الأعراف ٥٦: تفاوت میان نسخهها
(Edited by QRobot) |
(افزودن جزییات آیه) |
||
(۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{قاب | متن = '''[[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::لا|لاَ]] [[شامل این ریشه::لا| ]][[شامل این کلمه::تُفْسِدُوا|تُفْسِدُوا]] [[کلمه غیر ربط::تُفْسِدُوا| ]] [[شامل این ریشه::فسد| ]][[ریشه غیر ربط::فسد| ]][[شامل این کلمه::فِي|فِي]] [[شامل این ریشه::فى| ]][[شامل این کلمه::الْأَرْض|الْأَرْضِ]] [[کلمه غیر ربط::الْأَرْض| ]] [[شامل این ریشه::ارض| ]][[ریشه غیر ربط::ارض| ]][[شامل این کلمه::بَعْد|بَعْدَ]] [[شامل این ریشه::بعد| ]][[شامل این کلمه::إِصْلاَحِهَا|إِصْلاَحِهَا]] [[کلمه غیر ربط::إِصْلاَحِهَا| ]] [[شامل این ریشه::صلح| ]][[ریشه غیر ربط::صلح| ]][[شامل این ریشه::ها| ]][[ریشه غیر ربط::ها| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::ادْعُوه|ادْعُوهُ]] [[کلمه غیر ربط::ادْعُوه| ]] [[شامل این ریشه::دعو| ]][[ریشه غیر ربط::دعو| ]][[شامل این ریشه::ه| ]][[ریشه غیر ربط::ه| ]][[شامل این کلمه::خَوْفا|خَوْفاً]] [[کلمه غیر ربط::خَوْفا| ]] [[شامل این ریشه::خوف| ]][[ریشه غیر ربط::خوف| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::طَمَعا|طَمَعاً]] [[کلمه غیر ربط::طَمَعا| ]] [[شامل این ریشه::طمع| ]][[ریشه غیر ربط::طمع| ]][[شامل این کلمه::إِن|إِنَ]] [[شامل این ریشه::انن| ]][[شامل این کلمه::رَحْمَة|رَحْمَةَ]] [[کلمه غیر ربط::رَحْمَة| ]] [[شامل این ریشه::رحم| ]][[ریشه غیر ربط::رحم| ]][[شامل این کلمه::اللّه|اللَّهِ]] [[کلمه غیر ربط::اللّه| ]] [[شامل این ریشه::الله| ]][[ریشه غیر ربط::الله| ]][[شامل این ریشه::اله| ]][[ریشه غیر ربط::اله| ]][[شامل این ریشه::وله| ]][[ریشه غیر ربط::وله| ]][[شامل این کلمه::قَرِيب|قَرِيبٌ]] [[کلمه غیر ربط::قَرِيب| ]] [[شامل این ریشه::قرب| ]][[ریشه غیر ربط::قرب| ]][[شامل این کلمه::مِن|مِنَ]] [[شامل این ریشه::من| ]][[شامل این کلمه::الْمُحْسِنِين|الْمُحْسِنِينَ]] [[کلمه غیر ربط::الْمُحْسِنِين| ]] [[شامل این ریشه::حسن| ]][[ریشه غیر ربط::حسن| ]]'''}} | {{قاب | متن = '''[[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::لا|لاَ]] [[شامل این ریشه::لا| ]][[شامل این کلمه::تُفْسِدُوا|تُفْسِدُوا]] [[کلمه غیر ربط::تُفْسِدُوا| ]] [[شامل این ریشه::فسد| ]][[ریشه غیر ربط::فسد| ]][[شامل این کلمه::فِي|فِي]] [[شامل این ریشه::فى| ]][[شامل این کلمه::الْأَرْض|الْأَرْضِ]] [[کلمه غیر ربط::الْأَرْض| ]] [[شامل این ریشه::ارض| ]][[ریشه غیر ربط::ارض| ]][[شامل این کلمه::بَعْد|بَعْدَ]] [[شامل این ریشه::بعد| ]][[شامل این کلمه::إِصْلاَحِهَا|إِصْلاَحِهَا]] [[کلمه غیر ربط::إِصْلاَحِهَا| ]] [[شامل این ریشه::صلح| ]][[ریشه غیر ربط::صلح| ]][[شامل این ریشه::ها| ]][[ریشه غیر ربط::ها| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::ادْعُوه|ادْعُوهُ]] [[کلمه غیر ربط::ادْعُوه| ]] [[شامل این ریشه::دعو| ]][[ریشه غیر ربط::دعو| ]][[شامل این ریشه::ه| ]][[ریشه غیر ربط::ه| ]][[شامل این کلمه::خَوْفا|خَوْفاً]] [[کلمه غیر ربط::خَوْفا| ]] [[شامل این ریشه::خوف| ]][[ریشه غیر ربط::خوف| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::طَمَعا|طَمَعاً]] [[کلمه غیر ربط::طَمَعا| ]] [[شامل این ریشه::طمع| ]][[ریشه غیر ربط::طمع| ]][[شامل این کلمه::إِن|إِنَ]] [[شامل این ریشه::انن| ]][[شامل این کلمه::رَحْمَة|رَحْمَةَ]] [[کلمه غیر ربط::رَحْمَة| ]] [[شامل این ریشه::رحم| ]][[ریشه غیر ربط::رحم| ]][[شامل این کلمه::اللّه|اللَّهِ]] [[کلمه غیر ربط::اللّه| ]] [[شامل این ریشه::الله| ]][[ریشه غیر ربط::الله| ]][[شامل این ریشه::اله| ]][[ریشه غیر ربط::اله| ]][[شامل این ریشه::وله| ]][[ریشه غیر ربط::وله| ]][[شامل این کلمه::قَرِيب|قَرِيبٌ]] [[کلمه غیر ربط::قَرِيب| ]] [[شامل این ریشه::قرب| ]][[ریشه غیر ربط::قرب| ]][[شامل این کلمه::مِن|مِنَ]] [[شامل این ریشه::من| ]][[شامل این کلمه::الْمُحْسِنِين|الْمُحْسِنِينَ]] [[کلمه غیر ربط::الْمُحْسِنِين| ]] [[شامل این ریشه::حسن| ]][[ریشه غیر ربط::حسن| ]]'''}} | ||
{| class="ayeh-table mw-collapsible mw-collapsed" | |||
!کپی متن آیه | |||
|- | |||
|وَ لاَ تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاَحِهَا وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَ رَحْمَةَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ | |||
|} | |||
'''ترجمه ''' | '''ترجمه ''' | ||
<tabber> | <tabber> | ||
خط ۱۵: | خط ۱۸: | ||
|-|صادقی تهرانی=و در زمین پس از اصلاح آن افساد مکنید و با بیم و امید او را بخوانید. همواره رحمت خدا به نیکوکاران نزدیک است. | |-|صادقی تهرانی=و در زمین پس از اصلاح آن افساد مکنید و با بیم و امید او را بخوانید. همواره رحمت خدا به نیکوکاران نزدیک است. | ||
|-|معزی=و فساد نکنید در زمین پس از اصلاحش و بخوانیدش از راه بیم و امید همانا رحمت خدا نزدیک است به نیکوکاران | |-|معزی=و فساد نکنید در زمین پس از اصلاحش و بخوانیدش از راه بیم و امید همانا رحمت خدا نزدیک است به نیکوکاران | ||
