خدا می‌پرستند - گرد هم آورد، پس فرماید: «آیا شما این بندگان مرا به بیراهه کشاندید، یا خودشان گمراه شدند؟»

قالوا سُبحٰنَكَ ما كانَ يَنبَغى لَنا أَن نَتَّخِذَ مِن دونِكَ مِن أَولِياءَ وَ لٰكِن مَتَّعتَهُم وَ إباءَهُم حَتّىٰ نَسُوا الذِّكرَ وَ كانوا قَومًا بورًا (١٨)

گفتند: «تو منزّهی. برای ما هرگز شایسته نبوده که پس از تو هیچ اولیاء و سرپرستانی برای خود برگیریم. ولی تو آنان و پدرانشان را از نعمت‌هایی برخوردار کردی، تا (آنجا که) یادت را فراموش کردند و گروهی در ژرفای کساد (و فساد) بوده‌اند.»

فَقَد كَذَّبوكُم بِما تَقولونَ فَما تَستَطيعونَ صَرفًا وَ لا نَصرًا وَ مَن يَظلِم مِنكُم نُذِقهُ عَذابًا كَبيرًا (١٩)

پس همانا (معبودانتان ) آنچه می‌گفتید، بی‌گمان شما را تکذیب کردند؛ در نتیجه نه می‌توانید (عذاب را از خود) دفع کنید و نه (از آن‌ها) یاری گیرید. و هر که از شما ستم کند او را عذابی بزرگ می‌چشانیم.

وَ ما أَرسَلنا قَبلَكَ مِنَ المُرسَلينَ إِلّا إِنَّهُم لَيَأكُلونَ الطَّعامَ وَ يَمشونَ فِى الأَسواقِ وَ جَعَلنا بَعضَكُم لِبَعضٍ فِتنَةً أَتَصبِرونَ وَ كانَ رَبُّكَ بَصيرًا (٢٠)

و پیش از تو هیچ یک از پیامبران را نفرستادیم جز اینکه آنان (نیز) همواره غذا می‌خوردند و در بازارها راه می‌رفتند و برخی از شما را برای برخی دیگر وسیله‌ی آزمایشی آتشین نهادیم. آیا شکیبایی می‌کنید؟ حال آنکه پروردگارت همواره بسیار بینا بوده است.

وَ قالَ الَّذينَ لا يَرجونَ لِقاءَنا لَولا أُنزِلَ عَلَينَا المَلٰئِكَةُ أَو نَرىٰ رَبَّنا لَقَدِ استَكبَروا فى أَنفُسِهِم وَ عَتَو عُتُوًّا كَبيرًا (٢١)

و کسانی که به لقای (معرفتی، وحیانی و پاداش) ما امید ندارند، گفتند: «چرا فرشتگان بر ما نازل نشدند، یا (چرا) پروردگارمان را نمی‌بینیم‌؟» بی‌گمان همواره در خودهاشان کبر و برتری جستند، و سرکشی بزرگی کردند.

يَومَ يَرَونَ المَلٰئِكَةَ لا بُشرىٰ يَومَئِذٍ لِلمُجرِمينَ وَ يَقولونَ حِجرًا مَحجورًا (٢٢)

روزی که فرشتگان را ببینند، در آن هنگام (و هنگامه) برای مجرمان هرگز بشارتی نیست، و (فرشتگان به آنان) گویند: «(از پروردگار و نعمت‌هایش) دورادور باشید.»

وَ قَدِمنا إِلىٰ ما عَمِلوا مِن عَمَلٍ فَجَعَلنٰهُ هَباءً مَنثورًا (٢٣)

و به هر گونه کاری که کرده‌اند قدم (و اِقدام قدرتمندانه) نهادیم. پس آن را (چون) گردی پراکنده ساختیم.

أَصحٰبُ الجَنَّةِ يَومَئِذٍ خَيرٌ مُستَقَرًّا وَ أَحسَنُ مَقيلًا (٢٤)

آن هنگام قرارگاه بهشتیان بهتر و استراحتگاهشان در نیمروز نیکوتر است.

