آل عمران ١٩٩
ترجمه
| آل عمران ١٩٨ | آیه ١٩٩ | آل عمران ٢٠٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«خَاشِعِینَ»: فروتنان. حال است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِمَا... (۳) الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْکِتَابَ... (۲) لَيْسُوا سَوَاءً مِنْ أَهْلِ... (۳) لَتَجِدَنَ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً... (۱) وَ إِذَا سَمِعُوا مَا أُنْزِلَ إِلَى... (۵) فَأَثَابَهُمُ اللَّهُ بِمَا قَالُوا... (۰) وَ مِنْ قَوْمِ مُوسَى أُمَّةٌ... (۰) قُلْ آمِنُوا بِهِ أَوْ لاَ تُؤْمِنُوا... (۱) الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْکِتَابَ... (۲) وَ إِذَا يُتْلَى عَلَيْهِمْ قَالُوا... (۲) أُولٰئِکَ يُؤْتَوْنَ أَجْرَهُمْ... (۱) وَ مَا لَنَا لاَ نُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ... (۲) وَ مِنْ قَوْمِ مُوسَى أُمَّةٌ... (۰) وَ الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْکِتَابَ... (۲) الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْکِتَابَ... (۲)
وَ لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَ الْمَغْرِبُ... (۰) يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ... (۲) وَ مَا لَنَا لاَ نُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ... (۲) وَ يَقُولُونَ سُبْحَانَ رَبِّنَا إِنْ... (۱) وَ يَخِرُّونَ لِلْأَذْقَانِ... (۱)
تفسیر
نکات آیه
۱- ایمان واقعى گروهى از عالمان اهل کتاب به خداوند، قرآن و کتب آسمانى خویش (وَ اِنّ من اهل الکتب لمن یؤمن باللّه و ما انزل الیکم ... خاشعین للّه) سوداگرى با آیات الهى از امورى است که اغلب با عالمان و دانشمندان دینى سنخیّت دارد ; جمله «لتبیّننّه للناس»، در آیه ۱۸۷- این معنا را تأیید مى کند.
۲- خشوع و فروتنى گروهى از عالمان اهل کتاب در برابر خداوند (انّ من اهل الکتب لمن یؤمن ... خاشعین للّه)
۳- خشوع و فروتنى گروهى از عالمان اهل کتاب، زمینه ساز ایمان واقعى آنان به خدا و کتب آسمانى (انّ من اهل الکتب لمن یؤمن ... خاشعین للّه) توصیف اهل کتاب به خشوع و فروتنى، مى تواند اشاره به علّت ایمان و اقرار آنان به حقانیّت قرآن و ایمان واقعى به تورات و انجیل باشد.
۴- تکبّر و گردن فرازى گروهى از اهل کتاب در برابر خداوند، موجب کفر و انکار قرآن از سوى آنان (انّ من اهل الکتب لمن یؤمن ... خاشعین للّه)
۵- تسلیت و دلدارى خداوند به پیامبر (ص) و مؤمنان، با بیان ایمان گروهى از اهل کتاب در برابر دشمنى گروهى دیگر (انّ من اهل الکتب لمن یؤمن باللّه) با توجّه به ارتباط این آیه با آیات ۱۸۰ تا ۱۸۷ که از کارشکنیها و آزار و اذیتهاى فراوان اهل کتاب سخن گفته است.
۶- گروهى از اهل کتاب على رغم ادعاى ایمان، نه به خداوند ایمان دارند و نه به کتب آسمانى خویش (انّ من اهل الکتب لمن یؤمن باللّه و ما انزل الیکم و ما انزل الیهم) مفهوم جمله «انّ من اهل الکتاب ... »، دلالت مى کند که گروهى از اهل کتاب، على رغم ادعاى ایمان به کتب آسمانى خویش، نه به خدا ایمان دارند و نه به تورات و انجیل.
۷- سازگارى محتواى کتب آسمانى و متناقض نبودن آنها با یکدیگر (انّ من اهل الکتب لمن یؤمن باللّه و ما انزل الیکم و ما انزل الیهم)
۸- خشوع در برابر خداوند، کمالى در ایمان (انّ من اهل الکتب لمن یؤمن ... خاشعین للّه)
۹- وجود تورات و انجیل تحریف نشده نزد یهود و نصارا در عصر پیامبر(ص)* (انّ من اهل الکتب لمن یؤمن باللّه و ما انزل الیکم و ما انزل الیهم) آنچه از «ما انزل الیهم»، در ذهن مخاطبان عصر بعثت نقش مى بندد و تبادر مى کند، همان تورات و انجیلى است که در دسترس اهل کتاب بوده است و اگر آنها تحریف شده بود، ایمان به آنها مورد تأیید خداوند قرار نمى گرفت.
