سوره الشورى

سوره فصلت	سوره الشورى	سوره الزخرف
شماره کتابت : ٤٢ جزء : نزول ترتيب نزول : ٦٢ محل نزول : مكه اطلاعات آماری تعداد آیات : ٥٣ تعداد کلمات : ٩٨٣ تعداد حروف :

در حال بارگیری... آمَنُوا آمَنْت آيَاتِنَا آيَاتِه أَبْقَى أَجَل أَجْرا أَذَقْنَا أَرْسَلْنَاک أَزْوَاجا أَسْأَلُکُم أَصَابَهُم أَصَابَکُم أَصْلَح أَعْرَضُوا أَعْمَالُنَا أَعْمَالُکُم أَقَامُوا أَقِيمُوا أَلا أَمْرُهُم أَمْرِنَا أَنّهَا أَنْت أَنْزَل أَنْفُسَهُم أَنْفُسِکُم أَهْلِيهِم أَهْوَاءَهُم أَوْحَيْنَا أَوْلِيَاء أَيْدِيهِم أَيْدِيکُم أُم أُمِرْت أُمّة أُنِيب أُوتِيتُم أُورِثُوا إِبْرَاهِيم إِنَاثا إِنّه اتّخَذُوا اخْتَلَفْتُم اسْتَجَابُوا اسْتَجِيبُوا اسْتَقِم اسْتُجِيب افْتَرَى التّوْبَة الدّنْيَا الدّين الذّل الذّکُور الرّحِيم الرّزْق الرّيح السّاعَة السّبِيل السّعِير السّمَاوَات السّمِيع السّيّئَات الصّالِحَات الصّدُور الصّلاَة الظّالِمُون الظّالِمِين اللّه النّاس الْآخِرَة الْأَرْض الْأَنْعَام الْأُمُور الْإِثْم الْإِنْسَان الْإِيمَان الْبَاطِل الْبَحْر الْبَصِير الْبَغْي الْبَلاَغ الْجَمْع الْجَنّات الْجَنّة الْجَوَار الْحَق الْحَمِيد الْحَيَاة الْحَکِيم الْخَاسِرِين الْعَذَاب الْعَزِيز الْعَظِيم الْعَلِي الْعِلْم الْغَفُور الْغَيْث الْفَصْل الْفَضْل الْفَوَاحِش الْقَوِي الْقُرَى الْقُرْبَى الْقِيَامَة الْمَصِير الْمَلاَئِکَة الْمَوَدّة الْمَوْتَى الْمُشْرِکِين الْمِيزَان الْوَلِي الْکَافِرُون الْکَبِير الْکِتَاب انْتَصَر بَث بَسَط بَصِير بَعِيد بَعْدِه بَغْيا بَيْنَنَا بَيْنَهُم بَيْنَکُم بِإِذْنِه بِالْحَق بِحَمْد بِذَات بِعِبَادِه بِغَيْر بِقَدَر بِمُعْجِزِين بِوَکِيل بِکَلِمَاتِه بِکُل تَتَفَرّقُوا تَتّبِع تَدْرِي تَدْعُوهُم تَرَاهُم تَرَى تَصِير تَفَرّقُوا تَفْعَلُون تَوَکّلْت تَکَاد تُصِبْهُم تُنْذِر جَاءَهُم جَزَاء جَعَل جَعَلْنَاه جَمْعِهِم حم حَرْث حَرْثِه حَسَنَة حَفِيظ حَفِيظا حَوْلَهَا حَکِيم حُجّة حُجّتُهُم حُسْنا حِجَاب خَاشِعِين خَبِير خَسِرُوا خَفِي خَلْق خَيْر دَابّة دَاحِضَة دُونِه ذُکْرَانا ذٰلِکُم رَأَوُا رَبّنَا رَبّهِم رَبّي رَبّک رَحْمَة رَحْمَتَه رَحْمَتِه رَزَقْنَاهُم رَسُولا رَوَاکِد رَوْضَات رَيْب رُوحا سَبَقَت سَبِيل سَيّئَة شَاء شَدِيد شَرَع شَرَعُوا شَيْء شَک شَکُور شُرَکَاء شُورَى صَبَر صَبّار صِرَاط ضَلاَل طَرْف ظَهْرِه ظُلْمِه عسق عَذَاب عَرَبِيّا عَزْم عَفَا عَقِيما عَلَيْه عَلَيْهَا عَلِي عَلِيم عَمِلُوا عِبَادَه عِبَادِنَا عِبَادِه عِيسَى غَضَب غَضِبُوا غَفَر غَفُور فَأَجْرُه فَادْع فَاطِر فَاللّه فَبِمَا فَحُکْمُه فَرِح فَرِيق فَضْلِه فَلِذٰلِک فَمَتَاع فَوْقِهِن فَيَظْلَلْن فَيُوحِي فِيهِمَا قَال قَبْلِک قَدِير قَدّمَت قَرِيب قَلْبِک قَنَطُوا قُرْآنا قُل لَآيَات لَبَغَوْا لَتَهْدِي لَجَعَلَهُم لَطِيف لَعَل لَفِي لَقُضِي لَمَن لَمِن لِأَعْدِل لِبَشَر لِتُنْذِر لِرَبّهِم لِرَبّکُم لِعِبَادِه لِلّذِين لِلّه لِکُل مَحِيص مَرَدّ مَقَالِيد مَلْجَإ مُرِيب مُسَمًّى مُسْتَقِيم مُشْفِقُون مُشْفِقِين مُصِيبَة مُقِيم مُلْک مُوسَى مِثْلُهَا مِنّا نَزِد نَشَاء نَصِيب نَصِير نَهْدِي نَکِير نُؤْتِه نُوحا نُورا هَل وَاحِدَة وَاقِع وَحْيا وَرَاء وَصّى وَصّيْنَا وَلِي يَأْتِي يَأْذَن يَبْسُط يَبْغُون يَتَفَطّرْن يَتَوَکّلُون يَجْتَبِي يَجْتَنِبُون يَجْعَل يَجْمَع يَخْتِم يَخْلُق يَذْرَؤُکُم يَرْزُق يَزِيدُهُم يَسْتَجِيب يَسْتَعْجِل يَسْتَغْفِرُون يَشَأ يَشَاء يَشَاءُون يَظْلِمُون يَعْف يَعْفُو يَعْلَم يَعْلَمُون يَغْفِرُون يَقُولُون يَقْبَل يَقْتَرِف يَقْدِر يَمْح يَنْتَصِرُون يَنْشُر يَنْصُرُونَهُم يَنْظُرُون يَهَب يَهْدِي يَوْم يَوْمَئِذ يُؤْمِنُون يُبَشّر يُجَادِلُون يُحَاجّون يُحِب يُحِق يُحْيِي يُدْخِل يُدْرِيک يُرِيد يُرْسِل يُزَوّجُهُم يُسَبّحُون يُسْکِن يُضْلِل يُعْرَضُون يُمَارُون يُنَزّل يُنِيب يُنْفِقُون يُوبِقْهُن يُوحِي يُکَلّمَه کَالْأَعْلاَم کَبَائِر کَبُر کَثِير کَذِبا کَذٰلِک کَسَبَت کَسَبُوا کَفُور کَلِمَة کَمَا کَمِثْلِه کِتَاب

