آل عمران ١٣
ترجمه
| آل عمران ١٢ | آیه ١٣ | آل عمران ١٤ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«إِلْتَقَتَا»: با هم در جنگ بدر رویاروی شدند (نگا: انفال / - ). «فِئَةٌ»: دسته. گروه. «یَرَوْنَهُم مِّثْلَیْهِمْ»: دسته کافران، شماره گروه مؤمنان را دو برابر خود می‌دیدند (نگا: أنفال / ). (مِثْلَیْهِمْ) حال ضمیر (هِمْ) است. «رَأْیَ الْعَیْنِ»: دیدن روشن و آشکار. (رَأْیَ) مفعول مطلق (یَرَوْنَهُمْ) است. «أُوْلِی الأبْصَارِ»: دارندگان چشم. صاحبان بینش.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ لَقَدْ نَصَرَکُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ... (۱) إِذْ أَنْتُمْ بِالْعُدْوَةِ الدُّنْيَا... (۱) وَ إِذْ يُرِيکُمُوهُمْ إِذِ... (۵) وَ إِذْ يُرِيکُمُوهُمْ إِذِ... (۵)
تفسیر
- آيات ۱۸ - ۱۰، سوره آل عمران
- آهنگ و غرض كلى اين آيات و ارتباط آنها با آياتقبل
- ديدگاه انسان مادى به مال و اولاد
- وجه مقدم ساختن ((اموال )) بر ((اولاد)) در آيه شريفه
- تكذيب كنندگان (از كفار) منشاء اصلى آتش هستند و ديگران به آتش آنها مى سوزند
- معناى ((شديد العقاب )) بودن خداى سبحان
- آيه شريفه ((قد كان لكم )) ناظر بر واقعه بدر است كه در آن با نصرت الهى مؤ منينظفريافتند
- معناى آيه شريفه در نتيجه
- بيان وجوه و احتمالاتى كه درباره مرجع ضميرها در آيه شريفه گفته شده است
- معناى بصير و بصيرت در معارف الهى
- اموال و لذائذ اين دنيا وسائل در مقدّمه نيل به چيزى است كه نزد خدا است و خود مستقلاهدفنيستند
- چه كسى دنيا و متاع دنيوى را در نظر انسان زينت مى دهد؟
- دو گونه بودن جلوه گرى دنيا در نظر مردم
- فساد نظريه بعضى از مفسرين كه گفته اند حقايق و طبايع مستند به خدا است ، پس حبمال ولذايذدنيوى مستند به خداى تعالى است
- بخث در اين سوره از طبيعت امتها است
- فساد گفته مفسرى ديگر
- منشاء اشتباه اين مفسران ، غفلت از وجود ارتباط بين تمام اجزاى اين عالم مى باشد.
- در اين عالم نه فقط اعيان خارجى ، بلكه اوصاف وافعال نيز با هم مرتبط و وابسته هستند
- كون و فساد در غير اعمال و در اعمال سعادت آور، بلاواسطه مستند به خدا است ولى دراعمال شقاوت بار باواسطه مستند به او است
- چيزى كه دانشمندان را از بحث پيرامون جبر و اختيار بازداشته است
- چهار نكته راجع به آيه كريمه ((زين للناس حب الشهوات ))
- معناى تزئين حب براى مردم
- اصناف مردم از لحاظ دلبستگى به اقسام شهوات
- لذائذ و نعمتهاى دنيا در آخرت هم است با اين تفاوت كه نعمتهاى آخرت خالى از قبح وفساداست
- توضيحى درباره ((رضوان من اللّه ))
- علت تقابل رضوان با شهوات انسانى در آيه شريفه
- چرا لذائذ اخروى مختص به مؤ من است
- تقرير يك اشكال : لذائذ دنيوى براى بقاى انسان و حفظنسل او است ، در آخرت كه دار بقاءاست ،چه حاجتى اين گونه لذائذ هست
- جواب به اشكال فوق
- خلود و جاودانگى انسان در آخرت به معناى ابطال وجود او نيست ، بلكه ادامه وجود دنيوىاواست
- انسان علاوه بر نقص و كمال طبيعى ، نقص و كمالى نيز دارد كه به اختيار واعمال او بسته است
- تخلص از عذاب نعمتى افزون بر مغفرت است
- پنج خصلت براى متقين
- پس به اين عنايت ، تحمل شهادت و اداى آن هر دو شهادت است ، يعنى هر دو حق را حفظ واقامه مى كنند، و قسط و عدالت را به پا مى دارند. چرا خداوند در اين آيه اقامه شهادتمى كند
- توضيحى درباره رابطه بين عادل بودن خداى سبحان و شهادت او به وحدانيت خودش
- وجه اينكه ملائكه و صاحبان علم هم در كنار خدا شهادت مى دهند
- نقش و معناى ((قائما بالقسط)) در آيه شريفه
- پاسخ به سخن بعضى از مفسرين كه گفته اند مراد از شهادت دادن خدا، شهادت قولىنيست
- شهادت خداوند دعواى مشركين را باطل مى كند
- نتيجه معناى آيه : نفى شريك براى خداوند است
- علت تكرار ((لا اله الا هو)) و ختم آيه به دو نامه ((عزيز)) و ((حكيم ))
- بحث روايتى
- بالاترين لذتها در دنيا و آخرت كدام است ؟
نکات آیه
۱ - جنگ بدر، شاهد روشن صدق وعده هاى الهى در مورد شکست کافران (قد کان لکم ایة فى فئتین التقتا) بنا به گفته مفسّرین، آیه فوق مربوط به جنگ بدر است. گفتنى است که در شأن نزول آیه، اختلافى نیست.
