القصص ٥٤
ترجمه
| القصص ٥٣ | آیه ٥٤ | القصص ٥٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مَرَّتَیْنِ»: دو بار. پاداشی در برابر ایمان به پیغمبران پیشین، و پاداشی در مقابل باور به خاتم‌النبیین. «یَدْرَءُونَ ...»: (نگا: رعد / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ إِنَ مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ... (۱)
وَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِمَا... (۰) الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْکِتَابَ... (۱) وَ مَا لَنَا لاَ نُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ... (۰) وَ مِنْ قَوْمِ مُوسَى أُمَّةٌ... (۰)
تفسیر
- آيات ۴۳ - ۵۶، سوره قصص
- اشاره به سياق نزول اين آيه شريفه
- جواب به مشركين كه هم قرآن و هم تورات را رد و انكار مى كنند و گفتند: ((سحرانتظاهرا)) و ((انا بكل كافرون ))
- مدح و ستايش طايفهى اى از اهل كتاب كه به قرآن ايمان آوردند و... و مژده به ايشان كهدوبار پاداش داده مى شوند.
- بيان گرامى تر بودن حضرت محمد(ص ) و امت او نزد خدا از موسى (ع ) و امت او
- شاءن نزول ((لذين آتيناهم لكتاب ...)) و ميان معناى (و يدرون بالحسنة السية ))
- روايت جعلى اهل سنت درباره كفر ابوطالب و بيان اينكه ائمه اطهار (ع )قائل به ايمان او هستند
نکات آیه
۱ - وعده دوبار اجر (اجر مضاعف) از سوى خداوند، به ایمان آوردگان از اهل کتاب (الذین ءاتینهم الکتب ... أُولئک یؤتون أجرهم مرّتین) مفسران، تعبیر «مرّتین» را کنایه از اجر مضاعف دانسته اند.
۲ - صبر و بردبارى ایمان آوردگان از اهل کتاب، در برابر فشارهاى هم کیشان سابق خود و نیز تحمل آزارهاى مشرکان، عامل برخوردار شدن آنان از اجر دو برابر الهى (أُولئک یؤتون أجرهم مرّتین بما صبروا) «باء» در «بما صبروا» سبیبه و «ما» مصدریه است; یعنى، «بسبب صبرهم». گفتنى است در این که اشخاص مورد بحث در برابر چه چیزى از خود صبر و تحمل نشان دادند، چند نظر اظهار شده است; از جمله آنها صبر آنان در برابر فشار اهل کتاب و مشرکان مى باشد. برداشت یاد شده بر پایه همین احتمال است.
۳ - صبر مضاعف اهل ایمان در برابر فشارهاى زیاد ایمان سوزان، در پى دارنده پاداش مضاعف از سوى خداى سبحان است. (أُولئک یؤتون أجرهم مرّتین بما صبروا)
۴ - مؤمنان صدراسلام، تحت فشار و آزار مشرکان (أُولئک یؤتون أجرهم مرّتین بما صبروا)
۵ - حفظ ایمان در آغاز بعثت، بدون داشتن روحیه صبر و مقاومت امرى ناممکن بود. (أُولئک یؤتون أجرهم مرّتین بما صبروا)
۶ - تمجید خداوند از ایمان آوردگان از اهل کتاب به خاطر رفتار، گفتار نیک آنان در مقابل گفتار و کردار بد دیگران (و یدروءن بالحسنة السیّئة) «حسنة» و «سیّئة» به معناى «بدى» و «نیکى» است و «ال» در آن دو براى جنس است. بنابراین مراد از «الحسنة» مطلق نیکى (رفتار و گفتار نیک) است و مراد از «السیئة» مطلق بدى (گفتار و کردار بد) مى باشد.
۷ - دفع بدى دیگران با خوبى کردن به آنان، رفتارى ارزشمند و توصیه خداوند به اهل ایمان (و یدروءن بالحسنة السیّئة) «درء» (مصدر «یدرءون») به معناى دفع کردن است.
