المائدة ١٠٩
ترجمه
المائدة ١٠٨ | آیه ١٠٩ | المائدة ١١٠ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«یَوْمَ»: در آن روزی که. به یاد داشته باشید روزی را که. واژه (یَوْمَ) مفعولٌفیه فعل (لا یَهْدی) در آیه قبل یا مفعولٌبه فعل محذوفی همچون (تذکّروا) یا (إِتَّقُوا) است. «مَاذَا اُجِبْتُمْ»: پاسخ مردم به شما چه بوده است؟ «لا عِلْمَ لَنَا»: ما چیزی نمیدانیم. ما را چه رسد که در پیشگاه باری از آگاهی دم زنیم و درباره ایمان یا الحاد مردم اظهارنظر کنیم؟!
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
فَلَنَسْأَلَنَ الَّذِينَ أُرْسِلَ... (۱) فَلَنَسْأَلَنَ الَّذِينَ أُرْسِلَ... (۲) وَ إِذَا الرُّسُلُ أُقِّتَتْ (۱)
فَوَ رَبِّکَ لَنَسْأَلَنَّهُمْ... (۱) عَمَّا کَانُوا يَعْمَلُونَ (۰) وَ يَوْمَ نَبْعَثُ فِي کُلِ أُمَّةٍ... (۱) إِنَ الَّذِي فَرَضَ عَلَيْکَ... (۲)
تفسیر
- آيات ۱۰۹ - ۱۰۶ ، سوره مائده
- توضيح آيات شريفه راجع به گواه گرفتن هنگام وصيت و حكم شهود غير مسلمان بروصيت
- وجه صحيح در معناى جمله : ((من الذين استحق عليهم الاوليان )) در آيه شريفه
- مراد از ((لا علم لنا)) كه در جواب پيامبران (ع ) به خدا آمده است نفى مطلق علم نيست
- حقيقت علم و تمامى آن نزد خداوند است و بس !
- جواب پيامبران نوعى تواضع در برابر كبريائى خداوند است
- گفتارى در معناى شهادت
- اعتبار شهادت در ميان ملل مختلف و در اسلام
- گفتارى پيرامون معناى عدالت
- اعتبار عدلت در شاهد، حكمى است فطرى وارتكازى همگان
- مفهوم عدلت در اصطلاح فقه و لسان ائمه اهل بيت (ع ) و فرق آن با عدلت به مفهوماخلاقى آن
- گفتارى پيرامون يمين (سوگند)
- اعتماد به سوگند مدعى ، به خدا، در شرع اسلام ، ناشى از اعتماد به ايمان افراد درمجتمع اسلامى است
- در جوامع مادى امروز، نه تنها سوگند بلكه هيچ قانون و ضابطه ديگرى كوچكتريناثرى ندارد
- با اعراض مردم از دين ، احكام دينى منفسخ نمى شوند
- پاسخ به اين توهم كه سوگند به غير اسم خدا و نيز خدا را به حق پيامبر (ص ) واوليايش قسم دادن شرك است
- (رواياتى در ذيل آيات مربوط به شهادت كافر و شاءننزول آنها)
- معناى اين روايت كه قران تماميش تقريب و باطنش تقريب است
- توضيح اين روايت كه مرا از ((لاعلم لنا)) اينست كه ما علمى به ماسواى تو نداريم
نکات آیه
۱- خداوند در قیامت مجمعى از تمامى پیامبران تشکیل خواهد داد. (یوم یجمع اللّه الرسل)
۲- پرسش از برخورد امتها با دعوت انبیا هدف از گردآورى پیامبران در عرصه قیامت (یوم یجمع اللّه الرسل فیقول ماذا اجبتم)
۳- قیامت صحنه حسابرسى از امتها و واکنشهاى آنان در برابر دعوت پیامبران (یوم یجمع اللّه الرسل فیقول ماذا اجبتم)
۴- قیامت، عرصه پرسش از عملکرد آدمیان (یوم یجمع اللّه الرسل فیقول ماذا اجبتم)
۵- ضرورت و لزوم یاد قیامت و صحنه هاى حسابرسى آن براى اهل ایمان (یوم یجمع اللّه الرسل فیقول ماذا اجبتم) بدان احتمال که «یوم» مفعول به براى فعل محذوف همانند «اذکروا» باشد.
۶- یاد قیامت و صحنه هاى بررسى اعمال در آن، زمینه ساز رعایت تقوا و ترس از خداوند (و اتقوا اللّه ... یوم یجمع اللّه الرسل) چنانچه «یوم» مفعول براى «اذکروا» باشد، جمله «اذکروا یوم ...» پس از «اتقوا اللّه» مى تواند اشاره به علتى از علل لزوم تقوا و ترس از خدا داشته باشد.
