الأنعام ٦١

وَ هُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ‌ عِبَادِهِ‌ وَ يُرْسِلُ‌ عَلَيْکُمْ‌ حَفَظَةً حَتَّى‌ إِذَا جَاءَ أَحَدَکُمُ‌ الْمَوْتُ‌ تَوَفَّتْهُ‌ رُسُلُنَا وَ هُمْ‌ لاَ يُفَرِّطُونَ‌

ترجمه

او بر بندگان خود تسلّط کامل دارد؛ و مراقبانی بر شما می‌گمارد؛ تا زمانی که یکی از شما را مرگ فرا رسد؛ (در این موقع،) فرستادگان ما جان او را می‌گیرند؛ و آنها (در نگاهداری حساب عمر و اعمال بندگان،) کوتاهی نمی‌کنند.

و او بر بندگان خود غالب است و بر شما محافظانى مى‌فرستد، تا وقتى كه مرگ يكى از شما فرا رسد، فرستادگان ما جانش را مى‌ستانند و [در انجام وظيفه‌] كوتاهى نمى‌كنند

و اوست كه بر بندگانش قاهر [و غالب‌] است؛ و نگهبانانى بر شما مى‌فرستد، تا هنگامى كه يكى از شما را مرگ فرا رسد، فرشتگان ما جانش بستانند، در حالى كه كوتاهى نمى‌كنند.

و اوست خدایی که قهر و اقتدارش مافوق بندگان است و فرشتگانی را به نگهبانی بر شما می‌فرستد، تا آن گاه که هنگام مرگ یکی از شما فرا رسد رسولان ما او را می‌میرانند و در قبض روح شما هیچ کوتاهی نخواهند کرد.

و اوست که بر بندگانش چیره و غالب است، و همواره نگهبانانی [از فرشتگان] برای [حفاظتِ] شما [از حوادث و بلاها] می فرستد تا هنگامی که یکی از شما را مرگ در رسد [در این وقت] فرستادگان ما جانش را می گیرند؛ و آنان [در مأموریت خود] کوتاهی نمی کنند.

اوست قاهرى فراتر از بندگانش. نگهبانانى بر شما مى‌گمارد، تا چون يكى از شما را مرگ فرا رسد فرستادگان ما بى هيچ كوتاهى و گذشتى جان او بگيرند.

و او بر بندگان خود چیره است و بر شما نگهبانانی می‌فرستد، و چون مرگ یکی از شما فرارسد، فرشتگان ما روح او را می‌گیرند و فروگذار نمی‌کنند

و اوست چيره بر فراز بندگان خويش، و نگاهبانانى بر شما مى‌فرستد، تا هنگامى كه يكى از شما را مرگ فرا رسد فرستادگان ما [جان‌] او را برگيرند و آنان در كار خود كوتاهى نكنند.

خداوند بر بندگان خود کاملاً چیره است. او مراقبانی (از فرشتگان را برای حسابرسی و نگارش اعمال شما) بر شما می‌فرستد و می‌گمارد (و آنان به کار خود با دقّت تمام تا دم مرگِ یکایک شما، مشغول می‌گردند) و چون مرگ یکی از شما فرا رسید، فرستادگان ما (از میان فرشتگان دیگر به سراغ او می‌آیند و) جان او را می‌گیرند، و (فرشتگان گروه اوّل و فرشتگان گروه دوم هیچ کدام در مأموریّت خود) کوتاهی نمی‌کنند.

و تنها اوست که بر (سر و سامان) بندگانش قاهر (و غالب) است و نگهبانانی بر شما می‌فرستد، تا هنگامی که یکی از شما را مرگ فرا رسد؛ (آن‌گاه) فرشتگان ما او را (از این جهان) کامل و بی‌کم و کاست بستانند، در حالی که کوتاهی نمی‌کنند.

