يونس ٣
ترجمه
| يونس ٢ | آیه ٣ | يونس ٤ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«سِتَّةَ اَیّامِ»: مراد شش دوره است (نگا: اعراف / ، حجّ / ، معارج / . «إسْتَوَی عَلَی الْعَرْشِ»: (نگا: اعراف / ). «یُدَبِّرُ الأمْرَ»: کار جهان را به مقتضی حکمت و مصلحت می‌گرداند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ لاَ تَنْفَعُ الشَّفَاعَةُ عِنْدَهُ... (۴)
اللَّهُ لاَ إِلٰهَ إِلاَّ هُوَ... (۴) وَ عِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لاَ... (۱) وَ مَا مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ... (۱) قُلْ مَنْ رَبُ السَّمَاوَاتِ... (۴) سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَ فَلاَ... (۰) وَ قَالَ الَّذِينَ کَفَرُوا لاَ... (۴) وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ... (۱) وَ کَمْ مِنْ مَلَکٍ فِي... (۴)
تفسیر
- آيات ۱۰ - ۱، سوره يونس
- كيفيت و مكان نزول سوره يونس و بيان غرض و آهنگ كلى اين سوره مباركه
- اشاره به استعمال كلمه ((آيه )) در مورد معانى ، اعيان واقوال
- بيان مراد از ((حكيم )) در: ((تلك الكتاب الحكيم ))
- وحى مشتمل است بر انذار همه مردم و تبشير مؤ منين . و بيان معناى : ((قدم صدق ))
- جواب خداى تعالى به ترديد و تعجب كفار ازنزول وحى و اينكه پيامبر (ص )
- معناى حق بودن معاد
- استدلال بر اثبات معاد، به سنت جاريه الهيه بر اضافه رحمت تا تماميت وكمال موجودات
- حجت دوم : اعمال فسط و عدل الهى ، با پاداش دادن به صالح و كيفر دادن صالح(ليجزى الذين آمنوا...)
- حقانيت خلقت الهى در آفرينش آفتاب و ماه
- معناى اختلاف ليل و نهار و حكمتهايى كه در آن وجود دارد
- انكار لقاء اللّه و فراموشى روز حساب و دلبستگى به زندگى دنيا و اساس انكار دينمى باشد
- مراد از هدايت مؤ منين به ايمانشان ، و اشاره به رابطه بين ايمان وعمل و آثار هر يك
- محبت خالص مؤ منين به خداى تعالى ، تسبيح او، و تحيت و درود آنان به يكديگر در جناتنعيم
- حمد و ستايش خداى تعالى فقط از بندگان مخلص خدا بر مى آيد
- بحث روايتى
- (رواياتى در مورد: ((قدم صدق عند ربهم ))، و تسبيح و حمد پروردگار توسطاهل بهشت )
- توضيحى درباره معناى تسبيح و حمد خداى تعالى و بيانى درباره انقطاع تمام سخناندر دنيا جز ذكر: ((الحمدلله ))
نکات آیه
۱ - خدا، پروردگار و مربى انسانهاست. (إن ربکم اللّه)
۲ - شرک پیشگان عصر بعثت، منکر ربوبیت خدا بودند. (قال الکفرون إن هذا لسحر مبین. إن ربکم اللّه) به کارگیرى حرف تأکید (إن) و اسمیه بودن جمله «إن ربکم اللّه» بیانگر برداشت فوق است.
۳ - بعثت پیامبر اکرم (ص) و نزول قرآن، از مقتضیات ربوبیت خدا بر انسانها و در راستاى تربیت و رشد آنان است. (أکان للناس عجباً أن أوحینا إلى رجل منهم ... إن ربکم اللّه)
۴ - خدا، آفریدگار آسمانها و زمین است. (الذى خلق السموت و الأرض)
۵ - جهان آفرینش، داراى آسمانهاى متعدد (الذى خلق السموت)
۶ - آفرینش آسمانها و زمین در مدتى برابر شش روز (الذى خلق السموت و الأرض فى ستة ایّام)
۷ - آفرینش آسمانها و زمین، در شش مرحله (الذى خلق السموت و الأرض فى ستة ایّام) کلمه «یوم» به معناى مقدارى از زمان به کار مى رود - کوتاه باشد یا بلند - بنابراین مى توان گفت: «ستة ایّام» به معناى شش دوره و مرحله است.
