غافر ٤٨

قَالَ‌ الَّذِينَ‌ اسْتَکْبَرُوا إِنَّا کُلٌ‌ فِيهَا إِنَ‌ اللَّهَ‌ قَدْ حَکَمَ‌ بَيْنَ‌ الْعِبَادِ

کپی متن آیه
قَالَ‌ الَّذِينَ‌ اسْتَکْبَرُوا إِنَّا کُلٌ‌ فِيهَا إِنَ‌ اللَّهَ‌ قَدْ حَکَمَ‌ بَيْنَ‌ الْعِبَادِ

ترجمه

مستکبران می‌گویند: «ما همگی در آن هستیم، زیرا خداوند در میان بندگانش (بعدالت) حکم کرده است!»

|كسانى كه گردنكشى مى‌كردند، گويند: [اكنون‌] همه ما در آتشيم. همانا خدا ميان بندگان [خود] داورى كرده است

كسانى كه گردنكشى مى‌كردند، مى‌گويند: «[اكنون‌] همه ما در آن هستيم. خداست كه ميان بندگان [خود] داورى كرده است.»

پیشوایان متکبر پاسخ دهند که ما و شما همه باید در آتش دوزخ (یکسان معذّب) باشیم، که خدا میان بندگان البته (به عدل) حکم فرموده است.

مستکبران می گویند: هم اکنون همه ما در آتش هستیم، بی تردید خدا [به عدالت و انصاف] میان بندگان داوری کرده است.

آنان كه سركشى كرده بودند مى‌گويند: همه ما در آتشيم. و خداست كه ميان بندگانش داورى كرده است.

مستکبران گویند همه ما در آن هستیم، به راستی که خداوند در میان بندگان داوری کرده است‌

آنان كه گردنكشى كردند گويند: ما همگى در آتشيم- اگر مى‌توانستيم عذاب را اول از خود باز مى‌داشتيم-، همانا خدا ميان بندگان حكم كرده است- حكمى در خورد هر يك-.

مستکبران (پاسخ می‌دهند و) می‌گویند: ما و شما همگی در این آتش دوزخ هستیم (و سرنوشت مشترکی داریم). خداوند در میان بندگان (خود عادلانه) داوری کرده است (و سهم هر یکی را از عذاب چنان که باید داده است).

کسانی که گردنکشی کردند، گفتند: «(اکنون) همه‌ی ما در آن (آتش) می‌باشیم. خدا بی‌گمان میان بندگان (خود) داوری کرده است.»

گفتند آنان که کبر ورزیدند مائیم همگی در آن همانا خدا حکومت کرد میان بندگان‌

Those who were arrogant will say, “We are all in it; Allah has judged between the servants.”

ترتیل:

ترجمه:

غافر ٤٧	آیه ٤٨	غافر ٤٩
سوره : سوره غافر نزول : ١٢ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٢ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«حَکَمَ»: داوری کرده است و دادگاهی و دادرسی نموده است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ بَرَزُوا لِلَّهِ‌ جَمِيعاً فَقَالَ‌... (۳) وَ أَقْبَلَ‌ بَعْضُهُمْ‌ عَلَى‌ بَعْضٍ‌... (۰) قَالَ‌ ادْخُلُوا فِي‌ أُمَمٍ‌ قَدْ... (۲)

تفسیر

---

• آيات ۲۱ - ۵۴ سوره مؤمن
• داستان ارسال موسى «ع»، به سوى فرعون
• هشدار مؤمن آل فرعون، به فرعونيان، درباره قتل موسى «ع»
• دلیل نامگذاری روز قيامت، به «يَومُ التّنَاد»
• مقصود از فرعون، كه به وزير خود گفت: «يَا هَامَانُ ابنِ لِى صَرحاً لَعَلّی أبلُغُ الأسبَاب...»
• اركان دين حق و راه سعادت، در بیان مؤمن آل فرعون
• اشاره به مقامات سه گانه عبوديت: «توكل»، «تفويض» و «تسليم»
• نكاتى درباره كيفيت عذاب آل فرعون، در برزخ و قيامت
• محاجّۀ زیردستان آل فرعون با قدرتمندان متکبر، درباره آتش جهنم و پاسخ آن ها
• التماس دوزخيان به نگهبانان جهنم، در تخفيف پاره اى از عذاب
• بحث روایتی: (رواياتى درباره برخی از آیات گذشته)

---

• تفسیر آیات

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

قالَ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُلٌّ فِيها إِنَّ اللَّهَ قَدْ حَكَمَ بَيْنَ الْعِبادِ «48»

كسانى كه تكبّر مى‌ورزيدند (در پاسخ) گويند: «ما همگى در آتش هستيم، زيرا خداوند ميان بندگانش (به عدالت) داورى كرده است».

