النحل ٦٦: تفاوت میان نسخهها
(Edited by QRobot) |
(←تفسیر) |
||
(۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{قاب | متن = '''[[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::إِن|إِنَ]] [[شامل این ریشه::انن| ]][[شامل این کلمه::لَکُم|لَکُمْ]] [[شامل این ریشه::کم| ]][[شامل این ریشه::ل| ]][[شامل این کلمه::فِي|فِي]] [[شامل این ریشه::فى| ]][[شامل این کلمه::الْأَنْعَام|الْأَنْعَامِ]] [[کلمه غیر ربط::الْأَنْعَام| ]] [[شامل این ریشه::نعم| ]][[ریشه غیر ربط::نعم| ]][[شامل این کلمه::لَعِبْرَة|لَعِبْرَةً]] [[کلمه غیر ربط::لَعِبْرَة| ]] [[شامل این ریشه::عبر| ]][[ریشه غیر ربط::عبر| ]][[شامل این ریشه::ل| ]][[ریشه غیر ربط::ل| ]][[شامل این کلمه::نُسْقِيکُم|نُسْقِيکُمْ]] [[کلمه غیر ربط::نُسْقِيکُم| ]] [[شامل این ریشه::سقى| ]][[ریشه غیر ربط::سقى| ]][[شامل این ریشه::کم| ]][[ریشه غیر ربط::کم| ]][[شامل این کلمه::مِمّا|مِمَّا]] [[شامل این ریشه::ما| ]][[شامل این ریشه::من| ]][[شامل این کلمه::فِي|فِي]] [[شامل این ریشه::فى| ]][[شامل این کلمه::بُطُونِه|بُطُونِهِ]] [[کلمه غیر ربط::بُطُونِه| ]] [[شامل این ریشه::بطن| ]][[ریشه غیر ربط::بطن| ]][[شامل این ریشه::ه| ]][[ریشه غیر ربط::ه| ]][[شامل این کلمه::مِن|مِنْ]] [[شامل این ریشه::من| ]][[شامل این کلمه::بَيْن|بَيْنِ]] [[شامل این ریشه::بين| ]][[شامل این کلمه::فَرْث|فَرْثٍ]] [[کلمه غیر ربط::فَرْث| ]] [[شامل این ریشه::فرث| ]][[ریشه غیر ربط::فرث| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::دَم|دَمٍ]] [[کلمه غیر ربط::دَم| ]] [[شامل این ریشه::دمم| ]][[ریشه غیر ربط::دمم| ]][[شامل این ریشه::دمو| ]][[ریشه غیر ربط::دمو| ]][[شامل این ریشه::دمى| ]][[ریشه غیر ربط::دمى| ]][[شامل این کلمه::لَبَنا|لَبَناً]] [[کلمه غیر ربط::لَبَنا| ]] [[شامل این ریشه::لبن| ]][[ریشه غیر ربط::لبن| ]][[شامل این کلمه::خَالِصا|خَالِصاً]] [[کلمه غیر ربط::خَالِصا| ]] [[شامل این ریشه::خلص| ]][[ریشه غیر ربط::خلص| ]][[شامل این کلمه::سَائِغا|سَائِغاً]] [[کلمه غیر ربط::سَائِغا| ]] [[شامل این ریشه::سوغ| ]][[ریشه غیر ربط::سوغ| ]][[شامل این کلمه::لِلشّارِبِين|لِلشَّارِبِينَ]] [[کلمه غیر ربط::لِلشّارِبِين| ]] [[شامل این ریشه::شرب| ]][[ریشه غیر ربط::شرب| ]][[شامل این ریشه::ل| ]][[ریشه غیر ربط::ل| ]]'''}} | {{قاب | متن = '''[[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::إِن|إِنَ]] [[شامل این ریشه::انن| ]][[شامل این کلمه::لَکُم|لَکُمْ]] [[شامل این ریشه::کم| ]][[شامل این ریشه::ل| ]][[شامل این کلمه::فِي|فِي]] [[شامل این ریشه::فى| ]][[شامل این کلمه::الْأَنْعَام|الْأَنْعَامِ]] [[کلمه غیر ربط::الْأَنْعَام| ]] [[شامل این ریشه::نعم| ]][[ریشه غیر ربط::نعم| ]][[شامل این کلمه::لَعِبْرَة|لَعِبْرَةً]] [[کلمه غیر ربط::لَعِبْرَة| ]] [[شامل این ریشه::عبر| ]][[ریشه غیر ربط::عبر| ]][[شامل این ریشه::ل| ]][[ریشه غیر ربط::ل| ]][[شامل این کلمه::نُسْقِيکُم|نُسْقِيکُمْ]] [[کلمه غیر ربط::نُسْقِيکُم| ]] [[شامل این ریشه::سقى| ]][[ریشه غیر ربط::سقى| ]][[شامل این ریشه::کم| ]][[ریشه غیر ربط::کم| ]][[شامل این کلمه::مِمّا|مِمَّا]] [[شامل این ریشه::ما| ]][[شامل این ریشه::من| ]][[شامل این کلمه::فِي|فِي]] [[شامل این ریشه::فى| ]][[شامل این کلمه::بُطُونِه|بُطُونِهِ]] [[کلمه غیر ربط::بُطُونِه| ]] [[شامل این ریشه::بطن| ]][[ریشه غیر ربط::بطن| ]][[شامل این ریشه::ه| ]][[ریشه غیر ربط::ه| ]][[شامل این کلمه::مِن|مِنْ]] [[شامل این ریشه::من| ]][[شامل این کلمه::بَيْن|بَيْنِ]] [[شامل این ریشه::بين| ]][[شامل این کلمه::فَرْث|فَرْثٍ]] [[کلمه غیر ربط::فَرْث| ]] [[شامل این ریشه::فرث| ]][[ریشه غیر ربط::فرث| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::دَم|دَمٍ]] [[کلمه غیر ربط::دَم| ]] [[شامل این ریشه::دمم| ]][[ریشه غیر ربط::دمم| ]][[شامل این ریشه::دمو| ]][[ریشه غیر ربط::دمو| ]][[شامل این ریشه::دمى| ]][[ریشه غیر ربط::دمى| ]][[شامل این کلمه::لَبَنا|لَبَناً]] [[کلمه غیر ربط::لَبَنا| ]] [[شامل این ریشه::لبن| ]][[ریشه غیر ربط::لبن| ]][[شامل این کلمه::خَالِصا|خَالِصاً]] [[کلمه غیر ربط::خَالِصا| ]] [[شامل این ریشه::خلص| ]][[ریشه غیر ربط::خلص| ]][[شامل این کلمه::سَائِغا|سَائِغاً]] [[کلمه غیر ربط::سَائِغا| ]] [[شامل این ریشه::سوغ| ]][[ریشه غیر ربط::سوغ| ]][[شامل این کلمه::لِلشّارِبِين|لِلشَّارِبِينَ]] [[کلمه غیر ربط::لِلشّارِبِين| ]] [[شامل این ریشه::شرب| ]][[ریشه غیر ربط::شرب| ]][[شامل این ریشه::ل| ]][[ریشه غیر ربط::ل| ]]'''}} | ||
{| class="ayeh-table mw-collapsible mw-collapsed" | |||
!کپی متن آیه | |||
|- | |||
|وَ إِنَ لَکُمْ فِي الْأَنْعَامِ لَعِبْرَةً نُسْقِيکُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَبَناً خَالِصاً سَائِغاً لِلشَّارِبِينَ | |||
|} | |||
'''ترجمه ''' | '''ترجمه ''' | ||
<tabber> | <tabber> | ||
خط ۱۵: | خط ۱۸: | ||
|-|صادقی تهرانی=و بیگمان در چهارپایان برایتان همانا عبرتی است، از آنچه در شکمهایشان است از میان سرگین و خونی، شیری ناب به شما مینوشانیم (که) برای نوشندگان گواراست. | |-|صادقی تهرانی=و بیگمان در چهارپایان برایتان همانا عبرتی است، از آنچه در شکمهایشان است از میان سرگین و خونی، شیری ناب به شما مینوشانیم (که) برای نوشندگان گواراست. | ||
|-|معزی=و همانا شما را هست در دامها عبرتی بنوشانیمتان از آنچه در شکمهای آنها است از میان سرگین و خون شیری نیالوده گوارا برای نوشندگان | |-|معزی=و همانا شما را هست در دامها عبرتی بنوشانیمتان از آنچه در شکمهای آنها است از میان سرگین و خون شیری نیالوده گوارا برای نوشندگان | ||
|-|</tabber>< | |-|english=<div id="qenag">And there is a lesson for you in cattle: We give you a drink from their bellies, from between waste and blood, pure milk, refreshing to the drinkers.</div> | ||
{{آيه | سوره = سوره النحل | نزول = | |-|</tabber> | ||
<div class="audiotable"> | |||
<div id="quran_sound">ترتیل: <sound src="http://dl.bitan.ir/quran/parhizgar/016066.mp3"></sound></div> | |||
<div id="trans_sound">ترجمه: <sound src="http://dl.bitan.ir/quran/makarem/016066.mp3"></sound></div> | |||
</div> | |||
{{آيه | سوره = سوره النحل | نزول = [[نازل شده در سال::7|٧ بعثت]] | نام = [[شماره آیه در سوره::66|٦٦]] | قبلی = النحل ٦٥ | بعدی = النحل ٦٧ | کلمه = [[تعداد کلمات::19|١٩]] | حرف = }} | |||
===معنی کلمات و عبارات=== | ===معنی کلمات و عبارات=== | ||
«نُسْقِیکُمْ»: به شما مینوشانیم. «بُطُونِهِ»: شکمهایشان. ذکر ضمیر (ه) به صورت مذکّر، بدان خاطر است که واژه (أَنْعام) اسم جمع است و تذکیر و تأنیث آن درست است (نگا: نحل / . «مِن بَیْنِ»: حال مقدّم (لَبَناً) و یا این که بدل اشتمال (فِی بُطُونِهِ) بشمار است. «فَرْثٍ»: علوفه جویده و نیمههضمِ دستگاه گوارش حیوان. علوفهای که هنوز در داخل دستگاه گوارش حیوان باشد آن را (فَرْث) یعنی تفاله، و پس از دفع از بدن حیوان آن را (رَوْث) یعنی سرگین مینامند. «مِن بَیْنِ رَوْثٍ وَ دَمٍ»: مراد این است که حیوان موادّ غذائی را میخورد و موادّ غذائی به (فَرْث)، و فَرْث به خون، و خون به شیر تبدیل میشود. «خَالِصاً»: صاف. «سَآئِغاً»: گوارا. خوشآیند. | «نُسْقِیکُمْ»: به شما مینوشانیم. «بُطُونِهِ»: شکمهایشان. ذکر ضمیر (ه) به صورت مذکّر، بدان خاطر است که واژه (أَنْعام) اسم جمع است و تذکیر و تأنیث آن درست است (نگا: نحل / . «مِن بَیْنِ»: حال مقدّم (لَبَناً) و یا این که بدل اشتمال (فِی بُطُونِهِ) بشمار است. «فَرْثٍ»: علوفه جویده و نیمههضمِ دستگاه گوارش حیوان. علوفهای که هنوز در داخل دستگاه گوارش حیوان باشد آن را (فَرْث) یعنی تفاله، و پس از دفع از بدن حیوان آن را (رَوْث) یعنی سرگین مینامند. «مِن بَیْنِ رَوْثٍ وَ دَمٍ»: مراد این است که حیوان موادّ غذائی را میخورد و موادّ غذائی به (فَرْث)، و فَرْث به خون، و خون به شیر تبدیل میشود. «خَالِصاً»: صاف. «سَآئِغاً»: گوارا. خوشآیند. | ||
