الكهف ٤٥

از الکتاب
کپی متن آیه
وَ اضْرِبْ‌ لَهُمْ‌ مَثَلَ‌ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا کَمَاءٍ أَنْزَلْنَاهُ‌ مِنَ‌ السَّمَاءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ‌ نَبَاتُ‌ الْأَرْضِ‌ فَأَصْبَحَ‌ هَشِيماً تَذْرُوهُ‌ الرِّيَاحُ‌ وَ کَانَ‌ اللَّهُ‌ عَلَى‌ کُلِ‌ شَيْ‌ءٍ مُقْتَدِراً

ترجمه

(ای پیامبر!) زندگی دنیا را برای آنان به آبی تشبیه کن که از آسمان فرو می‌فرستیم؛ و بوسیله آن، گیاهان زمین (سرسبز می‌شود و) در هم فرومیرود. امّا بعد از مدتی می‌خشکد؛ و بادها آن را به هر سو پراکنده می‌کند؛ و خداوند بر همه چیز تواناست!

ترتیل:
ترجمه:
الكهف ٤٤ آیه ٤٥ الكهف ٤٦
سوره : سوره الكهف
نزول : ١٢ بعثت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٢٥
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«السَّمَآءِ»: سوی بالا. مراد ابر آسمان است (نگا: نور / ، واقعه / ). «إخْتَلَطَ بِهِ نَباتُ الأرْضِ»: گیاهان زمین به سبب آن، تنگ یکدیگر روئیدند. گیاهان آمیزه آب آن می‌گردند، یعنی آن را می‌مکند. «هَشِیماً»: گیاه خشک و پرپر. فَعیل به معنی مَفعول است. «تَذْرُو»: می‌برد و پخش و پراکنده می‌کند. از ماده (ذرو) (نگا: ذاریات / .

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

تفسیر


نکات آیه

۱- پیامبر، وظیفه دار استفاده از تمثیل براى بیان حقیقت زندگى دنیا و ناپایدارى آن است. ( و اضرب لهم مثل الحیوة الدنیا)

۲- بهره بردن از تمثیل در تبلیغ و محسوس ساختن مفاهیم ارزشى براى توده ها، از روش هاى مورد استفاده قرآن است. ( واضرب لهم مثل الحیوة الدنیا کماء)

۳- آسمان (ابر)، منبع تولید آب براى زمین است. ( کماء أنزلنه من السماء)

۴- باران، از عناصر اصلى حیات گیاهى در زمین است. ( کماء أنزلنه من السماء فاختلط به نبات الأرض) چنان چه «باء» در «فاختلط به» براى تعدیه باشد، جمله «فاختلط به نبات الأرض» معنایى مبالغه آمیز خواهد داشت; یعنى، نقش آب، به قدرى برجسته است که باید گفت گیاه زمین، با آب، مخلوط شده است.

۵- عوامل و اسباب طبیعى، تحت اراده خدا است. ( کماء أنزلنه من السماء)

۶- زندگانى دنیا، مانند بارانى است که موجب رویش انبوه گیاهان زمین شده، ولى به زودى خُرد و خاشاک گشته و با هر نسیم، پراکنده مى گردد. ( واضرب لهم مثل الحیوة الدنیا کماء أنزلنه من السماء ... هشیمًا تذوره الریح) «هشیم» یعنى، گیاه خشکى که خرد شده است و «ذروه» مصدر «تذروه» یعنى، پراکنده و متفرق ساختن، همراه با برانگیختن. «تذروه» یعنى، بادها، آن را پراکنده و متفرق مى سازند. جمله «فاختلط به نبات الأرض» - در صورتى که «باء» براى استعانت باشد - یعنى، به سبب باران، گیاهان، درهم فرو رفته و انبوهى از ریشه ها و ساقه ها و شاخه هاى تودر تو را تشکیل مى دهند.

۷- رشد انبوه گیاهان با نزول باران و زوال سریع آن با خزان، نمودى از سرخوشى هاى ناپایدار زندگى دنیا است. ( الحیوة الدنیا کما أنزلنه من السماء فاختلط به نبات الأرض فأصبح هشیمًا تذروه الریح)

۸- توجه به سرعت زوال زندگى دنیا، مایه هشدار و عبرت رفاه مندان و دنیاطلبان است. ( واضرب لهم مثل الحیوة الدنیا کماء أنزلنه ... تذروه الریح) با توجه به ارتباط آیه با آیات قبل که در زمینه نشان دادن اندیشه هاى رفاه مندان مغرور و فرجام آنان بود، نکته بالا فهمیده مى شود.