۷- ضرورت ترس از قیامت و صحنه هاى حسابرسى در آن روز. (یوم یجمع اللّه الرسل) برداشت فوق بر این است که «یوم» بدل اشتمال براى «اللّه» در آیه قبل «اتقوا اللّه» گرفته شود و یا مفعول باشد. براى فعلى همانند: «اتقوا و یا احذروا و ... که به قرینه «اتقوا اللّه» حذف شده است.
۸- گمراهى و سرگردانى فاسقان در قیامت* (و اللّه لایهدى القوم الفسقین. یوم یجمع اللّه الرسل) برداشت فوق بر این اساس است که «یوم» ظرف براى «لایهدى ...» در آیه قبل باشد.
۹- فراخوانى امتها به پیروى از فرمانهاى خداوند سرلوحه رسالت انبیا و یکى از وظایف آنان (یوم یجمع اللّه الرسل فیقول ماذا اجبتم)
۱۰- امت ها، موظف به پذیرش دعوت رسولان الهى (ماذا اجبتم)
روایات و احادیث
۱۱- اظهار بى اطلاعى پیامبران در قیامت از چگونگى برخورد امتها با دعوت آنان (فیقول ماذا اجبتم قالوا لاعلم لنا) امام باقر (ع) درباره آیه فوق فرمود: ان لهذا تأویلا یقول: ماذا اجبتم فى اوصیائکم الذین خلقتموهم على اممکم؟ فیقولون لا علم لنا بما فعلوا بعدنا.[۱]
۱۲- علم به چگونگى برخورد واقعى امتها با دعوت پیامبران از جمله علوم غیبى (فیقول ماذا اجبتم قالوا لاعلم لنا انک انت علّم الغیوب)
۱۳- پیامبران الهى ناآگاه به امور غیبى (قالوا لاعلم لنا انک انت علّم الغیوب) جمله «انک انت ...» مى رساند که متعلق علم در «لا علم لنا»، امور غیبى است.
۱۴- آگاهى کامل خداوند به واکنشهاى امتها در برابر دعوت و رسالت پیامبران (فیقول ماذا اجبتم ... انک انت علّم الغیوب)
۱۵- تنها خداوند داراى علمى کامل و مطلق به تمامى غیبها و امور نهانى (انک انت علّم الغیوب) حرف «ال» در الغیوب براى استغراق است وصیغه مبالغه «علّم» دلالت به کمال علم الهى و فراگیرى آن دارد.
۱۶- علم و دانش پیامبران به غیب در برابر دانایى گسترده خداوند بسیار ناچیز و کم مقدار (قالوا لاعلم لنا انک انت علّم الغیوب) جمله «انک ...» پس از «لا علم لنا» مى تواند قرینه بر این باشد که نفى علم از پیامبران در مقایسه با علم الهى است.
موضوعات مرتبط
- امت: ها و دعوت انبیا ۲، ۳، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۴ ; حسابرسى امت ها ۳ ; دعوت امت ها ۹ ; مسؤولیت امت ها ۱۰
- انبیا: در قیامت ۱، ۲، ۱۱ ; رسالت انبیا ۹ ; علم غیب انبیا ۱۳، ۱۶ ; محدوده علم انبیا ۱۳ ; مسؤولیت انبیا ۹
- ترس: از قیامت ۷ ; زمینه ترس از خدا ۶
- تقوا: زمینه تقوا ۶
- خدا: اختصاصات خدا ۱۵ ; اطاعت از خدا ۹ ; افعال خدا ۱ ; علم غیب خدا ۱۴، ۱۵، ۱۶
- ذکر: اهمیت ذکر قیامت ۵ ; ذکر قیامت ۶
- علم غیب: موارد علم غیب ۱۲
- عمل: حسابرسى اخروى عمل ۶ ; حسابرسى عمل ۴
- فاسقان: سرگردانى اخروى فاسقان ۸ ; فاسقان در قیامت ۸ ; گمراهى اخروى فاسقان ۸
- قیامت: اهمیت حسابرسى در قیامت ۵ ; پرسش در قیامت ۲، ۴ ; حسابرسى در قیامت ۳، ۶، ۷ ; سرگردانى در قیامت ۸
- مؤمنان: و قیامت ۵
منابع
- ↑ کافى، ج ۸، ص ۳۳۸، ح ۵۳۵; نورالثقلین، ج ۱، ص ۶۸۸، ح ۴۲۷.