و او است نیرومند بر فراز بندگان خود و می‌فرستد بر شما نگهبانانی تا گاهی که برسد یکی از شما را مرگ دریابندش فرستادگان ما و آنان فروگذار نمی‌کنند

الأنعام ٦٠	آیه ٦١	الأنعام ٦٢
سوره : سوره الأنعام نزول : ٦ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٠ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«وَ هُوَ الْقَاهِرُ ...»: (نگا: انعام / ). «حَفَظَةً»: جمع حافظ، مراقبان. مراد فرشتگان (الکِرام الْکاتِبون) است (نگا: زخرف / ، انفطار / و ). «رُسُلُنَا»: فرستادگان ما. مراد فرشتگان همدست مَلَک‌الْموت است (نگا: سجده / ). «وَهُمْ لا یُفَرِّطُونَ»: وحال آن که آنان کوتاهی نمی‌کنند. این جمله می‌تواند حال (رُسُلُنا) یا (حَفَظَةً و رُسُلُنا) باشد؛ چرا که در کارِ حفظ و توفّی کوتاهی نمی‌کنند.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

لَهُ‌ مُعَقِّبَاتٌ‌ مِنْ‌ بَيْنِ‌... (۱)

يُثَبِّتُ‌ اللَّهُ‌ الَّذِينَ‌ آمَنُوا... (۰) إِذْ يَتَلَقَّى‌ الْمُتَلَقِّيَانِ‌... (۰) مَا يَلْفِظُ مِنْ‌ قَوْلٍ‌ إِلاَّ... (۰) وَ إِنَ‌ عَلَيْکُمْ‌ لَحَافِظِينَ‌ (۱) کِرَاماً کَاتِبِينَ‌ (۰) يَعْلَمُونَ‌ مَا تَفْعَلُونَ‌ (۰) اللَّهُ‌ يَتَوَفَّى‌ الْأَنْفُسَ‌... (۵) وَ نَحْنُ‌ أَقْرَبُ‌ إِلَيْهِ‌... (۰) إِلَى‌ رَبِّکَ‌ يَوْمَئِذٍ الْمَسَاقُ‌ (۰)

تفسیر

• آيات ۷۳ - ۵۶، سوره انعام
• حكم تكوينى ، مختص به خدا و حكم تشريعى ، همانند امور ديگر، بالاصالة و مستقلا منتسب به خداى تعالى است .
• معنا و تفسير (ان الحكم الا لله ) و (يقص الحق و هو خير الفاصلين ).
• افراط و تفريط دو گروه از مسلمين در مساءله حسن و قبح و رابطه آن با تشريع .
• شرايع و احكام الهى ، معلل به جهات حسن و مزاياى مصالح است ولى نه آنچنانكه افعال و احكام بشرى چنين است .
• عقول بشرى از درك تمام حقائق عاجز است .
• جهات حسن و مصلحت نسبت به احكام و افعال ما حاكميت دارند ولى خداوند محكوم به اين جهات نيست .
• وجه ارتباط اين آيه با ماقبل خودش .
• معناى خزائن غيب و مراد از (( مفاتح الغيب )) .
• مراد از (( كتاب مبين )) .
• فرق (( كتاب مبين )) با (( مفاتح غيب )) .
• عموميت علم خداوند و نامتناهى بودن آن (يعلم ما فى البرّ و البحر... )) .
• حقيقت انسان كه از آن به (( من )) تعبير مى شود، همان روح انسانى است و بس .
• جهت و هدف از گماشتن ملائكه (( حفظه )) براى آدمى تا زمان مرگ .
• ريشه فطرى توجه انسان به خدا و وعده شكر و طاعت دادن او به هنگام گرفتارى هاىشديد.
• تهديد امت به نزول عذاب از ناحيه خداى تعالى .
• وجوهى كه در معناى (( عذاب از فوق )) در آيه شريفه گفته شده است .
• پيشگوئى تفرقه امت و درگيرى هاى بين آنها پس ازرسول خدا (ص ).
• مردم از قوم رسول خدا كه براى نخستين بار نفاق ورزيده ، مخالفت و اعتراض كردند وراه مخالفت را براى سايرين باز كردند.
• آنچه بر سر امت اسلام پديد آمده همه زاييده اختلافات و مشاجرات بعد از رحلت پيامبراست .
• پيغمبر (ص ) معصوم از فراموشى است و خطاب (( ينسينك )) در حقيقت خطاب به امت است .
• آميزش با گناهكاران و حضور در مجلس معصيت ، خطر وقوع در معصيت را براى انسان افزايش مى دهد.
• معناى (بسل ) و مراد از (و ذكر به اءن تبسل نفس ).
• استدلالفاسد و عجيب برخى ، به بعضى آيات براى اثبات اين ادعا كه پيغمبران قبل از بعثت كافر بوده اند.
• معناى اينكه هدايت خدا هدايت است (ان هدى الله هوالهدى ).
• وجه وجهت اثبات ملك و سلطنت براى خداى تعالى در روز قيامت .
• چند نكته :
• رواياتى در ذيل آيه مربوط به نزول بلا بر امت محمد (ص ) و بيان اختلاف و عدم اعتباراين روايات .
• چند روايت در ذيل آيه نهى از نشستن با كسانى كه در آيات خدا خوض ‍ مى كنند.

