البقرة ١٦٦

از الکتاب
نسخهٔ تاریخ ‏۳۱ خرداد ۱۳۹۴، ساعت ۰۳:۳۰ توسط 127.0.0.1 (بحث) (افزودن سال نزول)


ترجمه

در آن هنگام، رهبران (گمراه و گمراه‌کننده) از پیروانِ خود، بیزاری می‌جویند؛ و کیفر خدا را مشاهده می‌کنند؛ و دستشان از همه جا کوتاه می‌شود.

آن‌گاه كه پيشوايان از پيروان خود بيزارى جويند و عذاب را به روشنى ببينند و [تمام‌] روابط و سبب‌ها بريده گردد
آنگاه كه پيشوايان از پيروان بيزارى جويند؛ و عذاب را مشاهده كنند، و ميانشان پيوندها بريده گردد.
هنگامی که بیزاری جویند رؤسا و پیشوایان (باطل) از پیروان خود و عذاب خدا را مشاهده کنند و هر گونه وسیله و اسباب از آنها قطع شود (و روابط باطل به جا نماند).
در آن هنگام پیشوایان [شرک و کفر] از پیروانشان بیزاری جویند، و عذاب را مشاهده کنند، و همه دست آویزها و پیوندها از آنان بریده شود.
آنگاه كه پيشوايان، عذاب را بنگرند و از فرمانبران خويش بيزارى جويند و پيوند ميان ايشان گسسته گردد.
آنگاه که پیشوایان [گمراه‌] از پیروان تبری جویند و عذاب را مشاهده کنند و پیوندشان گسسته شود
آنگاه كه پيشوايان از پيروان بيزارى نمايند و عذاب را ببينند و رشته‌هاى پيوندشان گسسته گردد
در آن هنگام که (رستاخیز فرا می‌رسد و پیروان سرگشته از رهبران گمراه‌کننده می‌خواهند که رستگارشان سازند و) رهبران از پیروان خود بیزاری می‌جویند (و نسبت به آنان اظهار ناشناسی و بیگانگی می‌کنند) و عذاب را مشاهده می‌نمایند، و روابط (و پیوندهای مودّت و محبّتی که در دنیا میانشان بود) گسیخته می‌گردد (و دستشان از همه جا کوتاه می‌شود).
چون پیشوایان از پیروانشان بیزاری جستند و عذاب(شان) را مشاهده کردند و توسط خودشان تمامی اسباب (برگزیده‌شان از ایشان) گسیخته گشت.
هنگامی که بیزاری جستند آنان که پیروی شدند از آنان که پیروی کردند و نگریستند عذاب را و گسیخته شد از ایشان رشته‌ها


البقرة ١٦٥ آیه ١٦٦ البقرة ١٦٧
سوره : سوره البقرة
نزول : ٩ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ١٤
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«تَبَرَّأَ»: بیزاری نمود. «أُتُّبِعُوا»: پیروی شدند. «إِتَّبَعُوا»: پیروی کردند. «تَقَطَّعَتْ بِهِمُ الأسْبَابُ»: پیوندها و روابطشان گسیخت. «الأسْبَابُ»: جمع سَبَب، وسائل نجات.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

تفسیر

نکات آیه

۱ - تقسیم مشرکان به: سردمداران شرک و پیروان آنان (إذ تبرأ الذین اتبعوا من الذین اتبعوا)

۲ - مشرکان (سران شرک و پیروانشان) به عذاب قیامت گرفتار خواهند شد. (إذ تبرأ الذین اتبعوا من الذین اتبعوا و رأوا العذاب) ظاهر این است که ضمیر فاعلى در «رأوا العذاب» به هر دو طایفه (سران و تابعان) باز گردد. از آیه قبل و نیز آیه بعد معلوم مى شود که ظرف «تبرّى»، روز قیامت است. بنابراین مراد از «العذاب» عذاب قیامت مى باشد.

۳ - سران شرک به هنگام مواجه شدن با عذاب قیامت، از پیروانشان فاصله گرفته و از آنان بیزار مى شوند. (إذ تبرأ الذین اتبعوا من الذین اتبعوا و رأوا العذاب) جمله «و رأوا العذاب» جمله حالیه است; یعنى، تبرّى و بیزارى سران شرک از پیروانشان در آن حال است که با عذاب مواجه مى شوند.

