المؤمنون ١٧
ترجمه
| المؤمنون ١٦ | آیه ١٧ | المؤمنون ١٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«سَبْعَ طَرَآئِقَ»: هفت طبقه آسمان. طرائق جمع طریقه به معنی طبقه است (نگا: ملک / نوح / ). چه بسا مراد از هفت، تکثیر باشد. در این صورت مقصود عالَم‌های بسیار و کرات و کواکب و سیّارات بیشماری است که نسبت به ما هر یک فوق دیگری است. اگر هم مراد از (سبع) همان هفت باشد، یعنی غیر از مجموعه ثوابت و سیّارات و کهکشانهائی که آسمان اوّل یا به تعبیر قرآنی (السَّمَآءَ الدُّنْیَا) (نگا: فصّلت / ، صافّات / ملک / آسمان نزدیک را تشکیل می‌دهد، شش آسمان دیگر بالاتر از آن قرار دارد که هنوز چشم مسلّح و غیرمسلّح بشر بدانها پی نبرده است. اگر هم (طرائق) را به معنی (طبقات) ندانسته، و به معنی (راهها) بدانیم، مراد مدارات و مسیرهای حرکت کرات است که با معنی نخست چندان تفاوتی ندارد. «الْخَلْقِ»: آفرینش. آفریدگان.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ عِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لاَ... (۰) لَخَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ... (۲) اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ... (۳) أَ لَمْ تَرَوْا کَيْفَ خَلَقَ... (۳)
تفسیر
- آيات ۱۲ - ۲۲، سوره مؤ منون
- مراد از ((انسان )) در آيه : ((و لقد خلقنا الانسان من سلاسة من طين ))
- مقصود از اينكه فرمود: ((ثم انشاءناه خلقا آخر)) و معنايى كه تعبير به انشاء افاده مىكند.
- معناى ((بركت )) و اينكه فرمود: ((فتبارك الله احسن الخالقين )).
- اشاره به اينكه خلقت اختصاص به خداى تعالى ندارد
- مقصود از ((طرائق )) در آيه : ((و لقد خلقنا فوقكم سبع طرائق )).
- يادآورى نعمت باران ، رويانيدن اشجار، فوائد چهارپايان و...
- رواياتى درباره مراحل مختلف خلقت انسان
- دو روايت درباره آيه : ((و شجرة تخرج من طور سيناء...))
نکات آیه
۱ - خدا، آفریدگار آسمان ها (و لقد خلقنا فوقکم سبع طرائق) «طریقة» (مفرد «طرائق») به هر چیزى که روى آن، چیزى شبیه خودش قرار گرفته باشد، گفته مى شود و مراد از «سبع طرائق» به قرینه «فوقکم» (بالاى سر شما)، هفت آسمان است. بنابراین به آسمان هاى هفتگانه، بدان جهت که روى هم قرار دارند، «طرائق» گفته شده است.
۲ - جهان آفرینش، داراى هفت آسمان (و لقد خلقنا فوقکم سبع طرائق)
۳ - آسمان هاى هفتگانه، بر فراز سر آدمیان و هر یک بر روى دیگرى قرار دارد. (و لقد خلقنا فوقکم سبع طرائق)
۴ - آسمان ها، راه میان خدا و خلق است، و نه حاجبى میان او و آفریده ها. (و لقد خلقنا فوقکم سبع طرائق) «طریقة» گاهى به معناى راهى است که بر اثر رفت و آمد رهروان، کوبیده و هموار شده باشد. بر این فرض، معناى جمله فوق چنین مى شود: «به راستى که ما بر فراز سر شما، هفت راه آفریدیم». تسمیه آسمان ها به «طرائق» نیز از آن رو است که آسمان، ممرّ فرمانى است که از سوى خدا به زمین نازل مى شود (یتنزل الأمر بینهنّ) طلاق / ۱۲- و راههاى صعود گفته هاى پاک و اعمال صالح است (إلیه یصعد الکلم الطیب و العمل الصالح یرفعه) فاطر/ ۱۰ و محل رفت و آمد فرشتگان است (و ما نتنزّل إلاّ بأمر ربّک) مریم / ۶۴.
۵ - نظارت و اطلاع دقیق خداوند بر احوال خلق (و ما کنّا عن الخلق غفلین) «ال» در «الخلق»، براى جنس و مفید استغراق است. «خلق» مصدر به معناى مفعول است; یعنى: «مخلوق» بنابراین «الخلق»; یعنى، مطلق آفریده ها.
۶ - راه نداشتن کمترین غفلت در خداوند نسبت به خلقش (و ما کنّا عن الخلق غفلین)
موضوعات مرتبط
- آسمان: آسمان هاى هفتگانه ۲، ۳; تعدد آسمان ها ۲; خالق آسمان ۱; طبقات آسمان ۳; مکان آسمان ۳; نقش آسمان ۴
- آفرینش: نظارت بر آفرینش ۵
- اسماء و صفات: صفات جلال ۶
- خدا: خالقیت خدا ۱; خدا و غفلت ۶; راه ارتباط خدا با موجودات ۴; علم خدا ۵; نظارت خدا ۵
