الأنفال ٣٢
کپی متن آیه |
---|
وَ إِذْ قَالُوا اللَّهُمَ إِنْ کَانَ هٰذَا هُوَ الْحَقَ مِنْ عِنْدِکَ فَأَمْطِرْ عَلَيْنَا حِجَارَةً مِنَ السَّمَاءِ أَوِ ائْتِنَا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ |
ترجمه
الأنفال ٣١ | آیه ٣٢ | الأنفال ٣٣ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«إِن کَانَ هذا هُوَ الْحَقَّ»: واژه (هُوَ) ضمیر فصل یا عماد است و (الْحَقَّ) خبر (کانَ) است.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
إِنْ تَسْتَفْتِحُوا فَقَدْ جَاءَکُمُ... (۰) فَأَسْقِطْ عَلَيْنَا کِسَفاً مِنَ... (۲) وَ يَسْتَعْجِلُونَکَ بِالْعَذَابِ وَ... (۳) وَ قَالُوا رَبَّنَا عَجِّلْ لَنَا... (۱) (۱) وَ يَسْتَعْجِلُونَکَ بِالسَّيِّئَةِ... (۰) وَ اسْتَفْتَحُوا وَ خَابَ کُلُ جَبَّارٍ... (۱) أَوْ تُسْقِطَ السَّمَاءَ کَمَا زَعَمْتَ... (۲) وَ يَسْتَعْجِلُونَکَ بِالْعَذَابِ وَ... (۲) فَأَسْقِطْ عَلَيْنَا کِسَفاً مِنَ... (۲) وَ قَالُوا رَبَّنَا عَجِّلْ لَنَا... (۱) (۱)
قَالُوا أَ جِئْتَنَا لِنَعْبُدَ اللَّهَ... (۴) وَ مَا مَنَعَ النَّاسَ أَنْ... (۳) وَ يَسْتَعْجِلُونَکَ بِالْعَذَابِ وَ... (۴) لِلْکَافِرينَ لَيْسَ لَهُ دَافِعٌ (۰) مِنَ اللَّهِ ذِي الْمَعَارِجِ (۰) فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّکَ... (۱)
نزول
احمد بن عبدالرحمن النارودى بعد از چهار واسطه از مفضل بن عمر الجعفى از امام صادق علیهالسلام نقل نماید که فرمود: نضر بن حرث نزد پیامبر آمد و سلام کرد و رسول خدا صلی الله علیه و آله جواب سلام او را داد. سپس گفت: یا رسول الله تو سید اولاد آدم باشى و برادر تو على سید عرب و دختر تو فاطمه سیده زنان جهان و دو پسران تو حسن و حسین دو جوان از جوانان اهل بهشت باشند و عموى تو حمزه سیدالشهدا و پسر عمّ تو جعفر بن ابىطالب ذوالجناحین که با آن در بهشت پرواز میکند و سایر اعمام تو هر یک موقعیت و منزلتى داشته باشند.
بنابراین براى سایر قریش و عرب چه مقام و منزلتى خواهد ماند. رسول خدا صلی الله علیه و آله در جواب او در فکر فرو رفت سپس سربلند کرد و فرمود: به خداوند قسم این مقام هائى که شمردى من به آنها نداده ام بلکه خداوند به آنها اعطاء نموده و بخشیده است.
بنابراین در موارد مزبور من گناهى ندارم، نضر بن حرث بعد از این جواب از پیامبر روى برگردانید و گفت: بار خدایا اگر این مقام هائى که تو قراردادى راست باشد سنگى از آسمان بر سر ما فرود آور و یا ما را به عذاب دردناک گرفتار بساز سپس این آیة نازل گردید.[۱]
و همچنین رسول خدا صلی الله علیه و آله به قریش فرمود: خداوند مرا مبعوث نموده که همه پادشاهان جهان را در زیر لواى اسلام درآورم. بنابراین مرا اجابت کنید و در تحت لواى اسلام درائید تا تفوّق بر عرب و عجم یابید.
ابوجهل گفت: بار خدایا اگر این اظهاراتى که محمد میکند راست باشد از آسمان بر سر ما سنگ بباران یا ما را به عذاب دردناک مبتلا ساز و این گفتار را از اثر حسد و رشکى که نسبت به رسول خدا صلی الله علیه و آله داشت، ابراز نمود سپس این آیه نازل گردید.[۲]
سعید بن جبیر گوید: که این آیه درباره نضر بن الحرث نازل شده است،[۳] شیخ بزرگوار ما بدون ذکر شأن و نزول بنا به نقل از سعید بن جبیر و مجاهد گوید: که طالب و خواستار متن آیه نضر بن الحرث بن کلدة بوده است.
