الأنعام ٧٧

از الکتاب
نسخهٔ تاریخ ‏۳۱ خرداد ۱۳۹۴، ساعت ۰۳:۴۳ توسط 127.0.0.1 (بحث) (افزودن سال نزول)


ترجمه

و هنگامی که ماه را دید که (سینه افق را) می‌شکافد، گفت: «این خدای من است؟» امّا هنگامی که (آن هم) غروب کرد، گفت: «اگر پروردگارم مرا راهنمایی نکند، مسلّماً از گروه گمراهان خواهم بود.»

و چون ماه را تابان ديد، گفت: اين پروردگار من است، و چون فرو شد، گفت: اگر پروردگارم مرا هدايت نكند بى‌گمان از گمراهان خواهم شد
و چون ماه را در حال طلوع ديد، گفت: «اين پروردگار من است.» آنگاه چون ناپديد شد، گفت: «اگر پروردگارم مرا هدايت نكرده بود قطعاً از گروه گمراهان بودم.»
پس چون ماه تابان را دید گفت: این خدای من است. وقتی آن هم ناپدید گردید گفت: اگر خدای من مرا هدایت نکند همانا من از گمراهانم.
هنگامی که ماه را در حال طلوع دید [برای محکوم کردن ماه پرستان با تظاهر به ماه پرستی]، گفت: این پروردگار من است؛ چون ماه غروب کرد، گفت: یقیناً اگر پروردگارم مرا هدایت نکند بدون شک از گروه گمراهان خواهم بود.
آنگاه ماه را ديد كه طلوع مى‌كند. گفت: اين است پروردگار من. چون فروشد، گفت: اگر پروردگار من مرا راه ننمايد، از گمراهان خواهم بود.
آنگاه چون ماه را تابان دید، گفت این پروردگار من است، و چون افول کرد گفت اگر پروردگارم مرا راهنمایی نکند بی‌گمان از گمراهان خواهم شد
و چون ماه را بر آينده ديد، گفت: اين خداى من است، پس چون فروشد گفت: اگر پروردگارم مرا راه ننمايد بى‌گمان از گمراهان باشم.
و هنگامی که ماه را در حال طلوع (در کرانه‌ی افق) دید (باز هم بر سبیل فرض و ارخاءالعنان) گفت: این پروردگار من است! ولی هنگامی که (آن هم) غروب کرد، گفت: اگر پروردگارم مرا راهنمائی نکند، بدون شکّ از زمره‌ی قوم گمراه (و جمعیّت سرگشته در وادی کفر و ضلال) خواهم بود.
پس چون ماه را در حال برآمدنی فراگیر دید، گفت: «این پروردگار من است!» پس چون ناپدید شد گفت: «اگر پروردگارم مرا هدایت نکند بی‌گمان همواره از گروه گمراهان خواهم بود.»
و هنگامی که دید ماه را تابنده گفت این است پروردگار من و گاهی که درون شد گفت اگر رهبریم نکند پروردگارم همانا می‌شوم از گروه گمراهان‌


الأنعام ٧٦ آیه ٧٧ الأنعام ٧٨
سوره : سوره الأنعام
نزول : ١٠ بعثت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ١٨
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«بَازِغاً»: طلوع‌کنان. حال (قَمَر) است.


تفسیر

نکات آیه

۱- ماه پرستى، از آیینهاى رایج زمان حضرت ابراهیم (ع) (فلما رءا القمر بازغا قال هذا ربى)

۲- ابراهیم (ع) در مقام مجادله با تظاهر به ماه پرستى به ابطال آن پرداخت. (فلما رءا القمر بازغا قال هذا ربى فلما أفل)

۳- تظاهر ابراهیم (ع) به ماه پرستى و مجادله با ماه پرستان به هنگام تابندگى آن بوده است. (فلما رءا القمر بازغا قال هذا ربى) «بزوغ» به معناى طلوع و تابش است. (لسان العرب). راغب نیز در ماده «بزغ» و در شرح آیه مورد بحث گوید: «اى طالعا منتشر الضوء». بنابراین سخن ابراهیم (ع) با ماه پرستان در اوایل و یا اواخر ماه نبوده، بلکه به هنگام تابش آن بوده است.

۴- مردم زمان ابراهیم ماه را «رب» و آن را مؤثر در امور خود مى پنداشتند. (فلما رءا القمر بازغا قال هذا ربى) جمله «هذا ربى»، که در مقام مجادله حضرت ابراهیم (ع) با قومش بیان شده، اشاره به یکى از اعتقادات باطل آنان دارد که همان پندار ربوبیت براى ماه است.

