الأعراف ٥٤
ترجمه
| الأعراف ٥٣ | آیه ٥٤ | الأعراف ٥٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«سِتَّةِ أیَّامٍ»: شش روز. مراد شش دوره از زمان است که مقدار آنها را کسی جز خدا نمی‌داند. «إسْتَوَی»: مستولی شد. استقرار یافت. چگونگی آن بر ما مجهول است و آنچه از آن می‌فهمیم این است که خداوند به فرمانروائی و اداره جهان پرداخت. «الْعَرْش»: تخت سلطنت. آفریده سترگی است که چگونگی آن بر ما مجهول است. «إِسْتَوی عَلی الْعَرْشِ»: کاملاً چیره شد و فرماندهی را به دست گرفت. «حَثِیثاً»: با سرعت. شتابان. حال فاعل (یَطْلُبُهُ) است. یا صفت مصدر محذوف است و تقدیر چنین است: یَطْلُبُهُ طَلَباً حَثیثاً. «مُسَخَّرَاتٍ»: فرمانبرداران. فرمانبران. حال است. «الْخَلْقُ»: آفرینش. همه مخلوقات. «الأمْرُ»: فرماندهی. رهبری و گرداندن کار و بار مخلوقات و نظارت بر احوال و اوضاع آنها. «تَبَارَکَ اللهُ»: مقدّس و منزّه خدا است. خیر و برکت مادی و معنوی خدا افزون و فراوان است. جاوید و بزرگوار خدا است. فعل (تَبارَکَ) از مصدر (بَرَکَة) به معنی کثرت و زیادت یا به معنی ثبوت و ماندگاری است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
هُوَ الَّذِي خَلَقَ لَکُمْ مَا فِي... (۷) فَالِقُ الْإِصْبَاحِ وَ جَعَلَ... (۴) تَبَارَکَ الَّذِي جَعَلَ فِي... (۳) وَ آيَةٌ لَهُمُ اللَّيْلُ نَسْلَخُ... (۲) وَ الشَّمْسُ تَجْرِي لِمُسْتَقَرٍّ... (۲) وَ الْقَمَرَ قَدَّرْنَاهُ مَنَازِلَ... (۱) لاَ الشَّمْسُ يَنْبَغِي لَهَا أَنْ... (۴) إِنَ فِي اخْتِلاَفِ اللَّيْلِ وَ... (۵) اللَّهُ الَّذِي رَفَعَ... (۹) وَ سَخَّرَ لَکُمُ الشَّمْسَ وَ... (۶) وَ سَخَّرَ لَکُمُ اللَّيْلَ وَ... (۸) وَ هُوَ الَّذِي جَعَلَ اللَّيْلَ وَ... (۲) وَ آيَةٌ لَهُمُ اللَّيْلُ نَسْلَخُ... (۲) خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ... (۱۱) قُلْ أَ إِنَّکُمْ لَتَکْفُرُونَ... (۵)
أَ لَمْ تَعْلَمْ أَنَ اللَّهَ لَهُ... (۳) إِنِّي وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي... (۲) فَاطِرُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ... (۲) وَ جَاءَتْ سَيَّارَةٌ فَأَرْسَلُوا... (۱) إِنْ تَحْرِصْ عَلَى هُدَاهُمْ... (۰)
تفسیر
- آيات ۵۴ - ۵۸، سوره اعراف
- معناى (( عرش (( و مراد از (( عرش خدا(( و تشبيه و تنظير عرش خدا به كرسى هاىحكومتى
- معناى عرش در ضمن بيان يك مثال و تطبيق آن با نظام تكوين
- معنى و مراد از (( خلق (( و (( امر(( در: (( له الخلق و الامر((
- فرق بين (( خلق (( و (( امر((
- اقوال مختلف درباره معناى عرش
- اگر چه تعبير (( استواء رحمن بر عرش (( تمثيل است ولى مبين حقيقتى نيز مى باشد كهعبارت است از مقامى كه زمام جميع امور منتهى بدان است .
