الشعراء ٢٢٤

از الکتاب
کپی متن آیه
وَ الشُّعَرَاءُ يَتَّبِعُهُمُ‌ الْغَاوُونَ‌

ترجمه

(پیامبر اسلام شاعر نیست؛) شاعران کسانی هستند که گمراهان از آنان پیروی می‌کنند.

ترتیل:
ترجمه:
الشعراء ٢٢٣ آیه ٢٢٤ الشعراء ٢٢٥
سوره : سوره الشعراء
نزول : ٣ بعثت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٤
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«الشُّعَرَآءُ ...»: کافران می‌گفتند قرآن شعر است و محمّد از زمره شاعران است. خدا می‌فرماید اغلب شعراء سخنانشان مبتنی بر باطل و دروغ است و به دنبال خیال روان می‌گردند. ولی محمّد از خدا سخنان خود را دریافت می‌دارد و کلامش احکام و حکمت و دستور زندگی است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

نزول

«شیخ طوسى» گویند: این آیه درباره شعرائى نازل گردیده که رسول خدا صلی الله علیه و آله و مؤمنین را هجو می‌نمودند و نیز شامل هر شاعرى است که در شعر خود دروغ بگوید چنان که فرّاء گفته است و نیز گویند درباره ابن الزّبعرى و امثال او نازل شده است.[۱]

تفسیر


نکات آیه

۱ - صلاح و پاکى پیروان پیامبر، نشانگر مبرا بودن آن حضرت از شاعرى و خیال پردازى (و الشعراء یتّبعهم الغاون) با توجه به این که این بخش از آیات آخر سوره، در مقام دفع اتهامات کافران به ساحت پیامبر(ص) و قرآن مى باشد; از این آیه استفاده مى شود که مشرکان، آن حضرت را متهم به شاعرى و خیال پردازى مى کردند و قرآن را ساخته وهم و خیال وى مى دانستند. خداوند در ردّ این اتهام فرموده است: شاعران داراى پیروان و هوادارانى گمراه و فاسدند و از آن جا که گمراهى و غوایت در پیروان و هواداران پیامبر(ص) وجود ندارد; پس نه پیامبر(ص) شاعر است و نه پیام هاى او از مقوله شعر.

۲ - ویژگى شاعران خیال پرداز، هوادارى گمراهان و فاسدان از آنان است. (و الشعراء یتّبعهم الغاون)

۳ - حقیقت قرآن مبرّا از شعر، و ساحت پیامبر(ص) منزه از شاعرى و خیال پردازى (و الشعراء یتّبعهم الغاون)

۴ - اتهام مشرکان به پیامبر(ص) مبنى بر ابداع قرآن با وهم و خیال خویش (و الشعراء یتّبعهم الغاون)

روایات و احادیث

۵ - «عن أبى جعفر(ع) فى قول اللّه عزّوجلّ الشعرا یتّبعهم الغاوون» قال: ...هم قوم تفقهوا لغیر الدین فضلّوا و أضلوا;[۲] از امام باقر(ع) درباره سخن خداى عزّوجلّ «الشعراء یتّبعهم الغاوون» روایت شده که فرمود: ...آنان گروهى هستند که فقه را براى غیر دین آموخته اند; هم خود گمراه گشته اند و هم دیگران را گمراه کرده اند».

۶ - «و سئل الصادق(ع) عن قول اللّه عزّوجلّ «و الشعراء یتّبعهم الغاوون» قال: هم القصّاص;[۳] از امام صادق(ع) درباره سخن خداوند عزّوجلّ «والشعراء...» سؤال شد، آن حضرت فرمود: آنان قصه سرایان هستند».

۷ - «عن أبى عبداللّه(ع) [فى قوله] «و الشعراء یتّبعهم الغاوون» قال هم قوم تعلّموا و تفقّهوا بغیر علم فضلّوا و أضلوا;[۴] از امام صادق(ع) [درباره قول خدا] «و الشعراء یتّبعهم الغاوون» روایت شده که فرمود: آنان گروهى اند که علم و فقه را [به طور سطحى] آموخته اند، بدون این که دانش و بصیرت لازم را داشته باشند. پس خود گمراه شده و دیگران را هم گمراه کرده اند».

موضوعات مرتبط

  • اسلام: تاریخ صدر اسلام ۴
  • شاعران: حامى شاعران ۲; مراد از شاعران ۵، ۶، ۷
  • فاسدان: حمایت فاسدان ۲
  • فقیهان: اضلالگرى فقیهان دنیاطلب ۵; اضلالگرى فقیهان سطحى نگر ۷; گمراهى فقیهان دنیاطلب ۵; گمراهى فقیهان سطحى نگر ۷
  • قرآن: افترا به قرآن ۴; تنزیه قرآن ۳; تهمت شعر به قرآن ۳
  • قصه سرایان: اضلالگرى قصه سرایان ۶
  • گمراهان: حمایت گمراهان ۲
  • محمد(ص): تنزیه محمد(ص) ۱، ۳; تهمت خیال پردازى به محمد(ص) ۴; تهمت شاعرى به محمد(ص) ۳; رد شاعرى محمد(ص) ۱
  • مسلمانان: آثار پاکى مسلمانان ۱
  • مشرکان: تهمتهاى مشرکان ۴

منابع

  1. طبرى و ابن ابى حاتم در تفاسیر خود از طریق عوفى از ابن عباس روایت کنند که در زمان رسول خدا صلى الله علیه و آله دو نفر شاعر به وسیله شعر خود به هجو کردن پرداخته بودند یکى از آن‌ها از انصار بود و دیگرى از طائفه دیگر و با هر یک از آنان گمراهان و سفهائى همراه بودند سپس این آیه نازل گردید. چنان که ابن ابى حاتم باز در تفسیر خود مانند همین روایت را از عکرمة هم نقل نموده است و در تفسیر على بن ابراهیم چنین آمده که این آیه درباره شاعرانى نازل شده که دین خدا را تغییر داده و به اوامر خداوند مخالفت ورزند».
  2. معانى الأخبار، ص ۳۸۵، ح ۱۹; نورالثقلین، ج ۴، ص ۷۰، ح ۱۰۳.
  3. نورالثقلین، ج ۴، ص ۷۱، ح ۱۰۷.
  4. مجمع البیان، ج ۷، ص ۳۲۵.