لیست آیات ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩ ١٠ ١١ ١٢ ١٣ ١٤ ١٥ ١٦ ١٧ ١٨ ١٩ ٢٠ ٢١ ٢٢ ٢٣ ٢٤ ٢٥ ٢٦ ٢٧ ٢٨ ٢٩ ٣٠ ٣١ ٣٢ ٣٣ ٣٤ ٣٥ ٣٦ ٣٧ ٣٨ ٣٩ ٤٠ ٤١ ٤٢ ٤٣ ٤٤ ٤٥ ٤٦ ٤٧ ٤٨ ٤٩ ٥٠ ٥١ ٥٢ ٥٣

متن سوره

بِسمِ اللَّهِ الرَّحمٰنِ الرَّحيمِ حم (١)

حم.

عسق (٢)

عسق.

كَذٰلِكَ يوحى إِلَيكَ وَ إِلَى الَّذينَ مِن قَبلِكَ اللَّهُ العَزيزُ الحَكيمُ (٣)

این گونه، خدای عزیز و حکیم سوی تو و سوی کسانی که پیش از تو بودند وحی می‌کند.

لَهُ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَ ما فِى الأَرضِ وَ هُوَ العَلِىُّ العَظيمُ (٤)

آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است تنها از اوست و او تنها بلندمرتبه‌ی بزرگ است.

تَكادُ السَّمٰوٰتُ يَتَفَطَّرنَ مِن فَوقِهِنَّ وَ المَلٰئِكَةُ يُسَبِّحونَ بِحَمدِ رَبِّهِم وَ يَستَغفِرونَ لِمَن فِى الأَرضِ أَلا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الغَفورُ الرَّحيمُ (٥)

چیزی نمانده که (در پی‌آمد شرک) آسمان‌ها از فرازشان بشکافند. و فرشتگان با سپاس پروردگارشان، تسبیح می‌گویند، و برای کسانی که در زمین هستند بسی پوشش می‌طلبند. آگاه باش! همانا خداست که همو بسی پوشنده‌ی رحمتگر بر ویژگان است.

