الإسراء ١
ترجمه
| سوره الإسراء | آیه ١ | الإسراء ٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«سُبْحَانَ»: پاک و منزّه است از ناتوانیها و ناشایستها. تسبیح و تقدیس و تعظیم و تکریم باد. این واژه مفعول مطلق فعل محذوفی است و برای اظهار تعجّب و بیان عظمت و قدرت به کار می‌رود. «أَسْرَی»: شب‌رَوی کرد. در اینجا به وسیله حرف (ب) متعدّی شده است. یعنی، در شب برد (نگا: هود / ، دخان / ). «الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ»: مسجدالحرام که در شهر مکّه است و نقطه شروع سفر زمینی رسول است. «الْمَسْجِدِ الأقْصَی»: مسجد اقصی که در بیت‌المقدّس است و نقطه پایان سفر زمینی و مکان آغاز سفر آسمانی رسول است. کوچ از مسجدالحرام تا مسجدالاقصی را إسراء می‌نامند. و کوچ از مسجدالاقصی به برخی از کرات آسمانی را معراج می‌گویند. إسراء و معراج هر دو با هم در پاسی از یک شب انجام گرفته است (نگا: نجم / - ). «بَارَکْنَا»: مبارک و پربرکت گرداندیم. مراد حاصلخیزی زمینهای اطراف شهر بیت‌المقدّس و برکات معنوی خود آنجا است؛ چرا که سرزمین انبیاء و قبله‌گاه دلهای مردان خدا است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
إِيَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاکَ... (۱) ثُمَ دَنَا فَتَدَلَّى (۰) إِذْ يَغْشَى السِّدْرَةَ مَا يَغْشَى (۰) مَا زَاغَ الْبَصَرُ وَ مَا طَغَى (۱) لَقَدْ رَأَى مِنْ آيَاتِ رَبِّهِ... (۲) وَ مَا جَعَلْنَا أَصْحَابَ النَّارِ... (۰) عَلَى عَبْدِهِ لِيَکُونَ... (۲) الَّذِينَ يَأْکُلُونَ الرِّبَا لاَ... (۱) إِنَ الَّذِينَ يَأْکُلُونَ... (۰) وَ لاَ تَقْعُدُوا بِکُلِ صِرَاطٍ... (۰) وَ آتَيْنَا مُوسَى الْکِتَابَ وَ... (۰) تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ... (۱) وَ إِذْ قُلْنَا لَکَ إِنَ رَبَّکَ... (۱) وَ رَفَعْنَاهُ مَکَاناً عَلِيّاً (۰) وَ لَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْکِتَابَ... (۰) فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ... (۱) يُرِيدُونَ لِيُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ... (۰)
تفسیر
- آيه ۱، سوره اسراى
- نقل برخى اقوال مدنى بودن بعضى از آيات سوره اسراء واشاره به مفاد كلى اين سوره مباركه
- معناى آيه شريفه : ((سبحان الذى اسرى بعبده ...((
- بحث روايتى
- روايتى مفصل در شرح واقعه ((اسراء(( و((معراج (( وآنچه پيامبر (ص ) در شب معراج ديد وشنيد
- صعود پيامبر اكرم (ص ) با جبرئيل به آسمان دنيا
- ديدار پيامبر (ص ) با حضرت آدم وملك الموت وگفتگوبا آندو
- برخورد با فرشته اى عجيب الخلقه وجلوه هايى از تجسم اعمال در شب معراج
- عرج به آسمانهاى دوم وسوم
- عروج به آسمانهاى چهارم وششم
- عروج به آسمان هفتم وديدن عجائب ديگرى از مخلوقات خدا
- دونهر ((كوثر(( و((رحمت (( ودودرخت (طوبى ) و((سدرة المنتهى ((
- عطيه خداوند به پيامبر (ص ) در شب معراج
