قَد

آیات شامل این کلمه

ریشه کلمه

• قد (۴۰۶ بار)

قاموس قرآن

روشنترين معنى از معانى حرف قد، تحقيق است مثل [مؤمنون:1]. [اعلى:14]. ابن هشام قبول ندارد كه قد به معنى توقع باشد نه در ماضى و نه در مضارع. راغب گويد: قد چون بر ماضى داخل شود بر هر ماضى تازه داخل شود مثل «قَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَيْنا - قَدْكانَ لَكُمْ آيَةٌ فى فِئَتَيْنِ - قَدْ سَمِعَ اللَّهُ 0 لَقَدْ رَضِىَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنينَ...»...و چون برمضارع داخل شود آن فعل در حالتى واقع مى شود و در حالتى نه مثل «قَدْ يَعْلَمُ اللَّهُ الَّذينَ يَتَسَلَّلُونَ مِنْكُمْ لِواذاً» يعنى خدا مى‏داند كه گاهى مخفيانه در پشت سر يكديگر خارج مى‏شوند. مى‏شود گفت مراد راغب از آن نوعى تقليل است طبرسى در جوامع الجامع و زمخشرى دركشاف «قد» را در آيه [بقره:144]. براى كثرت دانسته‏اند يعنى: بسيار مى‏بينيم كه رو به آسمان كرده‏اى. ايضاً در آيه [انعام:33]. هر دو تصريح كرده‏اند كه قد براى زيادت فعل و كثرت آن است. نگارنده قول الميزان را مى‏پسندم كه در ذيل آيه دوم گويد: قد حرف تحقيق است در ماضى و در مضارع مفيد تقليل است گاهى در آن نيز معنى تحقيق مى‏دهد و در آيه همان اراده شده است. ناگفته نماند: مشكل است در قرآن محلى يافت كه معنى آن غير از تحقيق باشد خواه مدخولش مضارع باشد يا ماضى. تفصيل بيشتر در كتب لغت و نحو است.

کلمات نزدیک مکانی

وَ مِن اللّه مَا لا فِي قَال أَن إِن لَکُم مَن خَلَت يَا الّذِين عَلَى قَبْل جَاءَکُم إِلاّ قَالُوا أَ هُو رَبّکُم بِمَا لَم لَهُم النّاس عَلَيْکُم بِه قَبْلِهِم هٰذَا رَبّک عَلَيْهِم الْآيَات قَد إِنّه کُنْت کَذٰلِک أَفْلَح عَن کَانُوا کُنْتُم الّذِي ثُم کَان إِنّا يَعْلَم کَفَرُوا ضَلّوا کُل فِيهَا کُنّا الْأَرْض إِلَى قُل أَيّهَا فَلا رَسُول إِذَا سُنّة أُمَم خَاب شَيْء خَسِر بَنِي الْحَق هُم الْکِتَاب کَثِيرا إِسْرَائِيل لِقَوْم حَتّى فَصّلْنَا جِئْتُکُم سَلَف بَيّنّا أُمّة جَاءَتْکُم عَلِم قَوْم رَبّي إِذ مِنْکُم أَنّى آيَات آيَاتُنَا خَرَجُوا يَوْم الْقُرُون الْمُحْسِنِين قَبْلِي يُؤْمِنُوا مَکَان ذٰلِک أَرْسَلْنَاک غُلاَم عِلْم رَسُولا لَدَي مَشْرَبَهُم ضَلاَل