وَ يَومَ تَشَقَّقُ السَّماءُ بِالغَمٰمِ وَ نُزِّلَ المَلٰئِكَةُ تَنزيلًا (٢٥)

و روزی که آسمان با (آن) ابر پوشنده(ی عذاب) از هم می‌شکافد و فرشتگان، شگفت‌انگیز، پیاپی یکدیگر فرود آورده شدند؛

المُلكُ يَومَئِذٍ الحَقُّ لِلرَّحمٰنِ وَ كانَ يَومًا عَلَى الكٰفِرينَ عَسيرًا (٢٦)

در آن هنگام، حق فرماندهی کل ویژه‌ی (خدای) رحمتگر بر آفریدگان است. و این (خود) روزی بوده که بر کافران بسی دشوار بوده است.

وَ يَومَ يَعَضُّ الظّالِمُ عَلىٰ يَدَيهِ يَقولُ يٰلَيتَنِى اتَّخَذتُ مَعَ الرَّسولِ سَبيلًا (٢٧)

و روزی که ستمکار بر دست‌هایش (با دندانش) همی‌گزد (و) گوید: «ای کاش با پیامبر راهی (سوی خدا) بر می‌گرفتم.»

يٰوَيلَتىٰ لَيتَنى لَم أَتَّخِذ فُلانًا خَليلًا (٢٨)

«ای وای بر من! کاش فلانی را دوست تنگاتنگ (خود)بر نگرفته بودم.»

لَقَد أَضَلَّنى عَنِ الذِّكرِ بَعدَ إِذ جاءَنى وَ كانَ الشَّيطٰنُ لِلإِنسٰنِ خَذولًا (٢٩)

«هم او (بود که) همواره مرا از یادواره(ی حق) بس گمراه کرد، پس از آنکه برایم آمده بود.» و شیطان همواره خوار و بی‌مقدارکننده‌ی انسان بوده است.

وَ قالَ الرَّسولُ يٰرَبِّ إِنَّ قَومِى اتَّخَذوا هٰذَا القُرإنَ مَهجورًا (٣٠)

و پیامبر گفت: «پروردگارم! قوم من بی‌گمان این قرآن را بس دور و مهجور گرفتند.»

وَ كَذٰلِكَ جَعَلنا لِكُلِّ نَبِىٍّ عَدُوًّا مِنَ المُجرِمينَ وَ كَفىٰ بِرَبِّكَ هادِيًا وَ نَصيرًا (٣١)

و این گونه برای هر پیامبری دشمنی از مجرمان نهادیم و همین بس که پروردگارت راهبر و یاوری (بس توانا) است.

وَ قالَ الَّذينَ كَفَروا لَولا نُزِّلَ عَلَيهِ القُرإنُ جُملَةً وٰحِدَةً كَذٰلِكَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤادَكَ وَ رَتَّلنٰهُ تَرتيلًا (٣٢)

و کسانی که کافر شدند، گفتند: «چرا قرآن یک‌جا بر او نازل نشده‌؟» این گونه (ما آن را به تدریج فرو فرستادیم) تا دل فروزانت را پای‌برجا نهیم و آن را بر تو به تدریج (به گونه‌ای دلربا) برخواندیم، خواندنی (زیبا).

وَ لا يَأتونَكَ بِمَثَلٍ إِلّا جِئنٰكَ بِالحَقِّ وَ أَحسَنَ تَفسيرًا (٣٣)

و تو را مَثَلی نمی‌آورند، مگر آنکه ما حق را با نیکوترین تفسیر (و بیان) برایت آوردیم.

الَّذينَ يُحشَرونَ عَلىٰ وُجوهِهِم إِلىٰ جَهَنَّمَ أُولٰئِكَ شَرٌّ مَكانًا وَ أَضَلُّ سَبيلًا (٣٤)

کسانی که - بر رویشان در افتاده - سوی جهنم گرد آورده می‌شوند، آنان جایگاهشان بدترین و (خودشان) گمراه‌ترینند.

وَ لَقَد إتَينا موسَى الكِتٰبَ وَ جَعَلنا مَعَهُ أَخاهُ هٰرونَ وَزيرًا (٣٥)

و همانا (ما) به موسی به‌راستی کتاب وحیانی (تورات) را دادیم و برادرش هارون را با او [:در پوشش رسالتش]، وزیری نهادیم.

فَقُلنَا اذهَبا إِلَى القَومِ الَّذينَ كَذَّبوا بِـٔايٰتِنا فَدَمَّرنٰهُم تَدميرًا (٣٦)

پس گفتیم: «هر دو سوی قومی - که با نشانه‌های ما (همان‌ها و ما را) تکذیب کردند – بروید.» پس (ما) آنان [:تکذیب‌کنندگان] را در هلاکتی بسیار سخت سرنگون کردیم سرنگون کردنی.