۲ - جبهه گیرى یهود در برابر مسلمانان، على رغم مشاهده پیروزى معجزه آساى آنان در جنگ بدر (قل للّذین کفروا ... قد کان لکم ایة فى فئتین التقتا) بنابراینکه مقصود از «الذین کفروا»، یهود باشند; چنانچه در شأن نزول آن بیان شده است.
۳ - نبرد مجاهدان بدر در راه خدا و مورد ستایش او (فئة ... تقاتل فى سبیل اللّه) از تأیید خداوند به اینکه جنگشان فى سبیل اللّه بوده، ستایش خداوند استفاده گردیده است.
۴ - رویارویى مجاهدان در راه خدا و کافران، در بدر (فئة تقاتل فى سبیل اللّه و اخرى کافرة)
۵ - مشرکین در جنگ بدر، نیروهاى رزمنده مسلمان را دو چندان مى دیدند. (یرونهم مثلیهم رأىَ العین) بنابراینکه ضمیر فاعلى در «یرون»، به کفار برگردد و ضمیر «هم» در هر دو مورد، به مسلمین برگردد.
۶ - مسلمین در جنگ بدر - در حالى که دشمن حدود سه برابر ایشان بود - آنان را دو برابر نیروهاى خویش مى دیدند. (یرونهم مثلیهم رأىَ العین) بنابراینکه ضمیر فاعلى به مسلمین برگردد و ضمیر «هم» در «یرونهم» به کافران و ضمیر «هم» در «مثلیهم» به مسلمین. و سه برابر بودن کافران از شأن نزول استفاده شده است (مجمع البیان).
۷ - کافران در جنگ بدر، نیروهاى رزمنده مسلمان را دو برابر نیروهاى خودشان مى دیدند. (یرونهم مثلیهم رأىَ العین) بنابراینکه ضمیر فاعلى در «یرون» به مشرکین برگردد و ضمیر مفعولى «هم» به مسلمین و ضمیر مجرور «هم» در «مثلیهم» به مشرکین برگردانده شود.
۸ - نقش تعیین کننده برآورد نیروهاى دشمن، در روحیه رزمندگان و سرنوشت جنگ (یرونهم مثلیهم رأىَ العین)
۹ - بهره گیرى از عملیّات فریب نیرویى، عاملى مؤثر در پیروزى (یرونهم مثلیهم رأىَ العین) برآورد نادرست مشرکان از نیروهاى مسلمانان، موجب شکست آنها در جنگ بدر شد.
۱۰ - امکان خطاى چشم (حواس ظاهرى) (یرونهم مثلیهم رأىَ العین)
۱۱ - نقش تعیین کننده امداد غیبى در پیروزى حق بر باطل (یرونهم مثلیهم رأىَ العین و اللّه یؤیّد بنصره من یشاء)
۱۲ - غلبه مسلمانان در جنگ بدر، على رغم توان برتر کافران (قد کان لکم ایة ... یرونهم مثلیهم) زیرا در صورتى جنگ بدر، آیه و عبرت است که بر حسب شرایط طبیعى، تحصیل پیروزى براى مسلمانان میسور نباشد و کافران، توان برترى داشته باشند.
