الْيَمِين

آیات شامل این کلمه

ریشه کلمه

• يمن‌ (۷۱ بار)

قاموس قرآن

(به ضم و فتح اول) مبارك بودن با بركت بودن.فيومى در مصباح فرموده:«اَلْيُمْنُ: اَلْبَرَكَةُ» عبارت صحاح و قاموس نيز چنين است. ميمون به معنى مبارك است [واقعة:8]. ميمنه را راغب و جوهرى طرف راست معنى كرده‏اند مثل مسيره كه به معنى طرف چپ است. قاموس آن را مثل يُمن به معنى بركت گفته است در اقرب الموارد آن را بركت و طرف راست معنى كرده طبرسى اصحاب اليمين فرموده و يمن و بركت را از ديگران نقل مى‏كند. ناگفته نماند: اگر آن در آيه به معنى يمين و طرف راست باشد مطابق آيه ديگر همين سوره است كه فرموده: [واقعة:27]. ولى ظاهرا آن به معنى بركت باشد كه در مقابل «وَ اَصْحابُ الْمَشْئَمَةِ ما أَصْحابُ الْمَشْئِمةِ» آمده و يمن مقابل شومى است. يعنى: اهل بركت و مباركى كه در اثر اطاعت حق نسبت به خودشان يكپارچه بركت شدندنه شقاوت و شومى. مى‏شود اين آيه را به آيه «لِاَصْحابِ الْيَمينِ ثُلَّةٌ مِنَ الْاَوَّلينَ» قرينه گرفت و گفت مراد از يمين در آيه سعادت و بركت است راغب اصحاب اليمين را اصحاب سعادات معنى كرده و گويد: يمين استعاره از تيمن و سعادت است. *** يمين: دست راست و طرف راست. [صافات:93]. پس رو كرد به طرف خدايان و آنها را با دست راست ميزد و مى‏شكست به قولى مراد از يمين قوه است [طه:17]. اى موسى آن چيست كه بدست راست تو است. [كهف:18]. آنها را به طرف راست و چپ مى‏گردانديم. يمين به معنى قسم و پيمان نيز آيد مثل [مائده:89]. آن است كفاره سوگندهاى شما آنگاه كه قسم خورديد. [توبه:12]. و اگر پيمانهايشان را پس از بستن شكستند و در دينتان عيبجويى كردند با پيشوايان كفر بجنگيد. در مصباح گويد: به قولى سوگند را از آن يمين گفته‏اند كه عرب چون با هم پيمان مى‏بستند و هم سوگند مى‏شدند دست راست يكديگر را مى‏فشردند. لذا به طور مجاز سوگند را يمين گفتند: راغب نيز به آن تصريح كرده است. ايمن: نظير يمين است و در قرآن مجيد به معنى طرف راست بكار رفته است [مريم:52]. موسى را از جانب راست طور ندا كرديم و با طرف مناجات بودن مقربش نموديم. در اينجا لازم است چند مطلب بررسى شود: 1 يمين و سوگند شرعى آن است كه انسان بقصد ايجاد تكليف، به عمل راجحى و يا به ترك مرجوعى سوگند يادكند. مثلا بگويد: والله هر شب با وضو خواهم خوابيد يا والله سيگار نخواهم كشيد. در اين صورت كه با توجه و قصد قسم ياد كرده نمى‏تواند آن را بشكند، با وضو خوابيدن بر او واجب و سيگار كشيدن بر وى حرام مى‏شود و اگر عمدا سوگند خود را شكست بر وى كفاره واجب مى شود و آن در نوبت اول يكى از سه چيز است: يك بنده آزاد كردن. ده مسكين را طعام دادن و ده مسكين را لباس دادن و در نوبت دوم كه به هيچ يك از آنها قادر نشد بايد سه روز روزه بگيرد [مائده:89]. اين مطلب در «حلف» نيز مختصرا ذكر شده است. 2 در عده‏اى از آيات مذكور است كه روز قيامت نامه عمل به دست راست يا چپ داده مى‏شود و در بعضى آمده كه آن را از پشت سر تحويل انسان مى دهند. 1- [اسراء:71-72]. روزى كه هر گروه را با امامشان مى‏خوانيم هر كه كتاب او بدست راستش داده شود آنها كتابشان را مى‏خوانند و اصلا مظلوم نمى‏شوند و آنكه در دنيا از ديدن آيات حق كور است در آخرت نيز كور مى‏باشد. 2- [حاقة:19-25]. 3- [انشقاق:7-11]. آيا مراد از دادن كتاب به دست راست و چپ معناى ظاهرى آن است؟ از جمله «يَقْرِؤُنَ كِتابَهَمْ - هاؤُمُ اقْرَؤا كِتابِيَهْ» معلوم مى‏شود كتاب هر چه باشد خواندنى است . ناگفته نماند: اصحاب يمين و آنانكه كتاب به دست راستشان داده مى‏شود اهل بهشت و مقابل آنها اهل عذابند آيا يمين و شمال به حساب عرف ما انسانهاست يا غرض چيز ديگرى در آن است؟ العلم عندالله. 3 * [صافات:28-29]. اين دو آيه گفتگوى فريفتگان و فريبندگان در روز قيامت است كه گمراهان به گمراه كنندگان مى‏گويند شما از طرف راست نزد ما مى‏آمديد گفته‏اند: يعنى در ظاهر از راه نصيحت و خيرخواهى پيش ما آمده و وانمود مى‏كرديد كه به سعادت ما مى‏كوشيد حال آنكه ما را گمراه مى‏كرديد.

• ال

کلمات نزدیک مکانی

وَ أَصْحَاب عَن مِن مَا ذَات فِي الْيَمِين الشّمَال سَلاَما أَمّا کَان ثُلّة لَک فَسَلاَم قَالُوا سِدْر إِن يَتَسَاءَلُون مَخْضُود إِلاّ إِذَا هُم جَنّات أَتْرَابا بَل لِأَصْحَاب قِيلا مُهْطِعِين کَهْفِهِم رَهِينَة قِبَلَک عُرُبا أَبْکَارا کُل تَأْتُونَنَا الْمُتَلَقّيَان الشّمَائِل ظِلاَلُه الْأَوّلِين لَم نُقَلّبُهُم يَتَلَقّى طَلْح يَتَفَيّأ الْمُجْرِمِين کُنْتُم سُجّدا غَرَبَت کَفَرُوا تَکُونُوا کَسَبَت إِنْشَاء فَجَعَلْنَاهُن أَ عِزِين الّذِين مَنْضُود بِمَا الْوَرِيد تَزَاوَر مُؤْمِنِين شَيْء تَقْرِضُهُم رُقُود إِذ إِنّکُم لِلّه قَعِيد کَلْبُهُم نَفْس يَلْفِظ تَأْثِيما لِ الْآخِرِين يَطْمَع طَلَعَت الْمُکَذّبِين حَبْل الضّالّين فَمَا نَعِيم بَعْض بَاسِط اللّه إِلَيْه دَاخِرُون امْرِئ قَوْل عَلَى جَنّة الشّمْس ذِرَاعَيْه أَيْقَاظا خَلَق تَحْسَبُهُم بِالْوَصِيد تَرَى لَو إِلَى

تکرار در هر سال نزول

در حال بارگیری...