۹- حیات دنیا و مادیات زندگى، مانند خاشاکى در مسیر باد است. ( مثل الحیوة الدنیا ... فأصبح هشیمًا تذروه الریح)

۱۰- تأمل در جهان طبیعت، زمینه اى براى درک ویژگى هاى حیات موجودات است. ( واضرب لهم مثل الحیوة الدنیا کماء أنزلنه من السماء)

۱۱- در متن جهان محسوس و عالم طبیعت، براى پى بردن به رازهاى هستى و عوالم ناشناخته آن، نشانه هایى وجود دارد. ( مثل الحیوة الدنیا کماء أنزلنه ... فأصبح هشیمًا تذروه الریح) درک حقایقى مانند مرگ و حیات و ماهیت آن ها، از آن رو که بسیارى از ابعاد آن براى بشر محسوس نیست، دشوار و نیازمند ارائه رهنمودهاى محسوس است. خداوند، با رویاندن و میراند گیاهان عالم طبیعت را حاوى چنین رهنمودهایى قرار داده است.

۱۲- زندگى دنیا، غیرقابل اتّکا و همواره در معرض حوادث است. ( کماء أنزلنه من السماء ... فأصبح هشیمًا تذروه الریح)

۱۳- خداوند، داراى اقتدار و سلطه کامل و زوال ناپذیر، بر هر کار و هر چیز است. ( و کان اللّه على کلّ شىء مقتدرًا) «مقتدر» و «قدیر» در باره خداى تعالى به یک معنا است (مفردات راغب).

۱۴- پدیدار شدن حیات بر روى زمین، جلوه اى از قدرت لایزال خداوند است. ( واضرب لهم مثل الحیوة الدنیا ... و کان اللّه على کلّ شىء مقتدرًا)

۱۵- تحوّلات هستى و زوال حیات دنیا، جلوه اى از قدرت مطلقه خداوند است. ( مثل الحیوة الدنیا کماء أنزلنه ... تذروه الریح و کان اللّه على کلّ شىء مقتدرًا)

موضوعات مرتبط

  • آب: منابع آب ۳
  • آفرینش: آثار مطالعه آفرینش ۱۰; تحولات آفرینش ۱۵; زمینه شناخت رازهاى آفرینش ۱۱
  • ابرها: نقش ابرها ۳
  • باران: فواید باران ۴، ۷
  • تشبیهات قرآن: تشبیه به محسوسات ۲
  • حقایق: روش تبیین حقایق ۱
  • خدا: اختصاصات خدا ۱۳; جاودانگى حاکمیت خدا ۱۳; جاودانگى قدرت خدا ۱۳، ۱۴; حاکمیت اراده خدا ۵; نشانه هاى قدرت خدا ۱۴
  • دنیا: ناپایدارى دنیا ۱; ویژگیهاى دنیا ۷
  • دنیاطلبان: عبرت دنیاطلبان ۸
  • ذکر: آثار ذکر ۸; ذکر ناپایدارى زندگى دنیوى ۸
  • زندگى: خلقت زندگى دنیوى ۱۴; ناپایدارى زندگى دنیوى ۷، ۸، ۱۲، ۱۵; ویژگیهاى زندگى دنیوى ۷
  • عبرت: عوامل عبرت ۸
  • عوامل طبیعى: تسخیر عوامل طبیعى ۵
  • قرآن: روش تعالیم قرآن ۲; فواید قرآن ۲; مثالهاى قرآن ۶، ۹
  • گیاهان: خزان گیاهان ۷; رویش گیاهان ۷; عوامل رویش گیاهان ۴
  • مثال: فواید مثال ۱
  • مثالهاى قرآن: تمثیل به غبار ۹; مَثَل زندگى دنیوى ۱، ۶، ۹
  • محمد(ص): مسؤولیت محمد(ص) ۱
  • مرفهان: عبرت مرفهان ۸
  • موجودات: زمینه درک حیات موجودات ۱۰

منابع