بَيْنَهُمَا
ریشه کلمه
قاموس قرآن
وسط. [كهف:32] ميان آن دو باغ، زرعى قرار داديم [فرقان:53] اقرب الموارد گويد: بين ظرف است به معناى وسط. راغب گويد: بين وضع شده براى تخلّل و وسط ميان دو چيز. اين كلمه هم اسم و هم ظرف زمان و مكان به كار مىرود، و هر گاه به مكان اضافه شود ظرف مكان است مثل دو آيه فوق و چون به زمان اضافه شود ظرف زمان است مثل: «اَزُورك بين العصر و لااصيل» از قرآن مجيد بر آن ظرف زمان مثلى پيدا نشد. اين كلمه در دو آيه فوق مبنى بر فتح است و چون اسم استعمال شود معرب باشد كانند سائر اسماء نحو [انعام:94] بنابر قرائت عدّهاى كه «بينكم» را مضموم خوانده و فاعل «تقطّع» گرفتهاند يعنى وصل و جمع شما پاره شد و آنچه گمان مىكرديد گم گرديد. و بنا بر قرائت ديگران كه «بينكم» را مفتوح خوانده و ظرف گرفتهاند معنى آنست كه رابطه ميان شما قطع گرديد. نا گفته نماند «بين» آنجا به كار مىرود كه داراى مسافت باشد مثل [بقره:164] و يا داراى عدد باشد مثل [بقره:224] و مثل [نساء:23] و به آنچه مقتضى معناى وحدت است در صورتى اضافه مىشود كه مكرر باشد مثل [مائده:25]، [اعراف:89]. «بَينَ يَديْهِ بَيْنَ اَيْدينا» معناى تحت اللفظ اين تركيب، ميان دو دستش: ميان دستهاى ما، است ولى از اين تركيب نزديكى اراده مىشود: راغب گويد: «هذاالشَىءُ بَيْنَ يَدَيْكَ» يعنى اين به تو نزديك است. برسى در تفسير آيه الكرسى گفته «ما بَيْنَ اَيْديهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ» را آنچه در پيش رو و آنچه در پشت سر است، گفتهاند. در هر حال، مراد از تركيب «بَيْنَ يَدَيْهِ» آنست كه در پيش باشد خواه نزديك باشد و خواه دور و گذشته. [يس:45 ] احتمال دارد كه مراد از «ما» در دو مورد عمل بد باشد يعنى چون به آنها گفته شود بترسيد از كارى كه پيش روى شماست و اكنون مرتكب مىشويد و از عملى كه بعداً مرتكب خواهيد شد شايد مورد رحم قرار گيريد. يعنى اكنون از كار بد دست گيريد. يعنى اكنون از كار بد دست بكشيد و در آينده هم نكنيد. ولى در مجمع الجامع از امام صادق «عليه السلام» نقل شده: بترسيد از گناهانى كه فعلاً مىكنيد و از عقوبتى كه در پس داريد «اِتَّقو ما بَينَ اَيْديكُمْ مِنَالذُّنوبِ وَ ما خَلْفَكُمْ مِنَ الْعُقوبَةِ». در اينجه چنان كه ملاحظه مىشود از «بين ايديهم» عمل نزديك و حاضر اراده شده ولى در آيه [بقره:65 ] ظاهراً مراد از «و ما خلفها»اعمال گذشته باشد يعنى: آن عذاب را، عقوبت گناهان حال گذشته آنها قرار داديم، مگر آنكه نكال به معنى عبرت باشد كه آن وقت مراد از «ما بَيْنَ يَدَيها» اُمَمِ حاضره و از «ما خَلْفَها» اُمَمِ بعدى است ولى وجه اول قوى است. و در آيه [مائده:48] و نظائر آن، كتابهاى سلف و گذشته مراد است كه پيش از قرآن بودهاند، و نزديك و پيش رو بودن لازم نيست.