خط ۳۳: | خط ۴۱: | ||
<tabber> | <tabber> | ||
المیزان= | المیزان= | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۲#link282 | آيات ۶۵ - | {{ نمایش فشرده تفسیر| | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۲#link283 | مفاد آيه | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۲#link282 | آيات ۶۵ - ۷۷ سوره نحل]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۲#link284 | معناى | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۲#link283 | مفاد آيه «إنَّ فِى ذَلِكَ لَآيَةً لِقَومٍ يَسمَعُون»]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۲#link285 | | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۲#link284 | معناى اين كه فرمود: شير خالص را از ميان فضولات شكم و خون به شما نوشانيديم]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۲#link286 | عدم دلالت جمله : | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۲#link285 | بيان مفاد آيه: «تَتَّخِذُونَ مِنهُ سَكَراً وَ رِزقاً حَسَناً...»]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۲#link286 | عدم دلالت جمله: «تَتَّخِذُونَ مِنهُ سَكَراً وَ رِزقاً حَسَناً»، بر مباح بودن مسكرات]] | |||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۲#link288 | معنا و موارد استعمال كلمه | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۲#link288 | معنا و موارد استعمال كلمه «وحى»]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۳#link289 | | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۳#link289 | وحی ها و الهامات خداى سبحان، به زنبور عسل]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۳#link290 | وجه | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۳#link290 | وجه اين كه آيه زنبور عسل به «لِقَومٍ يَسمَعُون»، ختم شده]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۳#link291 | | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۳#link291 | فلسفه برتری بعضی از مردم بر بعض دیگر، در رزق و روزی]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۳#link292 | وجوه ديگرى كه در معناى آيه فوق گفته شده است]] | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۳#link292 | وجوه ديگرى كه در معناى آيه فوق گفته شده است]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۳#link293 | ذكر نعمت داشتن فرزندان و نوادگان]] | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۳#link293 | ذكر نعمت داشتن فرزندان و نوادگان]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۳#link294 | وجوهى كه در معناى آيه : | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۳#link294 | وجوهى كه در معناى آيه: «مَا لَا يَملِكُ لَهُم رِزقاً فِى السَّمَاوَات وَ الأرض» گفته شده]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۳#link295 | | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۳#link295 | معنای نهی از مَثَل زدن براى خدا، در آیه شریفه]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۳#link296 | | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۳#link296 | مَثَلى براى اثبات توحيد ربوبى، با استناد به وحدت منعم]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۳#link297 | اقامه حجت بر توحيد و اشاره به | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۳#link297 | اقامه حجت بر توحيد و اشاره به مسأله نبوت با ذكر يك مَثَل]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۴#link298 | چند وجه ديگر در تفسير آيه : | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۴#link298 | چند وجه ديگر در تفسير آيه: «وَ ضَرَبَ اللهُ مَثَلاً رَجُلَين...»]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۴#link299 | | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۴#link299 | مراد از غيبت آسمان ها و زمين، در آیه شریفه]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۴#link300 | بيان | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۴#link300 | بيان اين كه قيامت، از غيب هاى سماوات و ارض است]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۴#link301 | | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۴#link301 | معنای اين كه فرمود: قيامت، مانند چشم بر هم زدن، يا نزديكتر از آن است]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۴#link302 | عموميت قدرت خدا و نحوه تعلق آن به مخلوقات]] | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۴#link302 | عموميت قدرت خدا و نحوه تعلق آن به مخلوقات]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۴#link305 | بحث روايتی]] | |||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۲_بخش۳۴#link305 | | |||
}} | |||
|-|نمونه= | |-|نمونه= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:نمونه جلد۱۱_بخش۵۸#link75 | آيه ۶۵ - ۶۷]] | *[[تفسیر:نمونه جلد۱۱_بخش۵۸#link75 | آيه ۶۵ - ۶۷]] | ||
*[[تفسیر:نمونه جلد۱۱_بخش۵۸#link76 | تفسير :]] | *[[تفسیر:نمونه جلد۱۱_بخش۵۸#link76 | تفسير :]] | ||
خط ۶۶: | خط ۷۳: | ||
*[[تفسیر:نمونه جلد۱۱_بخش۵۸#link79 | ۲ - مواد غذائى مهم شير]] | *[[تفسیر:نمونه جلد۱۱_بخش۵۸#link79 | ۲ - مواد غذائى مهم شير]] | ||
*[[تفسیر:نمونه جلد۱۱_بخش۵۸#link80 | ۳ - شير غذاى خالص و گوارا]] | *[[تفسیر:نمونه جلد۱۱_بخش۵۸#link80 | ۳ - شير غذاى خالص و گوارا]] | ||
}} | |||
|-| تفسیر نور= | |||
===تفسیر نور (محسن قرائتی)=== | |||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ إِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعامِ لَعِبْرَةً نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَبَناً خالِصاً سائِغاً لِلشَّارِبِينَ «66» | |||
و بىگمان براى شما در (آفرينش) چهارپايان عبرتى است، ما شما را از آنچه در درون آنهاست، از ميان غذاهاى هضم شده و خون، شير خالصى كه براى نوشندگان گوارا است، سيراب مىكنيم. | |||
===نکته ها=== | |||
خداوند، نه تنها از لابلاى ابر، آبى كه مايه حيات است نازل مىكند، بلكه از لابلاى درون حيوانات، شيرى كه مايه حيات است، خارج مىكند. | |||
«فَرْثٍ» به غذاى هضم شدهى درون معده گفته مىشود و «عبرة» به چيزى گفته مىشود كه وسيلهى عبور از جهل به علم گردد. | |||
با آنكه «انعام» جمع است. ولى ضمير در «بُطُونِهِ» مفرد است. زيرا مراد، هر واحدى از چهارپايان است نه همهى آنها. | |||
شير، يك غذاى كامل است كه هم به جاى آب است و هم به جاى غذا و تمام نيازهاى بدن را تأمين مىكند. در روايات مىخوانيم: شير، عقل را زياد، ذهن را صفا، چشم را روشنى، قلب را تقويت، پشت را محكم، و فراموشى را كم مىكند. | |||