وَ الَّذينَ اتَّخَذوا مِن دونِهِ أَولِياءَ اللَّهُ حَفيظٌ عَلَيهِم وَ ما أَنتَ عَلَيهِم بِوَكيلٍ (٦)

و کسانی که به جای او سرپرستانی (برای خود) گرفته‌اند، (بدانند که) خداست که بر آنان (و اینان) نگهبان است، و تو بر اینان نگهبانی نیستی.

وَ كَذٰلِكَ أَوحَينا إِلَيكَ قُرإنًا عَرَبِيًّا لِتُنذِرَ أُمَّ القُرىٰ وَ مَن حَولَها وَ تُنذِرَ يَومَ الجَمعِ لا رَيبَ فيهِ فَريقٌ فِى الجَنَّةِ وَ فَريقٌ فِى السَّعيرِ (٧)

و بدین‌سان قرآنی آشکار سوی تو وحی کردیم تا مرکز مجتمعاتِ مکلفان [:مکه] و کسانی را که پیرامون آنند هشدار دهی و (نیز) روزِ گرد آمدن (مکلّفان) را - که شکی مستند در آن نیست - هشدار دهی‌؛ (در آن روز) گروهی در بهشتند و گروهی در آتش سوزان فروزان.

وَ لَو شاءَ اللَّهُ لَجَعَلَهُم أُمَّةً وٰحِدَةً وَ لٰكِن يُدخِلُ مَن يَشاءُ فى رَحمَتِهِ وَ الظّٰلِمونَ ما لَهُم مِن وَلِىٍّ وَ لا نَصيرٍ (٨)

و اگر خدا می‌خواست، همانا آنان را (به اجبار) امّتی یگانه می‌گردانید. و اما هر که را بخواهد، به رحمت خویش درمی‌آورد. و ستمگران (هرگز) نه هیچ پشتیبانی دارند و نه یاوری.

أَمِ اتَّخَذوا مِن دونِهِ أَولِياءَ فَاللَّهُ هُوَ الوَلِىُّ وَ هُوَ يُحىِ المَوتىٰ وَ هُوَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (٩)

یا از مادون او سرپرستانی (برای خود) گرفته‌اند؟ پس خداست که (هم)او سرپرست (راستین‌) است و اوست که مردگان را زنده می‌کند و (هم) اوست که بر هر چیزی بسی تواناست.

وَ مَا اختَلَفتُم فيهِ مِن شَيءٍ فَحُكمُهُ إِلَى اللَّهِ ذٰلِكُمُ اللَّهُ رَبّى عَلَيهِ تَوَكَّلتُ وَ إِلَيهِ أُنيبُ (١٠)

و درباره‌ی هر چیزی اختلاف کردید، پس حکمش تنها سوی خداست. این پروردگار من است. تنها بر او توکّل کردم و تنها سوی او پیاپی بازمی‌گردم.

فاطِرُ السَّمٰوٰتِ وَ الأَرضِ جَعَلَ لَكُم مِن أَنفُسِكُم أَزوٰجًا وَ مِنَ الأَنعٰمِ أَزوٰجًا يَذرَؤُكُم فيهِ لَيسَ كَمِثلِهِ شَيءٌ وَ هُوَ السَّميعُ البَصيرُ (١١)

پدیدآورنده‌ی آسمان‌ها و زمین (بر فطرت توحید) است. از سنخ خودتان برایتان جفت‌هایی قرار داد، و از دام‌ها (نیز) جفت‌هایی‌(نهاد). بدین وسیله شما را در آفرینش آشکار و نمودار می‌گرداند. هرگز چیزی (در ذات و صفات و افعالش) همانند او نیست و اوست بسیار شنوای بس بینا.

لَهُ مَقاليدُ السَّمٰوٰتِ وَ الأَرضِ يَبسُطُ الرِّزقَ لِمَن يَشاءُ وَ يَقدِرُ إِنَّهُ بِكُلِّ شَيءٍ عَليمٌ (١٢)

گنجینه‌ها، سازمان‌ها و سامان‌ها و درب‌های آسمان‌ها و زمین(و همه چیز آن‌ها) تنها از آنِ اوست. برای هر کس که بخواهد روزی را گشاده یا تنگ می‌گرداند. همواره اوست که به هر چیزی بس داناست.