|-|</tabber>< | |-|english=<div id="qenag">And do not corrupt on earth after its reformation, and pray to Him with fear and hope. Allah’s mercy is close to the doers of good.</div> | ||
{{آيه | سوره = سوره الأعراف | نزول = | |-|</tabber> | ||
<div class="audiotable"> | |||
<div id="quran_sound">ترتیل: <sound src="http://dl.bitan.ir/quran/parhizgar/007056.mp3"></sound></div> | |||
<div id="trans_sound">ترجمه: <sound src="http://dl.bitan.ir/quran/makarem/007056.mp3"></sound></div> | |||
</div> | |||
{{آيه | سوره = سوره الأعراف | نزول = [[نازل شده در سال::16|٤ هجرت]] | نام = [[شماره آیه در سوره::56|٥٦]] | قبلی = الأعراف ٥٥ | بعدی = الأعراف ٥٧ | کلمه = [[تعداد کلمات::18|١٨]] | حرف = }} | |||
===معنی کلمات و عبارات=== | ===معنی کلمات و عبارات=== | ||
«خَوْفاً وَ طَمَعاً»: در حال خوف و رجا. از ترس عقاب و امید به ثواب. هر دو واژه حال و به معنی: خَآئِفِینَ وَ طَامِعِین میباشند. «قَرِیبٌ»: مذکّر آمدنِ (قَریبٌ) به سبب کسب تذکیر مضاف یعنی (رَحْمَةَ) از مضافالیهیعنی (اللهِ) است. یا حمل فَعیل به معنی فاعِل بر فَعیل به معنی مَفْعُول است. (نگا: روحالمعانی، اعراف / ). | «خَوْفاً وَ طَمَعاً»: در حال خوف و رجا. از ترس عقاب و امید به ثواب. هر دو واژه حال و به معنی: خَآئِفِینَ وَ طَامِعِین میباشند. «قَرِیبٌ»: مذکّر آمدنِ (قَریبٌ) به سبب کسب تذکیر مضاف یعنی (رَحْمَةَ) از مضافالیهیعنی (اللهِ) است. یا حمل فَعیل به معنی فاعِل بر فَعیل به معنی مَفْعُول است. (نگا: روحالمعانی، اعراف / ). | ||
خط ۳۲: | خط ۴۰: | ||
<tabber> | <tabber> | ||
المیزان= | المیزان= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:المیزان جلد۸_بخش۱۵#link118 | آيات ۵۴ - ۵۸، سوره اعراف]] | *[[تفسیر:المیزان جلد۸_بخش۱۵#link118 | آيات ۵۴ - ۵۸، سوره اعراف]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۸_بخش۱۵#link119 | معناى (( عرش (( و مراد از (( عرش خدا(( و تشبيه و تنظير عرش خدا به كرسى هاىحكومتى]] | *[[تفسیر:المیزان جلد۸_بخش۱۵#link119 | معناى (( عرش (( و مراد از (( عرش خدا(( و تشبيه و تنظير عرش خدا به كرسى هاىحكومتى]] | ||
خط ۴۹: | خط ۵۸: | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۸_بخش۱۷#link133 | چند روايت در مورد حاملين عرش]] | *[[تفسیر:المیزان جلد۸_بخش۱۷#link133 | چند روايت در مورد حاملين عرش]] | ||
}} | |||
|-|نمونه= | |-|نمونه= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:نمونه جلد۶_بخش۵۴#link36 | تفسیر آیات]] | *[[تفسیر:نمونه جلد۶_بخش۵۴#link36 | تفسیر آیات]] | ||
}} | |||
|-| تفسیر نور= | |||
===تفسیر نور (محسن قرائتی)=== | |||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ لا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ «56» | |||
پس از اصلاح زمين، در آن دست به فساد نزنيد و خداوند را با بيم و اميد بخوانيد، قطعاً رحمت خداوند به نيكوكاران نزديك است. | |||
---- | |||
«1». كافى، ج 2، ص 481. | |||
«2». تفسير قرطبى. | |||
جلد 3 - صفحه 83 | |||
===نکته ها=== | |||
آيهى قبل، رابطهى انسان با خدا را مطرح كرد، اين آيه رابطهى انسان با مردم را. | |||
امام باقر عليه السلام فرمود: «خداوند به واسطهى پيامبر و قرآن، زمين را اصلاح كرد و فرمود: بعد از اصلاح فساد نكنيد». «1» آرى، آمدن هريك از انبيا، يك اصلاح بزرگ اجتماعى را بدنبال دارد و انحراف از آيين و دستورات آنان، عامل فساد و تباهى در جامعه است. | |||
بين دو فرمان «ادْعُوا» در آيهى قبل و اين آيه، جملهى «لا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ» آمده تا اشاره كند كه دعاى زبانى بايد همراه با تلاش اصلاح طلبانهى اجتماعى باشد، نه با زبان دعا كردن و در عمل فساد نمودن. | |||
اين آيه و آيهى قبل، شرايط كمال دعا و آداب آن و زمينههاى استجابت را مطرح كرده است، كه عبارتند از: | |||
الف: دعا، همراه با تضرّع. «تَضَرُّعاً» | |||
ب: دعا، پنهانى و دور از ريا. «تَضَرُّعاً وَ خُفْيَةً» | |||
ج: دعا، بدون تجاوز از مرز حقّ. «إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ» | |||
د: دعا، همراه بيم و اميد. «خَوْفاً وَ طَمَعاً» | |||
ه: دعا، بدون تبهكارى. «لا تُفْسِدُوا» | |||
و: دعا، همراه با نيكوكارى. «الْمُحْسِنِينَ» | |||
لقمان حكيم به فرزندش فرمود: «فرزندم! اگر دل مؤمن را بشكافند در آن دو نور خواهند يافت؛ يكى نور ترس الهى و ديگرى نور اميد و رحمت كه هر دو با هم يكسانند». «2» | |||
===پیام ها=== | |||
1- جامعهى اصلاح شده نيز در معرض خطر است. وَ لا تُفْسِدُوا ... بَعْدَ إِصْلاحِها | |||
2- انقلابيون اصلاحگر، بىنياز از دعا و مناجات نيستند. وَ ادْعُوهُ خَوْفاً ... | |||
آبادىهاى زمين را تخريب نكنيد. «وَ لا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها» | |||
---- | |||
«1». كافى، ج 8، ص 58. | |||
