الحج ١

از الکتاب
کپی متن آیه
يَا أَيُّهَا النَّاسُ‌ اتَّقُوا رَبَّکُمْ‌ إِنَ‌ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَيْ‌ءٌ عَظِيمٌ‌

ترجمه

ای مردم! از (عذاب) پروردگارتان بترسید، که زلزله رستاخیز امر عظیمی است!

ترتیل:
ترجمه:
سوره الحج آیه ١ الحج ٢
سوره : سوره الحج
نزول : ٣ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ١٠
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«زَلْزَلَةَ»: حرکت و تکان سختی که در سازمان عالم هستی در آستانه رستاخیز ایجاد می‌گردد و کوهها را از جا می‌کند و دریا را به هم می‌ریزد و آسمانها را در هم می‌کوبد (نگا: واقعه / . «السَّاعَةَ»: هنگامه رستاخیز قیامت (نگا: أنعام / و ).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

نزول

شأن نزول آیات ۱ و ۲:

عمران بن حصین و ابوسعید الخدرى گویند: این دو آیه در یکى از شب‌هاى جنگ بنى‌المصطلق نازل گردید و بنى‌المصطلق طایفه اى از بنى‌خزاعة بودند. در شب مزبور بانک زده شد که بایستند و توقف کنند.

مردم ایستادند رسول خدا صلی الله علیه و آله این آیات را که نازل شده بود. قرائت فرمود: مردم همه به گریه افتادند چون روز بر آمد هیچ یک از آن‌ها زین برنگرفتند و خیمه نزدند و دیگ هم از براى پخت و پز آماده نکردند و همچنان مى گریستند و از نزول این آیات افسرده خاطر گشتند.

پیامبر فرمود: هیچ می‌دانید این روز چه روزى است. همه گفتند: خدا و رسول او بهتر می‌دانند. فرمود: روزى است که خداوند به آدم مى گوید برخیز و فرزندانت را که دوزخى هستند به دوزخ فرست.

آدم برمی‌خیزد و از میان هزار کس از فرزندان او نهصد و نود و نه نفر به دوزخ فرستاده شوند و فقط یک نفر به بهشت راه خواهد یافت. این گفتار نیز سخت مردم را رنجیده خاطر و افسرده دل کرد لذا دوباره گریستند و گفتند: یا رسول الله در آن وقت کسى نجات خواهد یافت یا نه؟

پیامبر فرمود: امیدوارم یک چهارم اهل بهشت از شما باشد. همه شکرگذارى کرده و صدا به تکبیر بلند نمودند سپس فرمود: باز امیدوارم که نصف اهل بهشت از شما باشند سپس فرمود گروه اهل بهشت صد و بیست صف هستند که هشتاد صف مزبور را امت من تشکیل خواهند داد و نیز فرمود: مسلمانان در جنب کافران مانند موى سیاه بر گاو سفیدى است. (یا مانند موى سفید بر پیشانى گاو سیاه است.)

سپس فرمود: هفتاد هزار نفر از امت فعلى من بدون حساب داخل بهشت شوند و در بعضى روایات مذکور است که در این میان عمر بن الخطاب با تعجب گفت: یا رسول الله هفتاد هزار نفر؟ فرمود: بلى بلکه با هر یک نفر نیز هفتاد هزار نفر به بهشت خواهند رفت سپس عکاشة بن محصن برخاست و گفت: یا رسول اللّه از خداوند بخواه که من از آن هفتاد هزار نفر باشم.

پیامبر فرمود: خدایا عکاشه را از آنان قرار بده سپس مردى از انصار از جا برخاست و گفت یا رسول الله براى من هم دعا کن که از آن هفتاد هزار نفر باشم. فرمود: عکاشه بر تو سبقت گرفته است.

