الأعراف ١٨٧
ترجمه
الأعراف ١٨٦ | آیه ١٨٧ | الأعراف ١٨٨ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«السَّاعَةِ»: وقت پایان جهان. قیامت. «مُرْسَاهَا»: به وقوع پیوستن آن. (مُرْسی) مصدر میمی و از ماده (رَسْو) است. «لا یُجَلّیها»: پرده از آن به کنار نمیزند و آشکارش نمیسازد. «لِوَقْتِهَا»: در هنگام خود. لام آن لام توقیت نام دارد و به معنی (عِندَ) است. مانند: (أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوکِ الشَّمْسِ ... سوره اسراء، آیه ). «ثَقُلَتْ»: آگاهی از آن دشوار و محال است. خوف و هراس آن سنگینی میکند بر. «حَفِیٌّ»: مُصِرّ و حریص. آگاه. «کَأَنَّکَ حَفِیٌّ عَنْهَا»: انگار تو سخت جویا و خواستار آنی. انگار که تو از آن مطلع و باخبری.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
وَ يَقُولُونَ مَتَى هٰذَا الْوَعْدُ... (۲) إِنَ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ... (۷) يَسْأَلُکَ النَّاسُ عَنِ السَّاعَةِ... (۱۱) يَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِينَ لاَ... (۴) يَسْأَلُونَکَ عَنِ السَّاعَةِ... (۴) إِنَ السَّاعَةَ آتِيَةٌ أَکَادُ... (۲) قُلْ لاَ يَعْلَمُ مَنْ فِي... (۴) إِنَ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ... (۶) إِلَيْهِ يُرَدُّ عِلْمُ السَّاعَةِ وَ... (۴) إِلَى رَبِّکَ مُنْتَهَاهَا (۱)
تفسیر
نکات آیه
۱- پرسش از زمان فرارسیدن قیامت، سؤال مکرر مردم از پیامبر(ص) (یسئلونک عن الساعة أیان مرسیها) «مرسى» مصدر میمى و یا اسم زمان از «ارساء» (مستقر کردن) است. «أیان» کلمه اى است براى پرسش از زمان و به معناى چه وقت. به کارگیرى فعل مضارع (یسئلون) حکایت از تکرار سؤال دارد.
۲- آگاهى به زمان برپایى قیامت، دانشى در انحصار خداوند (قل إنما علمها عند ربى ... قل إنما علمها عند اللّه)
۳- پیامبر(ص) موظف به اعلام عدم آگاهى خویش به لحظه فرارسیدن قیامت (قل إنما علمها عند ربى)
۴- خداوند تنها قدرتى است که بر آشکارسازى قیامت تواناست. (لا یجلیها لوقتها إلا هو) «تجلیه» مصدر «یجلى» به معناى اظهار کردن و آشکار ساختن است.
۵- وجود بالفعل قیامت در صحنه هستى* (لا یجلیها لوقتها إلا هو) برداشت فوق با توجه به (یجلیها، یعنى آشکار مى سازد) استفاده شده است. کلمه «مرسها» مى تواند مؤید این برداشت باشد ; زیرا «مرسى» به معناى مستقر شدن و یا زمان استقرار است، نه تحقق یافتن.
۶- برپایى و ظهور قیامت داراى وقتى مشخص (لا یجلیها لوقتها إلا هو)
۷- لحظه برپایى قیامت، لحظه اى دشوار و سنگین براى آسمانها و زمین (ثقلت فى السموت و الأرض) متعدى شدن «ثقلت» با حرف «فى»، و نه حرف «على»، گویاى این است که آنچه در لحظه برپایى قیامت در آسمانها و زمین واقع مى شود، حوادثى عظیم است که تحمل آن بر آسمانها و زمین دشوار است.
۸- برپایى قیامت از مهمترین رخدادهاى جهان آفرینش است. (ثقلت فى السموت و الأرض)
۹- قیامت، ناگهانى و در حال بى خبرى انسانها تحقق خواهد یافت. (لا تأتیکم إلا بغتة) برداشت فوق با توجه به کلمه «بغتة» که به معناى هجوم ناگهانى و بدون اطلاع قبلى است استفاده شده است.
۱۰- دانش بشر ناتوان از پیش بینى زمان برپایى قیامت، حتى به صورت احتمال (لا تأتیکم إلا بغتة) در صورتى مى توان گفت چیزى ناگهانى و بى خبر تحقق یافت که انسان زمان تحقق آن را، حتى به صورت احتمال و حدس، در ذهن خویش ترسیم نکرده باشد.
۱۱- پیامبر(ص) بر خلاف تصور مردم، بر آگاه شدن به زمان تحقق قیامت اصرار نداشت و براى دستیابى به آن تلاش نکرد. (یسئلونک کأنک حفى عنها) «حفى به» یعنى کنجکاوى نمود و درباره آن زیاد پرسش کرد. چون کلمه «حفى» در آیه شریفه با «عن» متعدى شده، معناى کشف کردن نیز در آن مندرج است. یعنى «کانک حفى بها مستکشفا عنها». گویا تو پرسش کرده اى و در صدد کشف آن برآمده اى.
۱۲- مردم عصر بعثت به گمان آگاهى پیامبر(ص) از زمان تحقق قیامت، با سؤالهاى مکرر خواهان افشاى آن بودند. (یسئلونک کأنک حفى عنها)
۱۳- پیامبر(ص)، بر خلاف تصور مردم، به زمان برپایى قیامت آگاه نبود. (یسئلونک کأنک حفى عنها) «حفى عنها» که دلالت بر پرسش زیاد و تلاش براى کشف زمان قیامت دارد، به قرینه «یسئلونک»، کنایه از آگاهى نیز مى باشد. یعنى آنان گمان مى کنند که تو از زمان قیامت پرسش کرده اى و در نتیجه بدان آگاه شده اى.
۱۴- عموم مردم نمى دانند که آگاهى به زمان قیامت در انحصار خداوند است. (و لکن أکثر الناس لایعلمون) مفعول «لایعلمون» معنایى است که از «انما علمها ... » به دست مى آید.
۱۵- انحصار دانش قیامت به خدا، خود علم و معرفتى است که تنها برخى از مردم آن را درخواهند یافت. (إنما علمها عند اللّه و لکن أکثر الناس لایعلمون)
موضوعات مرتبط
- آفرینش: مهمترین تحول آفرینش ۸
- انسان: محدودیت علم انسان ۱۰
- خدا: اختصاصات خدا ۲، ۴، ۱۴، ۱۵ ; علم خدا ۱۴، ۱۵
- قرآن: علم انحصارى قرآن ۲
- قیامت: آسمان در قیامت ۷ ; آگاهى از برپایى قیامت ۲، ۴، ۱۰، ۱۱، ۱۳، ۱۴، ۱۵ ; برپایى قیامت ۷، ۸، ۹ ; پرسش از برپایى قیامت ۱، ۱۲ ; زمین در قیامت ۷ ; فعلیت قیامت ۵ ; ناگهانى بودن قیامت ۹ ; وقت برپایى قیامت ۳، ۶، ۱۰
- محمد(ص): پرسش از محمد(ص) ۱، ۱۲ ; محدودیت علم محمد(ص) ۳، ۱۳ ; محمد(ص) و برپایى قیامت ۱۱، ۱۳ ; مسؤولیت محمد(ص) ۳ ; نقش محمد(ص) ۱
- مردم: پرسش مردم صدر اسلام ۱۲ ; جهل مردم ۱۴