الأعراف ٢٦
ترجمه
الأعراف ٢٥ | آیه ٢٦ | الأعراف ٢٧ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«أَنزَلْنَا»: آفریدیم. درست کردیم. (نگا: زمر / حدید / ). «یُوارِی»: میپوشاند. پنهان میدارد. «رِیشاً»: پر. در اینجا مراد لباس زینت و وسائل آرایش است. «ذلِکَ»: آن آفرینش لباس به طور مطلق، یا آن آفرینش لباس تقوا.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
الْحَجُ أَشْهُرٌ مَعْلُومَاتٌ فَمَنْ... (۴) وَ عَلَى اللَّهِ قَصْدُ السَّبِيلِ وَ... (۰) وَ إِنَّا إِلَى رَبِّنَا... (۰)
تفسیر
- آيات ۲۶ - ۳۶، سوره اعراف
- جميع موجودات و آثار و اعمال طبيعى و اختيارى آنها منتهى به ذات پروردگارند.
- مراد از (( لباس تقوى (( و بهتر بودن لباس تقوى از لباس ظاهر.
- بيان ولايت شيطان بر غيرمؤ من و اشاره به اينكه بيرون آوردن لباس آدم و حوا در بهشتتمثيلى است از درآوردن لباس تقوى از اندام همه آدميان توسط شيطان .
- آنچه در مورد مراد از (( فاحشه (( در: (( اذا فعلوا فاحشة قالوا...(( گفته شده است .
- معناى (( قسط((
- وجوهى كه در معناى جمله : (( اقيموا وجوهكم عندكل مسجد(( گفته شده است .
- معناى جمله : (( كما بداكم تعودون ((
- وجوه ديگرى كه در معناى جمله فوق محتمل است .
- اگر انسان به جايى برسد كه باطل را حق بپندارد، اميدى به رستگارى و هدايت يافتن اونيست .
- اختلاف مفسرين در بيان ارتباط جمله : (( كما بداءكم تعودون ...(( با آياتقبل از آن
- معناى اخراج زينت در طيبات رزق (در ذيل آيه :قل من حرم زينة الله ...)
- چرا خداوند به ضروريات زندگى از قبيل لباس پوشيدن و خود را آراستن امر نموده است؟
- معناى عبارت : (( خالصة يوم القيمة (( در آيه شريفه و اشكالى كه بر بيان صاحبالمنار در اين مورد وارد است .
- معناى (( فواحش ))، (( اثم (( و (( بغى (( و اشاره به اينكه امم و جوامع بشرى هم مانندافراد عمر و اجل معينى دارند.
- بحث روايتى رواياتى در مورد شاءن نزول آيه : (( قد انزلنا عليكم لباسا...(( و((خذوا زينتكم عند كل مسجد((
- چند روايت درباره : (( لباس التّقوى (( در آيه شريفه
- روايتى كه مى گويد فاحشه اى كه مى گفتند خدا به آن امر كرده است ، ادعاى لزوم اطاعتاز زمامداران جائر است .
- چند روايت در مورد دروغ بستن به خدا تعالى
- رواياتى در ذيل جمله : (( و اقيموا وجوهكم عندكل مسجد((
- رواياتى در ذيل جمله : (( خذوا زينتكم ...(( و(( قل من حرم زينة الله ...(( پيرامون استفاده از نعمتهاى الهى
- روايتى در معناى : (( اسراف (( و (( اقتار(( چند روايت در بيان مراد از فواحش ظاهر وباطن .
- بحث و بررسى پيرامون چند روايت بررسى آيات و رواياتى كه ذاتى بودن سعادت وشقاوت را مى رسانند.
- آنچه از قرآن درباره ماهيت انسان و سعادت و شقاوت او استفاده مى شود.
- بررسى رواياتى كه به خلقت انسانها از طبيعتهاى مختلف دلالت دارند و بيان مراد آنروايات .
- سعادت و شقاوت آدمى ، به نحو اقتضا نه عليت ، ارتباط مستقيمى با آب وگل (مواد اصلى ) او دارد.