چهارپايان، تنها وسيلهى تأمين نيازهاى مادّى ما نيستند، بلكه مىتوانند وسيلهى تكامل معنوى و رشد ايمانى ما باشند. | |||
راستى خدايى كه شير را از دل علف بيرون مىكشد، نمىتواند در قيامت، انسان را از دل خاك بيرون كشد؟! خدايى كه شير خالص را از لابلاى خون و غذاى هضم شده، استخراج مىكند، نمىتواند اعمال صالح را از ساير كارها جدا كند؟. | |||
تبديل علف به شير، نياز به دستگاه پالايش، ميكروب زدايى، حذف مواد مضرّ، امكانات | |||
جلد 4 - صفحه 544 | |||
شيرين كننده، گرم كننده، چرب كننده و رنگ كننده و لولهكشى در بدن چهارپايان دارد. | |||
چگونه است كه يك پالايشگاه نفت، مهندس لازم دارد، امّا پالايشگاه شير، خالق نمىخواهد؟ «إِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعامِ لَعِبْرَةً» | |||
انسانهاى خالص، كسانى هستند كه از لابلاى فراز و نشيبها و خطوط سياسى و مسائل اجتماعى و دوستان گوناگون، عبور كنند، امّا نه رنگ آنان را بپذيرند و نه بوى آنها را. «مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَبَناً خالِصاً» | |||
شرط گوارايى نوشيدنىها، خالص بودن است. آرى، آبهاى آشاميدنى زمانى گوارا است كه از هرگونه آلودگى خالص باشند. «خالِصاً سائِغاً لِلشَّارِبِينَ» | |||
گوارا بودن، بايد براى همهى مصرف كنندگان باشد، نه تنها انسانها، و لذا نفرموده: «سائغا لكم» بلكه فرمود: «سائِغاً لِلشَّارِبِينَ». | |||
در دنياى متمدّن امروز، ديده و شنيده شد كه كشورهاى متمدّن آنچه را تاريخِ مصرفش گذشته است براى آوارگان و درماندگان ارسال مىكنند! | |||
مصرف شير توسط انسان، نشاندهنده آن است كه كسى كه حيوان را آفريد و شير را در درون آن ساخت، همان كسى است كه ما را آفريد و نيازهاى ما را مىدانست. «نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ» | |||
حضرت على عليه السلام در نامه 25 نهجالبلاغه به مسئول جمعآورى زكات مىنويسد: وقتى براى جمعآورى زكات مىروى بايد اصولى را مراعات كنى، از جمله آنكه مقدارى شير در پستان حيوان باقى بگذارى تا نوزادان بىبهره نباشند. ميان حيوان و نوزادش جدايى نيانداز و در مسير راه، به حيواناتِ خسته استراحت بده وآنها را از خوردن آب وعلف بازمدار. | |||
كتك زدن به حيوان، شير دوشيدن با ناخن بلند، بهرهكشى بيش از حدّ از حيوان و هرگونه ظلمى به حيوان ممنوع است. در قرآن مىخوانيم: حضرت سليمان با آن همه عظمتش كه جنّ وانس تحت فرمان او بودند، به حيوانات ملاطفت نموده ودست مباركش را به گردن و پاى آنها مىكشيد. «فَطَفِقَ مَسْحاً بِالسُّوقِ وَ الْأَعْناقِ» «1» | |||
---- | |||
«1». ص، 33. | |||
جلد 4 - صفحه 545 | |||
===پیام ها=== | |||
1- سيستم توليد شير در حيوانات و خروج آن از ميان خون و فضولات، درس عبرتى براى انسان است. لَعِبْرَةً نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَبَناً ... | |||
}} | |||
|-| | |||
اثنی عشری= | |||
===تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ إِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعامِ لَعِبْرَةً نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَبَناً خالِصاً سائِغاً لِلشَّارِبِينَ (66) | |||
چون مقصود اعظم از قرآن عظيم، تقرير اصول اربعه، الهيات و نبوات و معاد و احكام، و اهم آنها الهيات است، لذا هر زمانى كه ممتد شود كلام در فصلى از فصول، در وعيد كفار عود فرمايد به اثبات الهيات؛ از جمله در اين چند آيه ابتدا استدلال به عجائب احوال نبات و بعد نوع دوم غرائب حيوان را بيان مىفرمايد: | |||
وَ إِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعامِ لَعِبْرَةً: و بدرستى كه براى شما در اين چهارپايان عبرتى هست از شتر و گاو و گوسفند كه تأمل كنيد در فوائد آنها تا موجب زيادتى بصيرت و مزيد امتنان و تشكر نسبت به ذات احديت گردد. نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ: مىآشامانيم شما را از آنچه در شكم آنها است. مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ: از ميان سرگين و خون. لَبَناً خالِصاً: شيرى خالص. سائِغاً لِلشَّارِبِينَ: | |||
گوارنده خورندگان، نه بوى سرگين دارد، نه رنگ خون. | |||
جلد 7 - صفحه 234 | |||
ابن عباس گويد «1»: چون چهار پا علف خورد و هضم شود، سرگين در زير و خون در بالا، و شير صاف لطيف گوارا از ميان دو شىء كريه و كثيف، حق تعالى ايجاد فرمايد. | |||
در كافى- حضرت نبوى صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمود: هيچكس نيست كه به آشاميدن شير گلوگير شود، زيرا حق تعالى فرموده (لَبَناً خالِصاً سائِغاً لِلشَّارِبِينَ). «2» پس مدبر حقيقى جگر را بر هر سه مسلط فرموده كه تقسيم نمايد: خون را به رگها فرستد، شير را به پستان، و سرگين را در كرش رها كند. | |||
تبصره: ديده بصيرت بگشا و اندكى در اين مايع سفيد رقيق شير تأمل نما، تدبير خداوند حكيم را تماشا كن، كه خون را از لطيف اجزاء غذا آفريند، و شير را از بعض اجزاء خون، و مركب از سه جزء با سه طبع متضاده: 1- چربى حار و رطب. 2- آب- بارد و رطب. 3- ماده پنيرى- بارد و يابس. اين طبايع مختلفه از تغذيه گياه حاصل كه منقلب شود از صفتى به صفتى و از حالى به حالى بدون مناسبت و مشاكلتى ميان آنها، زهى حكمت بالغه سبحانى كه تمام ذرات عالم علوى و سفلى به كمال قدرت و نهايت حكمت خداوندى شهادت دهد. و ايضا- بيانى است براى منكرين بعث بدين تقرير: ذاتى كه قادر باشد بر بيرون آوردن شير از ميان سرگين و خون بدون امتزاج به هم، البته قدرت دارد بر بيرون آوردن مردگان از قبرها در قيامت بدون اختلاط بعضى بر بعضى. | |||
}} | |||
|-| | |||
روان جاوید= | |||
===تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ إِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعامِ لَعِبْرَةً نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَبَناً خالِصاً سائِغاً لِلشَّارِبِينَ (66) وَ مِنْ ثَمَراتِ النَّخِيلِ وَ الْأَعْنابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَراً وَ رِزْقاً حَسَناً إِنَّ فِي ذلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ (67) وَ أَوْحى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبالِ بُيُوتاً وَ مِنَ الشَّجَرِ وَ مِمَّا يَعْرِشُونَ (68) ثُمَّ كُلِي مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ فَاسْلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلاً يَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ فِيهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ (69) وَ اللَّهُ خَلَقَكُمْ ثُمَّ يَتَوَفَّاكُمْ وَ مِنْكُمْ مَنْ يُرَدُّ إِلى أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِكَيْ لا يَعْلَمَ بَعْدَ عِلْمٍ شَيْئاً إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ قَدِيرٌ (70) | |||
ترجمه | |||
و همانا براى شما است در شتر و گاو و گوسفند موجب اعتبار مىآشامانيم شما را از آنچه در شكم آنحيوان است از ميان سرگين و خون شيرى صافى كه گوارا است براى آشامندگان | |||
و از ميوههاى درختان خرما و انگورها ميوهاى است كه ميگيريد از آن مسكر و روزى خوبى را همانا در اين هر آينه نشانهاى است براى گروهى كه تعقّل مينمايند | |||
و وحى نمود پروردگار تو بسوى زنبور عسل كه بگيريد از كوهها خانهها و از درخت و از آنچه ميسازند مردم از جاى بلند | |||