۱۰- سوداگرى نکردن با آیات الهى، ویژگى اهل کتابِ مؤمنِ به خدا و قرآن و دیگر کتب آسمانى (لا یشترون بایات اللّه ثمناً قلیلاً)
۱۱- پرهیز از دین فروشى گروهى از اهل کتاب، على رغم سوداگرى با آیات الهى از سوى برخى دیگر (انّ من اهل الکتب ... خاشعین للّه لا یشترون بایات اللّه ثمناً قلیلا)
۱۲- پرهیز برخى اهل کتاب از دین فروشى و سوداگرى با آیات الهى (تورات و انجیل)، مایه ایمان آنان به قرآن (انّ من اهل الکتب لمن یؤمن ... خاشعین للّه لا یشترون بایات اللّه ثمناً قلیلا) جمله «لا یشترون ... »، حال براى فاعل «یؤمن» است (یعنى مؤمنان اهل کتاب) و توصیف آنان به جمله ذکر شده، مى تواند اشاره به علّت و زمینه ایمان آنان به قرآن باشد.
۱۳- هر بهایى که در قبال سوداگرى با آیات الهى قرار گیرد، اندک و ناچیز است. (لا یشترون بایات اللّه ثمناً قلیلا) معمولاً افرادى که بر سر آیات الهى سوداگرى مى کنند به قصد رسیدن به بهره هاى فراوان دنیوى است، ولى خداوند آنها را در مقابل از دست دادن دین و محرومیّت از مواهب اخروى اندک مى شمارد.
۱۴- تورات و انجیل، حاوى آیات و نشانه هایى دالّ بر حقّانیّت قرآن و پیامبر(ص)* (انّ من اهل الکتب ... لا یشترون بایات اللّه ثمناً قلیلا) از رابطه بین ایمان به قرآن و نادیده نگرفتن آیات الهى (تورات و انجیل)، به دست مى آید که در آنها بروشنى حقّانیّت قرآن و پیامبر (ص) مطرح بوده است.
۱۵- نادیده گرفتن آیات بیانگر حقّانیّت قرآن و پیامبر (ص) در تورات از سوى علماى یهود، به خاطر متاع اندک دنیا (انّ من اهل الکتب لمن ... لا یشترون بایات اللّه ثمناً قلیلا) تمجید خداوند از عالمان مؤمن اهل کتاب، به خاطر ایمان به قرآن و سوداگرى نکردن بر سر آیات الهى
۱۶- تمجید خداوند از عالمان مؤمن اهل کتاب، به خاطر ایمان به قرآن و سوداگرى نکردن بر سر آیاتِ الهى (انّ من اهل الکتب لمن یؤمن ... لا یشترون بایات اللّه ثمناً قلیلا اولئک لهم اجرهم عند ربّهم)
۱۷- ایمان اهل کتاب به قرآن، نشانه ارزشگذارى صحیح آنان نسبت به آیات الهى (تورات و انجیل) (انّ من اهل الکتب لمن یؤمن باللّه و ... لا یشترون بایات اللّه ثمناً قلیلا)
۱۸- توبیخ الهى نسبت به برخى از عالمان اهل کتاب، به خاطر سوداگرى آنان با آیات الهى (انّ من اهل الکتب لمن یؤمن ... لا یشترون بایات اللّه ثمناً قلیلا)
۱۹- حرمت سوداگرى با آیات الهى (لا یشترون بایات اللّه ثمناً قلیلا)
۲۰- آن گروه از اهل کتاب که به خدا، قرآن و کتب آسمانى خویش ایمان آورند ; از پاداشى ویژه و والا بهره مند خواهند شد. (اولئک لهم اجرهم عند ربّهم) کلمه «عند ربّهم»، توصیف «اجرهم» است و مى رساند که آن پاداش، پاداشى ویژه و ارزشمند است.
۲۱- ایمان به خدا، قرآن، تورات، انجیل، فروتنى در برابر خدا و ارج نهادن به آیات الهى، ملاک ارزش انسان نزد خداوند (لهم اجرهم عند ربّهم) اضافه تشریفیّه در «ربّهم» بیانگر آن است که دارندگان صفات یاد شده، در پیشگاه خداوند داراى ارزشى والا هستند.
۲۲- نوید پاداش و تضمین آن، پرتوى از ربوبیّت الهى نسبت به مؤمنان (لهم اجرهم عند ربّهم)
۲۳- وعده و تضمین اجر و پاداش، از روشهاى قرآن براى دعوت مردم به اسلام و ایمان به قرآن (اولئک لهم اجرهم عند ربّهم)
۲۴- خداوند، حسابرسى سریع است. (انّ اللّه سریع الحساب)
۲۵- خداوند پاداش مؤمنان را بدون تأخیر، به آنان عطا خواهد کرد. (لهم اجرهم عند ربّهم انّ اللّه سریع الحساب) یادآورى سرعت حسابرسى پس از بیان پاداش دهى، بیانگر آن است که اعطاى اجر از سوى خداوند، با تأخیر در حسابرسى مواجه نخواهد شد.
۲۶- نظام اجر و پاداش الهى، قانونمند و داراى محاسبات دقیق و سریع (انّ اللّه سریع الحساب)
۲۷- پاداش مؤمنان از سوى خداوند، بر اساس درجه ایمان و عملکرد آنان است. (اولئک لهم اجرهم ... انّ اللّه سریع الحساب) اگر پاداش بر اساس عملکردها نبود، حسابرسى معنا نداشت ; و با توجّه به مشارالیه «اولئک» معلوم مى شود که هم ایمان و هم عملکرد مؤمنان، موجب استحقاق پاداش براى آنان شده است.
