الكهف ٤٥
ترجمه
الكهف ٤٤ | آیه ٤٥ | الكهف ٤٦ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«السَّمَآءِ»: سوی بالا. مراد ابر آسمان است (نگا: نور / ، واقعه / ). «إخْتَلَطَ بِهِ نَباتُ الأرْضِ»: گیاهان زمین به سبب آن، تنگ یکدیگر روئیدند. گیاهان آمیزه آب آن میگردند، یعنی آن را میمکند. «هَشِیماً»: گیاه خشک و پرپر. فَعیل به معنی مَفعول است. «تَذْرُو»: میبرد و پخش و پراکنده میکند. از ماده (ذرو) (نگا: ذاریات / .
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۳۲ - ۴۶ سوره كهف
- مثلى بيانگر حال دنيا طلبان كه به مالكيت كاذب خوددل بسته اند
- فخر فروشى وتكبر ثروتمند غافل در برابر رفيق مؤ من خود
- آدمى بالفطرة به چيزى كه آن را باقى وماندگار بدانددل مى بندد
- توانگر غافل از خدا، را محق وشايسته برخوردارى وتنعم مى داند حتى در قيامت !
- توضيح جواب رفيق مؤ من آن مرد توانگر مغرور، به او
- وجه اينكه مرد فقير در جمله : ((اكفرت بالذى خلقك (( رفيق توانگر خود را كافر خواند
- زمام همه امور بدست خدا است
- معناى اينكه خداوند ((خير ثوابا وخير عقبا(( است
- مثلى ديگر براى بيان حقيقت زندگى دنيا وزينت هاى سريعالزوال
- مراد از ((باقيات صالحات (( در آيه شريفه
نکات آیه
۱- پیامبر، وظیفه دار استفاده از تمثیل براى بیان حقیقت زندگى دنیا و ناپایدارى آن است. ( و اضرب لهم مثل الحیوة الدنیا)
۲- بهره بردن از تمثیل در تبلیغ و محسوس ساختن مفاهیم ارزشى براى توده ها، از روش هاى مورد استفاده قرآن است. ( واضرب لهم مثل الحیوة الدنیا کماء)
۳- آسمان (ابر)، منبع تولید آب براى زمین است. ( کماء أنزلنه من السماء)
۴- باران، از عناصر اصلى حیات گیاهى در زمین است. ( کماء أنزلنه من السماء فاختلط به نبات الأرض) چنان چه «باء» در «فاختلط به» براى تعدیه باشد، جمله «فاختلط به نبات الأرض» معنایى مبالغه آمیز خواهد داشت; یعنى، نقش آب، به قدرى برجسته است که باید گفت گیاه زمین، با آب، مخلوط شده است.
۵- عوامل و اسباب طبیعى، تحت اراده خدا است. ( کماء أنزلنه من السماء)
۶- زندگانى دنیا، مانند بارانى است که موجب رویش انبوه گیاهان زمین شده، ولى به زودى خُرد و خاشاک گشته و با هر نسیم، پراکنده مى گردد. ( واضرب لهم مثل الحیوة الدنیا کماء أنزلنه من السماء ... هشیمًا تذوره الریح) «هشیم» یعنى، گیاه خشکى که خرد شده است و «ذروه» مصدر «تذروه» یعنى، پراکنده و متفرق ساختن، همراه با برانگیختن. «تذروه» یعنى، بادها، آن را پراکنده و متفرق مى سازند. جمله «فاختلط به نبات الأرض» - در صورتى که «باء» براى استعانت باشد - یعنى، به سبب باران، گیاهان، درهم فرو رفته و انبوهى از ریشه ها و ساقه ها و شاخه هاى تودر تو را تشکیل مى دهند.
۷- رشد انبوه گیاهان با نزول باران و زوال سریع آن با خزان، نمودى از سرخوشى هاى ناپایدار زندگى دنیا است. ( الحیوة الدنیا کما أنزلنه من السماء فاختلط به نبات الأرض فأصبح هشیمًا تذروه الریح)
۸- توجه به سرعت زوال زندگى دنیا، مایه هشدار و عبرت رفاه مندان و دنیاطلبان است. ( واضرب لهم مثل الحیوة الدنیا کماء أنزلنه ... تذروه الریح) با توجه به ارتباط آیه با آیات قبل که در زمینه نشان دادن اندیشه هاى رفاه مندان مغرور و فرجام آنان بود، نکته بالا فهمیده مى شود.