پس بخوريد از همه ميوهها پس برويد در راههاى پروردگارتان كه آسان است آنها بيرون مىآيد از شكمهاى آن زنبورها آشاميدنئ كه مختلف است رنگهايش در آن شفاء است براى مردم همانا در اين هر آينه نشانهاى است براى گروهى كه تفكّر مينمايند | |||
و خدا آفريد شما را پس ميميراند شما را و بعضى از شما كسى است كه بر گردانده ميشود بسوى پستترين زندگانى تا بحدّيكه نداند بعد از دانستن | |||
---- | |||
جلد 3 صفحه 297 | |||
چيزى را همانا خدا داناى توانا است. | |||
تفسير | |||
- مراد از انعام مواشى است كه مكرر ذكر شده بر شتر و گاو و گوسفند اطلاق ميشود و در وجود آنها دليل واضحى است بر قدرت خداوند كه موجب عبرت و عبور از وادى ضلالت بشاهراه هدايت است و آن اين است كه خداوند مىآشاماند از آنچه در شكمهاى آنها است به بندگان خود شير را و اينكه ضمير در بطونه مذكر شده باعتبار لفظ اسم جمع يا حيوان است و از عجائب قدرت الهى آنستكه علوفه چون در شكنبه حيوان طبخ شود خلاصه آن داخل جگر گردد و در آنجا نيز طبخ شود مقدارى از آن بصورت شير در آيد و بپستان رود و مقدارى خون گردد و در رگهاى بدن جارى شود پس شير اولش از سرگين جدا شده و آخرش از خون و نه بوى سرگين در آن اثر نموده و نه رنگ خون بلكه خالص از هر دو است و صافى از هر غش و عيب و در كافى از امام صادق عليه السّلام از پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم روايت فرموده كه شير هيچگاه گلو گير نشود زيرا در كلام الهى موصوف بگوارا شده است و ديگر از آيات الهى كه براى كسانيكه تعقّل و تأمل در آفاق و موجودات در آن مينمايند موجب معرفت است آنستكه از ميوههاى درختان خرما و انگور چند مشروب مختلف در خواص و آثار استخراج ميشود كه از آن جمله شراب است كه مسكر و مضر و حرام است و ديگر روزى حلال خوب پاكيزه كه سركه و شيره است و تعجّب از كسانى است كه خواستهاند از اين آيه استفاده نمايند كه شراب در صدر اسلام حلال بوده با آنكه دلالتش بر حرمت بنظر حقير اولى از حلّيت است براى آنكه مقابل با رزق حسن قرار داده شده با آنكه قمّى ره سكرا را بسركه تفسير فرموده و در مجمع نقل نموده كه در مطلق طعام استعمال ميشود و اينكه از امام صادق عليه السّلام نقل شده كه اين آيه قبل از آيه تحريم نازل و بآن نسخ شده دلالت دارد بر آنكه مراد شراب است ولى دلالت ندارد بر آنكه در صدر اسلام حلال بوده چون نسخ در كلام ائمه غالبا در غير معناى مشهور كه رفع حكم است استعمال ميشود و در اينجا مراد آنستكه قبل از آيه صريحه در تحريم نازل شده و هنوز مصلحت در حكم بحرمت آن در ظاهر نبوده گويا در اين آيه بدوا اشاره شده باشد براى گوشزد و انس اذهان بكراهت و بعدا در آيات اربعه يسئلونك عن الخمر و انّما الخمر و انّما | |||
---- | |||
جلد 3 صفحه 298 | |||
يريد الشيطان و قل حرّم ربّى الفواحش تصريح و تسجيل و تثبيت و تأكيد حرمت شده است پس اين روايت منافى با روايات دالّه بر حرمت خمر در تمام شرائع سابقه نيست و در اين مقام تحقيقاتى در ضمن تفسير آيات مذكوره شد كه تكرار نميشود و يكى از آيات بزرگ بر علم و قدرت الهى زنبور عسل است كه خداوند بآن حيوان ضعيف الهام فرموده كه در كوهها و درخت و هر جاى بلندى مانند چفته مو و سقف اطاق و كندو كه مردم بنا ميكنند منزل نمائيد و بخوريد از شكوفه ميوههاى گوناگون هر ميوهاى كه بخواهيد و برويد در راههائى كه آسان است عبور در آن و از همان راه بمنزل برگرديد و بيراهه نرويد كه راه را گم كنيد و از راهى كه خداوند براى شما تعيين نموده تجاوز كرده باشيد و چون آنها بدستور الهى رفتار نمايند بيرون ميآيد از شكمهاى آنها مشروب لطيف شيرينى كه مختلف است الوان آن سفيد و سياه و سرخ و زرد و در آن شفاء است براى مردم كه در اخبار كثيره بآن تصريح شده و كمتر معجونى است كه عسل جزء آن نباشد و در اين باب حديثى در سوره نساء ذيل آيه شريفه و آتوا النساء صد قاتهنّ نحلة ذكر شد و در مجمع فرموده در نحل و عسل وجوهى است از اعتبار يكى اختصاص نحل است بخروج عسل از دهانش ديگر قرار دادن خدا است شفاء را در جاى سمّ چون آنحيوان گزنده است و ديگر عجائبى است كه خداوند در خلق و طبع آن جاى گزين فرموده و از آن جمله آنستكه خداوند براى هر دستهاى از آنها اميرى مقرّر فرموده كه در جلو آنها حركت ميكند و حمايت از آنها مينمايد و امور اجتماعى آنها را تدبير و تكفّل ميكند و آنها از او متابعت و فرمانبردارى ميكنند و هر گاه نيابند آنرا نظامشان منحلّ و امورشان مختلّ گردد و متفرّق و پراكنده شوند و امير آنها را يعسوب نامند و اشاره باين معنى است فرمايش امير المؤمنين عليه السّلام كه من يعسوب اهل ايمانم و در حياة الحيوان است كه يعسوب بر حسب خلقت امتيازاتى از رعيّت دارد از جمله نيشى كه ساير زنبورها دارند ندارد و بآنها امر و نهى ميكند و همه از او اطاعت ميكنند امورشان را مانند پادشاه منظّم ميكند بر در كند و توقف مينمايد هر يك را در منزل خود جاى ميدهد بدون آنكه احدى بر ديگرى مقدّم شود يا مزاحمت با ديگرى كند و او عدالت را كاملا رعايت مينمايد و اگر يكى از آنها بنجاستى نشسته | |||
---- | |||
جلد 3 صفحه 299 | |||
باشد بر در كند و ميكشد و راه نميدهد و هيچگاه دو امير در يكجا براى آنها پيدا نميشود و اگر پيدا شود زنبورها يكى از آن دو را ميكشند و ديگرى را بامارت اختيار مينمايند بدون اختلاف و نزاع و اعجب از همه خانههاى مسّدّسى است كه بنا ميكنند براى آنكه خلل و فرجى از داخل و خارج نداشته باشد كه هيچ مهندسى قادر بر آن نيست و اينها نيست جز بالهام و وحى خداوند قدير عليم حكيم تعالى شأنه عمّا يقول الظالمون علوّا كبيرا و در بعضى از روايات نحل بائمه هدى و جبال بعرب و شجر بعجم و ممّا يعرشون باولاد و عبيد و ثمرات و شراب مختلف الوانه بعلم و فنون مختلفه آن و ناس بشيعيان تأويل شده و فرمودهاند اگر شفاء در عسل بود هر كس هر مرضى داشت ميخورد شفاء پيدا ميكرد شفاء در علم قرآن است و بس كه خدا فرموده و ننزّل من القرآن ما هو شفاء و رحمة و اهل آن ائمه هدى هستند كه خداوند در شأن ايشان فرموده ثمّ اورثنا الكتاب الذين اصطفينا من عبادنا و اللّه اعلم و خداوند خلق فرمود انسانرا و براى ايشان عمرى مقدّر فرمود كه چون تمام شود ميميراند آنها را و قبض ميفرمايد روحشان را و عمر بعضى را بقدرى طولانى فرموده كه بر ميگردند بحاليكه پستترين اوقات عمر است و آن حال نادانى و بىخردى و ضعف قواء جسمانى است در مجمع از پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و امير المؤمنين عليه السّلام نقل نموده كه آن سنّ هفتاد و پنج سالگى است و قمّى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه او از پدر بزرگوار خود نقل فرموده كه ارذل العمر وقتى است كه بنده خدا برسد بسنّ صد سال و در خصال اين معنى را نقل نموده و فرموده روايت شده است كه ارذل العمر وقتى است كه عقل مرد مانند عقل پسر هفت ساله شود و در كافى در ضمن حديث بيان ارواح فرموده ارذل العمر وقتى است كه مرد وقت نماز را نشناسد و متمكّن از تهجّد در شب نشود و قادر بر حضور در جماعت نباشد كه روح ايمان او ناقص ميشود ولى از دين خدا خارج نميگردد و ضرر بحال او ندارد و بنظر حقير اختلاف اخبار محمول بر اختلاف اصناف است و اين براى آنستكه بحال طفوليّت بر گردد و معلومات خود را فراموش كند تا معلوم شود كه آن كسى كه باو علم و قدرت داد قادر است از او بگيرد و علم و قدرت بىزوال مخصوص بعليم و قدير لا يزال است تعالى شأنه و تقدّست آياته. | |||
---- | |||
جلد 3 صفحه 300 | |||
}} | |||
|-| | |||
اطیب البیان= | |||
===اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ إِنَّ لَكُم فِي الأَنعامِ لَعِبرَةً نُسقِيكُم مِمّا فِي بُطُونِهِ مِن بَينِ فَرثٍ وَ دَمٍ لَبَناً خالِصاً سائِغاً لِلشّارِبِينَ (66) | |||
