الأنعام ١٥٤
ترجمه
| الأنعام ١٥٣ | آیه ١٥٤ | الأنعام ١٥٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«ثُمَّ»: سپس. در اینجا برای ترتیب زمانی و عطف معنی بر معنی نیست. بلکه برای عطف خبر بر خبر است. مانند شعر زیر: وَ لَقَدْ سادَ ثُمَّ سادَ أَبُوهُ
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ مَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَ قَدْرِهِ... (۳) وَ کَتَبْنَا لَهُ فِي الْأَلْوَاحِ... (۵) وَ مِنْ قَبْلِهِ کِتَابُ مُوسَى... (۳) قَالُوا يَا قَوْمَنَا إِنَّا سَمِعْنَا... (۲)
وَ أَنَ هٰذَا صِرَاطِي مُسْتَقِيماً... (۰) قَالَ يَا مُوسَى إِنِّي... (۱) فَلَمَّا جَاءَهُمُ الْحَقُ مِنْ... (۲) وَ جَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً... (۱) قُلْ فَأْتُوا بِکِتَابٍ مِنْ عِنْدِ... (۳) إِنَ اللَّهَ لاَ يَسْتَحْيِي أَنْ... (۳) وَ إِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ... (۲) قُلْ تَعَالَوْا أَتْلُ مَا حَرَّمَ... (۳) کَالَّذِينَ مِنْ قَبْلِکُمْ کَانُوا... (۰) هَلْ جَزَاءُ الْإِحْسَانِ إِلاَّ... (۱)
تفسیر
- آيات ۱۵۷ - ۱۵۱، سوره انعام
- بيان آيات مربوط به تحريم محرماتى كه به شريعت معينى از شرايع اختصاص ندارد.
- عقوق والدين ، بعد از شرك به خدا، در شمار بزرگترين گناهان است .
- نهى از كشتن فرزندان از ترس فقر و گرسنگى .
- نهى از نزديك شدن به فواحش و قتل بنا حق نفس محترمه .
- دستور و سفارش در مورد مال يتيم ، وفا و عدالت در ميزان وكيل و پرهيز از سخن ناحق حتى به خاطر نزديكان .
- مراد از عهد خدا كه به وفا به آن امر شده ، دستورات الهى است .
- وجه اختلاف تعابير در آخر سه آيه شريفه : (( لعلكم تعقلون )) ، (( لعلكم تذكرون )) ، (( لعلكم تتقون )) .
- تقواى دينى با تفرقه و اختلاف نمى سازد، ولى راههاى غير راه خدا مختلف و متعددند وپيروانشان متشتت مى باشند.
- توجيه ناصحيح صاحب تفسير روح المعانى در مورد اختلاف تعابير در آخر سه آيه شريفه .
- وجوهى كه درباره ارتباط آيه شريفه : (( ثم آتينا موسى الكتاب .... )) با آيات ديگرذكر شده است .
- اقوالى كه در معناى جمله : (( تماما على الذى احسن )) گفته شده است .
- (چند روايت در ذيل آيه : (( قل تعالوا اتل ... و درباره صراط مستقيم )) .
نکات آیه
۱- خداوند وصایاى دهگانه (پرهیز از شرک و ... ) را به موسى (ع) ابلاغ کرد. (ثم ءاتینا موسى الکتب) به کارگیرى فعل «وصاکم» به صورت ماضى در ذیل آیات گذشته و وجود ارتباط میان آیه مورد بحث با آیات پیشین مى رساند که احکام دهگانه مخصوص امت اسلامى نیست، بلکه در همه ادیان و از جمله شریعت موسى (ع) بوده است. بنابراین مى توان از میان نظرات مختلفى که درباره معطوف علیه «ثم» داده شده، این نظررا تأیید کرد که معطوف علیه آن جمله اى مانند «وصینا موسى بتلک الوصایا ثم ... » است.
۲- خداوند پس از ابلاغ احکام دهگانه (پرهیز از شرک و ... )، تورات را به موسى (ع) عطا کرد. (ثم ءاتینا موسى الکتب)
۳- موسى (ع)، پیامبرى که مسؤولیت خویش را به خوبى انجام داد. (على الذى أحسن) مراد از «الذى أحسن» (آن کس که نیکى کرده است)، هم مى تواند موسى (ع) باشد و هم مى تواند مقصود از آن هر فرد نیکوکارى باشد. برداشت فوق ناظر به احتمال اول است.