- حكايت تخفيف نمازهاى واجب يوميه از پنجاه نماز به پنج نماز
- طاغيان قريش ورد آيات روشن صدق دعوى پيامبر در شب معراج ارائه آيات بر صدق دعوى خود توسط پيامبر اكرم (ص ) درباره شب معراج در برابر طاغيان قريش
- حكاياتى از شب معراج بروايت ابن عباس
- امام باقر وامام سجاد (ع ) به سئوالاتى پيرامون معراج پيامبر (ص ) پاسخ مى گويند
- حديثى از امام باقر (ع ) درباره معراج پيامبر (ص ) وشرح كلماتى از آن
- روايتى درباره معراج پيامبر (ص ) از طريق اهل سنت ونقد وبررسى مضامين آن
- رد رواياتى كه بنابر آنها معراج جسمانى نبوده ودر عالم رؤ يا صورت گرفته است
- پيامبر (ص ) از حضرت فاطمه (س ) بوى بهشت استشمام مى كند
- شرح وتفضيل اولين نماز پيامبر در شب معراج از زبان مبارك امام كاظم (ع )
- روايتى كه مى گويد معراج دومرتبه صورت گرفته است
- خلاصه آنچه از روايات اسراء ومعراج استفاده مى شود در مجمع البيان طبرسى
- دوروايت درباره نحوه تعيين ركعات نماز
- درجه رفيع آرايشگر خانواده فرعون نزد خدا
- اقوال مختلف درباره زمان ومكان معراج واينكه جسمانى بوده يا روحانى
- نظر مؤ لف درباره معراج پيامبر اكرم (ص )
- بحثى ديگر
- (تقسيم جزئيات مربوط به معراج به چهار قسم ، از نظر معنى وسند)
نکات آیه
۱- خداوند از هر کاستى و نقصى منزّه است. (سبحن الذى)
۲- خداوند، پیامبر(ص) را در یک شب از مسجدالحرام به مسجدالاقصى سیر داد. (أسرى بعبده لیلاً من المسجدالحرام إلى المسجد الأقصا) «السُرى» در لغت به معناى سیر و حرکت شبانه است.
۳- سیر دادن پیامبر(ص) در یک شب از مسجدالحرام به مسجدالاقصى، نشانه قدرتمندى خداوند و مبرّا بودنش از هر ضعف و کاستى است. (سبحن الذى أسرى بعبده لیلاً من المسجدالحرام إلى المسجدالأقصا)
۴- معراج پیامبر(ص)، نشانى از قدرت خداوند و مبرّا بودنش از هر ضعف و کاستى (سبحن الذى أسرى بعبده لیلاً من المسجدالحرام إلى المسجدالأقصا) نوع مفسّران برآنند که مقصود از سیر شبانه پیامبر(ص) همان معراج آن حضرت است و روایات بسیارى هم مؤید این نظریه مى باشد.
۵- معراج پیامبر(ص) در یک شب انجام گرفت. (أسرى بعبده لیلاً)
۶- شب سیر پیامبر(ص) از مسجدالحرام به مسجدالاقصى، شبى با عظمت و بزرگ بود. (أسرى بعبده لیلاً) برداشت فوق مبتنى بر این نکته است که تنکیر «لیلاً» براى تفخیم و تعظیم باشد.
۷- پیامبراکرم(ص) در عین رفعت مقام و عروج به معراج، عبد و بنده خدا بود. (أسرى بعبده)
۸- عبودیت و بندگى انسان، مقام و منزلتى والاست. (أسرى بعبده لیلاً) آوردن صفت «عبد» از میان سایر صفات پیامبر(ص) مى تواند بدان جهت باشد که این صفت بسیار ارزشمند و والاست.
۹- عروج پیامبر(ص) به معراج، جسمانى بود. (أسرى بعبده لیلاً) واژه «بعبده» مطلق بوده و ظهور در جسم و روح دارد.
۱۰- عبودیت پیامبر(ص) نزد خداوند، صفتى بس مهم و ارزشمند براى او (أسرى بعبده لیلاً من المسجد الحرام) آوردن صفت «عبده» از میان سایر اوصاف پیامبر(ص) مى تواند بدان جهت باشد که این صفت بسیار ارزشمند و والاست.