- عموميت تدبير و اراده خداوند و نفى هر مدبر ديگرى
- آيات ديگرى كه دلالت دارد بر عموميت تدبير خداوند و نفى هر مدبر ديگرى مى كند
- دو وجه در معناى : (( ادعوا ربكم تضرّعا و خفية ((
- روش تفسيرى صحابه و تابعين ، سكوت در مورد معارف قرآنى ازقبيل مساءله عرش و كرسى بوده است و فقط مولى على و ديگر ائمه معصومين عليهمالسلام متعرض اين حقائق شده اند
- جواب امام على (عليه السلام ) به سؤ الات جاثليق در مورد عرش و...
- توضيح برخى فقرات حديث جاثليق
- روايتى ديگر از امام صادق (عليه السلام ) درباره معناى عرش و كرسى و شرح آن روايت
- دو روايت در جواب سؤ ال درباره فاصله زمين و عرش
- چند روايت در مورد حاملين عرش
نکات آیه
۱- خداوند، آفریدگار آسمانها و زمین و پروردگار راستین انسانهاست. (إن ربکم اللّه الذى خلق السموت و الأرض فى ستة أیام)
۲- تنها آفریدگار نظام هستى، شایسته ربوبیت و تدبیر امور انسانهاست. (إن ربکم اللّه الذى خلق السموت و الأرض)
۳- آفرینش آسمانها و زمین، آفرینشى تدریجى، در شش دوره و مرحله، بوده است. (خلق السموت و الأرض فى ستة أیام) مراد از «یوم» در آیه شریفه معناى متعارف آن (روز و یا شبانه روز) نیست، بلکه مقصود شش دوره و مرحله است. زیرا روز به معناى متعارف آن، پس از آفرینش آسمانها و زمین تحقق یافته است.
۴- خداوند پس از آفرینش آسمانها و زمین (نظام هستى) با استیلا بر عرش، به تدبیر امور آنها پرداخت. (ثم استوى على العرش)
۵- عرش، مرکز استیلاى الهى بر جهان آفرینش است. (إن ربکم اللّه ... استوى على العرش)
۶- روز، پیوسته با پوششى از شب نهان مى شود. (یغشى الیل النهار)
۷- نهان گشتن روز با پوشش شب، از تدابیر خداوند در جهان هستى (ثم استوى على العرش یغشى الیل النهار) «یغشى الیل ... » بیان مصداقى است از جمله «استوى على العرش».
۸- شب با پویش و شتابى سریع، براى پوشاندن روز، به دنبال آن در حرکت است. (یطلبه حثیثاً) ضمیر فاعلى در «یطلبه» مى تواند به «الیل» بازگردانده و طبعاً ضمیر مفعولى به «النهار» برمى گردد. عکس این معنا نیز محتمل است. برداشت فوق بر اساس احتمال اول است.
۹- روز، پیوسته با حرکتى سریع در تکاپوى شب است. (و یطلبه حثیثاً) برداشت فوق بر این اساس است که ضمیر فاعلى در «یطلبه» به «النهار» برگردانده شود.
۱۰- خورشید و ماه و ستارگان، آفریده هاى خداوند و مقهور امر و اراده او (خلق السموت ... و الشمس و القمر و النجوم مسخرت بأمره) کلمه «الشمس» و ما بعد آن، عطف به «السموت» است.
۱۱- آفرینش و تدبیر امور آفریده ها، تنها از آن خدا و در اختیار اوست. (إن ربکم اللّه ... ألا له الخلق و الأمر) «ال» در «الأمر» مى تواند جانشین مضاف الیه باشد ; یعنى «أمر الخلق». در این صورت «أمر» به معناى تدبیر کردن است. و نیز مى تواند «ال» براى جنس باشد. بر این مبنا «أمر» به معناى فرمان دادن است. برداشت فوق بر اساس احتمال اول است. گفتنى است کلمه «خلق» به معناى مصدریش (آفریدن) گرفته شده است.