و بدرستي که از براي شما در انعام شتر گاو و گوسفند و بز هر آينه باعث عبرت است سقايت ميكنيم ما شما را از آنچه در بطون هر يك از آنها است بشير خالص گوارا از براي آنهايي که ميل مينمايند که شير از ميان فرث که معده باشد محل ريختن و جدا كردن است و خون که در كبد است شير خالص گوارا از براي كساني که ميآشامند اينهم يكي از دلائل بزرگ بر توحيد حضرت حق و قدرت و علم و حكمت او که ميفرمايد وَ إِنَّ لَكُم فِي الأَنعامِ انعام چهارپايان هستند و آنچه معمول است گاو و شتر و گوسفند و بز است و الا حيوانات حلال گوشت مثل آهو حمار ماديان و غير اينها بسا از شير آنها بهره برداري ميشود بخصوص در موقع معالجه (لعبرة) بايد عبرت بگيرند از قدرت نمايي خداوند (نسقيكم) سقايت آشاميدن است غير از لحوم آنها که مأكولات شما است مشروب هم دارند که شير آنها باشد (مما في بطونه) تعبير بضمير مفرد يعني کل واحد من الانعام که اينکه مشروب شما (مِن بَينِ فَرثٍ) که در طرف پائين است و قسمت كننده است بلحم و ساير اعضاء بدن و دفع فضولات (دم) که در كبد خون را بتمام اعضاء و جوارح ميرساند که جگرها دم دارد بين اينکه دو (لَبَناً خالِصاً) شير خالص که هيچ گونه داخلي ندارد که گفتند همان زيادتي خون است تبديل بشير ميشود و از غرائب قدرت تا حمل پيدا نكند و وضع حملش نشود همان بحالت خون است پس از وضع تبديل بشير ميشود (سائغا) گوارا و خوش طعم با تأثيرات كامله (للشاربين) براي كساني که ميل مينمايند و استفاده ميكنند. | |||
}} | |||
|-| | |||
برگزیده تفسیر نمونه= | |||
===برگزیده تفسیر نمونه=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
] | |||
(آیه 66)- بعد از نعمت آب که مسلما نخستین پایه حیات است، به نعمت وجود چهارپایان و مخصوصا ماده غذایی بسیار مفیدی مانند شیر که از آنها گرفته میشود اشاره کرده، میگوید: «و در وجود چهارپایان برای شما درس عبرتی است» (وَ إِنَّ لَکُمْ فِی الْأَنْعامِ لَعِبْرَةً). | |||
چه عبرتی از این برتر که: «از درون شکم آنها از میان غذاهای هضم شده، و خون، شیر خالص و گوارا به شما مینوشانیم» (نُسْقِیکُمْ مِمَّا فِی بُطُونِهِ مِنْ بَیْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَبَناً خالِصاً سائِغاً لِلشَّارِبِینَ). | |||
ج2، ص580 | |||
میدانیم که مقدار کمی از غذا مانند بعضی از مواد قندی و همچنین آب از همان دیوارههای معده جذب بدن میشود، اما قسمت عمده، هنگامی که غذای هضم شده منتقل به رودهها شد وارد خون میگردد، و نیز میدانیم که شیر از غدههای مخصوصی که درون پستان است تراوش میکند و مواد اصلی آن از خون و غدههای چربی ساز گرفته میشود. | |||
به این ترتیب این ماده سفید رنگ تمیز خالص، از میان غذاهای هضم شده مخلوط با تفالهها، و از لابلای خون به دست میآید، و این به راستی عجیب است، سر چشمهای آن چنان آلوده و تنفر آمیز، اما محصولش این چنین خالص و گوارا و نیروبخش! | |||
}} | |||
|-|تسنیم= | |-|تسنیم= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]] | *[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]] | ||
}} | |||
|-|</tabber> | |-|</tabber> | ||
خط ۱۱۲: | خط ۲۷۳: | ||
[[رده:آشامیدنیهاى سالم]][[رده:موارد آیات خدا]][[رده:منابع تغذیه]][[رده:تشابه شیر چهارپایان]][[رده:تشابه شیردهى چهارپایان]][[رده:افعال خدا]][[رده:مجارى مشیت خدا]][[رده:شیر شتر از آیات خدا]][[رده:عبرت از خروج شیر شتر]][[رده:عبرت از شتر]][[رده:فواید شیر شتر]][[رده:کیفیت خروج شیر شتر]][[رده:عوامل عبرت]][[رده:نقش عوامل طبیعى]][[رده:شیر گاو از آیات خدا]][[رده:عبرت از خروج شیر گاو]][[رده:عبرت از گاو]][[رده:فواید شیر گاو]][[رده:کیفیت خروج شیر گاو]][[رده:شیر گوسفند از آیات خدا]][[رده:عبرت از خروج شیر گوسفند]][[رده:عبرت از گوسفند]][[رده:فواید شیر گوسفند]][[رده:کیفیت خروج شیر گوسفند]] | [[رده:آشامیدنیهاى سالم]][[رده:موارد آیات خدا]][[رده:منابع تغذیه]][[رده:تشابه شیر چهارپایان]][[رده:تشابه شیردهى چهارپایان]][[رده:افعال خدا]][[رده:مجارى مشیت خدا]][[رده:شیر شتر از آیات خدا]][[رده:عبرت از خروج شیر شتر]][[رده:عبرت از شتر]][[رده:فواید شیر شتر]][[رده:کیفیت خروج شیر شتر]][[رده:عوامل عبرت]][[رده:نقش عوامل طبیعى]][[رده:شیر گاو از آیات خدا]][[رده:عبرت از خروج شیر گاو]][[رده:عبرت از گاو]][[رده:فواید شیر گاو]][[رده:کیفیت خروج شیر گاو]][[رده:شیر گوسفند از آیات خدا]][[رده:عبرت از خروج شیر گوسفند]][[رده:عبرت از گوسفند]][[رده:فواید شیر گوسفند]][[رده:کیفیت خروج شیر گوسفند]] | ||
[[رده:آیات قرآن]] [[رده:سوره النحل ]] | [[رده:آیات قرآن]] [[رده:سوره النحل ]] | ||
{{#seo: | |||
|title=آیه 66 سوره نحل | |||
|title_mode=replace | |||
|keywords=آیه 66 سوره نحل,نحل 66,وَ إِنَ لَکُمْ فِي الْأَنْعَامِ لَعِبْرَةً نُسْقِيکُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَبَناً خَالِصاً سَائِغاً لِلشَّارِبِينَ,آشامیدنیهاى سالم,موارد آیات خدا,منابع تغذیه,تشابه شیر چهارپایان,تشابه شیردهى چهارپایان,افعال خدا,مجارى مشیت خدا,شیر شتر از آیات خدا,عبرت از خروج شیر شتر,عبرت از شتر,فواید شیر شتر,کیفیت خروج شیر شتر,عوامل عبرت,نقش عوامل طبیعى,شیر گاو از آیات خدا,عبرت از خروج شیر گاو,عبرت از گاو,فواید شیر گاو,کیفیت خروج شیر گاو,شیر گوسفند از آیات خدا,عبرت از خروج شیر گوسفند,عبرت از گوسفند,فواید شیر گوسفند,کیفیت خروج شیر گوسفند,آیات قرآن سوره النحل | |||
|description=وَ إِنَ لَکُمْ فِي الْأَنْعَامِ لَعِبْرَةً نُسْقِيکُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَبَناً خَالِصاً سَائِغاً لِلشَّارِبِينَ | |||
|image=Wiki_Logo.png | |||
|image_alt=الکتاب | |||
|site_name=الکتاب | |||
}} |
نسخهٔ کنونی تا ۹ مرداد ۱۴۰۳، ساعت ۰۲:۱۹
کپی متن آیه |
---|
وَ إِنَ لَکُمْ فِي الْأَنْعَامِ لَعِبْرَةً نُسْقِيکُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَبَناً خَالِصاً سَائِغاً لِلشَّارِبِينَ |
ترجمه
النحل ٦٥ | آیه ٦٦ | النحل ٦٧ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«نُسْقِیکُمْ»: به شما مینوشانیم. «بُطُونِهِ»: شکمهایشان. ذکر ضمیر (ه) به صورت مذکّر، بدان خاطر است که واژه (أَنْعام) اسم جمع است و تذکیر و تأنیث آن درست است (نگا: نحل / . «مِن بَیْنِ»: حال مقدّم (لَبَناً) و یا این که بدل اشتمال (فِی بُطُونِهِ) بشمار است. «فَرْثٍ»: علوفه جویده و نیمههضمِ دستگاه گوارش حیوان. علوفهای که هنوز در داخل دستگاه گوارش حیوان باشد آن را (فَرْث) یعنی تفاله، و پس از دفع از بدن حیوان آن را (رَوْث) یعنی سرگین مینامند. «مِن بَیْنِ رَوْثٍ وَ دَمٍ»: مراد این است که حیوان موادّ غذائی را میخورد و موادّ غذائی به (فَرْث)، و فَرْث به خون، و خون به شیر تبدیل میشود. «خَالِصاً»: صاف. «سَآئِغاً»: گوارا. خوشآیند.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
وَ إِنَ لَکُمْ فِي الْأَنْعَامِ... (۴)
وَ مِنَ الْأَنْعَامِ حَمُولَةً وَ... (۲) وَ إِنِّي مُرْسِلَةٌ إِلَيْهِمْ... (۰) فَلَمَّا جَاءَ سُلَيْمَانَ قَالَ أَ... (۰) کَلاَّ إِنَّهُ تَذْکِرَةٌ (۰) فَمَنْ شَاءَ ذَکَرَهُ (۰)
تفسیر
- آيات ۶۵ - ۷۷ سوره نحل
- مفاد آيه «إنَّ فِى ذَلِكَ لَآيَةً لِقَومٍ يَسمَعُون»
- معناى اين كه فرمود: شير خالص را از ميان فضولات شكم و خون به شما نوشانيديم
- بيان مفاد آيه: «تَتَّخِذُونَ مِنهُ سَكَراً وَ رِزقاً حَسَناً...»