۱۱- زمین مسجدالحرام و مسجدالاقصى، داراى اهمیت معنوى ویژه است. (أسرى بعبده لیلاً من المسجدالحرام إلى المسجد الأقصا) اینکه مبدأ و منتهاى سیر پیامبر(ص) دو مکان خاص عبادت (مسجدالحرام و مسجدالأقصا) قرار گرفت، حکایت از حقیقت فوق دارد.
۱۲- مسجدالاقصى در سرزمینى، سرشار از خیر و برکت واقع شده است. (إلى المسجدالأقصا الذى برکنا حوله)
۱۳- سرزمینها در تقدس و ارجمندى، متفاوتند. (من المسجدالحرام إلى المسجدالأقصا الذى برکنا حوله) تمجید خداوند از سرزمین «مسجدالأقصا» نمایانگر تفاوت آن سرزمین با دیگر سرزمینهاست.
۱۴- بردن پیامبر(ص) از مسجدالحرام به مسجدالاقصى در یک شب، براى نشان دادن برخى از آیات مهم الهى به آن حضرت بود. (أسرى بعبده ... لنریه من ءایتنا)
۱۵- معراج پیامبر(ص) به منظور نمایاندن گوشه اى از آیات مهم الهى به آن حضرت (أسرى بعبده ... لنریه من ءایتنا) در آیه فوق هدف از بردن پیامبر(ص) به معراج، نشان دادن گوشه اى از آیات خداوندى ذکر شده و این نشانگر آن است که این آیات تاکنون بر ایشان و دیگران مخفى و ناشناخته مانده بود و طبعاً باید از آیات مهم و ویژه الهى باشد.
۱۶- معراج، از جمله آیات و نشانه هاى مهم الهى براى پیامبر(ص) بود. (أسرى ... لنریه من ءایتنا) برداشت فوق مبتنى بر این است که خودِ فعلِ «اسراء» (بردن پیامبر(ص) به معراج) مصداق آیات الهى باشد و خداوند پیامبرش را به معراج برد تا او بدین وسیله به قدرت و عظمت الهى پى ببرد.
۱۷- سیر پیامبر(ص) در یک شب از مسجدالحرام به مسجدالاقصى، از جمله آیات مهم الهى براى پیامبر(ص) بود. (سبحن الذى أسرى ... لنریه من ءایتنا)
۱۸- عبودیت پیامبر(ص)، رمز شایستگى آن حضرت براى مشاهده آیات مهم الهى (أسرى بعبده ... لنریه من ءایتنا) توصیف پیامبر(ص) به «عبده» از میان سایر اوصاف، مى تواند بیانگر نقش این صفت در انتخاب آن حضرت براى معراج باشد; یعنى، چون پیامبر(ص) عبد خاص خدا بود، این شایستگى را پیدا کرد که براى دیدن آیات خاص خداوند، به معراج برود.
۱۹- در جهان هستى، آیات و نشانه هاى ویژه اى وجود دارد که خداوند آنها را تنها به برخى از افراد ارائه مى دهد. (أسرى بعبده ... لنریه من ءایتنا) از اینکه خداوند هدف از به معراج بردن پیامبر(ص) را نشان دادن برخى از آیات خود ذکر کرده است، این حقیقت را مى رساند که این آیات از آیات ویژه اى است که تنها به افرادى چون پیامبراسلام ارائه مى شود.
۲۰- خداوند، «سمیع» (بسیار شنوا) و «بصیر» (بسیار بینا) است. (إنه هو السمیع البصیر)
۲۱- انتخاب پیامبر(ص) براى بردن به معراج، بر اساس علم و آگاهى گسترده خداوند به خواسته ها و شایستگى او بود. (سبحن الذى أسرى ... إنه هو السمیع البصیر) جمله «إنه هو السمیع البصیر» به منزله تعلیل براى جملات پیشین است که در آنها انتخاب پیامبر(ص) براى معراج مطرح شده بود; یعنى، چون خداوند سمیع و بصیر (شنوا به گفته ها و آگاه به شایستگیها) است، پیامبرش را براى معراج انتخاب کرد.