۸ - خدا، فرمانرواى آسمانها و زمین است. (الذى خلق السموت ... ثم استوى على العرش)
۹ - «عرش» مرکز تدبیر و فرمانروایى جهان آفرینش (الذى خلق السموت ... ثم استوى على العرش)
۱۰ - سراسر گیتى در سیطره و اقتدار بى چون و چراى خداوند است. (الذى خلق السموت ... ثم استوى على العرش) «استواء» (مصدر استوى) به معناى استیلاست و «عرش» ; یعنى، تحت فرمانروایى. «استیلاى خداوند بر تخت حکومت» کنایه از سیطره کامل و اقتدار مطلق او بر سراسر هستى است.
۱۱ - تدبیر امور آسمانها و زمین در دست خداوند است. (الذى خلق السموت و الأرض ... یدبر الأمر)
۱۲ - نظام هستى، نیازمند تدبیرِ پیوسته و مستمر خداوند است. (یدبر الأمر) به کارگیرى فعل مضارع (یدبر) - که مفید تجدد و استمرار است - بیانگر این حقیقت است که: جهان هستى هر لحظه نیازمند به خداوند بوده و با عنایت مستمر و بىوقفه او سر پا مانده است.
۱۳ - جهان آفرینش، جهانى قانونمند و در حرکت به سوى هدفى معین (الذى خلق السموت و الأرض ... یدبر الأمر) «تدبیر» به معناى عاقبت اندیشى و «امر» به معناى کار است. «تدبیر امر» ; یعنى، در عاقبت و مآل کار چیزى اندیشیدن. لازمه این کار، عاقبت و هدف داشتن عالم و قانونمند بودن آن است.
۱۴ - وجود وسایط و عوامل (شفیعان) براى خدا در تدبیر امور نظام هستى (یدبر الأمر ما من شفیع إلا من بعد إذنه)
۱۵ - هر گونه دخل و تصرف در امور نظام هستى از سوى وسایط و عوامل (شفیعان) در گرو اذن خداوند است. (یدبر الأمر ما من شفیع إلا من بعد إذنه)
۱۶ - خداى خالق، مدبر و فرمانرواى جهان، پروردگار حقیقى و مربى انسانهاست. (الذى خلق السموت و الأرض ... ثم استوى على العرش یدبر الأمر ... ذلکم اللّه ربکم)
۱۷ - ضرورت اختیار بندگى و پرستش خداوند یکتا (ذلکم اللّه ربکم فاعبدوه)
۱۸ - پرستش خدا، مقتضاى پذیرش ربوبیت او بر انسان و جهان است. (ذلکم اللّه ربکم فاعبدوه)
۱۹ - تنها خداوندِ خالقِ مدبر، پروردگار انسانها و شایسته پرستش است. (اللّه الذى خلق ... ثم استوى ... یدبر الأمر ... ذلکم اللّه ربکم فاعبدوه)
۲۰ - مشرکان، سزاوار ملامت و سرزنش هستند. (أفلا تذکرون)
۲۱ - شرک و بت پرستى، برخاسته از غفلت و بى توجّهى انسان نسبت به ربوبیت مطلق و بى همتاى خدا بر کران تا کران هستى است. (الذى خلق السموت و الأرض ... ذلکم اللّه ربکم فاعبدوه أفلا تذکرون)
۲۲ - توجّه به خالقیت، حاکمیت، ربوبیت و مدبر بودن خدا، زمینه پیدایش روح بندگى و پرستش (اللّه الذى خلق ... ثم استوى ... یدبر الأمر ... اللّه ربکم فاعبدوه أفلا تذکرون) از حرف «فاء» در «فاعبدوه» که فاء تفریعیه است و دلالت مى کند بر اینکه ما بعد فاء، برگرفته از ما قبل مى باشد، برداشت فوق به دست مى آید.
