غافر ٤٧

وَ إِذْ يَتَحَاجُّونَ‌ فِي‌ النَّارِ فَيَقُولُ‌ الضُّعَفَاءُ لِلَّذِينَ‌ اسْتَکْبَرُوا إِنَّا کُنَّا لَکُمْ‌ تَبَعاً فَهَلْ‌ أَنْتُمْ‌ مُغْنُونَ‌ عَنَّا نَصِيباً مِنَ‌ النَّارِ

ترجمه

به خاطر بیاور هنگامی را که در آتش دوزخ با هم محاجّه می‌کنند؛ ضعیفان به مستکبران می‌گویند: «ما پیرو شما بودیم، آیا شما (امروز) سهمی از آتش را بجای ما پذیرا می‌شوید؟!»

|و آن‌گاه كه در آتش به مجادله برخيزند، ضعيفان به مستكبران گويند: ما پيرو شما بوديم آيا مى‌توانيد مقدارى از اين آتش را از ما دفع كنيد

و آنگاه كه در آتش شروع به آوردن حجّت مى‌كنند، زيردستان به كسانى كه گردنكش بودند، مى‌گويند: «ما پيرو شما بوديم؛ پس آيا مى‌توانيد پاره‌اى از اين آتش را از ما دفع كنيد؟»

و (یاد آر) وقتی که در آتش دوزخ با هم به احتجاج و مجادله برآیند، ضعیفان ملّت به پیشوایان گردنکش خود می‌گویند: ما (در دنیا) پیروی شما کردیم (که گمراه شدیم) آیا می‌توانید امروز شما هم به عوض آن از آتش عذاب ما بکاهید؟

و [یاد کن] هنگامی را که در آتش با یکدیگر نزاع و کشمکش می کنند، پس ضعیفان به مستکبران می گویند: ما [در دنیا] پیرو شما بودیم، آیا می توانید بخشی از این آتش را از ما دفع کنید؟

و آنگاه در درون آتش با يكديگر به مجادله برخيزند و ناتوانان به گردنكشان گويند كه ما پيروان شما بوديم، آيا مى‌توانيد اندكى از اين آتشى كه نصيب ما شده است بكاهيد؟

و آنگاه که در آتش [دوزخ‌] با یکدیگر بگو مگو می‌کنند، ناتوانان به مستکبران می‌گویند ما پیرو شما بودیم، پس آیا شما باز دارنده بخشی از آتش [دوزخ‌] از ما هستید؟

و [ياد كن‌] آنگاه كه در آتش دوزخ ستيزه و پرخاش كنند، پس ناتوانان- زبونان قوم- به آنان كه گردنكشى و بزرگ‌منشى كردند گويند: ما [در دنيا] پيروان شما بوديم، پس آيا مى‌توانيد بهرى از آتش را از ما باز داريد؟

(خاطر نشان ساز) زمانی را که در آتش دوزخ (دوزخیان) با همدیگر به کشمکش و پرخاشگری می‌پردازند. ضعفاء (یعنی پیروان دنیوی) به مستکبران (یعنی رؤسای دنیوی) می‌گویند: ما پیروان شما بودیم، آیا (هم اینک ای سردمداران) بخشی از عذاب را به جای ما پذیرا می‌گردید و به گردن می‌گیرید؟

و آن‌گاه که در آتش با یکدیگر محاجه و نزاع می‌کنند، مستضعفان به مستکبران می‌گویند: «ما همواره پیرو شما بوده‌ایم، پس آیا می‌توانید بخشی از این آتش را از ما برگیرید؟»

و گاهی که پرخاش کنند در آتش پس گویند ناتوانان بدانان که کبر ورزیدند که ما بودیم شما را پیروانی آیا شمائید بی‌نیازکنندگان از ما بهره‌ای را از آتش‌

