مريم ٩٠
ترجمه
| مريم ٨٩ | آیه ٩٠ | مريم ٩١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«تَکَادُ»: نزدیک است. «یَتَفَطَّرْنَ»: شق شوند. متلاشی گردند. «تَخِرُّ»: فرو افتند. فرو ریزند. «هَدّاً»: به شدّت ویران کردن و اجزاء پیکره را پراکنده نمودن. مفعول مطلق تأکیدی (تَخِرُّ) است. یا این که به معنی متفرّق و پراکنده است، که در این صورت (هَدّاً) به معنی (مَهْدُودَةً) و حال است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ قَدْ مَکَرُوا مَکْرَهُمْ وَ عِنْدَ... (۱)
وَ قَالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَداً... (۲) يَا أَهْلَ الْکِتَابِ لاَ تَغْلُوا... (۲) بَدِيعُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ... (۲) قَالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَداً... (۲) أَ فَأَصْفَاکُمْ رَبُّکُمْ... (۰) تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ... (۲) لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ (۰)
تفسیر
- آيات ۸۱ - ۹۶ سوره مريم
- معناى اينكه فرمود: ((مشركين جز خداى آلهه اى گرفتند تا براى آنان عزت باشند((
- مقصود آيه : ((كلا سيكفرون بعبادتهم و يكونون عليهم ضدا((
- مراد از اينكه فرمود ما نفس ها يا روزهاى زندگى آنان را مى شماريم اين است كه اعمال آنان شمرده و ضبط مى شود
- مقصود از اينكه مشركان گفتند: ((خدا فرزند گرفته (( و احتجاج خداوند در رد اين سخن باطل
- اشاره به مراد از اينكه فرمود: خداوند براى مؤ منان صالح العمل مودتى در دلها قرار مى دهد
- چند روايت در معناى جمله : ((انما نعد لهم عدا((
- رواياتى درباره مقصود از حشر متقين الى الرحمن و فدا
- رواياتى درباره مراد از اينكه فرمود كسى مالك شفاعت نيست الا من اتخذ عندالله عهدا
- رواياتى در ذيل آيه : ((ان الذين آمنوا و عملوا الصالح اتسيجعل لهم الرحمن ودا(( و نزول آن درباره اميرالمؤ منين (عليه السلام )
نکات آیه
۱- انتساب فرزندگزینى به خداوند، به اندازه اى ناروا و شنیع است که جهان آفرینش تاب تحمل آن را ندارد. (و قالوا ... تکاد السموت یتفطّرن منه و تنشقّ الأرض و تخرّ الجبال هدًّا) «فطر» (ریشه «تفطّر») به معناى شکافتن از ناحیه طول و «انشقاق» به معناى ترک خوردگى و پیدایش رخنه و «خرّ» (مصدر «تخرّ») ساقط شدنى است که با بانگ و صداى فروافتادن همراه باشد (مفردات راغب). «هدّاً» به معناى شکستن و با خاک یکسان کردن (لسان العرب). این کلمه مصدرى است که به معناى اسم مفعول (مهدودة) استعمال شده و حال براى «الجبال» است. بیان مجموعه عظیم ترین موجودات هستى تأکید بر غیرقابل تحمل بودن انتساب فرزندگزینى به خداوند، براى مجموعه آفرینش است.
۲- شکافته شدن آسمان ها، قطعه قطعه شدن زمین و انهدام کوه ها، امرى بسزا، در برابر ادعاى باطل فرزند گزینى خداوند (تکاد السموت یتفطّرن منه و تنشقّ الأرض و تخرّ الجبال هدًّا) فعل «تکاد» - که بر «وقوع نزدیک» دلالت دارد - در معناى مجازى «سزاواربودن» به کار رفته و ممکن است مراد این باشد که برخورد این سخن با مقام قدس الهى، مانند برخورد چیزى با ارکان جهان هستى است; که همه چیز را متلاشى کند و از میان ببرد. و یا این که خشم خداوند از این سخن به حدى است که جاى آن دارد، آسمان و زمینى باقى نگذارد و همه چیز را نابود کند و کوه ها را درهم بریزد.
۳- آسمان ها، متعدد و قابل شکافته شدن از است. (تکاد السموت یتفطّرن منه) محتواى آیه، استعاره است، در این موارد گرچه معانى حقیقى، اراده نشده است; ولى امکان پذیربودن معانى حقیقى ملحوظ مى شود.
موضوعات مرتبط
- آسمان: انشقاق آسمان ها ۲، ۳; تعدد آسمان ها ۳
- افترا: افترا به خدا ۱
- خدا: آثار انتساب فرزند به خدا ۲; ناپسندى انتساب فرزند به خدا ۱
- زمین: انشقاق زمین ۲
- کوهها: انهدام کوهها ۲