۱۳ - جلوه غیر واقعى تعداد نیروها در جنگ بدر، امدادى از سوى خداوند براى مؤمنان (یرونهم مثلیهم رأىَ العین و اللّه یؤیّد بنصره من یشاء)
۱۴ - خداوند هر کس را بخواهد، با امدادهاى خود تأیید مى کند. (و اللّه یؤیّد بنصره من یشاء)
۱۵ - پیروزى جنگجویان راه خدا، در جنگ بدر بر کافران، در پرتو مشیّت الهى (قد کان ... و اللّه یؤیّد بنصره من یشاء)
۱۶ - جهاد و مبارزه در راه خدا، زمینه جلب امدادهاى الهى (فئة تقاتل فى سبیل اللّه ... و اللّه یؤیّد بنصره من یشاء) از اینکه خداوند، مؤمنان مؤیّد و پیروز را توصیف کرد که جهادشان «فى سبیل اللّه» بود، معلوم مى شود که «فى سبیل اللّه» بودن، زمینه جلب تأیید خداوند است.
۱۷ - تصرّف در عوامل طبیعى، از وسائط تحقّق امداد الهى (یرونهم مثلیهم رأىَ العین و اللّه یؤیّد بنصره من یشاء)
۱۸ - امدادهاى الهى در بدر و پیروزى مسلمانان، عبرتى بزرگ براى صاحبان بصیرت (قد کان ... انّ فى ذلک لعبرة لاولى الابصار) از نکره آوردن «عبرة»، بزرگى آن استفاده مى شود. یعنى: عبرةً عظیمةً.
۱۹ - کسانى که از ماجراى جنگ بدر عبرت نگیرند، فاقد بینش و بصیرتند. (قد کان ... انّ فى ذلک لعبرة لاولى الابصار)
۲۰ - روشنى نشانه هاى عبرت، در جنگ بدر (قد کان ... انّ فى ذلک لعبرة لاولى الابصار) روشنى نشانه هاى عبرت، از کلمه «ابصار» استفاده شده است; یعنى آنچه در جنگ بدر از علائم حقانیّت مؤمنین گذشت; در حد مشاهده بوده است.
۲۱ - عبرت گیرى و پندآموزى، هدفى براى نقل و تحلیل تاریخ در قرآن (قد کان لکم ... انّ فى ذلک لعبرة لاولى الابصار)
۲۲ - بصیرت (بینش صحیح)، شرط پندگیرى از حوادث تاریخ (قد کان لکم ایة ... انّ فى ذلک لعبرة لاولى الابصار)
موضوعات مرتبط
- اسباب طبیعى: ۱۷
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۱، ۲، ۴، ۵، ۶، ۷، ۱۱، ۱۳، ۱۵
- امدادهاى غیبى: ۵، ۶، ۷، ۱۱
- بصیرت: ۲۲ اهمیّت بصیرت ۱۸
- تاریخ: عبرت از تاریخ ۱۸، ۲۰،۱۹، ۲۱، ۲۲ ; هدف از نقل تاریخ ۲۱، ۲۲
- تقویت روحیه: ۶ عوامل تقویت روحیه ۸
- جنگ: اطلاعات در جنگ ۸ ; عوامل پیروزى در جنگ ۸، ۹ ; فریب در جنگ ۹
- جهاد: ۱۶ عوامل پیروزى در جهاد ۱۲، ۱۵، ۱۷ ; فضیلت جهاد ۳
- خدا: امدادهاى خدا ۱۳، ۱۴، ۱۷، ۱۸ ; زمینه هاى امداد خدا ۱۶ ; مشیّت خدا ۱۴، ۱۵ ; وعده هاى خدا ۱
- خطاى باصره: ۱۰، ۱۳
- دشمنان: ۶
- سبیل اللّه: ۳، ۴، ۱۶
- غزوه بدر: ۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۶، ۱۲، ۱۳، ۱۵، ۱۸، ۱۹، ۲۰ غزوه بدر و کافران ۷
- قرآن: عبرت از قرآن ۲۱
- کافران: ۴، ۷، ۱۲ شکست کافران ۱
- مبارزه: روش مبارزه ۹
- مجاهدان: پاداش مجاهدان ۳ ; مجاهدان و کافران ۴
- مسلمانان: مسلمانان و دشمنان ۶ ; مسلمانان و کافران ۱۲
- مشرکان: ۵
- یهود: ۲