ابن عباس گوید: این مرد انصارى که تقاضا کرده بود، از منافقین بوده است و رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم که او را مى شناخت از براى او دعا نفرمود.[۱]

تفسیر

نکات آیه

۱- لزوم رعایت تقوا و پرهیز از نافرمانى خداوند (یأیّها الناس اتّقوا ربّکم) «إتقاء» (مصدر «اتقوا») به معناى خوف و ترسیدن است و تقدیر آن «اتقوا عذاب ربّکم» مى باشد; یعنى از عذاب پروردگارتان بترسید. ترسیدن از عذاب خدا، مستلزم سرپیچى نکردن از فرمان هاى او است.

۲- خدا، پروردگار آدمیان است. (اتّقوا ربّکم)

۳- عصیان و سرپیچى از فرمان هاى خدا (بى تقوایى)، در پى دارنده فرجامى شوم و موجب گرفتار شدن به عذاب اخروى (اتّقوا ربّکم)

۴- اعتقاد به ربوبیت خدا، مقتضى رعایت تقوا و پرهیز از نافرمانى او (اتّقوا ربّکم)

۵- ترس از عذاب اخروى، خصلتى ارزشمند و مورد توصیه خداوند (یأیّها الناس اتّقوا ربّکم إنّ زلزلة الساعة شىء عظیم)

۶- لرزش و اضطراب بسیار شدید مردم، در عرصه قیامت (إنّ زلزلة الساعة شىء عظیم) «ساعة»به معناى لحظه و هنگام است و «الساعة»; یعنى، آن هنگام. مقصود از «آن هنگام»، مى تواند هنگام برپایى قیامت و حضور مردم در عرصه محشر باشد. در این صورت کلمه «زلزلة»استعاره از اضطراب شدید مردم است. هم چنین مى تواند زمان پایان یافتن عمر جهان کنونى و فرا رسیدن هنگام فروپاشى نظام آن باشد. در این صورت مراد از «زلزلة»، لرزش شدیدى است که در آن لحظه، سراسر جهان را فرا مى گیرد و باعث فروپاشى آن مى شود.

۷- وقوع زلزله بسیار بزرگ و هولناک در جهان طبیعت (زمین و...)، در آستانه برپایى قیامت (إنّ زلزلة الساعة شىء عظیم)

۸- جهان کنونى، ناپایدار و به سوى انقراض و فروپاشى در حرکت است. (إنّ زلزلة الساعة شىء عظیم)

۹- زمان فروپاشى نظام طبیعت و برپایى قیامت، زمانى معین در نزد خداوند (إنّ زلزلة الساعة شىء عظیم) «ال» در «الساعة» براى عهد است. بنابراین «الساعة» - آن هنگام - اشاره به زمانى مشخص و معین دارد.

موضوعات مرتبط

  • آفرینش: انقراض آفرینش ۸; فرجام آفرینش ۸; ناپایدارى آفرینش ۸; وقت نابودى آفرینش ۹
  • انسان: مربى انسان ها ۲
  • ترس: ترس از عذاب اخروى ۵
  • تقوا: آثار بى تقوایى ۳; اهمیت تقوا ۱; زمینه تقوا ۴
  • جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۲
  • خدا: توصیه هاى خدا ۵; ربوبیت خدا ۲; علم خدا ۹
  • صفات: صفات پسندیده ۵
  • عذاب: موجبات عذاب اخروى ۳
  • عصیان: آثار عصیان از خدا ۳; اجتناب از عصیان خدا ۱; زمینه اجتناب از عصیان خدا ۴
  • عقیده: آثار عقیده به ربوبیت خدا ۴
  • فرجام: عوامل فرجام شوم ۳
  • قیامت: اضطراب در قیامت ۶; اهوال قیامت ۶; ترسناکى زلزله قیامت ۷; عظمت زلزله قیامت ۷; لرزش در قیامت ۶; نشانه هاى قیامت ۷; وقت قیامت ۹

منابع

  1. تفاسیر روض الجنان و مجمع البیان.