روایات و احادیث
۲۲- «عن ثابت بن دینار قال: سألت زین العابدین(ع): ... عن الله ... فلم أسرى بنبیّه محمد(ص) إلى السّماء؟ قال: لیریه ملکوت السّماوات و ما فیها من عجائب صنعه و بدایع خلقه...;[۱] ثابت بن دینار گوید: از امام سجاد(ع) پرسیدم: ... چرا خداوند پیامبرش محمد(ص) را به آسمانها برد؟ حضرت فرمود: براى اینکه ملکوت آسمانها و عجایب و پدیده هاى خلقت خود را - که در آسمانهاست - به او نشان دهد...».
۲۳- «أبى الربیع قال: ... تلا أبوجعفر(ع) هذه الأیة «سبحان الذى أسرى بعبده لیلاً من المسجدالحرام إلى المسجدالأقصى الذى بارکناً حوله لنریه من آیاتنا» فکان من الأیات التى أراها الله تبارک و تعالى محمداً(ص) حیث أسرى به إلى بیت المقدس ان حشر الله عزّ ذکره الأولین و الأخرین من النّبییّن و المرسلین... ;[۲] ابى الربیع گوید:... امام باقر(ع) این آیه را «سبحان الذى أسرى ... آیاتنا» تلاوت کرد [و فرمود:] از آیاتى که خداوند - تبارک و تعالى - به حضرت محمد(ص) هنگامى که او را به بیت المقدس برده بود نشان داد، آن بود که خداوند - عزّ ذکره - تمام انبیا و رسولان از اولین و آخرین آنان را (در آن جا) جمع کرد...».
۲۴- «عن ابى عبدالله جعفربن محمدالصادق(ع) قال: لما أسرى برسول الله(ص) إلى بیت المقدس حمله جبرائیل على البراق فاتیا بیت المقدس و عرض إلیه محاریب الأنبیاء و صلى بها و رده...;[۳] جبرئیل، آن حضرت را بر بُراق سوار کرد و هر دو به بیت المقدس آمدند و جبرئیل محرابهاى انبیا را به او نشان داد و پیامبر(ص) در آن جا نماز خواند و سپس آن حضرت را باز گرداند...».
۲۵- «عن جعفربن محمد(ع) قال: أتى رجل أمیرالمؤمنین(ع) ... فقال له على(ع): ... إن الله عزّوجلّ یقول فى کتابه «سبحان الذى أسرى بعبده ... لنریه من آیاتنا» فکان من آیات الله عزّوجلّ التى أراها محمداً(ص) انه أتاه جبرئیل(ع) فاحتمله من مکة فوافى به بیت المقدس فى ساعة من اللیل ثمّ أتاه بالبراق فرفعه إلى السماء ثمّ إلى البیت امعمور... ;[۴] از امام صادق(ع) روایت شده است که فرمود: مردى خدمت[حضرت]امیرالمؤمنین(ع) رسید ... حضرت به او فرمود: ... خداى عزّوجلّ در کتاب خود مى فرماید: «سبحان الذى أسرى بعبده ... لنریه من آیاتنا» یکى از آیاتى که خداى عزّوجلّ به[حضرت]محمد(ص) نشان داد، این بود که جبرئیل به نزد آن حضرت آمد و او را از مکه حمل کرده و در پاسى از شب به بیت المقدس رساند. سپس بُراق را براى آن حضرت آورد و او را به سمت آسمان و سپس به بیت المعمور برد...».
۲۶- «روى عن على(ع): انه لمّا کان بعد ثلاث سنین من مبعثه صلى الله علیه و آله و سلّم أسرى به إلى بیت المقدس و عرج به منه إلى السّماء لیلة المعراج...;[۵] از حضرت على(ع) روایت شده است: پس از گذشت سه سال از بعثت رسول خدا(ص) آن حضرت در شب معراج به بیت المقدس و از آن جا به آسمان برده شد...».