۸ - انفاق بخشى از دارایى ها، از اوصاف مؤمنان اهل کتاب (و ممّا رزقنهم ینفقون)
۹ - ستایش الهى از ایمان آوردگان از اهل کتاب، به خاطر خصلت انفاق گرى آنان (و ممّا رزقنهم ینفقون)
۱۰ - امکانات و دارایى هاى انسان، رزقى عطا شده از جانب خداوند (و ممّا رزقنهم ینفقون)
۱۱ - اذعان به خدادادى بودن دارایى ها، زمینه ساز پیدایش روحیه انفاق گرى در انسان (و ممّا رزقنهم ینفقون) از هدف هاى یادآورى خدادادى بودن دارایى ها در مقام بیان لزوم انفاق، تسهیل این امر و ایجاد زمینه انفاق گرى در انسان ها است.
۱۲ - دایره انفاق، گسترده و دربرگیرنده همه امکانات و دارایى ها (و ممّا رزقنهم ینفقون) برداشت یاد شده مستفاد از کلمه «ما» (آنچه) است که داراى مفهومى عام و گسترده است.
۱۳ - در پاسخ بدى، خوبى کردن و انفاق بخشى از دارایى ها، باید برنامه همیشگى اهل ایمان باشد و نه مقطعى. (و یدروءن بالحسنة ... و ممّا رزقنهم ینفقون) برداشت یاد شده با توجه به فعل هاى «یدرءون» و «ینفقون» - که حکایت از تجدد و استمرار دارد - استفاده شده است.
۱۴ - انفاق تنها بخشى از دارایى ها و نه همه آن، توصیه خداوند به اهل ایمان (و ممّا رزقنهم ینفقون) «من» در «ممّا» اصطلاحاً «تبعیضیه» است. بنابراین «ممّا رزقناهم...»; یعنى، «بعض ما رزقناهم...».
موضوعات مرتبط
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۴; محافظت از ایمان در اسلام ۵
- اقرار: اقرار به رازقیت خدا ۱۱
- امکانات مادى: منشأ امکانات مادى ۱۰
- انفاق: توصیه به انفاق ۱۴; زمینه انفاق ۱۱; محدوده انفاق ۱۲، ۱۴
- اهل کتاب: اذیت مؤمنان اهل کتاب ۲; اذیتهاى اهل کتاب ۲; انفاق مؤمنان اهل کتاب ۸، ۹; پاداش مؤمنان اهل کتاب ۱، ۲; سخن پسندیده مؤمنان اهل کتاب ۶; صبر مؤمنان اهل کتاب ۲; عمل پسندیده مؤمنان اهل کتاب ۶; فضایل مؤمنان اهل کتاب ۸; مدح مؤمنان اهل کتاب ۶، ۹
- پاداش: پاداش مضاعف ۱، ۲; موجبات پاداش مضاعف ۳
- خدا: توصیه هاى خدا ۷، ۱۴; عطایاى خدا ۱۰; مدحهاى خدا ۶، ۹; وعده هاى خدا ۱
- خوبى: خوبى در مقابل بدى ۷، ۱۳
- صبر: آثار صبر ۲، ۳
- عمل: روش برخورد با عمل ناپسند ۶; عمل پسندیده ۷
- کافران: اذیتهاى کافران ۳
- مال: منشأ مال ۱۰
- مؤمنان: انفاق مؤمنان ۱۳; پاداش مؤمنان ۳; توصیه به مؤمنان ۷، ۱۴; سیره مؤمنان ۱۳; صبر مؤمنان ۳; مسؤولیت مؤمنان ۱۳
- مسلمانان: اذیت مسلمانان صدراسلام ۴; استقامت مسلمانان صدراسلام ۵
- مشرکان: اذیتهاى مشرکان ۲; اذیتهاى مشرکان صدراسلام ۴