۱۲- تنها خداوند، مالک همه آفریده ها و فرمانرواى آنهاست. (ألا له الخلق و الأمر) در برداشت فوق کلمه «الخلق» به معناى اسم مفعول (مخلوق)، و «أمر» به معناى فرمان دادن گرفته شده است.
۱۳- خداوند، سرچشمه افاضه خیرها و برکتها به تمام جهانیان (تبارک اللّه رب العلمین)
۱۴- افاضه خیرها و برکتها بر جهانیان، برخاسته از ربوبیت خداوند است. (تبارک اللّه رب العلمین)
۱۵- خداوند، ذاتى پاینده و همیشگى است. (تبارک اللّه رب العلمین) «تبارُک»، مصدر «تبارَک»، چنانچه از بَرَکَ (لزم و ثبت) گرفته شده باشد به معناى جاودانگى و همیشگى است و اگر از برکت گرفته شده باشد به معناى افاضه برکتها و خیرهاست.
۱۶- تمامى موجودات جهان هستى، تحت ربوبیت خداوند هستند. (اللّه رب العلمین)
۱۷- وجود عوالم متعدد در نظام هستى (اللّه رب العلمین)
روایات و احادیث
۱۸- عن ابى جعفر(ع) قال: قال امیرالمؤمنین(ع): إن اللّه جل ذکره و تقدست اسم-ائه خلق الأرض قبل السماء ... .[۱] از امام باقر (ع) روایت شده است که امیرالمؤمنین(ع) فرمود: خداوند «جل ذکره ... » زمین را پیش از آسمان آفرید ... .
۱۹- إن رسول اللّه (ص) قال: إن الشمس و القمر و النجوم خلقن من نور العرش.[۲] از رسول خدا (ص) روایت شده است: خورشید، ماه و ستارگان، از نور عرش پروردگار آفریده شده اند.
موضوعات مرتبط
- آسمان: خ آسمان آسمان آسمانلقت آسمان ها ۱، ۴ ; خلقت تدریجى آسمان ها ۳ ; مراحل خلآسمان آسمانقت آسمان ها ۳
- آفرینش: تدبیر آفرینش ۷، ۱۱ ; تعدد عوالم آفرینش ۱۷ ; خالق آفرینش ۲ ; مرکز تدبیر آفرینش ۵ ; نظام آفرینش ۱۶
- اعداد: عدد شش ۳
- امور: تدبیر امور ۲، ۴
- انسان: خالق انسان ۱
- برکت: منشأ برکت ۱۳، ۱۴
- خدا: اختصاصات خدا ۱۱، ۱۲، ۱۳ ; استیلاى خدا بر عرش ۴ ; اوامر خدا ۱۰ ; تدبیر خدا ۷ ; جاودانگى خدا ۱۵ ; حاکمیت خدا ۵، ۱۲ ; خالقیت خدا ۱ ; ربوبیت خدا ۱، ۲، ۴، ۱۴، ۱۶ ; مالکیت خدا ۱۲
- خورشید: خلقت خورشید ۱۰
- خیر: منشأ خیر ۱۳، ۱۴
- ربوبیت: شرایط ربوبیت ۲ ; مستحق ربوبیت ۲
- روز: استتار روز ۶، ۷، ۸ ; گردش روز ۸ ; گردش سریع روز ۹
- زمین: خلقت تدریجى زمین ۳ ; خلقت زمین ۱، ۴ ; مراحل خلقت زمین ۳
- ستارگان: خلقت ستارگان ۱۰
- شب: و روز ۶، ۷ ; گردش سریع شب ۸ ; گردش شب ۹
- عرش: نقش عرش ۵
- ماه: خلقت ماه ۱۰
- موجودات: تدبیر موجودات ۱۱ ; مالک موجودات ۱۲