- وجه دقيق ترى در بيان روايات گذشته
- بررسى رواياتى كه مى گويند خلقت انسان منتهى به آب گوارا و آب تلخ و شور است.
- بررسى رواياتى كه برگشت اختلاف در خلقت را به نور و ظلمت مى داند
- بررسى روايات كه به انتقال حسنات اشقياء به نامهاعمال سعداء و انتقال سيئات سعداء به نامه عمل اشقياء دلالت دارند.
- توضيح بخش ديگرى از كلام امام (ع )
- وجه استشهاد در روايت به آيه : (( لائسئل عمّايفعل و هم يسئلون (( براى اينكه نقل حسنات سعداء به اشقياء و به عكس ، ظلم و خلافعدل نيست .
- وجه اختصاص حسنات به ذوات طيبه و اختصاص سيئات به ذوات خبثيه
نکات آیه
۱- همه انسانها، فرزندان آدم (ع) و او مبدأ تکوین تمامى آنان است. (یبنى ءادم) چون مخاطب قرآن همه انسانها هستند و نه قشرى خاص، معلوم مى شود نسبت بین کلمه بنى آدم و مردمان نسبت تساوى است ; یعنى از نظر مصداق متحد هستند.
۲- لباسهایى که زشتیهاى آدمى را مستور مى دارد و لباسهاى زینتى، از نعمتهاى خداوند است. (قد أنزلنا علیکم لباسا یورى سوءتکم و ریشا) «ریش» به معناى پسر پرندگان است، و از آنجا که پرهاى پرندگان پوشش و زینت آنهاست، به این مناسبت در مورد لباس زینتى به کار برده مى شود.
۳- پوشاک، از نیازهاى اساسى زندگى انسان (یبنى ءادم قد أنزلنا علیکم لباسا) خداوند پس از بیان خلقت انسان، نعمت پوشاک را یادآور شده تا به اهمیت خاص آن اشاره کرده باشد.
۴- مستور داشتن شرمگاه و زشتیهاى بدن، امرى لازم و ضرورى (قد أنزلنا علیکم لباسا یورى سوءتکم و ریشا و لباس التقوى ذلک خیر) توصیف کلمه «لباسا» به «یوارى سوءاتکم» مى رساند که از اهداف آفرینش لباس، پوشانیدن شرمگاه است. و این معنا با وجهى بلیغ حکایت از ضرورت پوشش شرمگاه دارد.
۵- آراسته ساختن خویش با پوشاکهاى زیبا، مطلوب و محبوب خداوند است. (قد أنزلنا علیکم ... و ریشا)
۶- تأثیر عوامل طبیعى و افعال آدمیان با مشیت و اراده الهى است. (قد أنزلنا) بدیهى است تهیه لباس علاوه بر مواد اصلى، که به وسیله عوامل طبیعى به دست مى آید، به عملکرد انسانها نیز وابسته است. قرآن همه این اعمال را به خدا نسبت داده (أنزلنا ... ) تا به این حقیقت اشاره کند که عوامل طبیعى و افعال آدمیان، همه و همه، در اختیار خداوند است.
۷- اهمیت برتر پرهیز از رذایل اخلاقى با تقوا، نسبت به نهان ساختن زشتیهاى ظاهرى با لباس (و لباس التقوى ذلک خیر)
۸- ارزش واقعى انسانها در گرو تقواپیشگى است. (و لباس التقوى ذلک خیر) برداشت فوق بر این اساس است که «خیر» وصف باشد نه افعل تفضیل و کلمه «ذلک» همانند ضمیر فصل دلالت بر حصر کند.
۹- تقوا و خداترسى، مانع آلوده شدن آدمى به گناه و بروز رذایل اخلاقى در وى است. (و لباس التقوى ذلک خیر) برتر شمردن تقوا پس از تشبیه آن به پوشاک، مى تواند ناظر به این حقیقت باشد که پوشاک زشتیهاى موجود را مستور مى سازد و تقوا مانع از به وجود آمدن پلیدیها در روح آدمى مى شود.
