لقمان ٣٤

از الکتاب
کپی متن آیه
إِنَ‌ اللَّهَ‌ عِنْدَهُ‌ عِلْمُ‌ السَّاعَةِ وَ يُنَزِّلُ‌ الْغَيْثَ‌ وَ يَعْلَمُ‌ مَا فِي‌ الْأَرْحَامِ‌ وَ مَا تَدْرِي‌ نَفْسٌ‌ مَا ذَا تَکْسِبُ‌ غَداً وَ مَا تَدْرِي‌ نَفْسٌ‌ بِأَيِ‌ أَرْضٍ‌ تَمُوتُ‌ إِنَ‌ اللَّهَ‌ عَلِيمٌ‌ خَبِيرٌ

ترجمه

آگاهی از زمان قیام قیامت مخصوص خداست، و اوست که باران را نازل می‌کند، و آنچه را که در رحم‌ها (ی مادران) است می‌داند، و هیچ کس نمی‌داند فردا چه به دست می‌آورد، و هیچ کس نمی‌داند در چه سرزمینی می‌میرد؟ خداوند عالم و آگاه است!

ترتیل:
ترجمه:
لقمان ٣٣ آیه ٣٤ لقمان ٣٥
سوره : سوره لقمان
نزول : ١٢ بعثت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٣٢
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«عِلْمُ السَّاعَةِ»: آگاهی از وقوع قیامت. «یُنَزِّلُ الْغَیْثَ»: مراد این است که تنها خدا می‌داند در چه موقع باران می‌بارد و کدام منطقه را زیر پوشش قرار می‌دهد و دقیقاً چه مقدار در دشت و بیابان و کوه و درّه می‌بارد. «یَعْلَمُ مَا فِی الأرْحَامِ»: مراد آگاهی از تمام خصوصیّات و جزئیّات کودک است. از قبیل پسر و دختر بودن، و استعدادهای درونی و ویژگیهای بیرونی جنین و به طور کلّی کیفیّات روحی و صفات جسمانی و اوضاع حال و آینده او است؛ نه گوشه‌ای از احوال فعلی وی. «مَاذَا تَکْسِبُ غَداً»: مراد از کسب، همه چیزهائی است که برای انسان حاصل می‌شود، اعم از این که به سود او باشد یا به زیان او. همچون: خیر، شرّ، صحّت، مرض، و ... مراد از (غَداً) زمان آینده است ولو این که لحظه‌ای بعد باشد (نگا: کهف / ). خلاصه مراد از عدم آگاهی مردم از امور پنجگانه مذکور در آیه، خصوصیّات و جزئیّات هر یک از موارد است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

نزول

مجاهد گوید: مردى بادیه‌نشین از اعراب نزد رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم آمد و گفت: یا محمد زن من آبستن است به من خبر بده که چه خواهد زائید؟ و نیز خشکسالى در محل ما پدید آمده به من بگو چه وقت باران خواهد آمد؟ و نیز هنگام ولادت خود را می‌دانم تو به من خبر بده که چه وقت خواهم مرد سپس این آیه در جواب آن مرد صحرانشین نازل گردید.[۱]

اسم سؤال کننده را وارث بن عمرو گفته اند و نیز عبدالوارث بن عمرو بن حارثه نیز گفته شده.[۲]

تفسیر


نکات آیه

۱ - آگاهى به زمان برپایى قیامت، در انحصار خداوند است. (إنّ اللّه عنده علم الساعة)

۲ - لازم است که انسان، براى حضور در صحنه قیامت، هماره آماده باشد. (إنّ اللّه عنده علم الساعة ... و ما تدرى نفس بأىّ أرض تموت) نامعلوم گذاشته شدن زمان برپایى قیامت، احتمال دارد به خاطر این نکته باشد که انسان، هماره براى آن، باید آماده باشد.