۹- حیات دنیا و مادیات زندگى، مانند خاشاکى در مسیر باد است. ( مثل الحیوة الدنیا ... فأصبح هشیمًا تذروه الریح)
۱۰- تأمل در جهان طبیعت، زمینه اى براى درک ویژگى هاى حیات موجودات است. ( واضرب لهم مثل الحیوة الدنیا کماء أنزلنه من السماء)
۱۱- در متن جهان محسوس و عالم طبیعت، براى پى بردن به رازهاى هستى و عوالم ناشناخته آن، نشانه هایى وجود دارد. ( مثل الحیوة الدنیا کماء أنزلنه ... فأصبح هشیمًا تذروه الریح) درک حقایقى مانند مرگ و حیات و ماهیت آن ها، از آن رو که بسیارى از ابعاد آن براى بشر محسوس نیست، دشوار و نیازمند ارائه رهنمودهاى محسوس است. خداوند، با رویاندن و میراند گیاهان عالم طبیعت را حاوى چنین رهنمودهایى قرار داده است.
۱۲- زندگى دنیا، غیرقابل اتّکا و همواره در معرض حوادث است. ( کماء أنزلنه من السماء ... فأصبح هشیمًا تذروه الریح)
۱۳- خداوند، داراى اقتدار و سلطه کامل و زوال ناپذیر، بر هر کار و هر چیز است. ( و کان اللّه على کلّ شىء مقتدرًا) «مقتدر» و «قدیر» در باره خداى تعالى به یک معنا است (مفردات راغب).
۱۴- پدیدار شدن حیات بر روى زمین، جلوه اى از قدرت لایزال خداوند است. ( واضرب لهم مثل الحیوة الدنیا ... و کان اللّه على کلّ شىء مقتدرًا)
۱۵- تحوّلات هستى و زوال حیات دنیا، جلوه اى از قدرت مطلقه خداوند است. ( مثل الحیوة الدنیا کماء أنزلنه ... تذروه الریح و کان اللّه على کلّ شىء مقتدرًا)
موضوعات مرتبط
- آب: منابع آب ۳
- آفرینش: آثار مطالعه آفرینش ۱۰; تحولات آفرینش ۱۵; زمینه شناخت رازهاى آفرینش ۱۱
- ابرها: نقش ابرها ۳
- باران: فواید باران ۴، ۷
- تشبیهات قرآن: تشبیه به محسوسات ۲
- حقایق: روش تبیین حقایق ۱
- خدا: اختصاصات خدا ۱۳; جاودانگى حاکمیت خدا ۱۳; جاودانگى قدرت خدا ۱۳، ۱۴; حاکمیت اراده خدا ۵; نشانه هاى قدرت خدا ۱۴
- دنیا: ناپایدارى دنیا ۱; ویژگیهاى دنیا ۷
- دنیاطلبان: عبرت دنیاطلبان ۸
- ذکر: آثار ذکر ۸; ذکر ناپایدارى زندگى دنیوى ۸
- زندگى: خلقت زندگى دنیوى ۱۴; ناپایدارى زندگى دنیوى ۷، ۸، ۱۲، ۱۵; ویژگیهاى زندگى دنیوى ۷
- عبرت: عوامل عبرت ۸
- عوامل طبیعى: تسخیر عوامل طبیعى ۵
- قرآن: روش تعالیم قرآن ۲; فواید قرآن ۲; مثالهاى قرآن ۶، ۹
- گیاهان: خزان گیاهان ۷; رویش گیاهان ۷; عوامل رویش گیاهان ۴
- مثال: فواید مثال ۱
- مثالهاى قرآن: تمثیل به غبار ۹; مَثَل زندگى دنیوى ۱، ۶، ۹
- محمد(ص): مسؤولیت محمد(ص) ۱
- مرفهان: عبرت مرفهان ۸
- موجودات: زمینه درک حیات موجودات ۱۰