غافر ٤٦	آیه ٤٧	غافر ٤٨
سوره : سوره غافر نزول : ١٢ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٠ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«یَتَحَآجُّونَ»: کشمکش می‌کنند. سخنان پرخاشگرانه می‌گویند. بگو مگو می‌کنند. «الضُّعَفَآءُ»: مراد پیروان و مقلّدان دنیوی است. «ألَّذِینَ اسْتَکْبَرُوا»: مراد رؤساء و سردمداران دنیوی است. «مُغْنُونَ عَنَّا»: (نگا: ابراهیم / ).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ بَرَزُوا لِلَّهِ‌ جَمِيعاً فَقَالَ‌... (۷) وَ أَقْبَلَ‌ بَعْضُهُمْ‌ عَلَى‌ بَعْضٍ‌... (۰)

إِذْ نُسَوِّيکُمْ‌ بِرَبِ‌... (۰)

تفسیر

• آيات ۲۱ - ۵۴ سوره مؤ من
• داستان ارسال موسى عليه السلام به سوى فرعون و گفتگوى فرعون درباره كشتن او
• موسى عليه السلام از شرّ هر متكبرّ بى ايمان به روز حساب به خدا پناه مى برد
• مؤ من آل فرعون ، فرعونيان را از قتل موسى عليه السلام نهى و نسبت به تصميم بر آنتوبيخ مى كند و بدانان هشدار مى دهد
• اشاره به وجه تسميه روز قيامت به يوم التناد
• مقصود از فرعون از اينكه به وزير خود گفت : يا هامان ابن لى صرحا ابلغ الاسباب ...
• بيان اركان دين حق و سبيل رشاد در سخنى كوتاه از مؤ منآل فرعون
• نفى شريك براى خداى سبحان با بيان اينكه شريك ادعايى فرعونيان براى خدا، نه دردنيا و نه درآخرت دعوتى ندارد
• اشاره به مقامات سه گانه عبوديت : توكل ، تفويض و تسليم
• نكاتى درباره كيفيت و مراحل تعذيب فرعونيان در عالم برزخ و قيامت
• محاجه ضعفاء آل فرعون با اقوياءشان درباره آتش جهنم و پاسخ آنها
• التماس دعاى دوزخيان از خزنه جهنم در خصوص تخفيف پاره اى از عذاب
• وجه اينكه خزنه جهنم در جواب التماس دعاى دوزخيان مى گويند: فادعوا و ما دعاءالكافرين الا فى ضلال
• رواياتى درباره ، تقيه ، تفويض امر به خدا، و اينكه فرعونيان هر صبح و شام برآتش عرضه مى شوند

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - وجود اختلاف میان مستضعفان و مستکبران، در آتش دوزخ و اقدام آنان به احتجاج و دلیل آوردن (و إذ یتحاجّون فى النار فیقول الضعفؤا للذین استکبروا)

۲ - پدیدآمدن اختلاف میان مستضعفان و مستکبران، در آتش دوزخ و احتجاج و دلیل آوردن هر یک از آنان، حادثه اى شایسته یاد و یادآورى (و إذ یتحاجّون فى النار فیقول الضعفؤا للذین استکبروا) «إذ» متعلق به فعل محذوف (أذکر) مى باشد.

۳ - دوزخیان، در عین سوختن دائمى در آتش، حیات داشته و بر تکلم کردن تواناهستند. (و إذ یتحاجّون فى النار فیقول الضعفؤا للذین استکبروا)

۴ - وجود دو قشر ضعیف و توانمند، در جامعه فرعون و حاکمیت نظام طبقاتى بر آن جامعه (و إذ یتحاجّون فى النار فیقول الضعفؤا للذین استکبروا)

۵ - اعتراف مستضعفان در آتش دورخ، به پیروى کامل خویش از مستکبران در دنیا (فیقول الضعفؤا للذین استکبروا إنّا کنّا لکم تبعًا) آمدن «تبعاً» (به صورت مصدر) مفید مبالغه است; یعنى، تابعیت محض و پیروى کامل.

