الأحقاف ٦

وَ إِذَا حُشِرَ النَّاسُ‌ کَانُوا لَهُمْ‌ أَعْدَاءً وَ کَانُوا بِعِبَادَتِهِمْ‌ کَافِرِينَ‌

ترجمه

و هنگامی که مردم محشور می‌شوند، معبودهای آنها دشمنانشان خواهند بود؛ حتّی عبادت آنها را انکار می‌کنند!

و زمانى كه مردم محشور گردند، [اين معبودان‌] دشمنان آنها شوند و عبادتشان را انكار كنند

و چون مردم محشور گردند، دشمنان آنان باشند و به عبادتشان انكار ورزند.

و چون در قیامت خلق محشور شوند آنجا معبودان باطل با مشرکان دشمن و از پرستش آنها بیزارند.

و هنگامی که مردم را [در قیامت] گرد آورند [معبودانشان] با آنان دشمن باشند و پرستش آنان را انکار کنند،

و چون در قيامت مردم را گردآرند، بتان با پرستندگان خويش دشمن باشند و عبادتشان را انكار كنند.

و چون مردم گرد آورده شوند، [آن معبودان باطل‌] دشمنان ایشان باشند، و عبادتشان را منکر شوند

و چون مردم [در رستاخيز] برانگيخته و فراهم شوند، [پرستيدگان‌] دشمن آنان- پرستندگان- باشند و پرستش ايشان را انكار كنند.

و زمانی که مردمان (در قیامت) گرد آورده می‌شوند، چنین پرستش‌شدگان و به فریاد خواسته‌شدگانی، دشمنان پرستشگران و به فریاد خواهندگان می‌گردند (و از ایشان بیزاری می‌جویند) و عبادت ایشان را نفی می‌کنند و نمی‌پذیرند.

و هنگامی که مردمان (در آن هنگامه) گرد هم شوند (اینان) دشمنان آنانند و عبادتشان را انکار می‌کنند.

و گاهی که گردآورده شوند مردم باشند ایشان را دشمنانی و باشند به پرستش ایشان کافران‌

الأحقاف ٥	آیه ٦	الأحقاف ٧
سوره : سوره الأحقاف نزول : ٢ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١١ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«عِبَادَةِ»: پرستش (نگا: مریم / ). دعا. اگر (دَعَآءِ) آیه قبلی در این آیه، به صورت (عِبَادَةِ) آمده است، بدین علّت است که دعا از زمره مهمّترین عبادات است. چرا که رسول خدا فرموده است: أَلدُّعَآءُ مُخُّ الْعِبَادَةِ. «دعا مغز عبادت است». «کَافِرِینَ»: انکارکنندگان. مراد بیزاری جویندگان است (نگا: قصص / ). می‌گویند: ما بدیشان اجازه چنین کاری را نداده‌ایم و از پرستش و به فریاد خواستن آنان اطّلاعی نداشته‌ایم (نگا: مائده / و .

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

إِذْ تَبَرَّأَ الَّذِينَ‌ اتُّبِعُوا... (۰) وَ يَوْمَ‌ نَحْشُرُهُمْ‌ جَمِيعاً ثُمَ‌... (۴) وَ إِذَا رَأَى‌ الَّذِينَ‌ أَشْرَکُوا... (۱) کَلاَّ سَيَکْفُرُونَ‌ بِعِبَادَتِهِمْ‌... (۳) فَقَدْ کَذَّبُوکُمْ‌ بِمَا تَقُولُونَ‌... (۰) قَالَ‌ الَّذِينَ‌ حَقَ‌ عَلَيْهِمُ‌... (۲) إِنْ‌ تَدْعُوهُمْ‌ لاَ يَسْمَعُوا... (۱) وَ اتَّخَذُوا مِنْ‌ دُونِ‌ اللَّهِ‌... (۲) وَ قَالَ‌ إِنَّمَا اتَّخَذْتُمْ‌ مِنْ‌... (۱)

أُولٰئِکَ‌ الَّذِينَ‌ خَسِرُوا... (۱) وَ قَالَ‌ الشَّيْطَانُ‌ لَمَّا قُضِيَ‌... (۲) وَ رَأَى‌ الْمُجْرِمُونَ‌ النَّارَ... (۰) لاَ جَرَمَ‌ أَنَّمَا تَدْعُونَنِي‌... (۰) کَلاَّ سَيَکْفُرُونَ‌ بِعِبَادَتِهِمْ‌... (۴)