۱۰- تأمین نیازهاى مادى انسان و تبیین ارزشهاى معنوى وى، از نشانه هاى الوهیت خداوند (یبنى ءادم قد أنزلنا ... ذلک من ءایت الله) مشارالیه «ذلک»، آفرینش لباس (أنزلنا علیکم لباسا) و تبیین ارزش تقوا (و لباس التقوى ذلک خیر) است. گفتنى است که لباس و بیان ارزش تقوا از جهت آیت بودن خصوصیتى ندارد و لذا به کلیه نیازهاى مادى و تبیین ارزشهاى معنوى تعمیم داده شده است.
۱۱- برشمردن نعمتها و ترغیب به تقوا، از رهنمودهاى پندآمیز خداوند (ذلک من ءایت الله لعلهم یذکرون) برداشت فوق بر این اساس است که مراد از «آیات الله» جملات قرآن و محتواى آنها باشد.
۱۲- توجه انسان به خدادادى بودن نعمتهاى مادى و معنوى، از اهداف تبیین آیات قرآن و معارف دین (ذلک من ءایت الله لعلهم یذکرون)
۱۳- غفلت انسانها از خداوند، مایه دورى آنان از پیشگاه وى خواهد شد. (ذلک من ءایت الله لعلهم یذکرون) به کارگیرى ضمایر غایب در جمله «لعلهم یذکرون»، پس از خطاب (یا بنى ءادم ... » مى تواند حاکى از این باشد که انسانها تا آنگاه که به مرحله تذکر نرسند شایسته تشرف به خطاب الهى نیستند.
۱۴- ضرورت پرهیز از به فراموشى سپردن خدادادى بودن نعمتهاى مادى و معنوى (لعلهم یذکرون)
روایات و احادیث
۱۵- عن أبى جعفر (ع) فى قوله تعالى: «قد أنزلنا علیکم لباسا ... و ریشا» ... و اما الریاش فالمتاع و المال ... .[۱] از امام باقر (ع) روایت شده است: مراد از «ریشا» در آیه «قد أنزلنا علیکم ... و ریشا» متاع و مال است.
موضوعات مرتبط
- آدم (ع): نسل آدم (ع) ۱
- اخلاق: اجتناب از رذایل اخلاقى ۷ ; موانع رذایل اخلاقى ۹
- ارزشها: تبیین ارزشهاى معنوى ۱۰ ; ملاک ارزشها ۸
- امکانات: دنیوى ۱۵
- انسان: ارزش انسان ۸ ; استتار عیوب انسان ۲، ۷ ; تأمین نیازهاى انسان ۱۰ ; مبدأ خلقت انسان ۱ ; نیازهاى انسان ۳
- بدن: استتار زشتى بدن ۴
- پوشاک: اهمیت پوشاک ۳ ; پوشاک زیبا ۲، ۵ ; نعمت پوشاک ۲
- تقرّب: موانع تقرّب ۱۳
- تقوا: آثار تقوا ۷، ۹ ; اهمیت تقوا ۸ ; تشویق به تقوا ۱۱
- خدا: توصیههاى خدا ۱۱ ; مشیّت خدا ۶ ; نشانه هاى الوهیت خدا ۱۰ ; نعمتهاى خدا ۲
- دین: فلسفه دین ۱۲
- ذکر: نعمت ۱۱
- زینت: اهمیت زینت ۵
- عوامل طبیعى: عمل عوامل طبیعى ۶
- عورت: اهمیت استتار عورت ۴
- غفلت: آثار غفلت از خدا ۱۳
- قرآن: فلسفه تبیین آیات قرآن ۱۲
- گناه: موانع گناه ۹
- محبوبان خدا:۵
- نعمت: توجه به نعمت هاى معنوى ۱۲، ۱۴
منابع
- ↑ تفسیر قمى، ج ۱، ص ۲۲۶ ; نورالثقلین، ج ۲، ص ۱۵، ح ۴۴.