الأنفال ١٩

از الکتاب
کپی متن آیه
إِنْ‌ تَسْتَفْتِحُوا فَقَدْ جَاءَکُمُ‌ الْفَتْحُ‌ وَ إِنْ‌ تَنْتَهُوا فَهُوَ خَيْرٌ لَکُمْ‌ وَ إِنْ‌ تَعُودُوا نَعُدْ وَ لَنْ‌ تُغْنِيَ‌ عَنْکُمْ‌ فِئَتُکُمْ‌ شَيْئاً وَ لَوْ کَثُرَتْ‌ وَ أَنَ‌ اللَّهَ‌ مَعَ‌ الْمُؤْمِنِينَ‌

ترجمه

اگر شما فتح و پیروزی می‌خواهید، پیروزی به سراغ شما آمد! و اگر (از مخالفت) خودداری کنید، برای شما بهتر است! و اگر بازگردید، ما هم باز خواهیم گشت؛ و جمعیت شما هر چند زیاد باشد، شما را (از یاری خدا) بی‌نیاز نخواهد کرد؛ و خداوند با مؤمنان است!

ترتیل:
ترجمه:
الأنفال ١٨ آیه ١٩ الأنفال ٢٠
سوره : سوره الأنفال
نزول : ١ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٢٩
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«إِن تَسْتَفْتِحُوا ...»: اگر طلب پیروزی و فتح و ظفر می‌کنید. این آیه با توجّه به سابق و لاحق خود، خطاب به مؤمنان است. برخی آن را خطاب به مشرکان قریش می‌دانند که چون آماده کارزار شدند، به پرده کعبه آویختند و از خداوند پیروزی بهترین و بزرگوارترینِ دو گروه، یعنی قریشیان و مسلمانان را خواستند. آن وقت معنی آیه چنین می‌شود: ای مشرکان قریش! شما که از خدا درخواست پیروزی گروه برحق را داشتید، و هم‌اینک مسلمانان پیروز شده‌اند و حق را عیان می‌بینید، اگر از کفر و دشمنانگی با پیغمبر و مسلمانان دست بردارید برای شما بهتر است، و اگر به کفر و جنگ با ایشان برگردید، ما هم پیروزکردن آنان و شکست دادن شما را تکرار می‌کنیم؛ و ...

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

نزول

سبب نزول این آیة چنین است كه ابوجهل در روز جنگ بدر گفت: خدایا هر كه از میان ما فاجرتر و قاطع تر در رحم و خویشاوندان است، فردا او را منكوب بنما سپس این آیة نازل گردید و دعاى ایشان را بر خودشان شنوانیده و مستجاب نمود زیرا فرداى آن روز ابوجهل بدست دو نفر بنام عوف و مسعود كه با یكدیگر برادر بوده و از فرزندان عفرا بشمار مى آمدند، منكوب گردید.[۱]

چنان كه از عبدالله بن ثعلبة بن صغیر هم روایت مزبور نقل شده است،[۲] سدى و كلبى گویند: وقتى كه مشركین از مكه بیرون مى آمدند قبل از آمدن به خانه كعبه رفتند و خود را بیاویختند و چنین گفتند: بار خدایا از این دو دسته كه با یكدیگر جنگ مى كنند آن را كه در نزد تو محبوبتر و فاضل‌تر و راه یافته ترند، پیروز گردان و خداوند رسول خویش را در این جنگ پیروز گردانید.[۳]

چنان كه یك چنین استجابت دعائى درباره ابوجهل در شأن و نزول آیه ۹ در این سوره نیز آمده است.[۴]

تفسیر


نکات آیه

۱- استهزاى کافران حاضر در پیکار بدر از سوى خداوند (إن تستفتحوا فقد جاءکم الفتح و إن تنتهوا فهو خیر لکم) جمله «إن تستفتحوا فقد جاءکم الفتح» با توجه به شکست خفتبار مشرکان در پیکار بدر، بیانگر نوعى استهزا به مشرکان است.