۲۳ - اعراب جاهلى، مرمادنى شرک پیشه و بت پرست (ذلکم اللّه ربکم فاعبدوه أفلا تذکرون)
روایات و احادیث
۲۴ - از امام باقر (ع) روایت شده که امیرالمؤمنین (ع) فرمود: «ان اللّه جلّ ذکره و تقدست اسمائه خلق الأرض قبل السماء ... ;[۱] خداى جل ذکره ... زمین را قبل از آسمانها آفرید ... ».
۲۵ - از امام صادق (ع) سؤال شد: ... و لِمَ صار العرش مربعاً؟ قال: لأن الکلمات التى بنى علیها الاسلام أربع و هى سبحان اللّه و الحمدللّه و لا إله إلا اللّه و اللّه اکبر ;[۲] چرا عرش مربع شده است؟ فرمود: زیرا کلماتى که اسلام بر آنها بنا شده، چهار کلمه است: «سبحان اللّه» و «الحمد للّه» و «لا اله الا اللّه» و «اللّه اکبر».
موضوعات مرتبط
- آسمان: تدبیر آسمان ها ۱۱ ; تعدد آسمان ۵ ; حاکم آسمان ها ۸ ; خالق آسمان ها ۴ ; مدت خلقت آسمان ها ۶ ; مراحل خلقت آسمان ها ۷
- آفرینش: ابزار تدبیر آفرینش ۱۴ ; تداوم تدبیر آفرینش ۱۲ ; حاکم آفرینش ۱۰ ; قانونمندى آفرینش ۱۳ ; مرکز تدبیر آفرینش ۹ ; هدفدارى آفرینش ۱۳
- اعداد: عدد شش ۶، ۷
- انسان: اختیار انسان ۱۷ ; مربى انسان ها ۱، ۱۶، ۱۹
- بت پرستان: ۲۳
- بت پرستى: منشأ بت پرستى ۲۱
- توحید: اهمیّت توحید عبادى ۱۷ ; توحید ربوبى ۱۵، ۱۶، ۱۹ ; توحید عبادى ۱۹
- جاهلیت: بت پرستى در جاهلیت ۲۳ ; شرک در جاهلیت ۲۳
- جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۴، ۱۶ ; جهان بینى و ایدئولوژى ۱۰، ۱۱
- خدا: آثار ربوبیت خدا ۳، ۱۸ ; اختصاصات خدا ۱۰، ۱۹ ; اذن خدا ۱۵ ; اهمیّت ربوبیت خدا ۱۲ ; حاکمیت خدا ۸، ۱۰ ; خالقیت خدا ۴، ۱۹ ; ربوبیت خدا ۱، ۱۱، ۱۴، ۱۹
- ذکر: آثار ذکر حاکمیت خدا ۲۲ ; آثار ذکر خالقیت خدا ۲۲ ; آثار ذکر ربوبیت خدا ۲۲
- ربوبیت خدا: مکذبان ربوبیت خدا ۲
- زمین: تاریخ خلقت زمین ۲۴ ; تدبیر زمین ۱۱ ; حاکم زمین ۸ ; خالق زمین ۴ ; مدت خلقت زمین ۶ ; مراحل خلقت زمین ۷
- شرک: منشأ شرک ۲۱
- عبادت: زمینه عبادت ۲۲ ; عبادت خدا ۱۸
- عبودیت: اختیار در عبودیت ۱۷ ; اهمیّت عبودیت ۱۷ ; زمینه عبودیت ۲۲
- عرش: شکل هندسى عرش ۲۵ ; نقش عرش ۹
- عوامل طبیعى: محدوده نقش عوامل طبیعى ۱۵ ; نقش عوامل طبیعى ۱۴
- غفلت: آثار غفلت ۲۱ ; غفلت از توحید ربوبى ۲۱
- قرآن: نزول قرآن ۳
- کارگزاران خدا: ۱۴
- محمّد(ص): نبوت محمّد(ص) ۳
- مشرکان: ۲۳ سرزنش مشرکان ۲۰ ; کفر مشرکان صدر اسلام ۲ ; مشرکان صدر اسلام و ربوبیت خدا ۲