- عدم دلالت جمله: «تَتَّخِذُونَ مِنهُ سَكَراً وَ رِزقاً حَسَناً»، بر مباح بودن مسكرات
- معنا و موارد استعمال كلمه «وحى»
- وحی ها و الهامات خداى سبحان، به زنبور عسل
- وجه اين كه آيه زنبور عسل به «لِقَومٍ يَسمَعُون»، ختم شده
- فلسفه برتری بعضی از مردم بر بعض دیگر، در رزق و روزی
- وجوه ديگرى كه در معناى آيه فوق گفته شده است
- ذكر نعمت داشتن فرزندان و نوادگان
- وجوهى كه در معناى آيه: «مَا لَا يَملِكُ لَهُم رِزقاً فِى السَّمَاوَات وَ الأرض» گفته شده
- معنای نهی از مَثَل زدن براى خدا، در آیه شریفه
- مَثَلى براى اثبات توحيد ربوبى، با استناد به وحدت منعم
- اقامه حجت بر توحيد و اشاره به مسأله نبوت با ذكر يك مَثَل
- چند وجه ديگر در تفسير آيه: «وَ ضَرَبَ اللهُ مَثَلاً رَجُلَين...»
- مراد از غيبت آسمان ها و زمين، در آیه شریفه
- بيان اين كه قيامت، از غيب هاى سماوات و ارض است
- معنای اين كه فرمود: قيامت، مانند چشم بر هم زدن، يا نزديكتر از آن است
- عموميت قدرت خدا و نحوه تعلق آن به مخلوقات
- بحث روايتی
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ إِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعامِ لَعِبْرَةً نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَبَناً خالِصاً سائِغاً لِلشَّارِبِينَ «66»
و بىگمان براى شما در (آفرينش) چهارپايان عبرتى است، ما شما را از آنچه در درون آنهاست، از ميان غذاهاى هضم شده و خون، شير خالصى كه براى نوشندگان گوارا است، سيراب مىكنيم.
نکته ها
خداوند، نه تنها از لابلاى ابر، آبى كه مايه حيات است نازل مىكند، بلكه از لابلاى درون حيوانات، شيرى كه مايه حيات است، خارج مىكند.
«فَرْثٍ» به غذاى هضم شدهى درون معده گفته مىشود و «عبرة» به چيزى گفته مىشود كه وسيلهى عبور از جهل به علم گردد.
با آنكه «انعام» جمع است. ولى ضمير در «بُطُونِهِ» مفرد است. زيرا مراد، هر واحدى از چهارپايان است نه همهى آنها.
شير، يك غذاى كامل است كه هم به جاى آب است و هم به جاى غذا و تمام نيازهاى بدن را تأمين مىكند. در روايات مىخوانيم: شير، عقل را زياد، ذهن را صفا، چشم را روشنى، قلب را تقويت، پشت را محكم، و فراموشى را كم مىكند.
چهارپايان، تنها وسيلهى تأمين نيازهاى مادّى ما نيستند، بلكه مىتوانند وسيلهى تكامل معنوى و رشد ايمانى ما باشند.
راستى خدايى كه شير را از دل علف بيرون مىكشد، نمىتواند در قيامت، انسان را از دل خاك بيرون كشد؟! خدايى كه شير خالص را از لابلاى خون و غذاى هضم شده، استخراج مىكند، نمىتواند اعمال صالح را از ساير كارها جدا كند؟.
تبديل علف به شير، نياز به دستگاه پالايش، ميكروب زدايى، حذف مواد مضرّ، امكانات
جلد 4 - صفحه 544
شيرين كننده، گرم كننده، چرب كننده و رنگ كننده و لولهكشى در بدن چهارپايان دارد.
چگونه است كه يك پالايشگاه نفت، مهندس لازم دارد، امّا پالايشگاه شير، خالق نمىخواهد؟ «إِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعامِ لَعِبْرَةً»
انسانهاى خالص، كسانى هستند كه از لابلاى فراز و نشيبها و خطوط سياسى و مسائل اجتماعى و دوستان گوناگون، عبور كنند، امّا نه رنگ آنان را بپذيرند و نه بوى آنها را. «مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَبَناً خالِصاً»
شرط گوارايى نوشيدنىها، خالص بودن است. آرى، آبهاى آشاميدنى زمانى گوارا است كه از هرگونه آلودگى خالص باشند. «خالِصاً سائِغاً لِلشَّارِبِينَ»
گوارا بودن، بايد براى همهى مصرف كنندگان باشد، نه تنها انسانها، و لذا نفرموده: «سائغا لكم» بلكه فرمود: «سائِغاً لِلشَّارِبِينَ».
در دنياى متمدّن امروز، ديده و شنيده شد كه كشورهاى متمدّن آنچه را تاريخِ مصرفش گذشته است براى آوارگان و درماندگان ارسال مىكنند!
مصرف شير توسط انسان، نشاندهنده آن است كه كسى كه حيوان را آفريد و شير را در درون آن ساخت، همان كسى است كه ما را آفريد و نيازهاى ما را مىدانست. «نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ»
حضرت على عليه السلام در نامه 25 نهجالبلاغه به مسئول جمعآورى زكات مىنويسد: وقتى براى جمعآورى زكات مىروى بايد اصولى را مراعات كنى، از جمله آنكه مقدارى شير در پستان حيوان باقى بگذارى تا نوزادان بىبهره نباشند. ميان حيوان و نوزادش جدايى نيانداز و در مسير راه، به حيواناتِ خسته استراحت بده وآنها را از خوردن آب وعلف بازمدار.
كتك زدن به حيوان، شير دوشيدن با ناخن بلند، بهرهكشى بيش از حدّ از حيوان و هرگونه ظلمى به حيوان ممنوع است. در قرآن مىخوانيم: حضرت سليمان با آن همه عظمتش كه جنّ وانس تحت فرمان او بودند، به حيوانات ملاطفت نموده ودست مباركش را به گردن و پاى آنها مىكشيد. «فَطَفِقَ مَسْحاً بِالسُّوقِ وَ الْأَعْناقِ» «1»
«1». ص، 33.
جلد 4 - صفحه 545
پیام ها
1- سيستم توليد شير در حيوانات و خروج آن از ميان خون و فضولات، درس عبرتى براى انسان است. لَعِبْرَةً نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَبَناً ...
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ إِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعامِ لَعِبْرَةً نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَبَناً خالِصاً سائِغاً لِلشَّارِبِينَ (66)
چون مقصود اعظم از قرآن عظيم، تقرير اصول اربعه، الهيات و نبوات و معاد و احكام، و اهم آنها الهيات است، لذا هر زمانى كه ممتد شود كلام در فصلى از فصول، در وعيد كفار عود فرمايد به اثبات الهيات؛ از جمله در اين چند آيه ابتدا استدلال به عجائب احوال نبات و بعد نوع دوم غرائب حيوان را بيان مىفرمايد:
وَ إِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعامِ لَعِبْرَةً: و بدرستى كه براى شما در اين چهارپايان عبرتى هست از شتر و گاو و گوسفند كه تأمل كنيد در فوائد آنها تا موجب زيادتى بصيرت و مزيد امتنان و تشكر نسبت به ذات احديت گردد. نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ: مىآشامانيم شما را از آنچه در شكم آنها است. مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ: از ميان سرگين و خون. لَبَناً خالِصاً: شيرى خالص. سائِغاً لِلشَّارِبِينَ:
گوارنده خورندگان، نه بوى سرگين دارد، نه رنگ خون.
جلد 7 - صفحه 234
ابن عباس گويد «1»: چون چهار پا علف خورد و هضم شود، سرگين در زير و خون در بالا، و شير صاف لطيف گوارا از ميان دو شىء كريه و كثيف، حق تعالى ايجاد فرمايد.
در كافى- حضرت نبوى صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمود: هيچكس نيست كه به آشاميدن شير گلوگير شود، زيرا حق تعالى فرموده (لَبَناً خالِصاً سائِغاً لِلشَّارِبِينَ). «2» پس مدبر حقيقى جگر را بر هر سه مسلط فرموده كه تقسيم نمايد: خون را به رگها فرستد، شير را به پستان، و سرگين را در كرش رها كند.