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

قالَ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُلٌّ فِيها إِنَّ اللَّهَ قَدْ حَكَمَ بَيْنَ الْعِبادِ (48)

قالَ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا: گويند آنانكه سركشان بودند در جواب ايشان، إِنَّا كُلٌّ فِيها: بدرستى كه همه ما يعنى ما و شما در آتش جهنم هستيم، چگونه از شما دفع عذاب كنيم، و اگر قدرتى داشتيم عذاب را از نفس خود دفع مى‌كرديم. إِنَّ اللَّهَ‌: بدرستى كه خداى تعالى، قَدْ حَكَمَ بَيْنَ الْعِبادِ: بتحقيق حكم فرموده است ميان بندگان خود هر يك را به جزا و سزاى عمل خود رساند به عدل، و حكم او را تغيير نتوان داد.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

وَ إِذْ يَتَحاجُّونَ فِي النَّارِ فَيَقُولُ الضُّعَفاءُ لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُنَّا لَكُمْ تَبَعاً فَهَلْ أَنْتُمْ مُغْنُونَ عَنَّا نَصِيباً مِنَ النَّارِ (47) قالَ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُلٌّ فِيها إِنَّ اللَّهَ قَدْ حَكَمَ بَيْنَ الْعِبادِ (48) وَ قالَ الَّذِينَ فِي النَّارِ لِخَزَنَةِ جَهَنَّمَ ادْعُوا رَبَّكُمْ يُخَفِّفْ عَنَّا يَوْماً مِنَ الْعَذابِ (49) قالُوا أَ وَ لَمْ تَكُ تَأْتِيكُمْ رُسُلُكُمْ بِالْبَيِّناتِ قالُوا بَلى‌ قالُوا فَادْعُوا وَ ما دُعاءُ الْكافِرِينَ إِلاَّ فِي ضَلالٍ (50)

ترجمه‌

و هنگاميكه مجادله ميكنند در آتش پس ميگويند زير دستان بآنانكه سركشى نمودند همانا ما بوديم براى شما پيروان پس آيا شما هستيد كفايت كنندگان از ما مقدارى از آتش را

گويند آنانكه سركشى نمودند همانا ما همگى در آنيم همانا خدا بتحقيق حكم كرد ميان بندگان‌

و گويند كسانيكه در آتشند بمأمورين امور جهنّم بخوانيد پروردگارتان را تخفيف دهد بما در روزى از عذاب‌

گويند آيا نبود امر از اين قرار كه مى‌آمدند نزد شما پيغمبرانتان با معجزات گويند آرى چنين بود گويند پس بخوانيد و نيست خواندن كافران مگر در نابودى و بى‌ثمرى.

تفسير

خداوند متعال به پيغمبر خود دستور فرموده كه يادآورى فرمايد براى كفّار كه جمعى رئيس و جمعى مرئوس بودند منازعه و مجادله و مشاجره سركشان و اتباع آنها را در جهنّم باين تقريب كه ضعفاء و زير دستان از كفّار بزبردستان و سركشان آنها ميگويند ما در دنيا از اتباع شما بوديم و در نتيجه حمايت و پيروى از شما باين روز افتاديم اگر شما ميتوانيد مقدارى از عذاب ما را تحمّل يا دفع كنيد سزاوار است با ما اين كمك را بجبران خدمات ما بشما در دنيا بنمائيد و آنها جواب ميگويند مگر شما نمى‌بينيد ما هم مثل شما در عذاب جهنّم ميباشيم و خدا بين ما و اهل حق حكم فرموده و ما مستحق جهنّم شديم اين چه توقّع بيجائى است كه شما از ما داريد ما اگر كارى از دستمان برآيد براى خودمان ميكنيم و متّفقا هر دو دسته متوسّل بملائكه موكّلين جهنّم ميشوند و استدعا مينمايند كه ايشان از خدا بخواهند بقدر يكروز از روزهاى دنيا در عذاب آنها تخفيفى دهد تا آنكه افاقه‌اى براى آنها باشد ايشان در جواب ميگويند آيا قصّه از اين قرار نبود كه پيغمبران خدا با معجزات در دنيا آمدند و احكام خدا را بشما ابلاغ نمودند و شما را از عذاب چنين روزى ترساندند و بخرج شما نرفت و دست از شهوات خود برنداشتيد و در آزار ايشان و اوصيائشان‌

---

جلد 4 صفحه 532

كوشيديد گويند بلى چنين بود پس ايشان در جواب آنها گويند خدا كه بما اجازه دعا در حقّ كفّار نداده خودتان هر قدر ميخواهيد دعا كنيد كه ابدا فائده‌اى ندارد و مستجاب نميشود از امير المؤمنين عليه السّلام در تفسير استكبار در اين آيات نقل شده كه مراد ترك اطاعت از كسى است كه مردم مأمور باطاعت او شدند و برترى جستن بر كسى است كه دستور رسيده است بمتابعت او و قرآن بسيار ناطق بآن است.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