«2». تفسير اثنىعشرى. | |||
جلد 3 - صفحه 84 | |||
4- انسان بايد ميان خوف و رجا باشد. اين اعتدال را خداوند، «احسان» ناميده است. «قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ» | |||
5- سيره و روش نيكوكاران، دورى از فساد است. لا تُفْسِدُوا ... قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ | |||
6- احسان، زمينهساز دريافت رحمت الهى است و بدون آن، انتظار رحمت بىجاست. «قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ» آرى، دعاى مستجاب همراه بانيكوكارى است. | |||
7- دست نياز به جانب حقّ دراز كردن و دورى از فساد، احسان است. وَ لا تُفْسِدُوا ... وَ ادْعُوهُ ... قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ | |||
}} | |||
|-| | |||
اثنی عشری= | |||
===تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ لا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ (56) | |||
بعد از ترغيب به دعا، نهى فرمايد از فساد در زمين. وَ لا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ: و فساد و خرابى و تباهى مكنيد در زمين، بَعْدَ إِصْلاحِها: بعد از اصلاح و نيكى و آرامى اهل آن، چه افساد ضد اصلاح، و صلاح، حال نيك و پسنديده باشد. | |||
تبصره: مفسرين را در اين آيه وجوهى است: | |||
1- عصيان و گناه مكنيد در زمين، زيرا به معاصى، فساد ارض شود به حبس باران و قحطى، و بعد آبادى و ارزانى و ويرانى و سختى حاصل آيد. | |||
2- بعد اسلام، اختراع بدعات و كفريات مكنيد، چه به احداث مذاهب مختلفه، اهل زمين كه اصلاحشان به دين اسلام و ايمان شده، مبدل به باطل و كفر مىگردانيد. و بدين معنى اشاره فرمود حضرت صادق عليه السّلام: انّ الارض كانت فاسدة فاصلحها اللّه بنبيّه. «1» در تفسير على بن ابراهيم قمى: | |||
اصلاحها برسول اللّه و امير المؤمنين عليه السّلام فافسدوها حين تركوا امير المؤمنين عليه السّلام. «2» | |||
---- | |||
«1» روضه كافى، صفحه 58، حديث 20 (روايت از امام باقر) | |||
«2» تفسير نورالثقلين، جلد 2، صفحه 41، حديث 166- تفسير برهان، جلد 2، صفحه 23. | |||
---- | |||
جلد 4 صفحه 93 | |||
3- زمين را فاسد مسازيد به ظلم و ستم و تعدى، چه به عدل و انصاف اصلاح يافته است. | |||
4- قتل مؤمن، و اخذ مال مسلم به ناحق و تدليس و حيل مكنيد. | |||
5- اصلاح اهل زمين مبدل به افساد مكنيد به شرك و كفر و نفاق و فسق و دعوت به باطل، بعد از بعث رسل و انزال كتب و اتيان شرايع و احكام. | |||
6- مصالح دين و دنيا منحصر است بر پنج چيز: نفوس، و عقول، و اموال، و انساب، و اديان؛ و بيك كلمه جامعه لا تفسدوا نهى از افساد همه اينها فرموده، به افساد در نفوس به قتل و قطع اعضاء، و افساد اموال به غصب و سرقت و تدليس و خدعه، و افساد اديان به القاء شكوك به كفر و بدعت، و افساد انساب به خلط انساب به زنا و لواطه و قذف محصنين و محضات. و افساد عقول به شرب مسكرات مثل خمر و بنگ و چرس. خلاصه، ادخال ماهيات مفسدات در ماهيات صالحات و طاعات و عبادات و معاملات دينى و دنيائى مسازيد و عالم و آدم و اهل زمين را خراب مكنيد. | |||
وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً: و بخوانيد خدا را به حالى كه ترسان و اميدوار باشيد. | |||
مفسرين را در آيه وجوهى است: 1- بخوانيد حق تعالى را ترسناك از عدل او و اميدوار به فضل او. 2- ترسناك از نيران و اميدوار به جنان. 3- ترسناك از رد و اميدوار به اجابت. 4- ترسناك از عقاب و اميدوار به ثواب. 5- ترسناك از ريا و سمعه و اميدوار به قبول. و اولى حمل بر عموم است. | |||
إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ: بتحقيق انعام و احسان الهى نزديك است به نيكوكاران در دنيا به اجابت دعوات مخلصه ايشان، و در عقبى به وصول ثواب آن، يا ثواب الهى نزديك است به فرمان برداران، مراد به مطيعين است. | |||
تنبيه: آيه شريفه دال است بر اينكه بنده بايد در طاعت و عبادت بين خوف و رجا باشد. لقمان حكيم در وصاياى فرزند خود فرمايد: اى فرزند گرامى، از خدا بترس ترسيدنى كه اگر با نيكى جن و انس به قيامت بيائى، ترسى تو را عذاب نمايد. و اميدوار باش به خداوند اميدى كه اگر به محشر آئى به گناه جن و انس، اميد دارى تو را بيامرزد. پسر گفت: اى پدر، چگونه طاقت اين توانم كه خوف و | |||
---- | |||
جلد 4 صفحه 94 | |||
رجا را با يكديگر جمع كنم، من بيش از يك دل ندارم. لقمان فرمود: اى فرزند، اگر دل مؤمن را بيرون آورند و بشكافند، هر آينه در آن دو نور خواهند يافت: | |||
نورى از ترس الهى، و نورى به اميد رحمت سبحانى، كه اگر هر دو را مقايسه كنند بقدر ذرهاى زيادتى نكند. | |||
}} | |||
|-| | |||
روان جاوید= | |||
===تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ لا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ (56) | |||
ترجمه | |||
و فساد منمائيد در زمين بعد از اصلاح آن و بخوانيد او را با ترس و اميد همانا رحمت خدا نزديك است به نيكوكاران. | |||
تفسير | |||