تبصره: ديده بصيرت بگشا و اندكى در اين مايع سفيد رقيق شير تأمل نما، تدبير خداوند حكيم را تماشا كن، كه خون را از لطيف اجزاء غذا آفريند، و شير را از بعض اجزاء خون، و مركب از سه جزء با سه طبع متضاده: 1- چربى حار و رطب. 2- آب- بارد و رطب. 3- ماده پنيرى- بارد و يابس. اين طبايع مختلفه از تغذيه گياه حاصل كه منقلب شود از صفتى به صفتى و از حالى به حالى بدون مناسبت و مشاكلتى ميان آنها، زهى حكمت بالغه سبحانى كه تمام ذرات عالم علوى و سفلى به كمال قدرت و نهايت حكمت خداوندى شهادت دهد. و ايضا- بيانى است براى منكرين بعث بدين تقرير: ذاتى كه قادر باشد بر بيرون آوردن شير از ميان سرگين و خون بدون امتزاج به هم، البته قدرت دارد بر بيرون آوردن مردگان از قبرها در قيامت بدون اختلاط بعضى بر بعضى.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ إِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعامِ لَعِبْرَةً نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَبَناً خالِصاً سائِغاً لِلشَّارِبِينَ (66) وَ مِنْ ثَمَراتِ النَّخِيلِ وَ الْأَعْنابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَراً وَ رِزْقاً حَسَناً إِنَّ فِي ذلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ (67) وَ أَوْحى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبالِ بُيُوتاً وَ مِنَ الشَّجَرِ وَ مِمَّا يَعْرِشُونَ (68) ثُمَّ كُلِي مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ فَاسْلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلاً يَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ فِيهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ (69) وَ اللَّهُ خَلَقَكُمْ ثُمَّ يَتَوَفَّاكُمْ وَ مِنْكُمْ مَنْ يُرَدُّ إِلى أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِكَيْ لا يَعْلَمَ بَعْدَ عِلْمٍ شَيْئاً إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ قَدِيرٌ (70)
ترجمه
و همانا براى شما است در شتر و گاو و گوسفند موجب اعتبار مىآشامانيم شما را از آنچه در شكم آنحيوان است از ميان سرگين و خون شيرى صافى كه گوارا است براى آشامندگان
و از ميوههاى درختان خرما و انگورها ميوهاى است كه ميگيريد از آن مسكر و روزى خوبى را همانا در اين هر آينه نشانهاى است براى گروهى كه تعقّل مينمايند
و وحى نمود پروردگار تو بسوى زنبور عسل كه بگيريد از كوهها خانهها و از درخت و از آنچه ميسازند مردم از جاى بلند
پس بخوريد از همه ميوهها پس برويد در راههاى پروردگارتان كه آسان است آنها بيرون مىآيد از شكمهاى آن زنبورها آشاميدنئ كه مختلف است رنگهايش در آن شفاء است براى مردم همانا در اين هر آينه نشانهاى است براى گروهى كه تفكّر مينمايند
و خدا آفريد شما را پس ميميراند شما را و بعضى از شما كسى است كه بر گردانده ميشود بسوى پستترين زندگانى تا بحدّيكه نداند بعد از دانستن
جلد 3 صفحه 297
چيزى را همانا خدا داناى توانا است.
تفسير
- مراد از انعام مواشى است كه مكرر ذكر شده بر شتر و گاو و گوسفند اطلاق ميشود و در وجود آنها دليل واضحى است بر قدرت خداوند كه موجب عبرت و عبور از وادى ضلالت بشاهراه هدايت است و آن اين است كه خداوند مىآشاماند از آنچه در شكمهاى آنها است به بندگان خود شير را و اينكه ضمير در بطونه مذكر شده باعتبار لفظ اسم جمع يا حيوان است و از عجائب قدرت الهى آنستكه علوفه چون در شكنبه حيوان طبخ شود خلاصه آن داخل جگر گردد و در آنجا نيز طبخ شود مقدارى از آن بصورت شير در آيد و بپستان رود و مقدارى خون گردد و در رگهاى بدن جارى شود پس شير اولش از سرگين جدا شده و آخرش از خون و نه بوى سرگين در آن اثر نموده و نه رنگ خون بلكه خالص از هر دو است و صافى از هر غش و عيب و در كافى از امام صادق عليه السّلام از پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم روايت فرموده كه شير هيچگاه گلو گير نشود زيرا در كلام الهى موصوف بگوارا شده است و ديگر از آيات الهى كه براى كسانيكه تعقّل و تأمل در آفاق و موجودات در آن مينمايند موجب معرفت است آنستكه از ميوههاى درختان خرما و انگور چند مشروب مختلف در خواص و آثار استخراج ميشود كه از آن جمله شراب است كه مسكر و مضر و حرام است و ديگر روزى حلال خوب پاكيزه كه سركه و شيره است و تعجّب از كسانى است كه خواستهاند از اين آيه استفاده نمايند كه شراب در صدر اسلام حلال بوده با آنكه دلالتش بر حرمت بنظر حقير اولى از حلّيت است براى آنكه مقابل با رزق حسن قرار داده شده با آنكه قمّى ره سكرا را بسركه تفسير فرموده و در مجمع نقل نموده كه در مطلق طعام استعمال ميشود و اينكه از امام صادق عليه السّلام نقل شده كه اين آيه قبل از آيه تحريم نازل و بآن نسخ شده دلالت دارد بر آنكه مراد شراب است ولى دلالت ندارد بر آنكه در صدر اسلام حلال بوده چون نسخ در كلام ائمه غالبا در غير معناى مشهور كه رفع حكم است استعمال ميشود و در اينجا مراد آنستكه قبل از آيه صريحه در تحريم نازل شده و هنوز مصلحت در حكم بحرمت آن در ظاهر نبوده گويا در اين آيه بدوا اشاره شده باشد براى گوشزد و انس اذهان بكراهت و بعدا در آيات اربعه يسئلونك عن الخمر و انّما الخمر و انّما
جلد 3 صفحه 298
يريد الشيطان و قل حرّم ربّى الفواحش تصريح و تسجيل و تثبيت و تأكيد حرمت شده است پس اين روايت منافى با روايات دالّه بر حرمت خمر در تمام شرائع سابقه نيست و در اين مقام تحقيقاتى در ضمن تفسير آيات مذكوره شد كه تكرار نميشود و يكى از آيات بزرگ بر علم و قدرت الهى زنبور عسل است كه خداوند بآن حيوان ضعيف الهام فرموده كه در كوهها و درخت و هر جاى بلندى مانند چفته مو و سقف اطاق و كندو كه مردم بنا ميكنند منزل نمائيد و بخوريد از شكوفه ميوههاى گوناگون هر ميوهاى كه بخواهيد و برويد در راههائى كه آسان است عبور در آن و از همان راه بمنزل برگرديد و بيراهه نرويد كه راه را گم كنيد و از راهى كه خداوند براى شما تعيين نموده تجاوز كرده باشيد و چون آنها بدستور الهى رفتار نمايند بيرون ميآيد از شكمهاى آنها مشروب لطيف شيرينى كه مختلف است الوان آن سفيد و سياه و سرخ و زرد و در آن شفاء است براى مردم كه در اخبار كثيره بآن تصريح شده و كمتر معجونى است كه عسل جزء آن نباشد و در اين باب حديثى در سوره نساء ذيل آيه شريفه و آتوا النساء صد قاتهنّ نحلة ذكر شد و در مجمع فرموده در نحل و عسل وجوهى است از اعتبار يكى اختصاص نحل است بخروج عسل از دهانش ديگر قرار دادن خدا است شفاء را در جاى سمّ چون آنحيوان گزنده است و ديگر عجائبى است كه خداوند در خلق و طبع آن جاى گزين فرموده و از آن جمله آنستكه خداوند براى هر دستهاى از آنها اميرى مقرّر فرموده كه در جلو آنها حركت ميكند و حمايت از آنها مينمايد و امور اجتماعى آنها را تدبير و تكفّل ميكند و آنها از او متابعت و فرمانبردارى ميكنند و هر گاه نيابند آنرا نظامشان منحلّ و امورشان مختلّ گردد و متفرّق و پراكنده شوند و امير آنها را يعسوب نامند و اشاره باين معنى است فرمايش امير المؤمنين عليه السّلام كه من يعسوب اهل ايمانم و در حياة الحيوان است كه يعسوب بر حسب خلقت امتيازاتى از رعيّت دارد از جمله نيشى كه ساير زنبورها دارند ندارد و بآنها امر و نهى ميكند و همه از او اطاعت ميكنند امورشان را مانند پادشاه منظّم ميكند بر در كند و توقف مينمايد هر يك را در منزل خود جاى ميدهد بدون آنكه احدى بر ديگرى مقدّم شود يا مزاحمت با ديگرى كند و او عدالت را كاملا رعايت مينمايد و اگر يكى از آنها بنجاستى نشسته
جلد 3 صفحه 299
باشد بر در كند و ميكشد و راه نميدهد و هيچگاه دو امير در يكجا براى آنها پيدا نميشود و اگر پيدا شود زنبورها يكى از آن دو را ميكشند و ديگرى را بامارت اختيار مينمايند بدون اختلاف و نزاع و اعجب از همه خانههاى مسّدّسى است كه بنا ميكنند براى آنكه خلل و فرجى از داخل و خارج نداشته باشد كه هيچ مهندسى قادر بر آن نيست و اينها نيست جز بالهام و وحى خداوند قدير عليم حكيم تعالى شأنه عمّا يقول الظالمون علوّا كبيرا و در بعضى از روايات نحل بائمه هدى و جبال بعرب و شجر بعجم و ممّا يعرشون باولاد و عبيد و ثمرات و شراب مختلف الوانه بعلم و فنون مختلفه آن و ناس بشيعيان تأويل شده و فرمودهاند اگر شفاء در عسل بود هر كس هر مرضى داشت ميخورد شفاء پيدا ميكرد شفاء در علم قرآن است و بس كه خدا فرموده و ننزّل من القرآن ما هو شفاء و رحمة و اهل آن ائمه هدى هستند كه خداوند در شأن ايشان فرموده ثمّ اورثنا الكتاب الذين اصطفينا من عبادنا و اللّه اعلم و خداوند خلق فرمود انسانرا و براى ايشان عمرى مقدّر فرمود كه چون تمام شود ميميراند آنها را و قبض ميفرمايد روحشان را و عمر بعضى را بقدرى طولانى فرموده كه بر ميگردند بحاليكه پستترين اوقات عمر است و آن حال نادانى و بىخردى و ضعف قواء جسمانى است در مجمع از پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و امير المؤمنين عليه السّلام نقل نموده كه آن سنّ هفتاد و پنج سالگى است و قمّى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه او از پدر بزرگوار خود نقل فرموده كه ارذل العمر وقتى است كه بنده خدا برسد بسنّ صد سال و در خصال اين معنى را نقل نموده و فرموده روايت شده است كه ارذل العمر وقتى است كه عقل مرد مانند عقل پسر هفت ساله شود و در كافى در ضمن حديث بيان ارواح فرموده ارذل العمر وقتى است كه مرد وقت نماز را نشناسد و متمكّن از تهجّد در شب نشود و قادر بر حضور در جماعت نباشد كه روح ايمان او ناقص ميشود ولى از دين خدا خارج نميگردد و ضرر بحال او ندارد و بنظر حقير اختلاف اخبار محمول بر اختلاف اصناف است و اين براى آنستكه بحال طفوليّت بر گردد و معلومات خود را فراموش كند تا معلوم شود كه آن كسى كه باو علم و قدرت داد قادر است از او بگيرد و علم و قدرت بىزوال مخصوص بعليم و قدير لا يزال است تعالى شأنه و تقدّست آياته.
