الأعراف ٥٦
ترجمه
| الأعراف ٥٥ | آیه ٥٦ | الأعراف ٥٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«خَوْفاً وَ طَمَعاً»: در حال خوف و رجا. از ترس عقاب و امید به ثواب. هر دو واژه حال و به معنی: خَآئِفِینَ وَ طَامِعِین می‌باشند. «قَرِیبٌ»: مذکّر آمدنِ (قَریبٌ) به سبب کسب تذکیر مضاف یعنی (رَحْمَةَ) از مضاف‌الیه‌یعنی (اللهِ) است. یا حمل فَعیل به معنی فاعِل بر فَعیل به معنی مَفْعُول است. (نگا: روح‌المعانی، اعراف / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ اکْتُبْ لَنَا فِي هٰذِهِ... (۲)
الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ... (۰) مَنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا يَهْتَدِي... (۰)
تفسیر
- آيات ۵۴ - ۵۸، سوره اعراف
- معناى (( عرش (( و مراد از (( عرش خدا(( و تشبيه و تنظير عرش خدا به كرسى هاىحكومتى
- معناى عرش در ضمن بيان يك مثال و تطبيق آن با نظام تكوين
- معنى و مراد از (( خلق (( و (( امر(( در: (( له الخلق و الامر((
- فرق بين (( خلق (( و (( امر((
- اقوال مختلف درباره معناى عرش
- اگر چه تعبير (( استواء رحمن بر عرش (( تمثيل است ولى مبين حقيقتى نيز مى باشد كهعبارت است از مقامى كه زمام جميع امور منتهى بدان است .
- عموميت تدبير و اراده خداوند و نفى هر مدبر ديگرى
- آيات ديگرى كه دلالت دارد بر عموميت تدبير خداوند و نفى هر مدبر ديگرى مى كند
- دو وجه در معناى : (( ادعوا ربكم تضرّعا و خفية ((
- روش تفسيرى صحابه و تابعين ، سكوت در مورد معارف قرآنى ازقبيل مساءله عرش و كرسى بوده است و فقط مولى على و ديگر ائمه معصومين عليهمالسلام متعرض اين حقائق شده اند
- جواب امام على (عليه السلام ) به سؤ الات جاثليق در مورد عرش و...
- توضيح برخى فقرات حديث جاثليق
- روايتى ديگر از امام صادق (عليه السلام ) درباره معناى عرش و كرسى و شرح آن روايت
- دو روايت در جواب سؤ ال درباره فاصله زمين و عرش
- چند روايت در مورد حاملين عرش
نکات آیه
۱- حرمت فسادگرى در زمین (و لاتفسدوا فى الأرض)
۲- خداوند زمین را بدون فساد آفرید و آن را براى زندگانى انسانها جایگاهى شایسته قرار داد. (بعد إصلحها)
۳- تخریب آبادانیهاى زمین و به هدر دادن امکانات طبیعى آن، از مصادیق فسادگرى در زمین (و لاتفسدوا فى الأرض بعد إصلحها) آیه بعد «و هو الذى ... » که بیانگر جلوه اى از آبادانى زمین است مى تواند قرینه اى باشد بر اینکه از مصادیق مورد نظر براى «لا تفسدوا ... » تخریب آبادانیهاى زمین و ... است.
۴- ضرورت دعا و نیایش به درگاه خدا (و ادعوه)
۵- هراس از مقام ربوبى خدا و نقمت او و امید داشتن به رحمت وى، از آداب دعا و نیایش به درگاه خداوند است. (و ادعوه خوفاً و طمعاً) هر یک از «خوفاً» و «طمعاً» مصدرى است به معناى اسم فاعل و حال براى فاعل «ادعوه» مى باشد. یعنى «ادعوه خائفین و طامعین». متعلق «طمعاً» به قرینه فراز بعد رحمت خداست و در مقابل، متعلق «خوفاً» نقمت خدا و دورى از رحمت او خواهد بود.