خداوند مملكت خود را بوجود انبيا و اوليا و كتب سماويّه اصلاح فرموده و نبايد فاسد نمود آنرا و يكى از آداب دعا آنستكه شخص در آن موقع خائف باشد از ردّ براى قصور اعمال و عدم استحقاق خود و اميدوار باشد باجابت براى فضل و رحمت و احسان خداوند و ترجيح دهد جانب اميد و طمع را چون رحمت خداوند نزديك است بكسانيكه نيكو نمودند عمل خود را و دعا خصوص با خوف و رجاء يكى از بهترين اعمال صالحه است و باين جهت وعده اجابت فرموده نهايت آنكه اگر اعمال فاسده نداشته باشند نزديكتر باجابت است | |||
---- | |||
جلد 2 صفحه 436 | |||
}} | |||
|-| | |||
اطیب البیان= | |||
===اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ لا تُفسِدُوا فِي الأَرضِ بَعدَ إِصلاحِها وَ ادعُوهُ خَوفاً وَ طَمَعاً إِنَّ رَحمَتَ اللّهِ قَرِيبٌ مِنَ المُحسِنِينَ (56) | |||
و افساد نكنيد در روي زمين بعد از آني که اصلاح شده است و خدا را بخوانيد در حالي که هم خوف داشته باشيد هم طمع محققا رحمت خداوند نزديك از احسان كنندگان است. | |||
جلد 7 - صفحه 343 | |||
لا تُفسِدُوا فِي الأَرضِ افساد در زمين اقسام بسياري دارد: قسم اول- افساد در دين است تبليغات سوء که مسلمين را از جاده دين منحرف كنند و كفار را مانع شوند از ايمان آوردن و القاء شبهه در قلوب بندگان. | |||
قسم دوم- جلوگيري از اطاعت و عبادت و اتيان بوظائف ديني و سوق بمعاصي و اشاعه فحشاء و القاء جلباب حياء قسم سوم- ظلم و ايذاء و قتل و غارت و ذهاب مال و عرض بندگان و نفوس آنها قسم چهارم- القاء نفاق و دوئيت و تفرقه و عداوت و بغضاء بين مؤمنين الي غير ذلک که تمام اينها فساد في الارض است. | |||
بَعدَ إِصلاحِها که خداوند تبارك و تعالي ارسال رسل مخصوصا وجود مقدس نبيّ خاتم صلّي اللّه عليه و آله و سلّم فرمود و آنچه باعث سعادت دنيا و آخرت بشر بود بيان فرمود از عقائد حقّه و اخلاق حميده و اعمال صالحه و دوري از عقائد باطله و اخلاق رذيله و اعمال سيّئه و نيز القاء محبت، مودت، اخوت، الفت بين النّاس و جعل حقوق هر يك و جلوگيري از تعدي و تجاوز و ظلم و ايذاء که إِنَّ هذَا القُرآنَ يَهدِي لِلَّتِي هِيَ أَقوَمُ اسري آيه 9 وَ أَلَّفَ بَينَ قُلُوبِهِم لَو أَنفَقتَ ما فِي الأَرضِ جَمِيعاً ما أَلَّفتَ بَينَ قُلُوبِهِم وَ لكِنَّ اللّهَ أَلَّفَ بَينَهُم انفال آيه 65، خلاصه بعد از اينکه همه زحمات که پيغمبر و ائمه و علماء و مؤمنين و مجاهدين تحمل كردند که بساط صلح را در روي زمين بيندازند شما برنچينيد و زحمت آنها را از بين نبريد. | |||
وَ ادعُوهُ خَوفاً وَ طَمَعاً بين خوف و رجاء باشيد هم بترسيد از نزول عذاب در دنيا و گرفتار جهنم در عقبي بواسطه كثرت معاصي و طغيان و هم اميدوار باشيد برحمت و مغفرت و خدا را بخوانيد بين خوف و رجاء که خداوند مغفرتش و عفوش شامل حال شما شود و اعمال زشت شما را از بين ببرد و رحمت و لطفش شما را سعادتمند نمايد. | |||
جلد 7 - صفحه 344 | |||
إِنَّ رَحمَتَ اللّهِ قَرِيبٌ مِنَ المُحسِنِينَ هر عمل خيري چه عبادات واجبه يا مستحبه باشد احسان بنفس است يا احسان ببندگان خدا است و موجب قرب رحمت است چنانچه هر عمل زشتي ظلم بنفس يا ظلم ببندگان خدا است و موجب بعد از رحمت است لذا قصد قربت در عبادت لازم است. | |||
}} | |||
|-| | |||
برگزیده تفسیر نمونه= | |||
===برگزیده تفسیر نمونه=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
(آیه 56)- در این آیه اشاره به حکمی شده است که در واقع یکی از شرایط تأثیر دعا است، میفرماید: «در روی زمین فساد مکنید بعد از آن که اصلاح شده است» (وَ لا تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها). بنابراین هیچ گاه دعای افراد مفسد و تبهکار به جایی نخواهد رسید. | |||
در روایتی از امام باقر علیه السّلام میخوانیم: «زمین فاسد بود و خداوند به وسیله پیامبر اسلام آن را اصلاح کرد». | |||
باز دیگر به مسأله دعا میپردازد و یکی دیگر از شرایط آن را بازگو میکند، میگوید: «و خدا را با ترس و امید بخوانید» (وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً). | |||
ج2، ص56 | |||
نه آن چنان از اعمال خود راضی باشید که گمان کنید هیچ نقطه تاریکی در زندگی شما نیست که این خود عامل عقبگرد و سقوط است، و نه آن چنان مأیوس باشید که خود را شایسته عفو خدا و اجابت دعا ندانید، بلکه با دو بال «بیم» و «امید» به سوی او پرواز کنید، امید به رحمتش و بیم از مسؤولیتها و لغزشهای خود. | |||
و در پایان آیه برای تأکید بیشتر روی اسباب امیدواری به رحمت خدا، میگوید: «رحمت خدا به نیکوکاران نزدیک است» (إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِیبٌ مِنَ الْمُحْسِنِینَ). | |||
در این دو آیه اشاره به پنج قسمت از شرایط قبولی دعا شده است: نخست این که از روی تضرع و در پنهانی باشد، دیگر این که از حدّ اعتدال تجاوز نکند، سوم این که با تولید فساد و تبهکاری همراه نگردد، چهارم این که توأم با بیم و امید متوازن باشد، پنجم این که با نیکوکاری توأم گردد. | |||
}} | |||
|-|تسنیم= | |-|تسنیم= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]] | *[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]] | ||
}} | |||
|-|</tabber> | |-|</tabber> | ||
خط ۱۰۸: | خط ۳۰۴: | ||