شَرَعَ لَكُم مِنَ الدّينِ ما وَصّىٰ بِهِ نوحًا وَ الَّذى أَوحَينا إِلَيكَ وَ ما وَصَّينا بِهِ إِبرٰهيمَ وَ موسىٰ وَ عيسىٰ أَن أَقيمُوا الدّينَ وَ لا تَتَفَرَّقوا فيهِ كَبُرَ عَلَى المُشرِكينَ ما تَدعوهُم إِلَيهِ اللَّهُ يَجتَبى إِلَيهِ مَن يَشاءُ وَ يَهدى إِلَيهِ مَن يُنيبُ (١٣)

از کل دین، آنچه را که به نوح درباره‌ی آن سفارش کرد، برایتان راهی بگشود. و آنچه را به تو وحی کردیم و آنچه را که درباره‌ی آن به ابراهیم و موسی و عیسی سفارش نمودیم که: «دین را بر پا بدارید و در آن از یکدیگر جدا نشوید.» بر مشرکان آنچه که ایشان را سوی آن فرامی‌خوانی، گران می‌آید. خدا هر که را بخواهد، سوی خود برمی‌گزیند و هر که را به او برگشت پیاپی می‌کند، سوی خود راه می‌نماید.

وَ ما تَفَرَّقوا إِلّا مِن بَعدِ ما جاءَهُمُ العِلمُ بَغيًا بَينَهُم وَ لَولا كَلِمَةٌ سَبَقَت مِن رَبِّكَ إِلىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى لَقُضِىَ بَينَهُم وَ إِنَّ الَّذينَ أورِثُوا الكِتٰبَ مِن بَعدِهِم لَفى شَكٍّ مِنهُ مُريبٍ (١٤)

و (در دین) متفرق نشدند، مگر پس از آنکه علم (وحیانی) برایشان آمد، در حال ستم‌کاری (و برتری جویی) میان یکدیگر. و اگر سخنی (دایر بر تأخیر عذاب) از جانب پروردگارت تا زمانی معیّن، پیشی نگرفته بود، بی‌گمان (در دنیا) میانشان (عملاً) داوری می‌شد. و کسانی که بعد از آنان کتاب (وحیانی) را به میراث یافتند، به‌راستی در(باره‌ی) آن در (ژرفای) شکی مستند غوطه‌ورند.

فَلِذٰلِكَ فَادعُ وَ استَقِم كَما أُمِرتَ وَ لا تَتَّبِع أَهواءَهُم وَ قُل إمَنتُ بِما أَنزَلَ اللَّهُ مِن كِتٰبٍ وَ أُمِرتُ لِأَعدِلَ بَينَكُمُ اللَّهُ رَبُّنا وَ رَبُّكُم لَنا أَعمٰلُنا وَ لَكُم أَعمٰلُكُم لا حُجَّةَ بَينَنا وَ بَينَكُمُ اللَّهُ يَجمَعُ بَينَنا وَ إِلَيهِ المَصيرُ (١٥)

پس بنابراین (در برابر گسیختگی مکلفان از حق)، تو همچنان به دعوت (رسالتی پایانی) بپرداز و همان گونه که مأموری ایستادگی کن و هوس‌های آنان را پیروی مکن و بگو: «به هر کتابی که خدا نازل کرده است ایمان آوردم و مأمور شدم میانتان عدالت و ساماندهی کنم‌؛ خدا، پروردگار ما و پروردگار شماست‌؛ اعمال ما از آنِ ما و اعمال شما از آنِ شماست‌؛ حجتی (جز حجت الهی) در میان ما و میان شما نیست‌؛ خدا بین ما را جمع می‌کند و بازگشت همه تنها سوی اوست.»

وَ الَّذينَ يُحاجّونَ فِى اللَّهِ مِن بَعدِ مَا استُجيبَ لَهُ حُجَّتُهُم داحِضَةٌ عِندَ رَبِّهِم وَ عَلَيهِم غَضَبٌ وَ لَهُم عَذابٌ شَديدٌ (١٦)

و کسانی که در(باره‌ی) خدا- پس از آنکه دعوتش پذیرفته شد -به مجادله و ستیز برخیزند، حجّتشان پیش پروردگارشان باطل و ناچیز است و خشمی (از خدا) بر ایشان بوده و برایشان عذابی سخت است.

اللَّهُ الَّذى أَنزَلَ الكِتٰبَ بِالحَقِّ وَ الميزانَ وَ ما يُدريكَ لَعَلَّ السّاعَةَ قَريبٌ (١٧)

خداست که کتاب را به تمامی حقّ و وسیله‌ی سنجش را فرود آورد. و چه به تو می‌فهماند (که) شاید (آن) ساعت (پایانی) نزدیک باشد؟

يَستَعجِلُ بِهَا الَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِها وَ الَّذينَ إمَنوا مُشفِقونَ مِنها وَ يَعلَمونَ أَنَّهَا الحَقُّ أَلا إِنَّ الَّذينَ يُمارونَ فِى السّاعَةِ لَفى ضَلٰلٍ بَعيدٍ (١٨)

کسانی که به آن ایمان ندارند بسی شتابزده آن را می‌خواهند، و کسانی که ایمان آورده‌اند، از آن با تعظیم هراسناکند و می‌دانند که آن حقّ است. هان‌! همانا آنان که در (باره‌ی) قیامت تردیدی بی‌مستند می‌ورزند، همواره در گمراهی دور و درازی می‌باشند.

