الرعد ٦

وَ يَسْتَعْجِلُونَکَ‌ بِالسَّيِّئَةِ قَبْلَ‌ الْحَسَنَةِ وَ قَدْ خَلَتْ‌ مِنْ‌ قَبْلِهِمُ‌ الْمَثُلاَتُ‌ وَ إِنَ‌ رَبَّکَ‌ لَذُو مَغْفِرَةٍ لِلنَّاسِ‌ عَلَى‌ ظُلْمِهِمْ‌ وَ إِنَ‌ رَبَّکَ‌ لَشَدِيدُ الْعِقَابِ‌

ترجمه

آنها پیش از حسنه (و رحمت)، از تو تقاضای شتاب در سیّئه (و عذاب) می‌کنند؛ با اینکه پیش از آنها بلاهای عبرت انگیز نازل شده است! و پروردگار تو نسبت به مردم -با اینکه ظلم می‌کنند- دارای مغفرت است؛ و (در عین حال،) پروردگارت دارای عذاب شدید است!

و از تو پيش از نيكى بدى را به شتاب مى‌خواهند، با اين كه پيش از آنها عقوبت‌ها [ى عبرت‌آموز] نازل شده است. همانا پروردگار تو نسبت به مردم با وجود ظلمشان صاحب آمرزش است، و [در عين حال‌] پروردگار تو سخت كيفر است

و پيش از رحمت، شتابزده از تو عذاب مى‌طلبند و حال آنكه پيش از آنان [بر كافران‌] عقوبتها رفته است، و به راستى پروردگار تو نسبت به مردم -با وجود ستمشان- بخشايشگر است، و به يقين پروردگار تو سخت‌كيفر است.

(ای رسول ما) کافران پیش از تقاضای آمرزش و احسان (به تمسخر) از تو تقاضای تعجیل در عذاب می‌کنند؟ در صورتی که چه عقوبت‌های عبرت‌آموز بر امّتان کافر گذشته رسید! و خدا بر ظلم خلق هم بسیار صاحب عفو و مغفرت است و هم صاحب قهر و انتقام سخت است.

و از تو [بر پایه تمسخر، استهزا، جهل و نادانی] پیش از [درخواست] خیر و خوشی تقاضای شتاب در [فرود آمدن] عذاب می کنند، [اینان گمان می کنند که عذاب ها و مجازات های الهی دروغ است] با اینکه پیش از آنان عذاب ها و عقوبت های عبرت آموز [بر کافران و منکران] گذشته است و قطعاً پروردگارت نسبت به مردم با ظلم و ستمی که می کنند صاحب آمرزش است، و مسلماً پروردگارت سخت کیفر است.

به شتاب از تو پيش از خير و آمرزش، عذاب مى‌طلبند. پيش از آنها عذابهايى بوده است و پروردگار تو مردم را با آنكه ستم كرده‌اند مى‌آمرزد و نيز پروردگار تو به سختى عقوبت مى‌كند.

و از تو به [شدت و] شتاب بدی [عذاب‌] را پیش از نیکی [آمرزش‌] می‌طلبند، و حال آنکه پیش از آنها [رسم‌] عقوبتها [ی الهی‌] برقرار بوده است، و بی‌گمان پروردگارت بر مردمان با وجود ستمشان آمرزنده است، و بی‌گمان پروردگارت سخت کیفر است‌

و از تو پيش از نيكى- سلامت و رستگارى- بدى- عذاب و هلاكت- را به شتاب مى‌خواهند، و حال آنكه پيش از آنان عقوبتهاى عبرت‌آموز رفته است. و همانا پروردگار تو براى مردم بر ستمكاريشان خداوند آمرزش است و همانا پروردگار تو سخت كيفر است.

(ای پیغمبر! گمراهی، مشرکان را بدانجا کشانده است که آنان تمسخرکنان) از تو بخواهند که بدی (و بلائی که از سوی خدا ایشان را از آن می‌ترسانی) پیش از خوبی (و نعمتی که از سوی خدا بدیشان مژده‌ی آن را می‌رسانی) بدانان رسد! و حال آن که عذابهای درهم کوبنده و خوارکننده قبل از ایشان بوده است و (بر سر گذشتگان آمده است و طومار حیات افراد کافر چون ایشان را در هم نوردیده است.) پروردگار تو نسبت به مردم با وجود ستمهائی که (با انجام گناه به خود) می‌کنند بخشنده است (و در عذابشان شتاب روا نمی‌دارد) و پروردگار تو دارای کیفر سخت است (و عقوبت او در انتظار گناهکارانی است که در انجام معاصی پافشاری می‌کنند و از راه اهریمن به راه خدا برنمی‌گردند و از نیکیها اندوخته‌ای برنمی‌بندند).

