هود ٦
| گسترشکپی متن آیه |
|---|
ترجمه
| هود ٥ | آیه ٦ | هود ٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«دَآبَّةٍ»: جانور. جنبنده. شامل‌انسان هم می‌گردد (نگا: بقره / . «مُسْتَقَرّ»: قرارگاه. محلّ زیست. «مُسْتَوْدَع»: آرامگاه. محلّ دفن. «کِتَابٍ مُّبِینٍ»: نوشته آشکار. کتاب روشن. مراد لوح محفوظ است (نگا: انعام / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
إِنَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَ... (۶) وَ مَا مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَ... (۳) وَ مَا تَکُونُ فِي شَأْنٍ وَ مَا... (۳) وَ مَا مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَ... (۳) إِنَّمَا إِلٰهُکُمُ اللَّهُ الَّذِي... (۲) وَ کَأَيِّنْ مِنْ دَابَّةٍ لاَ... (۴)
إِنَ رَبَّکُمُ اللَّهُ الَّذِي... (۱) وَ عِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لاَ... (۴) أَ فَمَنْ هُوَ قَائِمٌ عَلَى کُلِ... (۳) أَلاَ إِنَ لِلَّهِ مَا فِي... (۴) اللَّهُ لَطِيفٌ بِعِبَادِهِ... (۱) فَاعْلَمْ أَنَّهُ لاَ إِلٰهَ إِلاَّ... (۲)
تفسیر
- آيات ۵ - ۱۶ سوره هود
- پنهان شدن مشركان براى پرهيز از روبرو شدن با دعوت پيامبر «ص»
- خداوند متعال، ضامن رزق همه جنبندگان است
- مراد از خلقت آسمان ها و زمین، در شش روز
- معناى این که فرمود: «وَ كَانَ عَرشُهُ عَلَى المَاء»
- اثبات وجود ملائكه، قبل از خلقت آسمان ها و زمين، از آیه شریفه
- مراد كفار از اين كه مسأله معاد و بعث بعد از مرگ را «سحر» خواندند
- مقصود از كلمۀ «امت»، در آيه: «وَ لَئِن أخَّرنَا عَنهُمُ العَذَابُ إلَى أُمَّةٍ مَعدُودَة»
- عذابى كه كفار آن را مسخره مى كردند، آنان را فرا خواهد گرفت
- صبر و عمل صالح، جدای از ايمان نيستند
- توضيح درباره معنای آیه: «فَلَعَلَّكَ تَارِكٌ بَعضَ مَا يُوحَى إلَيك...»
- پاسخ خداوند، به چون و چراى كفار درباره نزول قرآن
- اگر مى گویید «قرآن»، افتراء است، شما نيز همانند آن را بیاورید
- تحدی به آوردن «مثل قرآن»، شامل معارف قرآن نيز هست
- نقد سخن برخی از مفسران، در باره «تحدی» و «اعجاز قرآن»
- با عجز از آوردن مثل قرآن، راهی جز یقین به الهی بودن قرآن نمی ماند
- معنای این که: «قرآن، به علم خدا نازل شده»، چیست؟
- نتيجه عمل، تابع عوامل پديد آورنده عمل است
- بحث روايتى: (روایاتی در ذیل آیات گذشته)
- رواياتى در ذيل جملۀ «لِيَبلُوَكُم أيُّكُم أحسَنُ عَمَلاً»
نکات آیه
۱- خداوند ، عهده دار روزى رسانى به همه جنبندگان زمین (و ما من دابّة فى الأرض إلاّ على الله رزقها)
۲- هر موجود زنده اى ، داراى حق تغذیه در دوران حیات خویش (و ما من دابّة فى الأرض إلاّ على الله رزقها)
۳- تأمین روزى موجودات زنده ، حق آنها بر خداست. (و ما من دابّة فى الأرض إلاّ على الله رزقها)
۴- خداوند ، به منزل و مأواى دایم و موقت هر جنبنده اى آگاه است. (یعلم مستقرها و مستودعها) «مستقر» اسم مکان از استقرار و به معناى مقر و قرارگاه است. بنابراین «مستقرها»;یعنى، جایگاهى که آن جنبنده در آن استقرار دارد و منزل دایمى یا غالبى اوست. «مستودع» اسم مکان از استیداع (ودیعه گذاشتن و یا ودیعه گرفتن) است و از آن جا که ودیعه به طور موقت و نه دایمى در جایى نگهدارى مى شود، مى توان گفت: مراد از «مستودعها» جایگاهى است که آن جنبنده، به طور موقت در آن جایگاه به سر مى برد.
۵- علم همه جانبه خداوند ، پشتوانه توانایى او بر روزى رسانى به موجودات و تدبیر امور آنهاست. (و ما من دابّة فى الأرض إلاّ على الله رزقها و یعلم مستقرها و مستودعها) هدف از بیان آگاهى خداوند به احوال موجودات ، پس از «على الله رزقها» القاى این نکته است که: روزى رسانى به موجودات و تدبیر امور آنها ، نیازمند علمى گسترده است که خداوند آن را داراست.
۶- نام و نشان هر جنبنده ، مقدار و نوع روزى آن و نیز مکانى که باید در آن روزى داده شود ، در کتابى ثبت شده است. (و ما من دابّة... کل فى کتب) مضاف الیه کلمه «کل» محذوف است و جمله هاى پیشین گویاى آن است; یعنى: «کل دابة و ما یتعلق بها فى کتاب مبین»
۷- کتابى که خداوند در آن احوال موجودات را ثبت کرده ، کتابى روشن و مندرجات آن بى ابهام است. (کل فى کتب مبین)
روایات و احادیث
۸- «قال رسول الله(ص): ...لاتهتمّ للرزق فإن الله تعالى یقول: «و ما من دابّة فى الأرض إلاّ على الله رزقها»...;[۱] از رسول خدا(ص) روایت شده است که فرمود: براى رزق و روزى غصه مخور ، همانا خداوند تعالى مى فرماید: هیچ جنبنده اى در زمین نیست مگر آن که روزى او بر خداست ...».
موضوعات مرتبط
- امور: منشأ تدبیر امور ۵
- جنبندگان: تأمین روزى جنبندگان ۳، ۵; ثبت روزى جنبندگان ۶; جنبندگان در کتاب مبین ۶; حقوق جنبندگان ۲، ۳; مکان روزى جنبندگان ۶; منزل دائمى جنبندگان ۴; منزل موقت جنبندگان ۴; منشأ روزى جنبندگان ۱; نیازهاى مادى جنبندگان ۲
- حقوق: حق بر خدا ۳
- خدا: پشتوانه قدرت خدا ۵; رازقیت خدا ۱، ۳; علم خدا ۵; علم غیب خدا ۴
- روزى: حتمیت روزى ۸; منشأ روزى ۸
- کتاب مبین: ویژگیهاى کتاب مبین ۷
منابع
- ↑ مکارم الأخلاق ، ص ۴۵۵; بحارالأنوار ، ج ۷۴ ، ص ۱۰۶ ، ح ۱.