اللَّهُ لَطيفٌ بِعِبادِهِ يَرزُقُ مَن يَشاءُ وَ هُوَ القَوِىُّ العَزيزُ (١٩)

خدا نسبت به بندگانش بسی کانون لطف است؛ هر که را بخواهد روزی می‌دهد و اوست (همان) نیرومند عزیز.

مَن كانَ يُريدُ حَرثَ الإخِرَةِ نَزِد لَهُ فى حَرثِهِ وَ مَن كانَ يُريدُ حَرثَ الدُّنيا نُؤتِهِ مِنها وَ ما لَهُ فِى الإخِرَةِ مِن نَصيبٍ (٢٠)

کسی که کِشت آخرت را می‌خواسته‌، برای وی در کشته‌اش می‌افزاییم و کسی که کِشت این دنیا را می‌خواسته‌، به او برخی از آن را می‌دهیم؛ حال آنکه در آخرت او را بهره و نصیبی نیست.

أَم لَهُم شُرَكٰؤُا۟ شَرَعوا لَهُم مِنَ الدّينِ ما لَم يَأذَن بِهِ اللَّهُ وَ لَولا كَلِمَةُ الفَصلِ لَقُضِىَ بَينَهُم وَ إِنَّ الظّٰلِمينَ لَهُم عَذابٌ أَليمٌ (٢١)

یا برای آنان شریکانی است که در آنچه خدا بدان اجازه نداده، برایشان راهی از (آن) دین گشودند؟ و اگر کلمه‌ی (ربّانی.) جداسازی (درباره‌ی جدایی رستاخیز از دنیا) نبود، بی‌گمان (در همین دنیا) میانشان (عملاً) داوری می‌شد. و برای ستمکاران شکنجه‌ای پر درد است.

تَرَى الظّٰلِمينَ مُشفِقينَ مِمّا كَسَبوا وَ هُوَ واقِعٌ بِهِم وَ الَّذينَ إمَنوا وَ عَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ فى رَوضاتِ الجَنّاتِ لَهُم ما يَشاءونَ عِندَ رَبِّهِم ذٰلِكَ هُوَ الفَضلُ الكَبيرُ (٢٢)

(پس از مرگ) ستمکاران را از آنچه انجام دادند، با بزرگ‌داشتی هراسناک می‌بینی و حال آنکه (همان اعمال) به (سر و سامان) ایشان فرود آینده است‌. و کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند، در سبزه‌زارها و باغ‌هایند (و) آنچه را بخواهند نزد پروردگارشان خواهند داشت. این است همان فضلیت بزرگ.

ذٰلِكَ الَّذى يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبادَهُ الَّذينَ إمَنوا وَ عَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ قُل لا أَسـَٔلُكُم عَلَيهِ أَجرًا إِلَّا المَوَدَّةَ فِى القُربىٰ وَ مَن يَقتَرِف حَسَنَةً نَزِد لَهُ فيها حُسنًا إِنَّ اللَّهَ غَفورٌ شَكورٌ (٢٣)

این (نماد) بزرگ همان پاداشی است، که خدا بندگان خود را که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند (بدان) مژده می‌دهد. بگو: «بر آن (رسالت) پاداشی از شما نمی‌خواهم، مگر دوستی درباره‌ی نزدیکتران (رسالتی خود).» و هر کس نیکی را با دشواری به جای آورد، برای او در آن نیکی‌ای (بسیار) خواهیم افزود. به‌راستی خدا بسی پوشنده‌‌ی شکرگزار است.

أَم يَقولونَ افتَرىٰ عَلَى اللَّهِ كَذِبًا فَإِن يَشَإِ اللَّهُ يَختِم عَلىٰ قَلبِكَ وَ يَمحُ اللَّهُ البٰطِلَ وَ يُحِقُّ الحَقَّ بِكَلِمٰتِهِ إِنَّهُ عَليمٌ بِذاتِ الصُّدورِ (٢٤)

یا می‌گویند: «بر خدا دروغی بسته است!» پس اگر خدا بخواهد بر دلت مُهر پایانی می‌نهد. و خدا باطل را محو و حق را با کلمات خویش پا برجا می‌کند. اوست که به (راز) ذات سینه‌ها بسی داناست.

وَ هُوَ الَّذى يَقبَلُ التَّوبَةَ عَن عِبادِهِ وَ يَعفوا عَنِ السَّيِّـٔاتِ وَ يَعلَمُ ما تَفعَلونَ (٢٥)

و اوست کسی که توبه را از بندگان خود می‌پذیرد و از گناهان(شان) درمی‌گذرد و آنچه می‌کنید می‌داند.