و پیش از خوبی، با شتاب از تو بدی می‌خواهند، حال آنکه بی‌گمان پیش از آنان (بر کافران) عقوبت‌هایی پندآور و هشیارگر می‌رفته است. و به‌راستی پروردگارت نسبت به مردمان - با وجود ستمشان - بی‌گمان پوشاننده است، و همانا پروردگار تو بی‌چون به‌راستی سخت‌کیفر است.

و شتاب خواهند از تو به بدی پیش از خوبی حالی که گذشت است پیش از ایشان شکنجه‌ها و همانا پروردگار تو آمرزشگر است برای مردم بر ستمگریشان و همانا پروردگار تو است سخت شکنجه‌

الرعد ٥	آیه ٦	الرعد ٧
سوره : سوره الرعد نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٤ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«السَّیِّئَةِ»: بدی. مراد بلا و عذاب است. «الْحَسَنَةِ»: خوبی. مراد نعمت و رحمت است. «الْمَثُلاتُ»: جمع مَثُلَة، کیفر سخت، عقوبت رسوا کننده. «عَلَی ظُلْمِهِمْ»: با وجود ستمگری و بزهکاری ایشان. جار و مجرور در موضع حال است. حرف (عَلی) به معنی (مَعَ) (نگا: بقره / عَلی حُبِّهِ).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

فَإِنْ‌ کَذَّبُوکَ‌ فَقُلْ‌ رَبُّکُمْ‌... (۲) وَ هُوَ الَّذِي‌ جَعَلَکُمْ‌ خَلاَئِفَ‌... (۳) وَ إِذْ تَأَذَّنَ‌ رَبُّکَ‌... (۵) وَ إِذْ قَالُوا اللَّهُمَ‌ إِنْ‌ کَانَ‌... (۰) نَبِّئْ‌ عِبَادِي‌ أَنِّي‌ أَنَا... (۱) وَ أَنَ‌ عَذَابِي‌ هُوَ الْعَذَابُ‌... (۰) وَ يَسْتَعْجِلُونَکَ‌ بِالْعَذَابِ‌ وَ... (۱) يَسْتَعْجِلُونَکَ‌ بِالْعَذَابِ‌ وَ... (۱) وَ قَالُوا رَبَّنَا عَجِّلْ‌ لَنَا... (۵) يَسْتَعْجِلُ‌ بِهَا الَّذِينَ‌ لاَ... (۱) (۰)

وَ قَالَ‌ ارْکَبُوا فِيهَا بِسْمِ‌... (۲) فَإِنْ‌ کَذَّبُوکَ‌ فَقُلْ‌ رَبُّکُمْ‌... (۳) وَ قَالُوا يَا أَيُّهَا الَّذِي‌ نُزِّلَ‌... (۰) لَوْ مَا تَأْتِينَا بِالْمَلاَئِکَةِ... (۰) مَا نُنَزِّلُ‌ الْمَلاَئِکَةَ إِلاَّ... (۰) وَ لَوْ يُؤَاخِذُ اللَّهُ‌ النَّاسَ‌... (۱) وَ رَبُّکَ‌ الْغَفُورُ ذُو الرَّحْمَةِ... (۴) أَ لَمْ‌ تَرَ أَنَ‌ اللَّهَ‌ سَخَّرَ... (۱)

تفسیر

• آيات ۶ - ۵، سوره رعد
• شبهه معاد، سخنى شگفت آور و سزاوار تعجب است !
• دلائل و جهات انكار و استبعاد زنده شدن بعد از مرگ و پوسيده شدن ، و رد جواب هر يك
• بيان اينكه لازمه انكار معاد انكار عالم ربوبى و در حقيقت كفر به رب العالمين است
• معناى ((مثلات )) و بان امر تعجب انگيز ديگرى در ارتباط با كافران
• معناى جمله : ((ان ربك لذو مغفرة للناس على ظلمهم ...))
• نكاتى درباره عفو و عقاب الهى كه از آيه استفاده مى شود
• بحث روايتى (روايتى درباره وعده عفو و وعيد عقاب

• آيه ۵ - ۶
• آيه و ترجمه
• تفسير :
• نكته ها :
• ۱ - تعجب از آفرينش جديد چرا؟
• ۲ - آيا خداوند ستمگران را مى بخشد؟.