[[رده:آثار احسان]][[رده:احکام]][[رده:اجتناب از افساد]][[رده:حرمت افساد]][[رده:موارد افساد]][[رده:تخریب امکانات طبیعى]][[رده:جایگاه زندگى انسان]][[رده:امیدوارى به رحمت خدا]][[رده:ترس از خدا]][[رده:ترس از عذابهاى خدا]][[رده:ربوبیت خدا]][[رده:رحمت خدا]][[رده:موجبات رحمت خدا]][[رده:آثار دعا]][[رده:آداب دعا]][[رده:امیدوارى در دعا]][[رده:اهمیت دعا]][[رده:ترس در دعا]][[رده:زمینه اجابت دعا]][[رده:عوامل رشد]][[رده:افساد در زمین]][[رده:تخریب زمین]][[رده:فلسفه خلقت زمین]][[رده:محرمات]][[رده:دعاى محسنان]][[رده:سیره محسنان]][[رده:شایستگى محسنان]][[رده:فضایل محسنان]] | [[رده:آثار احسان]][[رده:احکام]][[رده:اجتناب از افساد]][[رده:حرمت افساد]][[رده:موارد افساد]][[رده:تخریب امکانات طبیعى]][[رده:جایگاه زندگى انسان]][[رده:امیدوارى به رحمت خدا]][[رده:ترس از خدا]][[رده:ترس از عذابهاى خدا]][[رده:ربوبیت خدا]][[رده:رحمت خدا]][[رده:موجبات رحمت خدا]][[رده:آثار دعا]][[رده:آداب دعا]][[رده:امیدوارى در دعا]][[رده:اهمیت دعا]][[رده:ترس در دعا]][[رده:زمینه اجابت دعا]][[رده:عوامل رشد]][[رده:افساد در زمین]][[رده:تخریب زمین]][[رده:فلسفه خلقت زمین]][[رده:محرمات]][[رده:دعاى محسنان]][[رده:سیره محسنان]][[رده:شایستگى محسنان]][[رده:فضایل محسنان]] | ||
[[رده:آیات قرآن]] [[رده:سوره الأعراف ]] | [[رده:آیات قرآن]] [[رده:سوره الأعراف ]] | ||
{{#seo: | |||
|title=آیه 56 سوره أعراف | |||
|title_mode=replace | |||
|keywords=آیه 56 سوره أعراف,أعراف 56,وَ لاَ تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاَحِهَا وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَ رَحْمَةَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ,آثار احسان,احکام,اجتناب از افساد,حرمت افساد,موارد افساد,تخریب امکانات طبیعى,جایگاه زندگى انسان,امیدوارى به رحمت خدا,ترس از خدا,ترس از عذابهاى خدا,ربوبیت خدا,رحمت خدا,موجبات رحمت خدا,آثار دعا,آداب دعا,امیدوارى در دعا,اهمیت دعا,ترس در دعا,زمینه اجابت دعا,عوامل رشد,افساد در زمین,تخریب زمین,فلسفه خلقت زمین,محرمات,دعاى محسنان,سیره محسنان,شایستگى محسنان,فضایل محسنان,آیات قرآن سوره الأعراف | |||
|description=وَ لاَ تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاَحِهَا وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَ رَحْمَةَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ | |||
|image=Wiki_Logo.png | |||
|image_alt=الکتاب | |||
|site_name=الکتاب | |||
}} |
نسخهٔ کنونی تا ۱ دی ۱۳۹۹، ساعت ۰۴:۵۵
کپی متن آیه |
---|
وَ لاَ تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاَحِهَا وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَ رَحْمَةَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ |
ترجمه
الأعراف ٥٥ | آیه ٥٦ | الأعراف ٥٧ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«خَوْفاً وَ طَمَعاً»: در حال خوف و رجا. از ترس عقاب و امید به ثواب. هر دو واژه حال و به معنی: خَآئِفِینَ وَ طَامِعِین میباشند. «قَرِیبٌ»: مذکّر آمدنِ (قَریبٌ) به سبب کسب تذکیر مضاف یعنی (رَحْمَةَ) از مضافالیهیعنی (اللهِ) است. یا حمل فَعیل به معنی فاعِل بر فَعیل به معنی مَفْعُول است. (نگا: روحالمعانی، اعراف / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
وَ اکْتُبْ لَنَا فِي هٰذِهِ... (۲)
الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ... (۰) مَنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا يَهْتَدِي... (۰)
تفسیر
- آيات ۵۴ - ۵۸، سوره اعراف
- معناى (( عرش (( و مراد از (( عرش خدا(( و تشبيه و تنظير عرش خدا به كرسى هاىحكومتى
- معناى عرش در ضمن بيان يك مثال و تطبيق آن با نظام تكوين
- معنى و مراد از (( خلق (( و (( امر(( در: (( له الخلق و الامر((
- فرق بين (( خلق (( و (( امر((
- اقوال مختلف درباره معناى عرش
- اگر چه تعبير (( استواء رحمن بر عرش (( تمثيل است ولى مبين حقيقتى نيز مى باشد كهعبارت است از مقامى كه زمام جميع امور منتهى بدان است .
- عموميت تدبير و اراده خداوند و نفى هر مدبر ديگرى
- آيات ديگرى كه دلالت دارد بر عموميت تدبير خداوند و نفى هر مدبر ديگرى مى كند
- دو وجه در معناى : (( ادعوا ربكم تضرّعا و خفية ((
- روش تفسيرى صحابه و تابعين ، سكوت در مورد معارف قرآنى ازقبيل مساءله عرش و كرسى بوده است و فقط مولى على و ديگر ائمه معصومين عليهمالسلام متعرض اين حقائق شده اند
- جواب امام على (عليه السلام ) به سؤ الات جاثليق در مورد عرش و...
- توضيح برخى فقرات حديث جاثليق
- روايتى ديگر از امام صادق (عليه السلام ) درباره معناى عرش و كرسى و شرح آن روايت
- دو روايت در جواب سؤ ال درباره فاصله زمين و عرش
- چند روايت در مورد حاملين عرش
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ لا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ «56»
پس از اصلاح زمين، در آن دست به فساد نزنيد و خداوند را با بيم و اميد بخوانيد، قطعاً رحمت خداوند به نيكوكاران نزديك است.