جلد 3 صفحه 300
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ إِنَّ لَكُم فِي الأَنعامِ لَعِبرَةً نُسقِيكُم مِمّا فِي بُطُونِهِ مِن بَينِ فَرثٍ وَ دَمٍ لَبَناً خالِصاً سائِغاً لِلشّارِبِينَ (66)
و بدرستي که از براي شما در انعام شتر گاو و گوسفند و بز هر آينه باعث عبرت است سقايت ميكنيم ما شما را از آنچه در بطون هر يك از آنها است بشير خالص گوارا از براي آنهايي که ميل مينمايند که شير از ميان فرث که معده باشد محل ريختن و جدا كردن است و خون که در كبد است شير خالص گوارا از براي كساني که ميآشامند اينهم يكي از دلائل بزرگ بر توحيد حضرت حق و قدرت و علم و حكمت او که ميفرمايد وَ إِنَّ لَكُم فِي الأَنعامِ انعام چهارپايان هستند و آنچه معمول است گاو و شتر و گوسفند و بز است و الا حيوانات حلال گوشت مثل آهو حمار ماديان و غير اينها بسا از شير آنها بهره برداري ميشود بخصوص در موقع معالجه (لعبرة) بايد عبرت بگيرند از قدرت نمايي خداوند (نسقيكم) سقايت آشاميدن است غير از لحوم آنها که مأكولات شما است مشروب هم دارند که شير آنها باشد (مما في بطونه) تعبير بضمير مفرد يعني کل واحد من الانعام که اينکه مشروب شما (مِن بَينِ فَرثٍ) که در طرف پائين است و قسمت كننده است بلحم و ساير اعضاء بدن و دفع فضولات (دم) که در كبد خون را بتمام اعضاء و جوارح ميرساند که جگرها دم دارد بين اينکه دو (لَبَناً خالِصاً) شير خالص که هيچ گونه داخلي ندارد که گفتند همان زيادتي خون است تبديل بشير ميشود و از غرائب قدرت تا حمل پيدا نكند و وضع حملش نشود همان بحالت خون است پس از وضع تبديل بشير ميشود (سائغا) گوارا و خوش طعم با تأثيرات كامله (للشاربين) براي كساني که ميل مينمايند و استفاده ميكنند.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 66)- بعد از نعمت آب که مسلما نخستین پایه حیات است، به نعمت وجود چهارپایان و مخصوصا ماده غذایی بسیار مفیدی مانند شیر که از آنها گرفته میشود اشاره کرده، میگوید: «و در وجود چهارپایان برای شما درس عبرتی است» (وَ إِنَّ لَکُمْ فِی الْأَنْعامِ لَعِبْرَةً).
چه عبرتی از این برتر که: «از درون شکم آنها از میان غذاهای هضم شده، و خون، شیر خالص و گوارا به شما مینوشانیم» (نُسْقِیکُمْ مِمَّا فِی بُطُونِهِ مِنْ بَیْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَبَناً خالِصاً سائِغاً لِلشَّارِبِینَ).
ج2، ص580
میدانیم که مقدار کمی از غذا مانند بعضی از مواد قندی و همچنین آب از همان دیوارههای معده جذب بدن میشود، اما قسمت عمده، هنگامی که غذای هضم شده منتقل به رودهها شد وارد خون میگردد، و نیز میدانیم که شیر از غدههای مخصوصی که درون پستان است تراوش میکند و مواد اصلی آن از خون و غدههای چربی ساز گرفته میشود.
به این ترتیب این ماده سفید رنگ تمیز خالص، از میان غذاهای هضم شده مخلوط با تفالهها، و از لابلای خون به دست میآید، و این به راستی عجیب است، سر چشمهای آن چنان آلوده و تنفر آمیز، اما محصولش این چنین خالص و گوارا و نیروبخش!
نکات آیه
۱- در شتر، گاو و گوسفند درس عبرتى براى انسانهاست. (و إن لکم فى الأنعم لعبرة نسقیکم) «أنعام» نامى است براى شتر، گاو و گوسفند.
۲- خداوند، بیرون آورنده شیر خالص از میان خون و سرگینهاى داخل شکنبه شتر، گاو و گوسفند جهت استفاده انسانها (و إن لکم فى الأنعم لعبرة نسقیکم ممّا فى بطونه من بین فرث و دم لبنًا خالصًا سائغًا للشربین) «فرث» سرگینى است که داخل شکنبه است و هنوز از آن خارج نشده است.
۳- بیرون آوردن شیر خالص و آماده نوشیدن، از بین خون و سرگین داخل شکنبه شتر، گاو و گوسفند، از آیات خداوند (و إن لکم فى الأنعم لعبرة نسقیکم ممّا فى بطونه من بین فرث و دم لبنًا خالصًا سائغًا للشربین)
۴- در خارج کردن شیر خالص از میان خون و فضولات غذایى شتر، گاو و گوسفند، درس عبرتى است براى انسانها (و إن لکم فى الأنعم لعبرة نسقیکم ممّا فى بطونه من بین فرث و دم لبنًا خالصًا سائغًا للشربین)
۵- شیر شتر، گاو و گوسفند نوشیدنى، سالم و سهل التناول است. (و إن لکم فى الأنعم لعبرة نسقیکم ممّا فى بطونه من بین فرث و دم لبنًا خالصًا سائغًا للشربین) «خالصاً» (پالوده از هر چیز) حکایت از سلامت آن و «سائغاً» (آسان جریان یابنده) حکایت از سهل التناول بودن آن مى کند.
۶- عوامل طبیعى، مجراى تحقق اراده و خواست خداوند (نسقیکم ممّا فى بطونه ... لبنًا خالصًا سائغًا) اینکه خداوند از میان خون، سرگین شتر و ... شیرى خالص براى انسان مقرر کرد، مى تواند گویاى نکته یاد شده باشد.
۷- سیستم تولید شیر شتر، گاو و گوسفند و نیز کیفیت مواد غذایى آن، مشابه هم است. (و إن لکم فى الأنعم لعبرة نسقیکم ممّا فى بطونه من بین فرث و دم لبنًا خالصًا سائغًا للشربین) ذکر حیوانات یاد شده با تعبیر مشترک «أنعام»، گویاى نکته یاد شده است.
موضوعات مرتبط
- آشامیدنیها: آشامیدنیهاى سالم ۵
- آیات خدا: موارد آیات خدا ۳
- تغذیه: منابع تغذیه ۵
- چهارپایان: تشابه شیر چهارپایان ۷; تشابه شیردهى چهارپایان ۷
- خدا: افعال خدا ۲; مجارى مشیت خدا ۶
- شتر: شیر شتر از آیات خدا ۳; عبرت از خروج شیر شتر ۴; عبرت از شتر ۱; فواید شیر شتر ۵; کیفیت خروج شیر شتر ۲
- عبرت: عوامل عبرت ۱، ۴
- عوامل طبیعى: نقش عوامل طبیعى ۶
- گاو: شیر گاو از آیات خدا ۳; عبرت از خروج شیر گاو ۴; عبرت از گاو ۱; فواید شیر گاو ۵; کیفیت خروج شیر گاو ۲
- گوسفند: شیر گوسفند از آیات خدا ۳; عبرت از خروج شیر گوسفند ۴; عبرت از گوسفند ۱; فواید شیر گوسفند ۵; کیفیت خروج شیر گوسفند ۲
منابع