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- تنها خداوند بر تمامى بندگان خود و امور آنها تسلط و غلبه کامل دارد. (و هو القاهر فوق عباده)

۲- خوابانیدن و بیدار کردن تا زمان اجل و سپس بازگشت به خداوند و محاسبه اعمال، نشانه تسلط خداوند بر امور بندگان است. (هو الذى یتوفکم بالّیل ... و هو القاهر فوق عباده)

۳- خداوند فرشتگانى را پیوسته براى حفاظت و مراقبت آدمیان گسیل مى دارد. (و یرسل علیکم حفظة) فعل مضارع «یرسل» بر تجدید و تکرار ارسال فرشتگان تا زمان مرگ دلالت دارد. «حفظة»، جمع «حافظ»، به معنى نگهبان و مراقب است.

۴- با فرارسیدن زمان مرگ آدمى، گسیل فرشتگان محافظ و مراقب وى پایان مى پذیرد. (و یرسل علیکم حفظة حتى إذا جاء أحدکم الموت)

۵- حضور همواره فرشتگان محافظ در کنار آدمى براى حفظ حیات اوست. (و یرسل علیکم حفظة حتى إذا جاء أحدکم الموت) چون غایت گسیل ملائکه محافظ، مرگ آدمى است (حتى إذا جاء أحدکم الموت)، به قرینه تناسب حکم و موضوع باید حضور فرشتگان براى حفظ و بقاى حیات آدمى باشد.

۶- با فرارسیدن زمان مرگ هر کس، سفیران خداوند جان آدمیان را مى گیرند. (حتى إذا جاء أحدکم الموت توفته رسلنا)

۷- فرشتگانى غیر از مأموران حفاظت آدمى، وظیفه قبض روح وى را بر عهده دارند.* (حتى إذا جاء أحدکم الموت توفته رسلنا) در صورتى که فرشتگان محافظ همان قابضان روح باشند، مناسبتر آن بود که با ضمیر به آنان اشاره مى شد. گزینش «رسلنا» به جاى ضمیر قرینه تفاوت ملائکه حافظ با ملائکه قابض است.

۸- فرشتگانى متعدد وظیفه قبض روح هر یک از آدمیان را به عهده دارند.* (حتى إذا جاء أحدکم الموت توفته رسلنا) «رسل»، جمع رسول، و بر بیشتر از دو نفر دلالت دارد. از سوى دیگر مضمون آیه این است که براى هر شخصى که مرگش فرامى رسد، «رسل» حضور پیدا مى کنند. بنابراین قابضان روح آدمى بیش از دو نفرند.

۹- هیچ کوتاهى و تأخیرى از جانب فرشتگان مأمور قبض روح صورت نمى گیرد. (توفته رسلنا و هم لا یفرطون)

۱۰- ملائکه، مجریان دقیق اراده قاهر خداوند هستند. (و یرسل علیکم حفظة ... توفته رسلنا و هم لا یفرطون)

۱۱- اسباب و عوامل مرگ و حیات آدمى منحصراً تحت اراده قاهر خداوند و در اختیار اوست. (و هو القاهر فوق عباده ... توفته رسلنا)

موضوعات مرتبط

• انسان: حاکم انسان ها ۱ ; حفظ حیات انسان ۵
• بازگشت به خدا:۲
• بیدارى: منشأ بیدارى ۲
• حیات: منشأ حیات ۱۱
• خدا: احاطه خدا ۱ ; اختصاصات خدا ۱، ۱۱ ; اختیارات خدا ۱۱ ; اراده خدا ۱۱ ; افعال خدا ۳ ; سلطه خدا ۱ ; کارگزاران خدا ۱۰ ; نشانه هاى سلطه خدا ۲
• خواب: منشأ خواب ۲
• روح: قابضان روح ۶، ۷، ۸، ۹
• عزرائیل: نقش عزرائیل ۶، ۷، ۸، ۹
• عمل: حسابرسى عمل ۲
• مرگ: آثار مرگ ۴ ; عوامل مرگ ۶، ۷، ۸، ۱۱
• ملائکه: محافظ ۳، ۴، ۷ ; ملائکه مرگ ۶، ۷، ۸، ۹ ; نقش ملائکه ۳، ۸، ۱۰ ; نقش ملائکه محافظ ۵