«1». كافى، ج 2، ص 481.
«2». تفسير قرطبى.
جلد 3 - صفحه 83
نکته ها
آيهى قبل، رابطهى انسان با خدا را مطرح كرد، اين آيه رابطهى انسان با مردم را.
امام باقر عليه السلام فرمود: «خداوند به واسطهى پيامبر و قرآن، زمين را اصلاح كرد و فرمود: بعد از اصلاح فساد نكنيد». «1» آرى، آمدن هريك از انبيا، يك اصلاح بزرگ اجتماعى را بدنبال دارد و انحراف از آيين و دستورات آنان، عامل فساد و تباهى در جامعه است.
بين دو فرمان «ادْعُوا» در آيهى قبل و اين آيه، جملهى «لا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ» آمده تا اشاره كند كه دعاى زبانى بايد همراه با تلاش اصلاح طلبانهى اجتماعى باشد، نه با زبان دعا كردن و در عمل فساد نمودن.
اين آيه و آيهى قبل، شرايط كمال دعا و آداب آن و زمينههاى استجابت را مطرح كرده است، كه عبارتند از:
الف: دعا، همراه با تضرّع. «تَضَرُّعاً»
ب: دعا، پنهانى و دور از ريا. «تَضَرُّعاً وَ خُفْيَةً»
ج: دعا، بدون تجاوز از مرز حقّ. «إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ»
د: دعا، همراه بيم و اميد. «خَوْفاً وَ طَمَعاً»
ه: دعا، بدون تبهكارى. «لا تُفْسِدُوا»
و: دعا، همراه با نيكوكارى. «الْمُحْسِنِينَ»
لقمان حكيم به فرزندش فرمود: «فرزندم! اگر دل مؤمن را بشكافند در آن دو نور خواهند يافت؛ يكى نور ترس الهى و ديگرى نور اميد و رحمت كه هر دو با هم يكسانند». «2»
پیام ها
1- جامعهى اصلاح شده نيز در معرض خطر است. وَ لا تُفْسِدُوا ... بَعْدَ إِصْلاحِها
2- انقلابيون اصلاحگر، بىنياز از دعا و مناجات نيستند. وَ ادْعُوهُ خَوْفاً ...
آبادىهاى زمين را تخريب نكنيد. «وَ لا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها»
«1». كافى، ج 8، ص 58.
«2». تفسير اثنىعشرى.
جلد 3 - صفحه 84
4- انسان بايد ميان خوف و رجا باشد. اين اعتدال را خداوند، «احسان» ناميده است. «قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ»
5- سيره و روش نيكوكاران، دورى از فساد است. لا تُفْسِدُوا ... قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ
6- احسان، زمينهساز دريافت رحمت الهى است و بدون آن، انتظار رحمت بىجاست. «قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ» آرى، دعاى مستجاب همراه بانيكوكارى است.
7- دست نياز به جانب حقّ دراز كردن و دورى از فساد، احسان است. وَ لا تُفْسِدُوا ... وَ ادْعُوهُ ... قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ لا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ (56)
بعد از ترغيب به دعا، نهى فرمايد از فساد در زمين. وَ لا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ: و فساد و خرابى و تباهى مكنيد در زمين، بَعْدَ إِصْلاحِها: بعد از اصلاح و نيكى و آرامى اهل آن، چه افساد ضد اصلاح، و صلاح، حال نيك و پسنديده باشد.
تبصره: مفسرين را در اين آيه وجوهى است:
1- عصيان و گناه مكنيد در زمين، زيرا به معاصى، فساد ارض شود به حبس باران و قحطى، و بعد آبادى و ارزانى و ويرانى و سختى حاصل آيد.
2- بعد اسلام، اختراع بدعات و كفريات مكنيد، چه به احداث مذاهب مختلفه، اهل زمين كه اصلاحشان به دين اسلام و ايمان شده، مبدل به باطل و كفر مىگردانيد. و بدين معنى اشاره فرمود حضرت صادق عليه السّلام: انّ الارض كانت فاسدة فاصلحها اللّه بنبيّه. «1» در تفسير على بن ابراهيم قمى:
اصلاحها برسول اللّه و امير المؤمنين عليه السّلام فافسدوها حين تركوا امير المؤمنين عليه السّلام. «2»
«1» روضه كافى، صفحه 58، حديث 20 (روايت از امام باقر)
«2» تفسير نورالثقلين، جلد 2، صفحه 41، حديث 166- تفسير برهان، جلد 2، صفحه 23.
جلد 4 صفحه 93
3- زمين را فاسد مسازيد به ظلم و ستم و تعدى، چه به عدل و انصاف اصلاح يافته است.
4- قتل مؤمن، و اخذ مال مسلم به ناحق و تدليس و حيل مكنيد.
5- اصلاح اهل زمين مبدل به افساد مكنيد به شرك و كفر و نفاق و فسق و دعوت به باطل، بعد از بعث رسل و انزال كتب و اتيان شرايع و احكام.
6- مصالح دين و دنيا منحصر است بر پنج چيز: نفوس، و عقول، و اموال، و انساب، و اديان؛ و بيك كلمه جامعه لا تفسدوا نهى از افساد همه اينها فرموده، به افساد در نفوس به قتل و قطع اعضاء، و افساد اموال به غصب و سرقت و تدليس و خدعه، و افساد اديان به القاء شكوك به كفر و بدعت، و افساد انساب به خلط انساب به زنا و لواطه و قذف محصنين و محضات. و افساد عقول به شرب مسكرات مثل خمر و بنگ و چرس. خلاصه، ادخال ماهيات مفسدات در ماهيات صالحات و طاعات و عبادات و معاملات دينى و دنيائى مسازيد و عالم و آدم و اهل زمين را خراب مكنيد.
وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً: و بخوانيد خدا را به حالى كه ترسان و اميدوار باشيد.
مفسرين را در آيه وجوهى است: 1- بخوانيد حق تعالى را ترسناك از عدل او و اميدوار به فضل او. 2- ترسناك از نيران و اميدوار به جنان. 3- ترسناك از رد و اميدوار به اجابت. 4- ترسناك از عقاب و اميدوار به ثواب. 5- ترسناك از ريا و سمعه و اميدوار به قبول. و اولى حمل بر عموم است.
إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ: بتحقيق انعام و احسان الهى نزديك است به نيكوكاران در دنيا به اجابت دعوات مخلصه ايشان، و در عقبى به وصول ثواب آن، يا ثواب الهى نزديك است به فرمان برداران، مراد به مطيعين است.
تنبيه: آيه شريفه دال است بر اينكه بنده بايد در طاعت و عبادت بين خوف و رجا باشد. لقمان حكيم در وصاياى فرزند خود فرمايد: اى فرزند گرامى، از خدا بترس ترسيدنى كه اگر با نيكى جن و انس به قيامت بيائى، ترسى تو را عذاب نمايد. و اميدوار باش به خداوند اميدى كه اگر به محشر آئى به گناه جن و انس، اميد دارى تو را بيامرزد. پسر گفت: اى پدر، چگونه طاقت اين توانم كه خوف و
جلد 4 صفحه 94
رجا را با يكديگر جمع كنم، من بيش از يك دل ندارم. لقمان فرمود: اى فرزند، اگر دل مؤمن را بيرون آورند و بشكافند، هر آينه در آن دو نور خواهند يافت:
نورى از ترس الهى، و نورى به اميد رحمت سبحانى، كه اگر هر دو را مقايسه كنند بقدر ذرهاى زيادتى نكند.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ لا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ (56)
ترجمه
و فساد منمائيد در زمين بعد از اصلاح آن و بخوانيد او را با ترس و اميد همانا رحمت خدا نزديك است به نيكوكاران.
تفسير
خداوند مملكت خود را بوجود انبيا و اوليا و كتب سماويّه اصلاح فرموده و نبايد فاسد نمود آنرا و يكى از آداب دعا آنستكه شخص در آن موقع خائف باشد از ردّ براى قصور اعمال و عدم استحقاق خود و اميدوار باشد باجابت براى فضل و رحمت و احسان خداوند و ترجيح دهد جانب اميد و طمع را چون رحمت خداوند نزديك است بكسانيكه نيكو نمودند عمل خود را و دعا خصوص با خوف و رجاء يكى از بهترين اعمال صالحه است و باين جهت وعده اجابت فرموده نهايت آنكه اگر اعمال فاسده نداشته باشند نزديكتر باجابت است
جلد 2 صفحه 436
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ لا تُفسِدُوا فِي الأَرضِ بَعدَ إِصلاحِها وَ ادعُوهُ خَوفاً وَ طَمَعاً إِنَّ رَحمَتَ اللّهِ قَرِيبٌ مِنَ المُحسِنِينَ (56)
و افساد نكنيد در روي زمين بعد از آني که اصلاح شده است و خدا را بخوانيد در حالي که هم خوف داشته باشيد هم طمع محققا رحمت خداوند نزديك از احسان كنندگان است.
جلد 7 - صفحه 343
لا تُفسِدُوا فِي الأَرضِ افساد در زمين اقسام بسياري دارد: قسم اول- افساد در دين است تبليغات سوء که مسلمين را از جاده دين منحرف كنند و كفار را مانع شوند از ايمان آوردن و القاء شبهه در قلوب بندگان.
قسم دوم- جلوگيري از اطاعت و عبادت و اتيان بوظائف ديني و سوق بمعاصي و اشاعه فحشاء و القاء جلباب حياء قسم سوم- ظلم و ايذاء و قتل و غارت و ذهاب مال و عرض بندگان و نفوس آنها قسم چهارم- القاء نفاق و دوئيت و تفرقه و عداوت و بغضاء بين مؤمنين الي غير ذلک که تمام اينها فساد في الارض است.
بَعدَ إِصلاحِها که خداوند تبارك و تعالي ارسال رسل مخصوصا وجود مقدس نبيّ خاتم صلّي اللّه عليه و آله و سلّم فرمود و آنچه باعث سعادت دنيا و آخرت بشر بود بيان فرمود از عقائد حقّه و اخلاق حميده و اعمال صالحه و دوري از عقائد باطله و اخلاق رذيله و اعمال سيّئه و نيز القاء محبت، مودت، اخوت، الفت بين النّاس و جعل حقوق هر يك و جلوگيري از تعدي و تجاوز و ظلم و ايذاء که إِنَّ هذَا القُرآنَ يَهدِي لِلَّتِي هِيَ أَقوَمُ اسري آيه 9 وَ أَلَّفَ بَينَ قُلُوبِهِم لَو أَنفَقتَ ما فِي الأَرضِ جَمِيعاً ما أَلَّفتَ بَينَ قُلُوبِهِم وَ لكِنَّ اللّهَ أَلَّفَ بَينَهُم انفال آيه 65، خلاصه بعد از اينکه همه زحمات که پيغمبر و ائمه و علماء و مؤمنين و مجاهدين تحمل كردند که بساط صلح را در روي زمين بيندازند شما برنچينيد و زحمت آنها را از بين نبريد.
وَ ادعُوهُ خَوفاً وَ طَمَعاً بين خوف و رجاء باشيد هم بترسيد از نزول عذاب در دنيا و گرفتار جهنم در عقبي بواسطه كثرت معاصي و طغيان و هم اميدوار باشيد برحمت و مغفرت و خدا را بخوانيد بين خوف و رجاء که خداوند مغفرتش و عفوش شامل حال شما شود و اعمال زشت شما را از بين ببرد و رحمت و لطفش شما را سعادتمند نمايد.
جلد 7 - صفحه 344
إِنَّ رَحمَتَ اللّهِ قَرِيبٌ مِنَ المُحسِنِينَ هر عمل خيري چه عبادات واجبه يا مستحبه باشد احسان بنفس است يا احسان ببندگان خدا است و موجب قرب رحمت است چنانچه هر عمل زشتي ظلم بنفس يا ظلم ببندگان خدا است و موجب بعد از رحمت است لذا قصد قربت در عبادت لازم است.
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 56)- در این آیه اشاره به حکمی شده است که در واقع یکی از شرایط تأثیر دعا است، میفرماید: «در روی زمین فساد مکنید بعد از آن که اصلاح شده است» (وَ لا تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها). بنابراین هیچ گاه دعای افراد مفسد و تبهکار به جایی نخواهد رسید.
در روایتی از امام باقر علیه السّلام میخوانیم: «زمین فاسد بود و خداوند به وسیله پیامبر اسلام آن را اصلاح کرد».
باز دیگر به مسأله دعا میپردازد و یکی دیگر از شرایط آن را بازگو میکند، میگوید: «و خدا را با ترس و امید بخوانید» (وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً).
