جَنّات
«جَنّات» جمع «جَنّة» به معناى باغ ها است و ذکر «جَنّات» و «عُیُون» به صیغه جمع، اشاره به باغهاى متنوع و چشمه هاى فراوان و گوناگون بهشت است که هر کدام لذت تازه اى مى آفریند، و ویژگى خاصى دارد.
«جنّت» هم به باغ و هم به زمین هاى پوشیده از زراعت گفته مى شود و باغ هاى پردرخت را نیز به خاطر مستور شدن زمین هایشان، «جَنَّت» مى گویند.
«جنات عدن» به معناى باغ هاى جاویدان بهشت است.
ریشه کلمه
- جنن (۲۰۱ بار)
قاموس قرآن
باغ. بهشت. [بقره:265] همچون باغيكه در بلندى است و باران تند و درشت دانه به آن رسيده. جمع آن جنّات است مثل [دخان:25] . جنّت آخرت ناگفته نماند از بهشت و محلّ زندگى اتقيا در قيامت به لفظ جنّت و جنّات تعبير آمده و بيشتر از هر صفت درباره آن «تَجْرى مِنْ تَحْتِها الاَنْهار» ذكر شده است . به نظر مىآيد كه اين تعبير و نامگذارى براى تشبيه به جنّات دنياست كه تفهيم آن آسان شود و گرنه جنّات آخرت را نمىتوان با باغات دنيا مقايسه كرد، قابل دقّت است كه «جنّات» درباره آخرت هميشه نكره آمده است يعنى: جنّات به خصوصى . و تنها در آيه [شورى:22] معرّف با الف و لام آمده است ولى «الجنّة» با الف و لام عهد درباره بهشت زياد است. لازم نيست درباره علم به غلبه بودن و يا وصف بودن آن، براى بهشت بحث شود، امّا لازم است ببينيم قرآن بهشت آخرت را چگونه معرّفى مىكند. 1-[محمّد:15] وصف بهشتى كه به پرهيز كاران وعده شده چنين است: در آن نهرهائى از شير كه طعم آن تغيير نيافته و نهرهائى از شير كه طعم آن تغيير نيافته و نهرهايى از خمر كه براى نوشندگان لذّت است و نهرهايى از عسل صاف شده و براى آنهاست در آن جنّت از همه ميوهها و چاره سازى از پروردگارشان. آب و شيرينى تغيير و هميشه تازه مىرساند و كه جنّت آخرت داراى تغيير و تبديل و فساد نيسست باكترى و مخمّرها در آن وجود ندارند و از كهولت خبرى نيست و شير و عسل و خمر، نهر نهر است و از تمام ميوهها در اختيار آنان گذاشته شده است، پيداست كه اين با جنّات دنيا قابل مقايسه نمىباشد. 2- [آل عمران:133] [حديد:21]. در اين آيه وسعت بهشت وسعت آسمانها و زمين ذكر شده، به مضمون آيه اوّل روز قيامت آسمانها و زمين همه تبديل به بهشت شده و جزء آن خواهند بود پس يا نامتناهى است و يا عرض و طول آن را جز خدا كسى دانا نيست . 3- [رعد:35] [فرقان:15و16] نظير اين آيات در قرآن مجيد بسيار است، اين آيات مبيّن آنست كه خوردنى بهشت دائمى است و تمام شدنى نيست و بهشت هميشگى است و اهل بهشت هميشگى است و اهل بهشت هر چه بخواهند در اختيار دارند جمله «لَمْ فيها ما يَشاؤُنَ لَهُمْ ما يَشاؤُنَ» پنج بار درباره بهشت تكرار شده و يازده بار «جَنّاتُ عَدْنِ» (يهشتهاى جاودان) آمده است . 4- [حاقة:22] [غاشية:10-16] آيات شريفه در تعريف بهشت آخرت و نعيم آنست و از عيش پسنديده آن خبر مىدهند. 5- [توبه:21] اين آيه از دوام نعمت آن وافر و هميشگى است. مخفى نماند اگر بخواهيم راجع به جنّت آخرت به طور تفصيل سخن بگوئيم بايد صدها آيه نقل و ترجمه نمائيم، فرق يسيار اهمّ نعمت و لذّت دنيا و آخرت آنست كه نعمت دنيا فانى و ناپايدار و زودگذر است و با ادامه آن و عادت شدن موقعيّت خود را از دست مىدهد ولى نعمت آخرت ابدى است و اصلا نقصان و تغيير در آن نيست، اين است فرق اساسى اين سرا و آن سرا. در تعريف زندگى آخرت مىخوانيم [اعراف:49] دنيائى فرض كنيد كه در آن اندوه فعلى و خوف از آينده وجود نداشته باشد، اين زندگى در دنيا ميسّر نيست زيرا آدمى همواره نقصان فعلى دارد كه سبب اندوه اوست و ترس از آينده و زوال نعمت و مرگ و تصادفها دارد و آن باعث خوف اوست. تنها زندگى آخرت است كه در آن از لحاظ حال نقصان و اندوه و از لحاظ آينده خوف و زوال و كم شدن نيست جمله فوق چندين بار در قرآن تكرار شده است آنچه راجع به دنيا باشد مشروط استزيرا در دنيا از خوف و حزن فرارى نيست و انچه درباره آخرت است مطلق و بى غيد مىباشد زيرا در بهشت مطلقاً اندوه و ترسى وجود ندارد و ممكن است تمام آنها را كه جمعاً چهارده بار است راجع به آخرت ئانست به المعجم المفهرس «خوف» رجوع شود. ايضاً رجوع شود به «قيامت».
