هود ١١٠
ترجمه
معنی کلمات و عبارات
«لَوْ لا کَلِمَةٌ سَبَقَتْ ...»: (نگا: یونس / ). «لَفِی شَکٍّ ...»: (نگا: هود / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ لَوْ لاَ کَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ... (۳) مَنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا يَهْتَدِي... (۰) فَاصْبِرْ عَلَى مَا يَقُولُونَ وَ... (۱)
تفسیر
- آيات ۱۱۹ - ۱۰۹، سوره هود
- بت پرستى پايه و مبنائى جز تقليد از نياكان ندارد
- دلالت آيه بر تاءخير عذاب اختلاف كنندگان در دين تا روز قيامت
- اشاره به اينكه شك و ترديد يهوديان در اصالت و صحت تورات موجه بوده است
- معنا و موارد استعمال واژه هاى : ((قيام ))، ((اقامه )) و ((استقامت ))
- معناى جمله : ((فاستقم كما امرت ))
- معناى ((ركون )) كه در آيه : ((و لاتركنوا الى الّذين ظلموا...)) از آن نهى شده است
- منظور از ((الّذين ظلموا)) كه از اعتماد و تمايل به آنان نهى گرديده است
- سخن صاحب المنار درباره مراد از: ((الّذين ظلموا)) و نقاط ضعف آن سخن
- آيه شريفه : ((و لاتركنوا...)) متضمن نهى ازتمايل به همه ستمكاران است
- چه مواردى مشمول نهى آيه شريفه نمى باشد؟
- ركون به اهل ظلم اخص از ولايت كفار است و مراد از آن اعتماد و مماشات در امر دين و حيات دينى است نه مطلق ركون و اعتماد
- سخن ديگرى از صاحب المنار و اشكال وارد بر آن
- اشاره به فرق بين ميل به ظالمين و مصاديق مباشرت در ظلم
- امر به نماز و صبر كه مهمترين عبادات و اخلاقيات هستند
- معناى ((اختلاف )) و مشتقات ديگر ماده ((خلف ))
- دو نوع اختلاف و مذمت يك نوع آن در قرآن كريم
- جمله : ((لايزالون مختلفين )) راجع به اختلاف در دين است
- مذمت اختلاف ، از جهت لوازم آن يعنى تفرق و اعراض از حق است
- رحمت الهى غايت خلقت انسان مى باشد (و لذلك خلقهم )
- وجوهى كه در معناى دو آيه ((و لو شاء ربك ...)) و ((الّا من رحم ربك ...)) گفته شدهاست
- بحث روايتى
- چند روايت در ذيل جمله : ((فاستقم كما امرت ...)) و ((لاتركنوا الى الذين ظلموا))
- رواياتى در فضيلت نماز و اينكه نماز كفاره گناهان است (ان الحسنات يذهبن السّيّئات ).
- اميدوار كننده ترين آيات كتاب خدا
- دو روايت از امام صادق (ع ) در ذيل (ان الحسنات يذهبن السيئات ...)
- چند روايت در ذيل جمله : ((لايزالوان مختلفين الّا من رحم ربك و لذلك خلقهم ))
نکات آیه
۱- موسى(ع) از پیامبران داراى کتاب آسمانى است. (و لقد ءاتینا موسى الکتب)
۲- خداوند ، اعطا کننده کتاب آسمانى به پیامبران خویش (و لقد ءاتینا موسى الکتب)
۳- قوم موسى در حقانیت تورات اختلاف کرده; گروهى آن را پذیرفتند و گروهى آن را انکار کردند. (و لقد ءاتینا موسى الکتب فاختلف فیه)
۴- اختلاف پیروان موسى درباره تورات اصلى و محتواى آن * (و لقد ءاتینا موسى الکتب فاختلف فیه)
۵- اختلاف انسانها در پذیرش و عدم پذیرش کتابهاى آسمانى ، مقتضى داورى خداوند میان آنان و زمینه ساز پیامدهاى آن داورى (پاداش و کیفر) است. (فاختلف فیه و لولا کلمة سبقت من ربک لقضى بینهم)
۶- خداوند ، حیات دنیا را عرصه داورى خویش میان گروندگان به کتابهاى آسمانى و منکران آنها ، قرار نداده است. (لولا کلمة سبقت من ربک لقضى بینهم) مراد از «کلمة» امرى است که خداوند مقدر کرده و آن بقاى انسانها و سپرى کردن حیات دنیوى است. آیاتى نظیر «و لکم فى الأرض مستقر و متاع إلى حین; شما انسانها تا مدتى (تا سپرى شدن حیات دنیا) در زمین مستقر خواهید بود و از اسباب معیشت بهره خواهید برد. بقرة/۳۶.» گویاى آن تقدیر و کلمه است.