وَ قَومَ نوحٍ لَمّا كَذَّبُوا الرُّسُلَ أَغرَقنٰهُم وَ جَعَلنٰهُم لِلنّاسِ إيَةً وَ أَعتَدنا لِلظّٰلِمينَ عَذابًا أَليمًا (٣٧)

و گروه نوح را - آن هنگام (و هنگامه‌ای) که پیامبران (خدا) را تکذیب کردند - غرقشان نمودیم و آنان را برای مردمان نشانه‌ای نهادیم. و برای ستمکاران عذابی پر درد آماده کردیم.

وَ عادًا وَ ثَمودَا۟ وَ أَصحٰبَ الرَّسِّ وَ قُرونًا بَينَ ذٰلِكَ كَثيرًا (٣٨)

و (نیز) عادیان و ثمودیان و اصحاب رَسّ[:گودال] و نسل‌های بسیاری را در این میان (همان‌گونه هلاک کردیم).

وَ كُلًّا ضَرَبنا لَهُ الأَمثٰلَ وَ كُلًّا تَبَّرنا تَتبيرًا (٣٩)

و برای همه‌ی آنان مَثَل‌هایی (روشنگر) زدیم و همه را هلاک نمودیم.

وَ لَقَد أَتَوا عَلَى القَريَةِ الَّتى أُمطِرَت مَطَرَ السَّوءِ أَفَلَم يَكونوا يَرَونَها بَل كانوا لا يَرجونَ نُشورًا (٤٠)

و (آنان) بی‌گمان - بر مجتمع و ساکنانش که باران بلا بر آنان بارانده شد - همواره آمدند؛ پس آیا چنان نبوده‌اند که آن را بنگرند؟ (چرا،) ولی امید به (زنده و) پراکنده شدن نداشتند.

وَ إِذا رَأَوكَ إِن يَتَّخِذونَكَ إِلّا هُزُوًا أَهٰذَا الَّذى بَعَثَ اللَّهُ رَسولًا (٤١)

و هنگامی که تو را ببینند، جز به ریشخندت نگیرند (و گویند:) «آیا این همان کسی است که خدا او را به رسالتی برانگیخته است‌؟»

إِن كادَ لَيُضِلُّنا عَن إلِهَتِنا لَولا أَن صَبَرنا عَلَيها وَ سَوفَ يَعلَمونَ حينَ يَرَونَ العَذابَ مَن أَضَلُّ سَبيلًا (٤٢)

«نزدیک بود که ما را بی‌گمان از خدایانمان – اگر بر (پرستش) آنان شکیبایی نمی‌کردیم – گمراه کند.» و هنگامی که عذاب را می‌بینند در آینده‌ای دور [:رستاخیز] خواهند دانست چه کسی گمراه‌تر است.

أَرَءَيتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلٰهَهُ هَوىٰهُ أَفَأَنتَ تَكونُ عَلَيهِ وَكيلًا (٤٣)

آیا کسی را که معبودش را هوای نفسش بر گرفته است دیدی‌؟ آیا پس تو بر او کاردار (و نگهدار)ی؟

أَم تَحسَبُ أَنَّ أَكثَرَهُم يَسمَعونَ أَو يَعقِلونَ إِن هُم إِلّا كَالأَنعٰمِ بَل هُم أَضَلُّ سَبيلًا (٤٤)

یا گمان داری که بیشترشان می‌شنوند یا خردورزی می‌کنند؟ آنان جز مانند چهارپایان نیستند، بلکه اینان (از آنان هم) گمراه‌ترند.

أَلَم تَرَ إِلىٰ رَبِّكَ كَيفَ مَدَّ الظِّلَّ وَ لَو شاءَ لَجَعَلَهُ ساكِنًا ثُمَّ جَعَلنَا الشَّمسَ عَلَيهِ دَليلًا (٤٥)

آیا سوی پروردگارت (در ربوبیّتش) ننگریسته‌ای (که) چگونه سایه(ی ربانی) را گسترده‌؟ و اگر می‌خواست، همواره آن را ساکن می‌نهاد. آن‌گاه خورشید را بر آن دلیل گردانیدیم.