تفسیر
- آيات ۳۰ - ۴۰ سوره انفال
- معناى «مكر»، و تقسيم آن به مكر ممدوح و مكر مذموم
- جمله: «إن كَانَ هَذَا هُوَ الحَقّ...»، حكايت كلام مشركان نيست
- مقتضاى رحمة للعالمين بودن پیامبر «ص»، اين نيست كه مطلقا عذاب دنيوى براى ظالمان در كار نباشد
- متروك ماندن خانه كعبه، مؤاخذه و عذاب الهى در پى دارد
- توضيح آيه شريفه: «لِيَمِيزَ اللهُ الخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّب...»
- معناى آيه شريفه: «وَ قَاتِلُوهُم حَتّى لَا تَكُونَ فِتنَةٌ وَ يَكُون الدّينُ كُلُّهُ لِلّهِ...»
- بحث روایتی: (رواياتى ذيل آيات گذشته)
- چند روايت در ذيل آيه شريفه: «إنَّ الَّذِينَ يُنفِقُونَ أموَالَهُم لِيَصُدُّوا عَن سَبِيلِ الله...»
نکات آیه
۱- کافران مکه از خداوند خواستند چنانچه قرآن حقیقتى از جانب اوست، آنان را سنگباران کند و یا عذاب دردناک دیگرى بر آنان فروفرستد. (و إذ قالوا ... فأمطر علینا حجارة)
۲- نابحق جلوه دادن قرآن با درخواست عذاب از درگاه خدا، از حیله هاى کافران مکه در مبارزه با قرآن و رسالت پیامبر(ص) (و یمکرون ... و إذ قالوا اللّهم ... فأمطر علینا حجارة من السماء) برخى در توجیه عذاب خواهى کافران (فامطر علینا ... ) چنین گفته اند که آنان براى فریب دیگران و یا اقناع خویش این نفرین را در حق خود روا داشتند تا با اجابت نشدن آن، خویشتن را در انکار قرآن و حقانیت رسالت پیامبر(ص) محق بشمارند. آیه قبل که سخن از مکر کافران داشت، مى تواند تأییدى براى این نظریه باشد.
۳- قرآن، کتابى سراسر حق و نازل شده از جانب خداوند (إ کان هذا هو الحق من عندک)
۴- کافران مکه مردمانى لجوج و داراى عنادى خاص در برابر رسالت پیامبر(ص) و حقانیت قرآن (فأمطر علینا حجارة من السماء أو ائتنا بعذاب ألیم)
۵- کافران مکه معتقد به تأثیر دعا به درگاه خدا براى تحقق بخشى به درخواستهاى آنان (اللّهم إن کان هذا هو الحق من عندک فأمطر علینا حجارة)
۶- کافران مکه معتقد به خدا و معتقد به تأثیر او در جهان هستى (و إذ قالوا اللّهم إن کان هذا هو الحق من عندک فأمطر علینا حجارة من السماء)
۷- موضعگیرى خصمانه کافران و مشرکان در قبال پیامبر، على رغم اعتقادشان به خدا (و إذ قالوا اللّهم إن کان هذا هو الحق من عندک فأمطر علینا حجارة)
۸- عناد و لجاجت آدمى در برابر حق تا مرز رضایت به نابودى خویش و گرفتار شدن به عذابهاى الهى (اللّهم إن کان هذا هو الحق من عندک فأمطر علینا حجارة ... أو ائتنا بعذاب ألیم)
موضوعات مرتبط
- انسان: شدت لجاجت انسان ۸
- ایمان: به خدا ۷
- حق: دشمنى با حق ۸
- خدا: عذاب خدا ۸
- خواسته ها: روش تحصیل خواسته ها ۵
- دعا: اهمیت دعا ۵
- سنگباران: درخواست سنگباران ۱
- عذاب: درخواست عذاب ۱، ۲
- قرآن: حقانیت قرآن ۱، ۲، ۳، ۴ ; دشمنان قرآن ۴ ; مبارزه با قرآن ۲ ; نزول قرآن ۳
- کافران: عقیده کافران ۷ ; کافران و محمد(ص) ۷ ; موضعگیرى کافران ۷
- کافران مکه: توطئه کافران مکه ۲ ; خواسته کافران کافران مکه ۱، ۲، ۵ ; دشمنى کافران مکه ۴ ; عقیده کافران مکه ۵، ۶ ; کافران مکه و خدا ۶ ; کافران مکه و دعا ۵ ; کافران مکه و قرآن ۱، ۲، ۴ ; کافران مکه و محمد(ص) ۴ ; لجاجت کافران مکه ۴
- محمد(ص): دشمنان محمد(ص) ۴ ; مبارزه با محمد(ص) ۲
- مشرکان: عقیده مشرکان ۷ ; مشرکان و محمد(ص) ۷ ; موضعگیرى مشرکان ۷
- هلاکت: رضایت به هلاکت ۸
منابع