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- پیامبر(ص) منکران ربوبیت خدا و انکار کنندگان سراى آخرت را به عذابهاى دنیوى هشدار مى داد. (و یستعجلونک بالسیئة )

۲- منکران ربوبیت خدا و کافران به قیامت از سر استهزا و ناباورى ، خواهان تعجیل در فرا رسیدن عذابهاى موعود (یستعجلونک بالسیئة ) «استعجال» (مصدر یستعجلون) به معناى درخواست عجله است. حرف «باء» در «بالسیئة» براى تعدیه و «ال» در آن عهد ذهنى است ; یعنى، آن بدى و مراد از آن به قرینه «قد خلت من قبلهم المثلات» عذاب است. بنابراین «یستعجلونک بالسیئة» ; یعنى، از تو مى خواهند در آوردن آن عذاب وعده داده شده تعجیل کنى.

۳- پیامبر(ص) فراخوان مردم به ایمان و ترک کفر براى دستیابى به رحمت و سعادت دنیا و آخرت (یستعجلونک بالسیئة قبل الحسنة) «ال» در «الحسنة» عهد ذهنى است و اشاره به نویدهایى دارد که پیامبر(ص) به اهل ایمان ابلاغ مى کرد و به قرینه مقابله آن با «السیئة» دورى از عذاب دنیا و آخرت و رسیدن به آسایش و سعادت در دنیا و آخرت است.

۴- درخواست سعادت و نیکى و نه بدى و عذاب توصیه خداوند به بندگان (یستعجلونک بالسیئة قبل الحسنة )

۵- کفرپیشگان امتهاى گذشته به عذابهاى دنیوى گرفتار شدند. (و قد خلت من قبلهم المثلت) «مثلات» (جمع مَثُلة) به معناى عقوبتها و عذابهاست. عذابها و عقوبتها بدان اعتبار «مثلات» - که از ماده مِثل (مانند) است - گفته مى شود که آن را مثال قرار مى دهند براى اینکه دیگران از آن عبرت گرفته و از عوامل آن بپرهیزند. از معانى «خلوّ» (مصدر خلت) گذشتن و سپرى شدن است.

۶- اطلاع کافران از عاقبت شوم کفرپیشگان گذشته و عبرت نگرفتن از آنان ، مایه تعجب و شگفتى و نشانه بى خردى آنان است. (و یستعجلونک بالسیئة قبل الحسنة و قد خلت من قبلهم المثلت) آیه شریفه در مقام تعجّب و بیان سخافت رأى و خرد کفرپیشگان است و جمله حالیه (و قد خلت ...) به منزله دلیل براى اثبات آن مى باشد. از این رو باید آنان از گرفتار شدن امتهاى کفرپیشه گذشته به عقوبتهاى الهى مطلع باشند.

۷- لزوم مطالعه تاریخ پیشینیان براى پندگیرى و عبرت آموزى (و قد خلت من قبلهم المثلت)

۸- خداوند ، بخشاینده گناهان و ستم کاریهاى مردم است. (و إن ربک لذو مغفرة للناس على ظلمهم)

۹- ظلم و ستم کارى مردم، مانع رحمت گسترى خداوند نخواهد شد. (إن ربک لذو مغفرة للناس على ظلمهم)

۱۰- گناه کاران و ستم پیشگان نباید از مغفرت الهى ناامید شده و خویشتن را سزاوار آمرزش ندانند. (إن ربک لذو مغفرة للناس على ظلمهم) «على» در «على ظلمهم» به معناى «مع» است.

۱۱- انکار معاد ، انکار ربوبیت خدا و استهزاى عذابهاى موعود الهى ، از مصادیق ظلم است. (و إن ربک لذو مغفرة للناس على ظلمهم) از مصداقهاى مورد نظر براى «ظلمهم» به قرینه «یستعجلونک» - که گویاى استهزاست - و به قرینه آیه قبل - که درباره انکار معاد و ربوبیت خدا بود - مواردى است که در برداشت ذکر شد.

۱۲- تعجیل نکردن خداوند در نزول عذاب بر کفرپیشگان ، برخاسته از شمول مغفرت او بر آنان است. (یستعجلونک بالسیئة ... إن ربک لذو مغفرة للناس على ظلمهم) جمله «یستعجلونک ...» اشاره به این معنا دارد که خداوند در عذاب کردن کفرپیشگان تعجیل نمى کند و به آنان مهلت مى دهد و جمله «إن ربک ...» به منزله دلیل و علت این معناست ; یعنى ، بخشاینده بودن خدا موجب تعجیل نکردن و مهلت دادن اوست.