۵- تظاهر به عقیده اى باطل، براى رد آن مجاز است. (فلما رءا القمر بازغا قال هذا ربى)

۶- افول پذیرى و پنهان شدن ماه، برهانى بر دخیل نبودن آن در ربوبیت عالم است. (فلما رءا القمر بازغا قال هذا ربى فلما أفل قال لئن لم یهدنى ربى)

۷- آنچه افول نپذیرد و تغییر نیابد، سزاوار ربوبیت است. (فلما أفل قال لئن لم یهدنى ربى)

۸- هدایتگرى از شؤون لازم براى «رب» است. (قال لئن لم یهدنى ربى لأکونن من القوم الضالین)

۹- ربوبیت هستى سزاوار کسى است که هدایتگر باشد. (قال لئن لم یهدنى ربى لأکونن من القوم الضالین) جمله «لئن لم یهدنى ربى» تعریضى بر ستاره پرستان مى تواند باشد، یعنى شما که ستاره را رب مى پندارید چه نشانى از هدایتگرى آنان دارید، و اگر رب نتواند هادى باشد، چگونه رب خواهد بود؟

۱۰- انسان بدون هدایت پروردگار در گمراهى خواهد ماند. (لئن لم یهدنى ربى لأکونن من القوم الضالین)

۱۱- پندار ربوبیت براى غیر خداوند، گمراهى است. (لئن لم یهدنى ربى لأکونن من القوم الضالین)

۱۲- اهل بابل به سبب پندار ربوبیت براى اجرام آسمانى و پرستش بتها، گمراه بودند. (أتتخذ أصناما ... کوکبا ... القمر ... القوم الضالین) به گفته بسیارى از مفسران، احتجاج ابراهیم (ع) با مشرکان در سرزمین بابل روى داده است.

روایات و احادیث

۱۳- عن الرضا (ع): إن إبراهیم (ع) وقع إلى ثلاثة اصناف ... صنف یعبد القمر ... «فلما رأى القمر بازغا قال هذا ربى» على الانکار و الاستخبار ... .[۱] از امام رضا (ع) روایت شده است: ... ابراهیم (ع) با سه گروه برخورد کرد ... گروهى که ماه را مى پرستیدند ... «پس آنگاه که ماه را تابان دید»، به عنوان استفهام انکارى گفت: «این پروردگار من است» ... .

۱۴- عن أبى جعفر (ع) فى قوله إبراهیم صلوات الله علیه «لئن لم یهدنى ربى لأکونن من القوم الضالین»: اى ناس للمیثاق.[۲] از امام باقر (ع) درباره «لئن لم یهدنى ... من القوم الضالین» روایت شده است: (مراد از «القوم الضالین» در آیه فوق)، فراموش کنندگان میثاق الهى هستند.

موضوعات مرتبط

  • ابراهیم (ع): و ماه‌پرستان ۱۳ ; احتجاج ابراهیم (ع) ۲، ۳ ; تاریخ دوران ابراهیم (ع) ۱ ; تظاهر ابراهیم (ع) به ماه‌پرستى ۲، ۳ ; شرکخستیزى ابراهیم (ع) ۲ ; قصه ابراهیم (ع) ۲، ۳، ۱۳
  • اجرام آسمانى: ربوبیت اجرام آسمانى ۱۲
  • بابِل: بت‌پرستى اهل بابِل ۱۲ ; گمراهى اهل بابِل ۱۲
  • خدا: هدایت خدا ۱۰
  • رب: هدایتگرى ربّ ۸، ۹
  • ربوبیت: در قوم ابراهیم ۴ ; ربوبیت غیر خدا ۱۱ ; شؤون ربوبیت ۸ ; شرایط ربوبیت ۶، ۷، ۹
  • شرک: موارد شرک ۱
  • عقیده: تظاهر به عقیده باطل ۵ ; روش ابطال عقیده باطل ۲، ۵ ; عقیده باطل ۱۱
  • فراموشى: عهد خدا ۱۴
  • قوم ابراهیم: عقیده قوم ابراهیم ۴ ; ماه‌پرستى قوم ابراهیم ۴
  • گمراهان: مراد از گمراهان ۱۴
  • گمراهى: عوامل گمراهى ۱۰ ; موارد گمراهى ۱۱
  • ماه: ردّ ربوبیت ماه ۶ ; غروب ماه ۶
  • ماه‌پرستى: تاریخ ماه‌پرستى ۱ ; ماه‌پرستى در دوران ابراهیم (ع) ۱
  • نیازها: نیاز به هدایت ۱۰
  • هدایت: عوامل هدایت ۱۰

منابع

  1. ↑ عیون اخبارالرضا، ج ۱، ص ۱۹۷، ح ۱، ب ۱۵ ; نورالثقلین، ج ۱، ص ۷۳۵، ح ۱۴۶.
  2. ↑ تفسیر عیاشى، ج ۱، ص ۳۶۴، ح ۳۹ ; نورالثقلین، ج ۱، ص ۷۳۶، ح ۱۴۷.
برگرفته از «https://www.alketab.org/index.php?title=الأنعام_٧٧&oldid=104969»