تفسیر

• آيات ۱ - ۱۴، سوره احقاف
• غرض و مفاد كلى سوره مباركه احقاف
• احتجاج عليه پرستش بت ها و معبودهاى زمينى
• معناى واژه ((اثاره )) و مفاد آيه با توجه به معناى آن
• احتجاج عليه مشركين كه قرآن را افتراء به خدا دانسته رسالت پيامبر (ص ) را منكرشدند
• معنا و مفاد آيه : ((قل ما كنت بدعا من الرسل و ما ادرى مايفعل بى و لا بكم ))
• نفى علم غيب از پيامبر (ص ) در جمله ((و ما ادرى ...)) از جهت بشر بودن او است و بااثبات علم غيب براى آن حضرت از طريق وحى منافات ندارد
• عدم منافات نفى علم غيب از پيامبر در اين آيه با عالم بر غيب بودن ايشان به وسيله وحىالهى
• (درباره عالم بودن پيامبر (ص ) و ائمه (ع ) به غيب ، و اثر و رابطه آن با زندگى ورفتار ايشان )
• بيان اينكه علم غيب اثرى در جريان حوادث خارجى ندارد
• على ملازم با اراده موافق است كه تواءم با التزام قلب نسبت به آن باشد
• مقصود از ((شاهد من بنى اسرائيل )) در آيه :((قل اراءيتم ان كان من عند الله و كفرتم ...))
• وجوه مختلف در معناى آيه : ((و قال الذين كفروا للذين امنوا لو كان خيرا ما سبقونا اليه...))
• رواياتى درباره مراد از ((اثارة من علم )) و راجع بهنزول آيه : ((ام يقولون افتريه ...))
• روايتى در ذيل جمله : ((و ما ادرى ما يفعل بى ولابكم )) و اشكالات آن
• روايتى درباره نزول آيه : ((و شهد شاهد من بنىاسرائيل ...))

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- موجودات مورد پرستش مشرکان، دشمن ایشان در صحنه رستاخیز (و إذا حشر الناس کانوا لهم أعداء)

۲- پیوندهاى باطل و شرک آلود دنیوى، مایه عناد و ستیز در صحنه قیامت * (یدعوا من دون اللّه ... و إذا حشر الناس کانوا لهم أعداء) موجوداتى را که انسان در دنیا به غلط تکریم نموده و با آنان پیوند عبودیت و پرستش برقرار کرده; در قیامت این پیوند به خصومت منتهى خواهد شد.

۳- حشر تمامى انسان ها و نیز معبودهاى دروغین مشرکان، در قیامت (یدعوا من دون اللّه ... و إذا حشر الناس کانوا لهم أعداء) از عبارت «کانوا لهم أعداء» استفاده مى شود که معبودهاى مشرکان نیز همانند مردم، محشور مى شوند و در آن رویارویى، عداوت ها صورت مى گیرد.

۴- بیزارى معبودهاى باطل در قیامت، از پرستش عبادت گران خود (و کانوا بعبادتهم کفرین) ضمیر «کانوا» به معبودها و ضمیر «بعبادتهم» به عبادت گران مشرک بازمى گردد.

۵- توجه به تبدیل پیوندهاى شرک آلود به روابط خصمانه در آخرت، مایه پرهیز انسان از شرک (و إذا حشر الناس کانوا لهم أعداء) آیه شریفه، با تذکر دادن به عداوت اخروى معبودهاى دروغین با عبادت گران خویش، درصدد دور نمودن انسان ها از شرک و روى آورى به غیر خدا است.

۶- اظهار دشمنى و بیزارى مشرکان، نسبت به معبودهاى دروغین خود در قیامت * (کانوا لهم أعداء و کانوا بعبادتهم کفرین) فاعل «کانوا»، ضمیرى است که ممکن است به «الناس» برگردد و مرجع ضمیر «هم» نیز ممکن است معبودهاى مشرکان باشد که در آیه قبل، به عنوان مبعودهاى غیر الهى از آنها یاد شده است. بر اساس این دو احتمال، نکته یاد شده استفاده مى شود.

۷- وجود حیات و شعور در موجودات، حتى جمادات در آخرت (کانوا لهم أعداء و کانوا بعبادتهم کفرین) از ضمائر «ذوى القعول» در آیه شریفه، مطلب یاد شده استفاده مى شود.

موضوعات مرتبط

• انسان: حشر انسان ها ۳
• تبرى: تبرى از معبودان باطل ۴، ۶
• جمادات: حیات اخروى جمادات ۷; شعور اخروى جمادات ۷
• ذکر: آثار ذکر فرجام شرک ۵
• شرک: آثار اخروى شرک ۵; آثار شرک ۲
• قیامت: دشمنى در قیامت ۱; عوامل دشمنى در قیامت ۲، ۵
• مشرکان: تبرى مشرکان ۴، ۶; دشمنان اخروى مشرکان ۱; دشمنى اخروى مشرکان ۶
• معبودان باطل: حشر معبودان باطل ۳; دشمنى با معبودان باطل ۶; دشمنى معبودان باطل ۱; معبودان باطل در قیامت ۴
• موجودات: حیات اخروى موجودات ۷; شعور اخروى موجودات ۷