ثُمَّ قَبَضنٰهُ إِلَينا قَبضًا يَسيرًا (٤٦)

سپس آن (سایه) را به آسانی سوی خودمان باز گرفتیم.

وَ هُوَ الَّذى جَعَلَ لَكُمُ الَّيلَ لِباسًا وَ النَّومَ سُباتًا وَ جَعَلَ النَّهارَ نُشورًا (٤٧)

و اوست کسی که شب را پوششی نهاد و خواب را (مایه‌ی) باز گرفتن از کار و آرامشی قرار داد، و روز را (برای) به‌پاخاستن و پراکنده شدن (برای دست‌یابی به نیازهای زندگی) نهاد.

وَ هُوَ الَّذى أَرسَلَ الرِّيٰحَ بُشرًا بَينَ يَدَى رَحمَتِهِ وَ أَنزَلنا مِنَ السَّماءِ ماءً طَهورًا (٤٨)

و اوست کسی که بادها را نویدی پیشاپیش رحمت خویش (مانند باران و برف و تگرگ) فرستاد. و از آسمان آبی پاک‌کننده فرود آوردیم،

لِنُحۦِىَ بِهِ بَلدَةً مَيتًا وَ نُسقِيَهُ مِمّا خَلَقنا أَنعٰمًا وَ أَناسِىَّ كَثيرًا (٤٩)

تا به (وسیله‌ی) آن شهری مرده (و مرگبار) را زنده کنیم و - در شمار آفریدگانمان - حیواناتی نعمت‌وار و انسان‌هایی بسیار را (از این آب) بنوشانیم.

وَ لَقَد صَرَّفنٰهُ بَينَهُم لِيَذَّكَّروا فَأَبىٰ أَكثَرُ النّاسِ إِلّا كُفورًا (٥٠)

ما بی‌گمان قرآن را به‌راستی میان آنان گوناگون بیان کردیم، تا به خوبی (حقایقی وحیانی را) یاد کنند ولی بیشتر مردمان - بجز از کفر و کفران- خودداری کردند.

وَ لَو شِئنا لَبَعَثنا فى كُلِّ قَريَةٍ نَذيرًا (٥١)

و اگر می‌خواستیم همواره در هر مجتمعی هشداردهنده‌ای بر می‌انگیختیم (گرچه در مراکز مجتمعات همواره فرستاده‌ایم).

فَلا تُطِعِ الكٰفِرينَ وَ جٰهِدهُم بِهِ جِهادًا كَبيرًا (٥٢)

پس، کافران را پیروی مکن، و به وسیله‌ی قرآن با آنان به جهادی (پیگیربا این برهان وحیانی) بزرگ بپرداز.

وَ هُوَ الَّذى مَرَجَ البَحرَينِ هٰذا عَذبٌ فُراتٌ وَ هٰذا مِلحٌ أُجاجٌ وَ جَعَلَ بَينَهُما بَرزَخًا وَ حِجرًا مَحجورًا (٥٣)

و اوست کسی که دو دریا را با یکدیگر آمیخت: این (یکی) شیرین گوارا، و آن (یکی) شور تلخ (و ناگوار) است‌؛ و میان آن دو، فاصله‌ی پرده‌ای ناپیدا قرار داد.

وَ هُوَ الَّذى خَلَقَ مِنَ الماءِ بَشَرًا فَجَعَلَهُ نَسَبًا وَ صِهرًا وَ كانَ رَبُّكَ قَديرًا (٥٤)

و اوست کسی که از آب (منی) بشری آفرید. پس او را (دارای خویشاوندی) نسبی و دامادی نهاد. و پروردگارت بس توانا بوده است.

وَ يَعبُدونَ مِن دونِ اللَّهِ ما لا يَنفَعُهُم وَ لا يَضُرُّهُم وَ كانَ الكافِرُ عَلىٰ رَبِّهِ ظَهيرًا (٥٥)

و غیر خدا چیزی را می‌پرستند که نه سودشان می‌دهد و نه زیانشان می‌رساند؛ و کافر همواره علیه پروردگار خود پشتیبان (کافران) بوده است.

وَ ما أَرسَلنٰكَ إِلّا مُبَشِّرًا وَ نَذيرًا (٥٦)

و ما تو را جز بشارتگر و هشداردهنده‌ای نفرستادیم.