۶- رحمت خدا همواره به نیکوکاران نزدیک است. (إن رحمت اللّه قریب من المحسنین)
۷- نیکوکاران مستعد دریافت رحمت الهى هستند. (إن رحمت اللّه قریب من المحسنین)
۸- دعا و نیایش محسنان به درگاه خدا مایه به فعلیت رسیدن استعداد آنان براى دستیابى به رحمت خاص الهى است. (و ادعوه ... إن رحمت اللّه قریب من المحسنین)
۹- احسان و کردار نیک آدمى زمینه ساز استجابت دعاهاى وى به درگاه خداست. (و ادعوه ... إن رحمت اللّه قریب من المحسنین) برداشت فوق بر این اساس است که جمله «إن اللّه ... » توضیحى باشد براى «و ادعوه» نه تعلیل آن. یعنى خدا را بخوانید و به درگاه او نیایش برید ولى این را نیز بدانید که آنگاه دعاهاى شما مقبول درگاهش قرار خواهد گرفت که مردمى نیکوکار باشید.
۱۰- نیایش کنندگان به درگاه خدا با حالت بیم و امید، از زمره محسانند. (و ادعوه خوفاً و طمعاً إن رحمت اللّه قریب من المحسنین) برداشت فوق بر اساس این احتمال است که جمله «إن ال--لّه ... » بیانگر علت «فادعوه ... » باشد یعنى توصیه ما به دعا و نیایش بدان جهت است که شما را مشمول رحمت خویش قرار دهیم بر این مبنا آیه دلالت مى کند که دعا و نیایش مصداق احسان و نیایش کنندگان از زمره محسنانند.
۱۱- پرهیز از فسادگرى در زمین سیره و روش محسنان و زمینه ساز دستیابى به رحمت الهى است. (و لاتفسدوا فى الأرض ... إن رحمت اللّه قریب من المحسنین)
روایات و احادیث
۱۲- عن میسر عن ابى جعفر (ع) قال: قلت: قول اللّه عز و جل: «و لا تفسدوا فى الأرض بعد اصلاحها» قال فقال: یا میسر ان الأرض کانت فاسدة فاصلحها اللّه عز و جل بنبیّه (ص) فقال: «و لا تفسدوا فى الأرض بعد اصلاحها».[۱] میسر گوید: از امام باقر(ع) درباره آیه «و لا تفسدوا فى الأرض بعد اصلاحها» پرسیدم، فرمود: اى میسر، فساد زمین را فرا گرفته بود، خداوند به وسیله پیغمبرش (ص) آن را اصلاح کرد و سپس فرمود: «در زمین پس از اصلاح آن، فساد نکنید».
موضوعات مرتبط
- احسان: آثار احسان ۹
- احکام:۱
- افساد: اجتناب از افساد ۱۱ ; حرمت افساد ۱ ; موارد افساد ۳
- امکانات طبیعى: تخریب امکانات طبیعى ۳
- انسان: جایگاه زندگى انسان ۲
- خدا: امیدوارى به رحمت خدا ۵ ; ترس از خدا ۵ ; ترس از عذابهاى خدا ۵ ; ربوبیت خدا ۵ ; رحمت خدا ۶، ۷ ; موجبات رحمت خدا ۸، ۱۱
- دعا: آثار دعا ۸ ; آداب دعا ۵ ; امیدوارى در دعا ۱۰ ; اهمیت دعا ۴ ; ترس در دعا ۱۰ ; زمینه اجابت دعا ۹
- رشد: عوامل رشد ۸
- زمین: افساد در زمین ۱، ۳، ۱۱ ; تخریب زمین ۳ ; فلسفه خلقت زمین ۲
- محرمات:۱
- محسنان:۱۰ دعاى محسنان ۱۰ ۸ ; سیره محسنان ۱۰ ۱۱ ; شایستگى محسنان ۱۰ ۷، ۸ ; فضایل محسنان ۱۰ ۶، ۷
منابع
- ↑ کافى، ج ۸، ص ۵۸، ح ۲۰ ; نورالثقلین، ج ۲، ص ۴۱- ، ح ۱۶۵.
