هود ٦٩
ترجمه
| هود ٦٨ | آیه ٦٩ | هود ٧٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْبُشْرَی»: بشارت. مژده. مراد مژده تولّد فرزندانی است که پرچم نبوّت را بر دوش می‌کشند. «عِجْلٍ»: گوساله. «حَنیذٍ»: بریان.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ لَمَّا جَاءَتْ رُسُلُنَا... (۶) فَرَاغَ إِلَى أَهْلِهِ فَجَاءَ... (۳) فَرَاغَ إِلَى أَهْلِهِ فَجَاءَ... (۲)
فَلَمَّا ذَهَبَ عَنْ إِبْرَاهِيمَ... (۳) فَقَرَّبَهُ إِلَيْهِمْ قَالَ أَ لاَ... (۲)
تفسیر
- آيات ۷۶ - ۶۹، سوره هود
- بشارت به همسر ابراهيم (ع ) به تولد اسحاق
- معناى جمله : ((قالوا سلاما قال سلام )) كه سلام فرشتگان ماءمور عذاب قوم لوط (ع )به ابراهيم (ع ) و جواب او را حكايت مى كند
- بيان عدم منافات انتساب ترس به ابراهيم (ع )، با عصمت آن حضرت
- معناى ضحك همسر ابراهيم (ع ) (فضحكت ) و وجوهى كه درباره آن گفته شده است
- وجه تسميه ((يعقوب )). شگفت زده شدن همسر ابراهيم (ع ) از بشارت بچه دار شدن
- مجادله و گفتگوى ابراهيم (ع ) براى رفع عذاب از قوم لوط (ع )
- بيان علت مجادله ابراهيم (ع ) درباره قوم لوط با فرشتگان و پاسخ فرشتگان بهمجادله او
- بحث روايتى (رواياتى در تفسير آيات مربوط به فرشتگان وارد بر ابراهيم (ع )،بشرى و مجادله ابراهيم (ع )
- روايتى در شاءن نزول آيات مربوط به قصه بشرى و مجادله ابراهيم (ع ) و بيان ضعفآن
- اشاره به اينكه خصوصيات روحى نيز همچون خصوصيات جسمىقابل توارث است
- گفتارى پيرامون داستان بشرى و بررسى مفاد آيات مباركه اى كه در سور مختلفه دراين باره آمده است
- بشارت در هر چهار سوره مربوط به تولد اسحاق است نهاسمائيل اين بود نظريه جمعى از مفسرين و ليكن حق اين است كه آيات در همه اين چهارسوره يعنى سوره هود و حجر و عنكبوت و ذاريات ، متعرض يك قصه است و آن داستانبشارت دادن ملائكه به ابراهيم است به ولادت اسحاق و يعقوب ، نه ولادتاسماعيل .
- سبب و علت مجادله ابراهيم (ع ) با ملائكه
نکات آیه
۱- خداوند، فرشتگانى چند براى بشارت دادن به حضرت ابراهیم(ع) به سوى او گسیل داشت. (و لقد جاءت رسلنا إبرهیم بالبشرى) آیه ۷۰ و نظایر آن، حاکى است که فرستادگان الهى فرشته بودند و بشارت مورد نظر به قرینه آیه ۷۱، بشارت میلاد اسحاق و یعقوب بوده است.
۲- فرشتگان ، از رسولان الهى و از وسایط ارتباط خدا با پیامبران خویش (و لقد جاءت رسلنا إبرهیم بالبشرى)
۳- فرشتگان پیام آورِ بشارت ، به هنگام حضور در پیشگاه ابراهیم(ع) بر او سلام کردند. (قالوا سلمًا)
۴- ابراهیم(ع)، سلام فرشتگان را پاسخ گفت و براى تدارک غذا از حضور آنان بیرون رفت. (قال سلم فما لبث أن جاء بعجل حنیذ)
۵- سلام کردن ، از آداب معاشرت با مردم به هنگام وارد شدن بر آنان (و لقد جاءت رسلنا إبرهیم بالبشرى قالوا سلمًا)
۶- جواب سلام به وجهى نیکوتر از سلامِ سلام کننده ، امرى پسندیده و از سنتهاى پیامبران است. (قالوا سلمًا قال سلم) کلمه «سلاماً» مفعول براى فعلى مقدر همانند «نسلم» است و «سلام» مبتدا و خبر آن کلمه اى محذوف همانند «علیکم» مى باشد. بر این اساس فرشتگان با جمله فعلیه «نسلم سلاماً» به ابراهیم(ع) سلام کردند و ابراهیم(ع) با جمله اسمیه «سلام علیکم» - که دلالت بر ثبات و دوام دارد - پاسخ داد و بدین جهت پاسخ او نیکوتر از سلام فرشتگان مى باشد.
۷- فرشتگانِ پیام آورِ بشارت ، به سیماى آدمیان بر ابراهیم(ع) وارد شدند. (قالوا سلمًا قال سلم فما لبث أن جاء بعجل حنیذ) از اینکه ابراهیم(ع) غذایى که انسانها از آن تناول مى کنند براى فرشتگان آورد، معلوم مى شود: آن حضرت، فرشتگان را به صورت و سیماى انسان دید و به ماهیت آنان پى نبرد.