قُل ما أَسـَٔلُكُم عَلَيهِ مِن أَجرٍ إِلّا مَن شاءَ أَن يَتَّخِذَ إِلىٰ رَبِّهِ سَبيلًا (٥٧)

بگو: «بر این (رسالت) هیچ پاداشی از شما نمی‌طلبم، جز (از) کسی که بخواهد راهی سوی پروردگارش برگیرد.»

وَ تَوَكَّل عَلَى الحَىِّ الَّذى لا يَموتُ وَ سَبِّح بِحَمدِهِ وَ كَفىٰ بِهِ بِذُنوبِ عِبادِهِ خَبيرًا (٥٨)

و بر (آن خدای) زنده‌ای - که نمی‌میرد - توکل کن و با ستایشش او را تسبیح نمای‌؛ و (هم) او بس است که به گناهان بندگانش بسی آگاه است.

الَّذى خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَ الأَرضَ وَ ما بَينَهُما فى سِتَّةِ أَيّامٍ ثُمَّ استَوىٰ عَلَى العَرشِ الرَّحمٰنُ فَسـَٔل بِهِ خَبيرًا (٥٩)

کسی که آسمان‌ها و زمین و آنچه را که میان آن دو است، در شش روز [:زمان] آفرید. سپس این رحمتگر بر آفریدگان بر عرش (ربوبیت) چیره شد. پس به‌وسیله‌ی او -حال آنکه بسی آگاه است- (آنچه خواهی) جویا و پُرسا شو.

وَ إِذا قيلَ لَهُمُ اسجُدوا لِلرَّحمٰنِ قالوا وَ مَا الرَّحمٰنُ أَنَسجُدُ لِما تَأمُرُنا وَ زادَهُم نُفورًا (٦٠)

و زمانی که بدیشان گفته شود: «برای (خدای) رحمان سجده کنید» گویند: «رحمان چیست‌؟ آیا برای چیزی که ما را (بدان) فرمان می‌دهی سجده کنیم‌؟» و (این) بر رمیدنشان می‌افزاید.

تَبارَكَ الَّذى جَعَلَ فِى السَّماءِ بُروجًا وَ جَعَلَ فيها سِرٰجًا وَ قَمَرًا مُنيرًا (٦١)

مبارک و بزرگوار است کسی که در آسمان برج‌هایی نهاد و در آن چراغی[:خورشیدی] و ماهی نوربخش قرار داد.

وَ هُوَ الَّذى جَعَلَ الَّيلَ وَ النَّهارَ خِلفَةً لِمَن أَرادَ أَن يَذَّكَّرَ أَو أَرادَ شُكورًا (٦٢)

و اوست کسی که - برای هر کس (که) بخواهد به‌خوبی تذکری یابد یا بخواهد به‌خوبی سپاسگزاری کند - شب و روز را از پی یکدیگر نهاد.

وَ عِبادُ الرَّحمٰنِ الَّذينَ يَمشونَ عَلَى الأَرضِ هَونًا وَ إِذا خاطَبَهُمُ الجٰهِلونَ قالوا سَلٰمًا (٦٣)

و بندگان خدای رحمان کسانی‌اند که روی زمین به فروتنی و آرامی گام بر می‌دارند؛ و چون نادانان با ایشان هم‌سخن شوند (به آنان) سلامی گویند (که خدا شما را از نادانی برهاند و سالم بدارد).

وَ الَّذينَ يَبيتونَ لِرَبِّهِم سُجَّدًا وَ قِيٰمًا (٦٤)

و آنان که سجده‌کنندگان و برپاخاستگان برای پروردگارشان شب‌زنده‌داری می‌کنند؛

وَ الَّذينَ يَقولونَ رَبَّنَا اصرِف عَنّا عَذابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذابَها كانَ غَرامًا (٦٥)

و کسانی که می‌گویند: «پروردگارمان! عذاب جهنم را از ما بازگردان (که) همانا عذابش بسی سخت و ناگوار بوده است.»

إِنَّها ساءَت مُستَقَرًّا وَ مُقامًا (٦٦)

«همواره جهنم چه بدقرارگاه و پایگاهی است.»

وَ الَّذينَ إِذا أَنفَقوا لَم يُسرِفوا وَ لَم يَقتُروا وَ كانَ بَينَ ذٰلِكَ قَوامًا (٦٧)

و کسانی که چون انفاق کنند، نه زیاده‌روی می‌کنند و نه تنگ می‌گیرند و (انفاقشان) میان این دو راستا و میانگین بوده است.