۴- خداوند با اعطاى تورات به موسى(ع) نعمت خویش را بر وى تمام و کامل کرد. (تماما على الذى أحسن) برداشت فوق بر این اساس است که مفعول «تمام» کلمه اى مانند «نعمة» باشد ; یعنى: «تماما النعمة على الذى أحسن».
۵- تورات، نعمتى کامل براى نیکوکاران قوم موسى (تماما على الذى أحسن)
۶- تورات کامل کننده دستورهاى دهگانه ابلاغ شده به موسى (ع) و موجب اکمال شریعت او (ثم ءاتینا موسى الکتب تماما) برداشت فوق بر این مبناست که مفعول «تماما» اصول دهگانه باشد.
۷- تورات بیانگر اصول دهگانه (توحید و ... ) و دیگر معارف آیین موسى(ع) (ءاتینا موسى الکتب تماما ... و تفصیلا لکل شىء) «تفصیل» مصدر و در آیه به معناى اسم فاعل (مفصل، یعنى بیان کننده) است. «تفصیلا» عطف بر «تماما» و حال براى «الکتاب» است. مراد از «کل شىء» معارف و احکام شریعت موسى (ع) است که از مصادیق مورد نظر آن، اصول دهگانه است.
۸- تورات کتابى هدایتگر و موجب رحمت است. (ءاتینا موسى الکتب تماما ... و هدى و رحمة)
۹- ضرورت ایمان به قیامت و ملاقات خداوند (لعلهم بلقاء ربهم یؤمنون)
۱۰- روز قیامت، زمان ملاقات انسان با خداوند است. (لعلهم بلقاء ربهم یؤمنون)
۱۱- ایمان به قیامت و ملاقات خدا، از اهداف نزول تورات است. (ثم ءاتینا موسى الکتب ... لعلهم بلقاء ربهم یؤمنون)
۱۲- توجه بنى اسرائیل به محتواى تورات، زمینه ساز ایمان آنان به قیامت و ملاقات خدا (ثم ءاتینا موسى الکتب ... لعلهم بلقاء ربهم یؤمنون)
۱۳- ناباورى بنى اسرائیل به قیامت و ملاقات خدا پیش از نزول تورات (ثم ءاتینا موسى الکتب ... لعلهم بلقاء ربهم یؤمنون)
موضوعات مرتبط
- ایمان: اهمیت ایمان به قیامت ۹ ; اهمیت ایمان به لقاءالله ۹ ; ایمان به قیامت ۱۱، ۱۲ ; ایمان به لقاء الله ۱۱، ۱۲ ; متعلق ایمان ۹، ۱۱، ۱۲
- بنى اسرائیل: و تورات ۱۲ ; زمینه ایمان بنى اسرائیل ۱۲ ; کفر بنى اسرائیل به قیامت ۱۳ ; کفر بنى اسرائیل به لقاء الله ۱۳ ; محسنان بنى اسرائیل ۵ ; نعمتهاى بنى اسرائیل ۵
- تورات: تعالیم تورات ۶، ۷ ; رحمت بودن تورات ۸ ; فلسفه نزول تورات ۱۱ ; نعمت تورات ۵ ; نقش تورات ۶، ۷، ۸، ۱۲، ۱۳ ; هدایتگرى تورات ۸
- خدا: توصیه‌هاى خدا ۱ ; عطایاى خدا ۲، ۴
- شرک: اجتناب از شرک ۱، ۲
- قیامت: لقاء الله در قیامت ۱۰ ; ویژگى قیامت ۱۰
- موسى (ع): اتمام حجت بر موسى (ع) ۴ ; اعطاى تورات به موسى (ع) ۲، ۴ ; اکمال شریعت موسى (ع) ۶ ; انجام وظیفه موسى (ع) ۳ ; تعالیم دهگانه موسى (ع) ۱، ۲، ۶، ۷ ; فضایل موسى (ع) ۳