۱۳- عذابهاى الهى شدید و سهمگین است. (و إن ربک لشدید العقاب)

۱۴- نوید به مغفرت گناه بندگان و تهدید آنان به عذاب شدید ، مقتضاى ربوبیت خداوند است. (و إن ربک لذو مغفرة ... و إن ربک لشدید العقاب)

۱۵- گنه کاران و ستم پیشگان که مشمول مغفرت الهى نشوند ، به عذابهاى سهمگین الهى گرفتار خواهند شد. (إن ربک لذو مغفرة ... و إن ربک لشدید العقاب)

روایات و احادیث

۱۶- «عن ابراهیم بن العباس یقول: کنّا فى مجلس الرضا(ع) فتذاکروا الکبائر و قول المعتزلة فیها: انها لاتغفر فقال الرضا(ع): قال أبوعبدالله(ع): قد نزل القرآن بخلاف قول المعتزلة، قال الله عزوجل: إن ربک لذو مغفرة للناس على ظلمهم»...  ; ابراهیم بن عباس گوید: در مجلس امام رضا(ع) بودیم، سخن از گناهان کبیره و عقیده معتزله مبنى بر اینکه آن گناهان بخشیده نمى شوند، به میان آوردند. امام رضا(ع) نقل از امام صادق(ع) فرمود: همانا قرآن برخلاف سخن معتزله نازل شده است. خداى عزوجل فرمود: «و إن ربک لذو مغفرة للناس على ظلمهم»...».

موضوعات مرتبط

• آخرت: عذاب دنیوى مکذبان آخرت ۱; هشدار به مکذبان آخرت ۱
• آمرزش: بشارت به آمرزش ۱۴; منشأ آمرزش ۸
• اسماء و صفات: شدیدالعقاب ۱۳
• امتهاى پیشین: فرجام شوم امتهاى پیشین ۶; کافران امتهاى پیشین ۵
• امور: امور شگفت آور ۶
• امیدوارى: امیدوارى به آمرزش ۱۰
• ایمان: آثار ایمان ۳; دعوت به ایمان ۳
• تاریخ: اهمیت مطالعه تاریخ ۷; عبرت از تاریخ ۷
• خدا: آثار ربوبیت خدا ۱۴; آمرزشهاى خدا ۸، ۱۰; تکذیب ربوبیت خدا ۱۱; توصیه هاىخدا ۴; صفات خدا ۸; عمومیت آمرزشهاى خدا ۱۲
• خوبى : اهمیت درخواست خوبى ۴
• ربوبیت خدا: استهزاهاى مکذبان ربوبیت خدا ۲; انذار مکذبان ربوبیت خدا ۱; خواسته هاى مکذبان ربوبیت خدا ۲; عذاب دنیوى مکذبان ربوبیت خدا ۱
• رحمت: دعوت به رحمت ۳; عمومیت رحمت ۹; موانع رحمت ۹
• سعادت: اهمیت درخواست سعادت ۴; دعوت به سعادت اخروى ۳; دعوت به سعادت دنیوى ۳
• ظالمان: آمرزش ظالمان ۱۰; عذاب ظالمان ۱۵
• ظلم: آثار ظلم ۹; منشأ آمرزش ظلم ۸; موارد ظلم ۱۱
• عبرت: عوامل عبرت ۷
• عذاب: استهزاى عذاب ۲، ۱۱; اهل عذاب ۵، ۱۵; تهدید به عذاب ۱۴; درخواست تعجیل در عذاب ۲; عذاب شدید ۱۳، ۱۵; مراتب عذاب ۱۳، ۱۵; هشدار به عذاب دنیوى ۱ عقل: نشانه هاى بى عقلى ۶
• قیامت: استهزاهاى مکذبان قیامت ۲; خواسته هاى مکذبان قیامت ۲
• کافران: آمرزش کافران ۱۲; شگفتى عبرت ناپذیرى کافران ۶; عذاب دنیوى کافران ۵; فلسفه تأخیر عذاب کافران ۱۲; نشانه هاى بى عقلى کافران ۶
• کفر: آثار اجتناب از کفر ۳; دعوت به اجتناب از کفر ۳
• گناه: آمرزش گناه ۸
• گناهان کبیره: آمرزش گناهان کبیره ۱۶
• گناهکاران: آمرزش گناهکاران ۱۰; عذاب گناهکاران ۱۵
• محمد(ص): دعوتهاى محمد(ص) ۳; هشدارهاى محمد(ص) ۱
• معاد: تکذیب معاد ۱۱