وَ الَّذينَ لا يَدعونَ مَعَ اللَّهِ إِلٰهًا إخَرَ وَ لا يَقتُلونَ النَّفسَ الَّتى حَرَّمَ اللَّهُ إِلّا بِالحَقِّ وَ لا يَزنونَ وَ مَن يَفعَل ذٰلِكَ يَلقَ أَثامًا (٦٨)

و کسانی که با خدا معبودی دیگر را نمی‌خوانند و کسی را که خدا (خونش را) حرام کرده است جز به تمامی حق نمی‌کشند، و زنا نمی‌کنند و هر کس این‌ها را انجام دهد (عذاب مناسب و) اثر گناهش را دریافت خواهد کرد.

يُضٰعَف لَهُ العَذابُ يَومَ القِيٰمَةِ وَ يَخلُد فيهِ مُهانًا (٦٩)

برای او در روز قیامت عذاب چند برابر می‌شود و پیوسته در آن خوار (و بی‌مقدار) می‌ماند.

إِلّا مَن تابَ وَ إمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلًا صٰلِحًا فَأُولٰئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّـٔاتِهِم حَسَنٰتٍ وَ كانَ اللَّهُ غَفورًا رَحيمًا (٧٠)

مگر کسی که توبه کند و ایمان آورد و کار شایسته‌ای انجام دهد. پس ایشان، خدا بدی‌هایشان را به نیکی‌ها تبدیل می‌کند و خدا همواره بسی پوشنده‌ی رحمتگر بر ویژگان بوده است.

وَ مَن تابَ وَ عَمِلَ صٰلِحًا فَإِنَّهُ يَتوبُ إِلَى اللَّهِ مَتابًا (٧١)

و هر کس توبه کند و کار شایسته انجام دهد، پس همانا اوست که سوی خدا بازگشتی (شایسته) دارد.

وَ الَّذينَ لا يَشهَدونَ الزّورَ وَ إِذا مَرّوا بِاللَّغوِ مَرّوا كِرامًا (٧٢)

و کسانی که گواهی دروغ نمی‌دهند؛ و چون بر لغو بگذرند با بزرگواری می‌گذرند.

وَ الَّذينَ إِذا ذُكِّروا بِـٔايٰتِ رَبِّهِم لَم يَخِرّوا عَلَيها صُمًّا وَ عُميانًا (٧٣)

و کسانی که چون به آیات پروردگارشان تذکر داده شوند، (همچون) کران و کوران فریادکنان بر آن‌ها فرود نمی‌آیند.

وَ الَّذينَ يَقولونَ رَبَّنا هَب لَنا مِن أَزوٰجِنا وَ ذُرِّيّٰتِنا قُرَّةَ أَعيُنٍ وَ اجعَلنا لِلمُتَّقينَ إِمامًا (٧٤)

و کسانی که می‌گویند: «پروردگارمان! برایمان از همسران، همگنان و اطرافیان‌مان آن را ببخشای که مایه‌ی روشنی چشمان(مان) باشد، و ما را پیشوای پرهیزگاران بگردان.»

أُولٰئِكَ يُجزَونَ الغُرفَةَ بِما صَبَروا وَ يُلَقَّونَ فيها تَحِيَّةً وَ سَلٰمًا (٧٥)

اینانند که به پاس آنکه صبر کردند، استراحتگاه (روح و بدن) را پاداش خواهند یافت و در آن‌جا با سلام و درود به خوبی مواجه خواهند شد.

خٰلِدينَ فيها حَسُنَت مُستَقَرًّا وَ مُقامًا (٧٦)

در آن‌جا، جاودانه خواهند ماند. چه خوش قرارگاه و جایگاهی است!

قُل ما يَعبَؤُا۟ بِكُم رَبّى لَولا دُعاؤُكُم فَقَد كَذَّبتُم فَسَوفَ يَكونُ لِزامًا (٧٧)

بگو: «اگر درخواست و بندگی شما نباشد، پروردگارم (هیچ) اعتنایی به شما نمی‌کند.(که) بی‌چون بسی (خدا را) تکذیب کرده‌اید. پس در آینده (این تکذیب) گریبانگیر(تان) خواهد بود.»

محتوای سوره

• تفسیر آیات