روایات و احادیث
۲۸- نجاشى (پادشاه حبشه)، مؤمن به خدا، قرآن و کتب آسمانى و خاضع در برابر خداوند (انّ من اهل الکتب لمن یؤمن باللّه) رسول خدا (ص) پس از مرگ نجاشى، به یاران خود فرمود: انّ اخاکم النّجاشى قد مات، قوموا فصلّوا علیه; فقال رجل یا رسول اللّه کیف نصلى علیه و قد مات فى کفره؟ قال (ص) الا تسمعون قول اللّه «و انّ من اهل الکتاب ... »[۱]
موضوعات مرتبط
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۹ ; دعوت به اسلام ۲۳
- ارزشها: ملاک ارزشها ۲۱
- انجیل:۲۱ در اهل کتاب ۱۷ ; انجیل ۲۱ در صدر اسلام ۹ ; تعالیم انجیل ۲۱ ۱۴
- اهل کتاب: ارزشگذارى اهل کتاب ۱۷ ; علماى اهل کتاب ۱، ۲، ۳، ۱۶، ۱۸ ; کافران اهل کتاب ۶ ; متکبران اهل کتاب ۴ ; مؤمنان اهل کتاب ۱، ۵، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۶، ۱۷، ۲۰
- ایمان: آثار ایمان ۲۱ ; ازدیاد ایمان ۸ ; ایمان به انجیل ۲۱ ; ایمان به تورات ۲۱ ; ایمان به خدا ۱، ۳، ۲۰، ۲۱ ; ایمان به قرآن ۱، ۱۰، ۱۲، ۱۶، ۱۷، ۲۰، ۲۱، ۲۸ ; پاداش ایمان ۲۰ ; زمینه ایمان ۳، ۱۲
- پاداش:۲۰، ۲۵، ۲۷ تضمین پاداش ۲۰، ۲۵، ۲۷ ۲۲، ۲۳ ; وعده پاداش ۲۰، ۲۵، ۲۷ ۲۲، ۲۳
- تبلیغ: روش تبلیغ ۲۳
- تقوا: آثار تقوا ۱۲
- تکبر: آثار تکبر ۴
- تورات:۱۵، ۲۱ تعالیم تورات ۱۵، ۲۱ ۱۴ ; تورات ۱۵، ۲۱ در اهل کتاب ۱۷ ; تورات ۱۵، ۲۱ صدر اسلام ۹
- خدا:۱، ۳، ۲۰، ۲۱ حسابرسى خدا ۱، ۳، ۲۰، ۲۱ ۲۴ ; ربوبیت خدا ۱، ۳، ۲۰، ۲۱ ۲۲
- خضوع:۲، ۲۸ آثار خضوع ۲، ۲۸ ۳، ۸، ۲۱
- دنیاپرستى: آثار دنیاپرستى ۱۵
- دینخفروشى:۱۵ اجتناب از دینخفروشى ۱۵ ۱۰، ۱۱، ۱۲ ; حرمت دینخفروشى ۱۵ ۱۹ ; دینخفروشى ۱۵ در اهل کتاب ۱۱ ; زیان دینخفروشى ۱۵ ۱۳ ; سرزنش دینخفروشى ۱۵ ۱۸
- علما:۱، ۱۵، ۱۶، ۱۸ ى خاضع ۲، ۳
- عمل: آثار عمل ۲۷ ; حسابرسى عمل ۲۶
- قرآن:۱، ۴، ۱۰، ۱۲، ۱۶، ۱۷، ۲۰، ۲۱، ۲۸ حقّانیت قرآن ۱، ۴، ۱۰، ۱۲، ۱۶، ۱۷، ۲۰، ۲۱، ۲۸ ۱۴ ; قرآن ۱، ۴، ۱۰، ۱۲، ۱۶، ۱۷، ۲۰، ۲۱، ۲۸ در تورات ۱۵
- کافران:۶
- کتمان حق:۱۵
- کتب آسمانى:۱، ۳، ۱۰، ۲۰، ۲۸ هماهنگى کتب آسمانى ۱، ۳، ۱۰، ۲۰، ۲۸ ۷
- کفر: زمینه کفر ۴ ; کفر به قرآن ۴
- محمد (ص): حقانیت محمد (ص) ۱۴ ; دلدارى به محمد (ص) ۵ ; محمد (ص) در تورات ۱۵
- مؤمنان:۱، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۶، ۱۷ پاداش مؤمنان ۱، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۶، ۱۷ ۲۰، ۲۲، ۲۵، ۲۷ ; دلدارى به مؤمنان ۱، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۶، ۱۷ ۵
- نجاشى: ایمان نجاشى ۲۸ ; خضوع نجاشى ۲۸
- نظام جزایى:۲۵، ۲۶، ۲۷
- یهود: دینخفروشى یهود ۱۵ ; علماى یهود ۱۵
منابع
- ↑ الدّرالمنثور، ج ۲، ص ۴۱۶.