وَ إِذ يَتَحاجُّون‌َ فِي‌ النّارِ فَيَقُول‌ُ الضُّعَفاءُ لِلَّذِين‌َ استَكبَرُوا إِنّا كُنّا لَكُم‌ تَبَعاً فَهَل‌ أَنتُم‌ مُغنُون‌َ عَنّا نَصِيباً مِن‌َ النّارِ (47) قال‌َ الَّذِين‌َ استَكبَرُوا إِنّا كُل‌ٌّ فِيها إِن‌َّ اللّه‌َ قَد حَكَم‌َ بَين‌َ العِبادِ (48)

و زماني‌ ‌که‌ محاجّه‌ ميكنند ‌با‌ يكديگر ‌در‌ آتش‌ ‌پس‌ ميگويند ضعفا ‌براي‌ كساني‌ ‌که‌ تكبّر ورزيدند محقّقا ‌ما بوديم‌ ‌از‌ ‌براي‌ ‌شما‌ تبع‌ متابعت‌ ‌شما‌ ‌را‌ ميكرديم‌ ‌پس‌ آيا ‌شما‌ بي‌ نياز ميكنيد ‌ما ‌را‌ قسمتي‌ ‌از‌ آتش‌ ‌را‌ ميگويند مستكبرين‌ محقّقا ‌ما بالتمام‌ ‌در‌ آتش‌ هستيم‌ بدرستي‌ ‌که‌ خداوند حكم‌ فرموده‌ ‌بين‌ بندگان‌ ‌خود‌.

وَ إِذ يَتَحاجُّون‌َ فِي‌ النّارِ محاجّه اهل‌ آتش‌ ‌براي‌ اينست‌ ‌که‌ تقصير ‌را‌ ميخواهند گردن‌ يكديگر بار كنند.

فَيَقُول‌ُ الضُّعَفاءُ ‌که‌ ‌در‌ تحت‌ اوامر اكابر بودند و ‌آنها‌ ‌را‌ متابعت‌ ميكردند و ‌آنها‌ جلوگيري‌ ميكردند اينها ‌را‌ ‌از‌ اينكه‌ ايمان‌ آورند و سبب‌ ضلالت‌ اينها شدند.

لِلَّذِين‌َ استَكبَرُوا رؤساء و امراء و دعات‌ باطله‌ و ارباب‌ ضلالت‌ ‌که‌ سايرين‌ و اتباع‌ ‌خود‌ ‌را‌ سوق‌ بكفر و شرك‌ و ضلالت‌ ميدادند و گفتيم‌ استكبار ‌غير‌ تكبّر ‌است‌ زيرا تكبّر يك‌ بزرگي‌ ‌در‌ ‌خود‌ توهم‌ ميكند اظهار ميكند و استكبار ‌اينکه‌ ‌است‌ ‌که‌ هيچ‌ منشأ بزرگي‌ ‌در‌ ‌او‌ نيست‌ بزرگي‌ ‌را‌ بخود مي‌بندد.

إِنّا كُنّا لَكُم‌ تَبَعاً ‌هر‌ چه‌ مي‌گفتيد مي‌شنيديم‌ و اطاعت‌ ميكرديم‌.

فَهَل‌ أَنتُم‌ مُغنُون‌َ عَنّا نَصِيباً مِن‌َ النّارِ ‌با‌ ‌اينکه‌ رياست‌ ‌خود‌ ‌که‌ ميگفتيد

جلد 15 - صفحه 384

‌ما ‌هر‌ چه‌ بخواهيم‌ ميتوانيم‌ و قدرت‌ داريم‌.

قال‌َ الَّذِين‌َ استَكبَرُوا رؤسا ‌در‌ جواب‌ تبعه‌ ميگويند ‌اينکه‌ حرفها و بزرگيها و بلند پروازيها ‌در‌ دنيا ‌بود‌ اينجا همه‌ يكسان‌ هستند.

إِنّا كُل‌ٌّ فِيها ضعيف‌ و ذليل‌ و بيچاره‌ هستيم‌.