۷- امتناع خداوند از داورى میان حق و باطل در عرصه حیات دنیوى ، بر اساس تقدیرى است که خود مقرر کرده است. (لولا کلمة سبقت من ربک لقضى بینهم)
۸- مصالح جوامع بشرى و تدبیر امور انسانها، مایه تقدیر خداوند بر داورى نکردن او میان حق گرایان و باطل اندیشان، در عرصه حیات دنیاست. (لولا کلمة سبقت من ربک لقضى بینهم) برداشت فوق ، از کلمه «رب» - که به معناى مدبر و مربى است - استفاده مى شود; یعنى ، تقدیر یاد شده (لولا کلمة سبقت ...) در راستاى تدبیر امور انسانهاست.
۹- خداوند بر اساس تقدیر خویش ، به منکران حقانیت تورات مهلت داده است و درباره آنان در دنیا داورى نخواهد کرد. (فاختلف فیه و لولا کلمة سبقت من ربک لقضى بینهم)
۱۰- خداوند ، سنن و قوانین ثابتى را براى امور انسانها جارى مى سازد. (و لولا کلمة سبقت من ربک لقضى بینهم)
۱۱- مهلت دادن به متخلفان از حق ، از سنّتهاى خداوند است. (و لولا کلمة سبقت من ربک لقضى بینهم)
۱۲- منکران حقانیت تورات ، على رغم نداشتن یقین به نادرستى آن ، منکر حقانیت آن شده بودند. (و إنهم لفى شک منه مریب) مراد از ضمیر در «إنهم» کسانى اند که تورات را نپذیرفتند; به اصطلاح اهل ادب این ضمیر به نحو استخدام به اختلاف کنندگان - که از «فاختلف فیه» به دست مى آید - برمى گردد. «مریب» یا لازم و به معناى داراى ریب و شک است و تأکید «شک» مى باشد و یا متعدى و به معناى «تردید افکن» است.
موضوعات مرتبط
- اختلاف: آثار اختلاف ۵
- انبیا: انبیاى اولوالعزم ۱
- انسان: مدبر انسان ها ۸; مصالح انسان ۸
- بنى اسرائیل: اختلاف بنى اسرائیل ۳، ۴; بنى اسرائیل و تورات ۳، ۴; تاریخ بنى اسرائیل ۳، ۴
- تورات: شک مکذبان تورات ۱۲; مؤمنان به تورات ۳; مکذبان تورات ۳; مهلت به مکذبان تورات ۹
- خدا: ربوبیت خدا ۸; زمینه پاداشهاى خدا ۵; زمینه قضاوت خدا ۵; زمینه کیفرهاى خدا ۵; سنتهاى خدا ۱۰، ۱۱; عرصه قضاوت خدا ۶، ۷; عطایاى خدا ۲; قضاوت خدا ۸; مقدرات خدا ۷، ۹; مهلت هاى خدا ۹
- رسولان خدا: ۱
- سنتهاى خدا: سنت مهلت ۱۱
- قضاوت: قضاوت بین حق و باطل ۷، ۸; قضاوت بین مؤمنان و کافران ۸
- کتب آسمانى: اختلاف در کتب آسمانى ۵; مؤمنان به کتب آسمانى ۶; مکذبان کتب آسمانى ۶; منشأ کتب آسمانى۲
- متخلفان: مهلت به متخلفان ۱۱
- موسى(ع): مقامات موسى(ع) ۱; نبوت موسى(ع) ۱