وَ يَستَجيبُ الَّذينَ إمَنوا وَ عَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ وَ يَزيدُهُم مِن فَضلِهِ وَ الكٰفِرونَ لَهُم عَذابٌ شَديدٌ (٢٦)

و (درخواستِ) کسانی را که ایمان آورده و کارهای شایسته(ی ایمان) کرده‌اند، به شایستگی اجابت می‌کند و از فضل خویش به آنان افزون می‌بخشد. و برای کافران عذابی سخت است.

وَ لَو بَسَطَ اللَّهُ الرِّزقَ لِعِبادِهِ لَبَغَوا فِى الأَرضِ وَ لٰكِن يُنَزِّلُ بِقَدَرٍ ما يَشاءُ إِنَّهُ بِعِبادِهِ خَبيرٌ بَصيرٌ (٢٧)

و اگر خدا روزی را بر بندگانش فراخ گرداند، بی‌گمان در زمین سر به طغیان و تجاوز برمی‌دارند. ولی آنچه را بخواهد به اندازه‌ای (که مصلحت است) به تدریج فرو می‌فرستد. به‌راستی او به (حال) بندگانش (بسی) آگاه و بیناست.

وَ هُوَ الَّذى يُنَزِّلُ الغَيثَ مِن بَعدِ ما قَنَطوا وَ يَنشُرُ رَحمَتَهُ وَ هُوَ الوَلِىُّ الحَميدُ (٢٨)

و اوست کسی که باران را - پس از آنکه (مردمان) نومید شدند - فرود می‌آورد و رحمت خویش را (بر آنان) می‌گسترد و (هم) اوست سرپرست بسی ستوده.

وَ مِن إيٰتِهِ خَلقُ السَّمٰوٰتِ وَ الأَرضِ وَ ما بَثَّ فيهِما مِن دابَّةٍ وَ هُوَ عَلىٰ جَمعِهِم إِذا يَشاءُ قَديرٌ (٢٩)

و از نشانه‌های (ربوبیتِ) اوست آفرینش آسمان‌ها و زمین و آنچه از جنبندگان در آن دو پراکند و او هرگاه می‌خواهد بر گردآوردنِ (عاقلان)شان بسی تواناست.

وَ ما أَصٰبَكُم مِن مُصيبَةٍ فَبِما كَسَبَت أَيديكُم وَ يَعفوا عَن كَثيرٍ (٣٠)

و هر (گونه) مصیبتی به شما در رسید ناشی از دستاورد خود شماست و (خدا) از بسیاری (از این‌ها در دنیا) چشم‌پوشی می‌کند.

وَ ما أَنتُم بِمُعجِزينَ فِى الأَرضِ وَ ما لَكُم مِن دونِ اللَّهِ مِن وَلِىٍّ وَ لا نَصيرٍ (٣١)

و شما در زمین درمانده‌کننده‌ی (خدا و خداییان) نیستید و جز خدا برای شما هیچ سرپرست و یاوری (هم) نیست.

وَ مِن إيٰتِهِ الجَوارِ فِى البَحرِ كَالأَعلٰمِ (٣٢)

و از نشانه‌های (ربانی) او کشتی‌های دریانورد کوه‌‌پیکر -چون پرچم‌ها- در دریاست.

إِن يَشَأ يُسكِنِ الرّيحَ فَيَظلَلنَ رَواكِدَ عَلىٰ ظَهرِهِ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَإيٰتٍ لِكُلِّ صَبّارٍ شَكورٍ (٣٣)

اگر بخواهد باد را ساکن می‌گرداند، پس کشتی‌ها همچنان بر روی آن ]:دریا[ ساکن بمانند. همانا در این (امر) برای هر شکیبای بسیار شکرگزاری نشانه‌هاست.

أَو يوبِقهُنَّ بِما كَسَبوا وَ يَعفُ عَن كَثيرٍ (٣٤)

یا به (سزایِ) آنچه (کشتی‌نشینان) مرتکب شده‌اند هلاکشان می‌کند و از بسیاری از آنها (اکنون) درمی‌گذرد.

وَ يَعلَمَ الَّذينَ يُجٰدِلونَ فى إيٰتِنا ما لَهُم مِن مَحيصٍ (٣٥)

و (تا) آنان را که در آیات ما مجادله می‌کنند، نشانه نهد. ایشان را هیچ گریزگاهی نیست.

فَما أوتيتُم مِن شَيءٍ فَمَتٰعُ الحَيوٰةِ الدُّنيا وَ ما عِندَ اللَّهِ خَيرٌ وَ أَبقىٰ لِلَّذينَ إمَنوا وَ عَلىٰ رَبِّهِم يَتَوَكَّلونَ (٣٦)

پس آنچه به شما داده شده، برخورداری (از کالای) زندگی دنیاست و آنچه پیش خداست برای کسانی که ایمان آورده و به پروردگارشان اعتماد دارند بهتر و پایدارتر است.