۳ - تنها خداوند، نازل کننده باران است. (إنّ اللّه ... و ینزّل الغیث) عطف جمله فعلیه «ینزّل...» بر جمله اسمیه «إنّ اللّه...» همان معنا و مفهوم جمله اسمیه را مى رساند. در جمله سابق، علم به قیامت، در خداوند منحصر شده است، لذا «ینزّل...» هم دلالت بر انحصار نزول باران در خداوند مى کند.

۴ - تنها خداوند، از وضعیت جنین در رحم مادر، آگاهى همه جانبه دارد. (إنّ اللّه ... و یعلم ما فى الأرحام)

۵ - انسان ها، از آینده خود و حتى دستاوردهاى فرداى خویش، ناآگاه اند. (و ما تدرى نفس ماذا تکسب غدًا)

۶ - علم بشر، محدود و غیر قابل مقایسه با علم مطلق خدا است. (إنّ اللّه عنده علم الساعة ... و ما تدرى نفس ماذا تکسب غدًا)

۷ - انسان ها، از جایگاه و مکان مرگ خویش، بى اطلاع اند. (و ما تدرى نفس بأىّ أرض تموت)

۸ - خداوند، علیم (بسیار دانا) و خبیر (بسیار آگاه و با خبر) است. (إنّ اللّه علیم خبیر)

۹ - آگاهى خدا به لحظه قیامت، و حقایق مربوط به جنین و آینده هر انسان، نمودى از علم گسترده وى است. (إنّ اللّه عنده علم الساعة ... إنّ اللّه علیم خبیر)

۱۰ - توجه به علم مطلق الهى، برانگیزاننده انسان به تهیه توشه اى مناسب براى قیامت است.    و اخشوا یومًا لایجزى والد عن ولده ... إنّ اللّه عنده علم الساعة ... و ما تدرى نفس بأىّ أرض تموت إنّ اللّه علیم خبیر یادآورى علم مطلق خداوند به امور، پس از سفارش به ترس از قیامت، مى تواند اشاره به این نکته داشته باشد که حال که خداوند، از همه چیزها آگاه است و طبعاً، براساس علم خود، حساب رسى خواهد کرد، پس انسان ها، باید براى قیامت خود - که در آن، کسى فریادرس دیگرى نیست - توشه اى فراهم کنند.

روایات و احادیث

۱۱ - «قال الصادق(ع): هذه الخمسة، أشیاء لم یطلّع علیها ملک مقرّب و لانبىّ مرسل و هى من صفات اللّه عزّوجلّ;[۳] امام صادق(ع) فرمود: این پنج چیز، چیزهایى است که هیچ فرشته مقرّبى و پیامبر مرسلى را بدان آگاهى نیست و این ها، از صفات (مختص) خداوند عزّوجلّ است».

موضوعات مرتبط

  • آینده: جهل به آینده ۵; علم به آینده ۹
  • اسماء و صفات: خبیر ۸; علیم ۸
  • انسان: جهل انسان ها ۵، ۷; محدودیت علم انسان ها ۶
  • باران: منشأ بارش باران ۳
  • توشه: موجبات تحصیل توشه اخروى ۱۰
  • جنین: علم به جنین ۴، ۹
  • خدا: اختصاصات خدا ۱، ۴، ۱۱; افعال خدا ۳; علم خدا ۱، ۴، ۶، ۹، ۱۱; هشدارهاى خدا ۲
  • ذکر: آثار ذکر علم خدا ۱۰
  • قیامت: آمادگى براى قیامت ۲; علم به قیامت ۱، ۹; وقت قیامت ۱
  • مرگ: مکان مرگ ۷

منابع

  1. تفاسیر جامع البیان و ابن ابى حاتم.
  2. تفاسیر کشف الاسرار و روض الجنان.
  3. تفسیر قمى، ج ۲، ص ۱۶۷; نورالثقلین، ج ۴، ص ۲۱۹، ح ۱۰۹.