إِن‌َّ اللّه‌َ قَد حَكَم‌َ بَين‌َ العِبادِ احدي‌ ‌را‌ بدون‌ تقصير عذاب‌ نميكند و ‌هر‌ ‌که‌ مقصّر ‌است‌ زائد ‌بر‌ تقصيرش‌ عذاب‌ نميكند و تقصير ‌ما بيشتر ‌از‌ ‌شما‌ ‌است‌ زيرا ‌هم‌ ‌خود‌ ‌در‌ ضلالت‌ بوديم‌ ‌هم‌ ‌شما‌ ‌را‌ اضلال‌ ميكرديم‌ ‌اگر‌ قدرت‌ داشتيم‌ اوّل‌ ‌خود‌ ‌را‌ نجات‌ ميداديم‌ و ‌شما‌ ‌هم‌ مقصريد ‌که‌ باختيار ‌خود‌ متابعت‌ ‌ما ‌را‌ ميكرديد ميتوانستيد برويد ايمان‌ بياوريد چنانچه‌ بعضي‌ ‌از‌ شماها رفتند و نجات‌ پيدا كردند وقتي‌ ‌که‌ همه ‌آنها‌ مأيوس‌ شدند متوسّل‌ ميشوند بملائكه عذاب‌.

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 48)- به هر حال مستکبران در پاسخ این سخن سکوت نمی‌کنند اما جوابی می‌گویند که از نهایت ضعف و زبونی آنها حکایت دارد، چنانکه در آیه شریفه به آن اشاره کرده، می‌فرماید: «مستکبران می‌گویند: ما همگی در آن (آتش) هستیم زیرا خداوند در میان بندگانش به عدالت حکم کرده است»! (قالَ الَّذِینَ اسْتَکْبَرُوا إِنَّا کُلٌّ فِیها إِنَّ اللَّهَ قَدْ حَکَمَ بَیْنَ الْعِبادِ).

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - اعتراف مستکبران به مشترک بودنشان با مستضعفان پیرو خود، در کیفر و عذاب الهى (قال الذین استکبروا إنّا کلّ فیها)

۲ - اظهار ناتوانى کردن مستکبران در دوزخ، از برآوردن درخواست مستضعفان پیرو خود، مبنى بر کاستن از عذاب آنان (فهل أنتم مغنون عنّا نصیبًا من النار . قال الذین استکبروا إنّا کلّ فیها) این که مستکبران مى گویند: «ما و شما گرفتار عذابیم»، در واقع پاسخ منفى آنان به درخواست مستضعفان و اظهار ناتوانى کردن است; زیرا کسى که خود در آتش مى سوزد، نمى تواند نجات دهنده دیگران از آن باشد و گرنه خود را نجات مى داد.

۳ - اعتراف مستکبران در دوزخ، به تغییرناپذیر بودن حکم الهى درباره عذاب آنان و پیروانشان (قال الذین استکبروا ... إنّ اللّه قد حکم بین العباد)

۴ - با صدور حکم الهى بر عذاب، رهایى از آن براى هیچ کس و از سوى هیچ واسطه اى ممکن نخواهد بود. (إنّا کلّ فیها إنّ اللّه قد حکم بین العباد) جمله «إنّ اللّه قد حکم ...» بیانگر علت ممکن نبودن رهایى از عذاب دوزخ است; یعنى، چون خداوند میان بندگان حکم کرد; این حکم تغییرناپذیر بوده است و رهایى از عذاب ممکن نخواهد بود.

۵ - قیامت، روز داورى و حاکمیت مطلق خداوند در میان بندگان (إنّ اللّه قد حکم بین العباد)

۶ - در قیامت، هیچ کس بار کیفر دیگران را بر دوش نخواهد کشید. (فیقول الضعفؤا ... فهل أنتم مغنون عنّا نصیبًا من النار . قال الذین استکبروا إنّا کلّ فیهاإنّ اللّه قد حکم بین العباد)

۷ - اشتراک مستضعفان پیرو و رهبران مستکبر آنان، در عذاب شدن با آتش دوزخ (إنّا کلّ فیها إنّ اللّه قد حکم بین العباد)

۸ - اعتراف مستکبران در دوزخ، به بندگى خود و حاکمیت مطلق خداوند (إنّ اللّه قد حکم بین العباد)

موضوعات مرتبط

• اقرار: اقرار به حاکمیت خدا ۸; اقرار به عبودیت ۸
• جهنمیان: ۷
• خدا: حاکمیت اخروى خدا ۵; حتمیت عذابهاى خدا ۴; قضاوت اخروى خدا ۵; ویژگى عذابهاى خدا ۴; ویژگى کیفرهاى خدا ۶
• خود: اقرار علیه خود ۱
• قیامت: ویژگیهاى قیامت ۵
• کیفر: شخصى بودن کیفر ۶
• مستضعفان: حتمیت عذاب مستضعفان ۳; عذاب اخروى مستضعفان ۷; عذاب مستضعفان ۲; کیفر مستضعفان ۱
• مستکبران: اظهار عجز مستکبران ۲; اقرار اخروى مستکبران ۳، ۸; اقرار مستکبران ۱; حتمیت عذاب مستکبران ۳; عذاب اخروى مستکبران ۷; کیفر مستکبران ۱; مستکبران در جهنم ۲
• نظام کیفرى: ۶