ج2، ص56
نه آن چنان از اعمال خود راضی باشید که گمان کنید هیچ نقطه تاریکی در زندگی شما نیست که این خود عامل عقبگرد و سقوط است، و نه آن چنان مأیوس باشید که خود را شایسته عفو خدا و اجابت دعا ندانید، بلکه با دو بال «بیم» و «امید» به سوی او پرواز کنید، امید به رحمتش و بیم از مسؤولیتها و لغزشهای خود.
و در پایان آیه برای تأکید بیشتر روی اسباب امیدواری به رحمت خدا، میگوید: «رحمت خدا به نیکوکاران نزدیک است» (إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِیبٌ مِنَ الْمُحْسِنِینَ).
در این دو آیه اشاره به پنج قسمت از شرایط قبولی دعا شده است: نخست این که از روی تضرع و در پنهانی باشد، دیگر این که از حدّ اعتدال تجاوز نکند، سوم این که با تولید فساد و تبهکاری همراه نگردد، چهارم این که توأم با بیم و امید متوازن باشد، پنجم این که با نیکوکاری توأم گردد.
نکات آیه
۱- حرمت فسادگرى در زمین (و لاتفسدوا فى الأرض)
۲- خداوند زمین را بدون فساد آفرید و آن را براى زندگانى انسانها جایگاهى شایسته قرار داد. (بعد إصلحها)
۳- تخریب آبادانیهاى زمین و به هدر دادن امکانات طبیعى آن، از مصادیق فسادگرى در زمین (و لاتفسدوا فى الأرض بعد إصلحها) آیه بعد «و هو الذى ... » که بیانگر جلوه اى از آبادانى زمین است مى تواند قرینه اى باشد بر اینکه از مصادیق مورد نظر براى «لا تفسدوا ... » تخریب آبادانیهاى زمین و ... است.
۴- ضرورت دعا و نیایش به درگاه خدا (و ادعوه)
۵- هراس از مقام ربوبى خدا و نقمت او و امید داشتن به رحمت وى، از آداب دعا و نیایش به درگاه خداوند است. (و ادعوه خوفاً و طمعاً) هر یک از «خوفاً» و «طمعاً» مصدرى است به معناى اسم فاعل و حال براى فاعل «ادعوه» مى باشد. یعنى «ادعوه خائفین و طامعین». متعلق «طمعاً» به قرینه فراز بعد رحمت خداست و در مقابل، متعلق «خوفاً» نقمت خدا و دورى از رحمت او خواهد بود.
۶- رحمت خدا همواره به نیکوکاران نزدیک است. (إن رحمت اللّه قریب من المحسنین)
۷- نیکوکاران مستعد دریافت رحمت الهى هستند. (إن رحمت اللّه قریب من المحسنین)
۸- دعا و نیایش محسنان به درگاه خدا مایه به فعلیت رسیدن استعداد آنان براى دستیابى به رحمت خاص الهى است. (و ادعوه ... إن رحمت اللّه قریب من المحسنین)
۹- احسان و کردار نیک آدمى زمینه ساز استجابت دعاهاى وى به درگاه خداست. (و ادعوه ... إن رحمت اللّه قریب من المحسنین) برداشت فوق بر این اساس است که جمله «إن اللّه ... » توضیحى باشد براى «و ادعوه» نه تعلیل آن. یعنى خدا را بخوانید و به درگاه او نیایش برید ولى این را نیز بدانید که آنگاه دعاهاى شما مقبول درگاهش قرار خواهد گرفت که مردمى نیکوکار باشید.
۱۰- نیایش کنندگان به درگاه خدا با حالت بیم و امید، از زمره محسانند. (و ادعوه خوفاً و طمعاً إن رحمت اللّه قریب من المحسنین) برداشت فوق بر اساس این احتمال است که جمله «إن ال--لّه ... » بیانگر علت «فادعوه ... » باشد یعنى توصیه ما به دعا و نیایش بدان جهت است که شما را مشمول رحمت خویش قرار دهیم بر این مبنا آیه دلالت مى کند که دعا و نیایش مصداق احسان و نیایش کنندگان از زمره محسنانند.
۱۱- پرهیز از فسادگرى در زمین سیره و روش محسنان و زمینه ساز دستیابى به رحمت الهى است. (و لاتفسدوا فى الأرض ... إن رحمت اللّه قریب من المحسنین)
روایات و احادیث
۱۲- عن میسر عن ابى جعفر (ع) قال: قلت: قول اللّه عز و جل: «و لا تفسدوا فى الأرض بعد اصلاحها» قال فقال: یا میسر ان الأرض کانت فاسدة فاصلحها اللّه عز و جل بنبیّه (ص) فقال: «و لا تفسدوا فى الأرض بعد اصلاحها».[۱] میسر گوید: از امام باقر(ع) درباره آیه «و لا تفسدوا فى الأرض بعد اصلاحها» پرسیدم، فرمود: اى میسر، فساد زمین را فرا گرفته بود، خداوند به وسیله پیغمبرش (ص) آن را اصلاح کرد و سپس فرمود: «در زمین پس از اصلاح آن، فساد نکنید».
موضوعات مرتبط
- احسان: آثار احسان ۹
- احکام:۱
- افساد: اجتناب از افساد ۱۱ ; حرمت افساد ۱ ; موارد افساد ۳
- امکانات طبیعى: تخریب امکانات طبیعى ۳
- انسان: جایگاه زندگى انسان ۲
- خدا: امیدوارى به رحمت خدا ۵ ; ترس از خدا ۵ ; ترس از عذابهاى خدا ۵ ; ربوبیت خدا ۵ ; رحمت خدا ۶، ۷ ; موجبات رحمت خدا ۸، ۱۱
- دعا: آثار دعا ۸ ; آداب دعا ۵ ; امیدوارى در دعا ۱۰ ; اهمیت دعا ۴ ; ترس در دعا ۱۰ ; زمینه اجابت دعا ۹
- رشد: عوامل رشد ۸
- زمین: افساد در زمین ۱، ۳، ۱۱ ; تخریب زمین ۳ ; فلسفه خلقت زمین ۲
- محرمات:۱
- محسنان:۱۰ دعاى محسنان ۱۰ ۸ ; سیره محسنان ۱۰ ۱۱ ; شایستگى محسنان ۱۰ ۷، ۸ ; فضایل محسنان ۱۰ ۶، ۷
منابع
- ↑ کافى، ج ۸، ص ۵۸، ح ۲۰ ; نورالثقلین، ج ۲، ص ۴۱- ، ح ۱۶۵.