۸- ابراهیم(ع)، در فاصله اى کوتاه پس از آمدن فرشتگانِ بشارت ، گوساله اى بریان شده براى آنان آورد. (فما لبث أن جاء بعجل حنیذ) ضمیر در «لبث» به ابراهیم(ع) برمى گردد و «أن جاء» به تقدیر «فى» متعلق به «لبث» است. «عجل» به گوساله نر که بیش از یک ماه نداشته باشد، گفته مى شود و «حنیذ» به معناى بریان شده است. بنابراین «فما لبث ...»; یعنى، ابراهیم(ع) در آوردن گوساله اى بریان شده درنگى نکرد.
۹- تهیه غذا براى مهمانان، از آداب معاشرت و خصلتى نیکوست. (فما لبث أن جاء بعجل حنیذ)
۱۰- حضرت ابراهیم(ع)، از خصلت مهمان نوازى برخوردار بود. (فما لبث أن جاء بعجل حنیذ) تهیه غذایى نیکو و درنگ نکردن در آوردن آن، حکایت از روحیه مهمان نوازى ابراهیم(ع) دارد.
۱۱- مباشرت حضرت ابراهیم(ع) در پذیرایى از میهمانان خویش (فما لبث أن جاء بعجل حنیذ)
۱۲- حلیت گوشت گوساله و گاو در شریعت ابراهیم(ع) (فما لبث أن جاء بعجل حنیذ)
۱۳- مصرف گوشت به صورت بریان شده در عصر ابراهیم(ع) (فما لبث أن جاء بعجل حنیذ)
۱۴- استفسار نکردن از مهمان درباره تهیه غذا و نوع آن و درنگ نکردن در آماده کردن و آوردن آن، از آداب مهمان نوازى است. (فما لبث أن جاء بعجل حنیذ)
۱۵- مباشرت میزبان در پذیرایى از میهمانان ، از خصلتهاى نیکو و پسندیده است. (فما لبث أن جاء بعجل حنیذ)
روایات و احادیث
۱۶- «عن أبى عبدالله(ع) قال: إن الله تعالى بعث أربعة أملاک فى إهلاک قوم لوط: جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و کرّوبیل(ع) فمرّوا بابراهیم(ع) ... و کان صاحب أضیاف فشوى لهم عجلاً سمیناً حتى أنضجه ثم قرّبه إلیهم...;[۱] از امام صادق(ع) روایت شده است که فرمود: خداى تعالى براى هلاک کردن قوم لوط چهار فرشته فرستاد: جبرئیل، میکائیل، اسرافیل و کرّوبیل. پس بر ابراهیم گذر کردند و ابراهیم مهمانپذیر و مهمان دوست بود. از این رو گوساله فربهى برایشان بر آتش نهاد تا آن را پخت و نزد آنان آورد ...».
۱۷- «عن أبى جعفر(ع) قال: ... قدم الله تعالى رسلاً إلى ابراهیم یبشرونه باسحاق... و ذلک قوله: «و لقد جاءت رسلنا ابراهیم بالبشرى»;[۲] از امام باقر(ع) روایت شده است که فرمود: خداوند به سوى ابراهیم مأمورانى فرستاد که او را به [تولد ]اسحاق مژده دهند و این است سخن خداوند که فرمود: و لقد جاءت ...».
موضوعات مرتبط
- ابراهیم(ع): ابراهیم(ع) و سلام ملائکه ۴; ابراهیم(ع) و ملائکه ۴، ۸، ۱۶; اطعام ابراهیم(ع) ۴; بشارت به ابراهیم(ع) ۱، ۱۷; تعالیم ابراهیم(ع) ۱۲; سلام بر ابراهیم(ع) ۳; فضایل ابراهیم(ع) ۱۰; قصه ابراهیم(ع) ۱، ۳، ۴، ۷، ۸، ۱۱، ۱۶، ۱۷; گوشت گاو در دین ابراهیم(ع) ۱۲; گوشت گوساله در دین ابراهیم(ع) ۱۲; مهمان نوازى ابراهیم(ع) ۱۰، ۱۱، ۱۶
- انبیا: سیره انبیا ۶
- بشارت: بشارت تولد اسحاق(ع) ۱۷
- تغذیه: تغذیه در دوران ابراهیم(ع) ۱۳
- خدا: بشارتهاى خدا ۱; وسایط ارتباط خدا با انبیا ۲
- رسولان خدا: ۲، ۱۶، ۱۷
- سلام: آداب سلام ۶; اهمیت سلام ۵; جواب سلام ۶
- صفات: صفات پسندیده ۹، ۱۵
- عمل: عمل پسندیده ۶
- گوساله: گوساله بریان ۸
- معاشرت: آداب معاشرت ۵، ۹، ۱۴
- ملائکه: اطعام به ملائکه ۴، ۸; تجسّم ملائکه ۷; جواب سلام ملائکه ۴; سلام ملائکه ۳; ملائکه عذاب ۱۶; ملائکه مبشّر ۱، ۳، ۴، ۷، ۸، ۱۷; ملائکه و ابراهیم(ع) ۱، ۳، ۷، ۱۷; ملائکه و انبیا ۲; نقش ملائکه ۲
- مهمان: پذیرایى از مهمان ۹، ۱۴
- مهمان نوازى: آداب مهمان نوازى ۹، ۱۱، ۱۴، ۱۵