وَ الَّذينَ يَجتَنِبونَ كَبٰئِرَ الإِثمِ وَ الفَوٰحِشَ وَ إِذا ما غَضِبوا هُم يَغفِرونَ (٣٧)

و کسانی که از گناهان بزرگ‌تر و زشتکاری‌های تجاوزگر خود را دور می‌دارند و چون به خشم در می‌آیند، (هم)آنان درمی‌گذرند.

وَ الَّذينَ استَجابوا لِرَبِّهِم وَ أَقامُوا الصَّلوٰةَ وَ أَمرُهُم شورىٰ بَينَهُم وَ مِمّا رَزَقنٰهُم يُنفِقونَ (٣٨)

و کسانی که (ندای) پروردگارشان را پاسخ مثبت داده و نماز بر پا داشته و کارشان در میانشان مشورت است و از آنچه روزیشان داده‌ایم انفاق می‌کنند.

وَ الَّذينَ إِذا أَصابَهُمُ البَغىُ هُم يَنتَصِرونَ (٣٩)

و کسانی که چون ستم برایشان رسد، (هم)ایشان بی‌قرار، کوشا و جویای یاری می‌باشند.

وَ جَزٰؤُا۟ سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِثلُها فَمَن عَفا وَ أَصلَحَ فَأَجرُهُ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ لا يُحِبُّ الظّٰلِمينَ (٤٠)

و جزای بدی، بدی‌ای همانند آن است. پس هر کس درگذرد و نیکوکاری کند، پاداش او بر خداست. بی‌گمان او ستمگران را دوست نمی‌دارد.

وَ لَمَنِ انتَصَرَ بَعدَ ظُلمِهِ فَأُولٰئِكَ ما عَلَيهِم مِن سَبيلٍ (٤١)

و کسانی که پس از ستم (دیدنِ) خود، با کوششی همی یاری جویند (و انتقام گیرند) پس راهی [:نکوهشی] بر ایشان نیست.

إِنَّمَا السَّبيلُ عَلَى الَّذينَ يَظلِمونَ النّاسَ وَ يَبغونَ فِى الأَرضِ بِغَيرِ الحَقِّ أُولٰئِكَ لَهُم عَذابٌ أَليمٌ (٤٢)

راه (نکوهش) تنها بر کسانی است که به مردم ستم می‌کنند و در زمین (و زمینه‌ی تکلیف) بناحق تجاوز می‌نمایند. اینان برایشان عذابی دردناک است.

وَ لَمَن صَبَرَ وَ غَفَرَ إِنَّ ذٰلِكَ لَمِن عَزمِ الأُمورِ (٤٣)

و هر که همواره صبر کند و (از تجاوز دیگران) چشم پوشد، بی‌چون این (خویشتن‌‌داری، حاکی) از اراده‌ی قوی (در) کارهاست.

وَ مَن يُضلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِن وَلِىٍّ مِن بَعدِهِ وَ تَرَى الظّٰلِمينَ لَمّا رَأَوُا العَذابَ يَقولونَ هَل إِلىٰ مَرَدٍّ مِن سَبيلٍ (٤٤)

و هر که را خدا بی‌راه کند، برای او هیچ سرپرستی پس از او نیست. و ستمگران را می‌بینی که چون عذاب را بنگرند گویند: «آیا راهی برای بازگشت (به دنیا) هست‌؟»

وَ تَرىٰهُم يُعرَضونَ عَلَيها خٰشِعينَ مِنَ الذُّلِّ يَنظُرونَ مِن طَرفٍ خَفِىٍّ وَ قالَ الَّذينَ إمَنوا إِنَّ الخٰسِرينَ الَّذينَ خَسِروا أَنفُسَهُم وَ أَهليهِم يَومَ القِيٰمَةِ أَلا إِنَّ الظّٰلِمينَ فى عَذابٍ مُقيمٍ (٤٥)

و آنان را در حالت ذلت و فروتنی می‌بینی (که) بر آتش نمایش داده می‌شوند، در حالی‌که زیر چشمی می‌نگرند. و کسانی که گرویدند گفتند: «زیانکاران - بی‌گمان - کسانی‌اند که روز قیامت خودهاشان و کسانشان را زیان کرده‌اند.» هان! ستمکاران همواره در عذابی پایدارند.

وَ ما كانَ لَهُم مِن أَولِياءَ يَنصُرونَهُم مِن دونِ اللَّهِ وَ مَن يُضلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِن سَبيلٍ (٤٦)

و جز خدا برای آنان اولیای دیگری نبوده (که) یاریشان کنند. و هر کس را خدا بی‌راه گذارد پس‌هیچ راهی برای او نیست.