۴ - هیچ وسیله نجاتى از عذاب قیامت براى مشرکان (سران شرک و پیروانشان) وجود ندارد. (تقطعت بهم الأسباب) «بهم» قید براى «الأسباب» است و «باء» در آن به معناى ملابست مى باشد. بنابراین جمله «تقطعت ...»; یعنى، [در حالى که ] تمام سببها و وسیله هایى که داشتند از هم گسیخته شود و از میان برود. مقصود از «الأسباب» مى تواند سببهاى نجات از عذاب باشد و نیز مى تواند سببهایى باشد که سران و پیروان را با یکدیگر پیوند مى دهد. برداشت فوق ناظر به احتمال اول است.

۵ - قیامت، روز آگاهى مشرکان تابع و دنباله رو از گمراهى پیشوایان و بزرگان خویش (إذ تبرأ الذین اتبعوا من الذین اتبعوا)

۶ - پیروى از قدرتهاى باطل در مقابل فرمانهاى خدا شرک است. * (و من الناس من یتخذ من دون اللّه أنداداً یحبونهم ... إذ تبرأ الذین اتبعوا)

۷ - سران و بزرگان گمراه، داراى نقشى بسزا در گمراهى مردم (إذ تبرأ الذین اتبعوا من الذین اتبعوا)

۸ - در قیامت تمامى سببها و وسایل پیوند و دوستى میان سران شرک و پیروانشان از میان خواهد رفت. (و تقطعت بهم الأسباب) برداشت فوق بر این اساس است که: مقصود از «الأسباب» مایه هاى پیوند میان سران و پیروان باشد.

۹ - دوستیها و پیرویهاى انسان بر محور باطل، در پى دارنده دشمنى و اختلاف در قیامت است. (إذ تبرأ الذین اتبعوا من الذین اتبعوا)

۱۰ - دوستى و اطاعت داراى ارتباطى تنگاتنگ (یحبونهم کحب اللّه ... إذ تبرأ الذین اتبعوا من الذین اتبعوا) آیه قبل محبّت و دوستى را پایه ارتباط میان سران و پیروان دانست. - البته بنابراین تفسیر که مراد از «أنداد» سران باشد - و آیه مورد بحث رابطه میان آنان را رابطه تابع و متبوع معرفى کرد تا به این نکته اشاره کند که محبّت و اطاعت ملازم یکدیگرند; یعنى، هر کجا محبّت هست اطاعت نیز مى باشد.

روایات و احادیث

۱۱ - از امام صادق(ع) روایت شده که فرموده اند: «اذا کان یوم القیامة ... یأتى النداء من عنداللّه عز و جل، ألا من تعلق بامام فى دار الدنیا فلیتبعه الى حیث یذهب فحینئذ یتبرء الذین اتبعوا من الذین اتبعوا و رأوا العذاب و تقطعت بهم الاسباب ...;[۱] وقتى قیامت بر پا شود ... ندایى از نزد خداوند عز و جل مى آید که هر کس در دنیا دلبستگى به پیشوایى داشته باید هر جا پیشواى او مى رود او به دنبالش برود. و در این هنگام است که بیزارى مى جویند رهبران گمراه از پیروان گمراه خود و عذاب خدا را مشاهده مى کنند و دستشان از همه جا کوتاه مى شود ... ».

موضوعات مرتبط

  • اختلاف: عوامل اختلاف اخروى ۹
  • تبرى: تبرى از مشرکان پیرو ۳
  • تقلید: آثار تقلید باطل ۹
  • جامعه: آسیب شناسى جامعه ۷
  • خدا: اعراض از اوامر خدا ۶
  • دشمنى: عوامل دشمنى اخروى ۹
  • دوستى: آثار دوستى باطل ۹; دوستى و اطاعت ۱۰
  • رهبران: اضلال رهبران گمراه ۷; رهبران گمراهى در قیامت ۱۱
  • شرک: موارد شرک ۶
  • طبقات اجتماعى: ۱
  • عذاب: نجات از عذاب اخروى ۴
  • قدرت: تبعیت از قدرت باطل ۶
  • قیامت: ظهور حقایق در قیامت ۵; قطع اسباب در قیامت ۸; قطع روابط در قیامت ۸; قطع علایق در قیامت ۸
  • مردم: عوامل گمراهى مردم ۷
  • مشرکان: آگاهى مشرکان پیرو ۵; تبرى رهبران مشرکان ۳; رهبران مشرکان ۱; رهبران مشرکان در قیامت ۲، ۳، ۸; عذاب اخروى مشرکان ۲، ۴; عذاب مشرکان پیرو ۴; گمراهى رهبران مشرکان ۵; مشرکان پیرو ۱; مشرکان پیرو در قیامت ۲، ۵، ۸; مواجهه مشرکان با عذاب ۳

منابع

  1. امالى، شیخ طوسى ص ۶۱; نورالثقلین، ج ۱، ص ۱۵۰، ح ۴۸۵.