۲۷- «عن أبى عبدالله(ع) قال: إن رسول الله(ص) صلى العشاء الأخرة، و صلى الفجر فى اللیلة التى أسرى به فیها بمکة;[۶] از امام صادق(ع) روایت شده است که فرمود: شبى که رسول الله(ص) را[از مکه به مسجدالأقصى]بردند، آن حضرت نماز عشا و صبح را در مکه خواند».
موضوعات مرتبط
- آیات خدا ۱۶، ۱۷: آیات آفاقى ۱۹
- ارزشها ۸، ۱۰:
- اسماء و صفات: بصیر ۲۰; سمیع ۲۰
- اماکن مقدس ۱۱:
- برگزیدگان خدا: فضایل برگزیدگان خدا ۱۹
- تسبیح: تسبیح خدا ۱
- خدا: افعال خدا ۲; تسبیح خدا ۱; تنزیه خدا ۱; علم خدا ۲۱; نشانه هاى تنزیه خدا ۳، ۴; نشانه هاى قدرت خدا۳، ۴
- سرزمینها: تفاوت سرزمینها ۱۳; سرزمینها هاى با برکت ۱۲
- عبودیّت: ارزش مقام عبودیّت ۸; اهمیت عبودیّت ۱۰
- محمد(ص): آثار عبودیت محمد(ص) ۱۸; ارائه آیات خدا به محمد(ص) ۱۴، ۱۵، ۱۸، ۲۳، ۲۵; ارائه ملکوت به محمد(ص) ۲۲; ارزش عبودیت محمد(ص)۱۰; اسراء محمد(ص) از مسجدالحرام ۲، ۳، ۱۷; اسراء محمد(ص) به بیت المقدس ۲۴، ۲۶; اسراء محمد(ص) به مسجدالاقصى ۲، ۳، ۱۷، ۲۴; اهمیت عبودیت محمد(ص) ۱۰;تاریخ محمد(ص) ۲، ۵; تاریخ معراج محمد(ص) ۲۶;عبودیت محمد(ص) ۷; فلسفه اسراء محمد(ص) ۱۴; فلسفه برگزیدگیمحمد(ص) ۲۱; فلسفه معراج محمد(ص) ۱۵، ۲۱، ۲۲; مدت معراج محمد(ص) ۵، ۲۷; معراج جسمانى محمد(ص) ۹; معراجمحمد(ص) ۲، ۳، ۴، ۶، ۷، ۲۳، ۲۵; مقامات محمد(ص) ۷; نماز محمد(ص) دربیت المقدس ۲۴; نماز محمد(ص) در شب معراج ۲۴
- مسجدالاقصى: اهمیت مسجدالاقصى ۱۱; برکت مسجدالاقصى ۱۲; ویژگیهاى مسجدالاقصى ۱۲
- مسجدالحرام: اهمیت مسجدالحرام ۱۱
- معراج: فضیلت شب معراج ۶; معراج از آیات خدا ۱۶
منابع
- ↑ علل الشرایع، ص ۱۳۱، ح ۱، ب ۱۱۲; نورالثقلین، ج ۳، ص ۹۹، ح ۹.
- ↑ کافى، ج ۸، ص ۱۲۱، ح ۹۳; بحارالأنوار، ج ۱۰، ص ۱۶۲، ح ۱۳.
- ↑ امالى صدوق، ص ۳۶۳، ح ۱، مجلس ۶۹; بحارالأنوار، ج ۱۸، ص ۳۳۶، ح ۳۷
- ↑ بحارالأنوار، ج ۲۶، ص ۲۸۶، ح ۴۵.
- ↑ بحارالأنوار، ج ۱۸، ص ۳۷۹، ح ۸۵.
- ↑ تفسیرعیاشى، ج ۲، ص ۲۷۹، ح ۱۱; بحارالأنوار، ج ۱۸، ص ۳۸۵، ح ۸۹.