۶ - پیروى کورکورانه از مستکبران و منحرفان، موجب گرفتارى به آتش دوزخ است. (و إذ یتحاجّون فى النار فیقول الضعفؤا للذین استکبروا إنّا کنّا لکم تبعًا)

۷ - استکبار و به استضعاف کشیدن جامعه، موجب گرفتارى در آتش دوزخ است. (و إذ یتحاجّون فى النار فیقول الضعفؤا للذین استکبروا إنّا کنّا لکم تبعًا)

۸ - استمداد بى ثمر مستضعفان از رهبران مستکبر خود در دوزخ، براى کاستن بخشى از عذاب آنان (آتش) به پاس پیروى شان از آنها در دنیا (إنّا کنّا لکم تبعًا فهل أنتم مغنون عنّا نصیبًا من النار)

۹ - پیدایش دو قشر مستضعف و مستکبر و حاکمیت نظام طبقاتى، از ویژگى هاى جامعه کفر و شرک پیشه (تدعوننى لأکفر باللّه و أشرک به ... فیقول الضعفؤا للذین استکبروا إنّا کنّا لکم تبعًا)

۱۰ - مبارزه پیامبران و ادیان توحیدى با نظام طبقاتى و پدیده استضعاف و استکبار در جامعه (و یقوم ما لى أدعوکم إلى النجوة ... فیقول الضعفؤا للذین استکبروا إنّا کنّا لکم تبعًا)

روایات و احادیث

۱۱ - «عن أمیرالمؤمنین(ع): ... قال تعالى «و إذ یتحاجّون فى النار فیقول الضعفاء للذین استکبروا ...» أفتدرون الإستکبار ما هو؟ هو ترک الطاعة لمن أمروا بطاعته و الترفع على من ندبوا إلى متابعته...; از امیرالمؤمنین(ع) روایت شده: ... خداى تعالى فرمود: «...فیقول الضعفاء للذین استکبروا ...». آیا شما مى دانید استکبار چیست؟ استکبار ترک اطاعت کسى است که مأمور به پیروى از آنان شده اند و برترى جویى بر کسى است که به پیروى از او دعوت شده اند...».

موضوعات مرتبط

• اختلاف طبقاتى: تاریخ اختلاف طبقاتى ۴; مبارزه اختلاف طبقاتى ۱۰
• ادیان آسمانى: ظلم ستیزى ادیان آسمانى ۱۰
• استکبار: حقیقت استکبار ۱۱; کیفر استکبار ۷
• استمداد: استمداد از مستکبران ۸
• انبیا: ظلم ستیزى انبیا ۱۰
• تقلید: آثار تقلید کورکورانه ۶
• جهنم: احتجاج در جهنم ۱، ۲; جاودانگى در جهنم ۳; موجبات جهنم ۶، ۷
• جهنمیان: اقرار جهنمیان ۵; بى تأثیرى استمداد جهنمیان ۸; تکلم جهنمیان ۳; حیات جهنمیان ۳
• دارالکفر: ویژگیهاى دارالکفر ۹
• ذکر: ذکر اختلاف جهنمیان ۲; ذکر فرجام مستضعفان ۲; ذکر فرجام مستکبران ۲
• فرعون: اختلاف طبقاتى در حکومت فرعون ۴; مستضعفان در حکومت فرعون ۴; مستکبران در حکومت فرعون ۴
• کافران: اختلاف طبقاتى در کافران ۹
• گمراهان: پیروى از گمراهان ۶
• مستضعفان: استمداد مستضعفان ۸; اقرار اخروى مستضعفان ۵; مستضعفان در جهنم ۱
• مستکبران: آثار پیروى از مستکبران ۸; پیروى از مستکبران ۵، ۶; مستکبران در جهنم ۱
• مشرکان: اختلاف طبقاتى در مشرکان ۹
• مصرباستان: تاریخ مصرباستان ۴