استَجيبوا لِرَبِّكُم مِن قَبلِ أَن يَأتِىَ يَومٌ لا مَرَدَّ لَهُ مِنَ اللَّهِ ما لَكُم مِن مَلجَإٍ يَومَئِذٍ وَ ما لَكُم مِن نَكيرٍ (٤٧)

پیش از آنکه روزی فرا رسد (که) از جانب خدا برگشتی ندارد، پروردگارتان را به‌راستی اجابت کنید. در آن هنگام (و هنگامه) نه برای شما بازگشت و پناهی و نه برایتان (مجال) هیچ (انگار و) انکاری است.

فَإِن أَعرَضوا فَما أَرسَلنٰكَ عَلَيهِم حَفيظًا إِن عَلَيكَ إِلَّا البَلٰغُ وَ إِنّا إِذا أَذَقنَا الإِنسٰنَ مِنّا رَحمَةً فَرِحَ بِها وَ إِن تُصِبهُم سَيِّئَةٌ بِما قَدَّمَت أَيديهِم فَإِنَّ الإِنسٰنَ كَفورٌ (٤٨)

پس اگر روی برتابند، ما تو را بر آنان (به عنوان) نگهبان نفرستاده‌ایم (و) بر عهده‌ی تو جز رسانیدن پیام رسا‌(ی رسالتی) نیست‌. و ما همواره چون رحمتی از جانب خود به انسان بچشانیم، بدان شاد (و سرمست) گردد و چون به (سزای) دستاورد پیش‌‌فرستاده‌شان به آنان بدی در رسد، انسان بی‌گمان پس از آن ناسپاس و کفران‌کننده است.

لِلَّهِ مُلكُ السَّمٰوٰتِ وَ الأَرضِ يَخلُقُ ما يَشاءُ يَهَبُ لِمَن يَشاءُ إِنٰثًا وَ يَهَبُ لِمَن يَشاءُ الذُّكورَ (٤٩)

فرمانرواییِ (مطلق) آسمان‌ها و زمین تنها از خداست‌؛ هر چه بخواهد می‌آفریند؛ برای‌هر کس بخواهد فرزندِ دختر و برای هرکس بخواهد فرزندِ پسر می‌بخشد.

أَو يُزَوِّجُهُم ذُكرانًا وَ إِنٰثًا وَ يَجعَلُ مَن يَشاءُ عَقيمًا إِنَّهُ عَليمٌ قَديرٌ (٥٠)

یا برایشان پسران و دخترانی (توأمان) با یکدیگر می‌گرداند و هر که را بخواهد عقیم می‌سازد و همواره اوست بسی دانای بسیار توانا.

وَ ما كانَ لِبَشَرٍ أَن يُكَلِّمَهُ اللَّهُ إِلّا وَحيًا أَو مِن وَرائِ حِجابٍ أَو يُرسِلَ رَسولًا فَيوحِىَ بِإِذنِهِ ما يَشاءُ إِنَّهُ عَلِىٌّ حَكيمٌ (٥١)

و هیچ بشری را نرسیده است که خدا با او سخن گوید، جز به وحی، بدون پرده و حجاب یا از فراسوی حجابی. یا فرستاده‌ای بفرستد و به اذن او هر چه بخواهد وحی کند. به‌راستی اوست بلندمرتبه‌ا‌ی سنجیده‌کار.

وَ كَذٰلِكَ أَوحَينا إِلَيكَ روحًا مِن أَمرِنا ما كُنتَ تَدرى مَا الكِتٰبُ وَ لَا الإيمٰنُ وَ لٰكِن جَعَلنٰهُ نورًا نَهدى بِهِ مَن نَشاءُ مِن عِبادِنا وَ إِنَّكَ لَتَهدى إِلىٰ صِرٰطٍ مُستَقيمٍ (٥٢)

وهمین‌گونه (جهان‌شمول و پایدار) از امر خودمان سوی تو روحی (جان‌فزا) وحی کردیم. تو نمی‌دانسته‌ای نه (این) کتاب و نه (این) ایمان چیست‌؟ ولی آن را نوری گردانیدیم که هر که از بندگان خود را بخواهیم با آن راه می‌نماییم. و به‌راستی تو همواره سوی راهی راست هدایت می‌کنی.

صِرٰطِ اللَّهِ الَّذى لَهُ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَ ما فِى الأَرضِ أَلا إِلَى اللَّهِ تَصيرُ الأُمورُ (٥٣)

راه (همان) خدایی که آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است تنها از آنِ اوست. هان! همه‌ی کارها و (همه‌ی) چیزها تنها سوی خدا بازمی‌گردند.

محتوای سوره

• تفسیر آیات