۲- مشرکان قریش پیش از جنگ بدر با نیایش به درگاه خداوند، خواهان پیروزى حامیان دین حق شدند. (إن تستفتحوا فقد جاءکم الفتح) جمله «إن تستفتحوا» اشاره دارد به دعاى مشرکان پیش از جنگ بدر که آنان با پندار حقانیت خویش از خداوند خواستند تا حامیان دین حق را در این نبرد پیروز گرداند.

۳- پیروزى مؤمنان در جنگ بدر حجتى بر حقانیت اهل ایمان و هشدار و عبرتى براى کافران (إن تستفتحوا فقد جاءکم الفتح) مراد از «الفتح» پیروزى اهل ایمان در جنگ بدر است. و جمله «فقد جاءکم الفتح» پاسخ همان تمناى مشرکان است که خواهان پیروزى حامیان دین حق بودند.

۴- خیر و صلاح انسانها در پرهیز از ستیزه جویى با خدا و رسول او (و إن تنتهوا فهو خیر لکم)

۵- جنگهاى اسلام در صدد دفع شر کافران، نه تحمیل عقیده بر آنان* (إن تنتهوا فهو خیر لکم)

۶- کافران شکست خورده در جنگ بدر، مورد تهدید خداوند به چشیدن دوباره طعم شکست در صورت بازگشت به جنگ (و إن تعودوا نعد)

۷- مسلمانان نباید آغازگر جنگ باشند. (و إن تعودوا نعد)

۸- نیروهاى شرک و کفر هر چند فراوان باشند، توان شکست اهل ایمان را ندارند. (و لن تغنى عنکم فئتکم شیئا و لو کثرت)

۹- توان نیروهاى شرک و کفر هر چند فراوان باشند، در برابر خدا پوچ و بى اثرند. (و لن تغنى عنکم فئتکم شیئا و لو کثرت و أن اللّه مع المؤمنین)

۱۰- کثرت نیروها تعیین کننده پیروزى نیست. (و لن تغنى عنکم فئتکم شیئا و لو کثرت و أن اللّه مع المؤمنین)

۱۱- خداوند حامى و یاور مؤمنان در رویارویى آنان با کافران (و لن تغنى عنکم ... و أن اللّه مع المؤمنین)

موضوعات مرتبط

  • انسان: مصالح انسان ۴
  • ایمان: آثار ایمان ۸
  • پیروزى: دعاى پیروزى ۲ ; عوامل پیروزى ۱۰
  • جنگ: اجتناب از شروع جنگ ۷ ; کثرت نیرو در جنگ ۱۰
  • جهاد: احکام جهاد ۷ ; جهاد با کافران ۱۱ ; فلسفه جهاد ۵
  • خدا: استهزاهاى خدا ۱ ; امداد خدا ۱۱ ; ترک مبارزه با خدا ۴ ; تهدیدهاى خدا ۶ ; قدرت خدا ۹ ; نواهى خدا ۷
  • خیر: موارد خیر ۴
  • دین: پیروزى حامیان دین ۲
  • عبرت: عوامل عبرت ۳
  • عقیده: تحمیل عقیده ۵
  • غزوه بدر: پیروزى مجاهدان غزوه بدر ۳ ; کافران در غزوه بدر ۱، ۶ ; قصه غزوه بدر ۲، ۶
  • قریش: دعاى مشرکان قریش ۲ ; شکست مشرکان قریش ۶
  • کافران: استهزاى کافران ۱ ; تهدید کافران ۶ ; دفع توطئه کافران ۵ ; عجز کافران ۸، ۹ ; قدرت کافران ۹ ; کثرت کافران ۸ ; هشدار به کافران ۳
  • مؤمنان: امداد به مؤمنان ۱۱ ; حقانیت مؤمنان ۳ ; شکستخناپذیرى مؤمنان ۸
  • مجاهدان: امداد به مجاهدان ۱۱
  • محمد(ص): ترک مبارزه با محمد(ص) ۴
  • مسلمانان: مسؤولیت مسلمانان ۷
  • مشرکان: عجز مشرکان ۸، ۹ ; قدرت مشرکان ۹ ; مشرکان و حق ۲

منابع

  1. تفاسیر روض الجنان و كشف الاسرار.
  2. حاكم.
  3. تفاسیر روض الجنان و كشف الاسرار.
  4. تفسیر مجمع البیان.