الأنعام ٧٤

از الکتاب
کپی متن آیه
وَ إِذْ قَالَ‌ إِبْرَاهِيمُ‌ لِأَبِيهِ‌ آزَرَ أَ تَتَّخِذُ أَصْنَاماً آلِهَةً إِنِّي‌ أَرَاکَ‌ وَ قَوْمَکَ‌ فِي‌ ضَلاَلٍ‌ مُبِينٍ‌

ترجمه

(به خاطر بیاورید) هنگامی را که ابراهیم به پدرش [= عمویش‌] «آزر» گفت: «آیا بتهائی را معبودان خود انتخاب می‌کنی؟! من، تو و قوم تو را در گمراهی آشکاری می‌بینم.»

ترتیل:
ترجمه:
الأنعام ٧٣ آیه ٧٤ الأنعام ٧٥
سوره : سوره الأنعام
نزول : ١٠ بعثت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ١٧
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«أبِیهِ آزَرَ»: پدرش که آزر نام داشت (نگا: مریم / - ، توبه / انبیاء / ، شعراء / ، زخرف / ، ممتحنه / . برخی واژه (أَب) را کنایه از عمو می‌دانند، همان گونه که در سوره بقره آیه آباء به معنی اجداد به کار رفته است. واژه (آزَرَ) عطف بیان است. «أَصْنَاماً»: جمع صنم. بتها. «آلِهَةً»: جمع إِله، خدایان. مفعول دوم فعل (تَتَّخِذُ) است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

تفسیر


نکات آیه

۱- پدر ابراهیم، آزر و قوم او مردمى بت پرست و گمراه بودند. (و إذ قال إبرهیم لأبیه ءازر أتتخذ أصناما)

۲- ابراهیم (ع) شخصیتى شناخته شده نزد مردم مکه، و مورد احترام آنان بود. (و إذ قال إبرهیم لأبیه ءازر) همان گونه که مفسرانى مانند فخر رازى و آلوسى گفته اند، چون حضرت ابراهیم (ع) براى مشرکان مکه مورد احترام و شناخته شده بود، خداوند از زبان آن حضرت براى ابطال پندارهاى مشرکان مطالبى ذکر فرموده است.

۳- آزر، پدر صلبى ابراهیم (ع) نبوده است. (إذ قال إبرهیم لأبیه ءازر) روش قرآن در آیات مختلف مشابه این آیه ذکر نام و نشان افراد نیست. لذا تصریح به اسم آزر به صورت عطف بیان بدان جهت مى تواند باشد که مراد از «اب» را روشن نماید که پدر حقیقى ابراهیم (ع) نبوده، بلکه عمو و یا پدر خوانده وى بوده است.

۴- آزر، فردى برجسته در میان قوم خویش (و إذ قال إبرهیم لأبیه ءازر ... إنى أریک و قومک) انتساب «قوم» به آزر بیانگر موقعیت برجسته وى در میان مردم است.

۵- بتهاى متعددى مورد پرستش آزر و قوم او بودند. (أتتخذ أصناما ءالهة إنى أریک و قومک)

۶- تلاش ابراهیم (ع) با استفاده از احتجاج و اعتراض براى بازداشتن آزر از بت پرستى (و إذ قال إبرهیم لأبیه ءازر أتتخذ أصناما ءالهة)

۷- خویشاوندان مشرک پیامبر توقع داشتند که پیامبر (ص) به جهت خویشى آنان را به توحید فرا نخواند. * (و إذ قال إبرهیم لأبیه ءازر) موظف شدن پیامبر (ص) به یاد نمودن گفتگوى ابراهیم (ع) با آزر شاید بدان جهت باشد که در خویشاوندان پیامبر (ص) این انگیزه که آن حضرت از دعوت آنان به توحید باز ایستد وجود داشته است.

۸- خویشاوندى و پیوندهاى اجتماعى نباید مانعى براى تبلیغ و مخالفت با الحاد گردد. (و إذ قال إبرهیم لأبیه ءازر ... و قومک) یاد آور شدن گفتگوى ابراهیم(ع) با خویشاوندانش بدان جهت مى تواند باشد که ضرورت ملاحظه نکردن روابط خویشاوندى و قومى در مسائل اساسى عقیدتى را یادآور شود.

۹- تبلیغ در بین خویشاوندان و بزرگان و سردمداران، داراى اولویت است. * (و إذ قال إبرهیم لأبیه ءازر) «آزر» علاوه بر این که از خویشان ابراهیم بود، به تصریح «قومک» از بزرگان و رؤساى قوم خویش نیز محسوب مى شده است. و چون ظاهراً دعوت ابراهیم از این نقطه آغاز گشته، مى تواند به عنوان الگو و معیارى در تبلیغ مطرح باشد.

۱۰- برخوردها و احتجاجات پیامبران، شایان تأمل و منبعى براى اتخاذ شیوه و درس آموزى است. (و إذ قال إبرهیم لأبیه ءازر) «اذ» ظرف زمان و متعلق به فعل «اذکر» است; یعنى: «اذکر إذ قال». فرمان به یادآورى و بیان شیوه به جهت آن است که مخاطب از این جریان درسهاى لازم را بگیرد.

۱۱- در تبلیغ توحید و مبارزه با عقاید شرک آلود باید صریح و قاطع بود. (أتتخذ أصناما ءالهة إنى أریک و قومک)

۱۲- بت پرستى گمراهى آشکار است. (إنى أریک و قومک فى ضلل مبین)

روایات و احادیث

۱۳- عن أبى عبدالله (ع): إن آزر أبا ابراهیم کان منجما لنمرود ... و وقع آزر بأهله فعلقت بإبراهیم ... .[۱] از امام صادق (ع) روایت شده است: «آزر» پدر ابراهیم منجم نمرود بود ... و آزر با همسر خویش همبستر شد و نطفه ابراهیم منعقد گشت ... .

موضوعات مرتبط

  • آزر: بت پرستى آزر ۱، ۵، ۶; شخصیت آزر ۴; گمراهى آزر ۱; موقعیت اجتماعى آزر ۴
  • ابراهیم (ع): و آزر ۶; احتجاج ابراهیم (ع) ۶; اشتهار ابراهیم (ع) ۲; پدر ابراهیم (ع) ۱، ۳، ۱۳; قصه ابراهیم (ع) ۲، ۳، ۶; موقعیت اجتماعى ابراهیم (ع) ۲; ناپدرى ابراهیم (ع) ۳
  • انبیا: احتجاج انبیا ۱۰; الگوگیرى از انبیا ۱۰; عبرت از سیره انبیا ۱۰
  • بابل: بت پرستى اهل بابل ۵
  • بت پرستى: گمراهى بت پرستى ۱۲; مبارزه با بت پرستى ۶
  • تبلیغ: اولویتها در تبلیغ ۹; صراحت در تبلیغ ۱۱; قاطعیت در تبلیغ ۱۱
  • توحید: تبلیغ توحید ۱۱
  • خویشاوندان: تبلیغ در خویشاوندان ۹
  • خویشاوندى: محدوده روابط خویشاوندى ۸
  • شرک: مبارزه با شرک ۱۱
  • قوم ابراهیم: بت پرستى قوم ابراهیم ۱; گمراهى قوم ابراهیم ۱
  • کفر: مبارزه با کفر ۸
  • گمراهى: موارد گمراهى ۱۲
  • محمّد (ص): توقّعات خویشاوندان محمّد (ص) ۷

منابع

  1. کافى، ج ۸، ص ۳۶۶، ح ۵۵۸; نورالثقلین، ج ۱، ص ۷۲۹، ح ۱۲۹.