المؤمنون ١١٦: تفاوت میان نسخهها
(Edited by QRobot) |
(←تفسیر) |
||
(۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{قاب | متن = '''[[شامل این کلمه::فَتَعَالَى|فَتَعَالَى]] [[کلمه غیر ربط::فَتَعَالَى| ]] [[شامل این ریشه::علو| ]][[ریشه غیر ربط::علو| ]][[شامل این ریشه::ف| ]][[ریشه غیر ربط::ف| ]][[شامل این کلمه::اللّه|اللَّهُ]] [[کلمه غیر ربط::اللّه| ]] [[شامل این ریشه::الله| ]][[ریشه غیر ربط::الله| ]][[شامل این ریشه::اله| ]][[ریشه غیر ربط::اله| ]][[شامل این ریشه::وله| ]][[ریشه غیر ربط::وله| ]][[شامل این کلمه::الْمَلِک|الْمَلِکُ]] [[کلمه غیر ربط::الْمَلِک| ]] [[شامل این ریشه::ملک| ]][[ریشه غیر ربط::ملک| ]][[شامل این کلمه::الْحَق|الْحَقُ]] [[کلمه غیر ربط::الْحَق| ]] [[شامل این ریشه::حقق| ]][[ریشه غیر ربط::حقق| ]][[شامل این کلمه::لا|لاَ]] [[شامل این ریشه::لا| ]][[شامل این کلمه::إِلٰه|إِلٰهَ]] [[کلمه غیر ربط::إِلٰه| ]] [[شامل این ریشه::اله| ]][[ریشه غیر ربط::اله| ]][[شامل این کلمه::إِلاّ|إِلاَّ]] [[شامل این ریشه::الا| ]][[شامل این کلمه::هُو|هُوَ]] [[شامل این ریشه::هو| ]][[شامل این کلمه::رَب|رَبُ]] [[کلمه غیر ربط::رَب| ]] [[شامل این ریشه::ربب| ]][[ریشه غیر ربط::ربب| ]][[شامل این کلمه::الْعَرْش|الْعَرْشِ]] [[کلمه غیر ربط::الْعَرْش| ]] [[شامل این ریشه::عرش| ]][[ریشه غیر ربط::عرش| ]][[شامل این کلمه::الْکَرِيم|الْکَرِيمِ]] [[کلمه غیر ربط::الْکَرِيم| ]] [[شامل این ریشه::کرم| ]][[ریشه غیر ربط::کرم| ]]'''}} | {{قاب | متن = '''[[شامل این کلمه::فَتَعَالَى|فَتَعَالَى]] [[کلمه غیر ربط::فَتَعَالَى| ]] [[شامل این ریشه::علو| ]][[ریشه غیر ربط::علو| ]][[شامل این ریشه::ف| ]][[ریشه غیر ربط::ف| ]][[شامل این کلمه::اللّه|اللَّهُ]] [[کلمه غیر ربط::اللّه| ]] [[شامل این ریشه::الله| ]][[ریشه غیر ربط::الله| ]][[شامل این ریشه::اله| ]][[ریشه غیر ربط::اله| ]][[شامل این ریشه::وله| ]][[ریشه غیر ربط::وله| ]][[شامل این کلمه::الْمَلِک|الْمَلِکُ]] [[کلمه غیر ربط::الْمَلِک| ]] [[شامل این ریشه::ملک| ]][[ریشه غیر ربط::ملک| ]][[شامل این کلمه::الْحَق|الْحَقُ]] [[کلمه غیر ربط::الْحَق| ]] [[شامل این ریشه::حقق| ]][[ریشه غیر ربط::حقق| ]][[شامل این کلمه::لا|لاَ]] [[شامل این ریشه::لا| ]][[شامل این کلمه::إِلٰه|إِلٰهَ]] [[کلمه غیر ربط::إِلٰه| ]] [[شامل این ریشه::اله| ]][[ریشه غیر ربط::اله| ]][[شامل این کلمه::إِلاّ|إِلاَّ]] [[شامل این ریشه::الا| ]][[شامل این کلمه::هُو|هُوَ]] [[شامل این ریشه::هو| ]][[شامل این کلمه::رَب|رَبُ]] [[کلمه غیر ربط::رَب| ]] [[شامل این ریشه::ربب| ]][[ریشه غیر ربط::ربب| ]][[شامل این کلمه::الْعَرْش|الْعَرْشِ]] [[کلمه غیر ربط::الْعَرْش| ]] [[شامل این ریشه::عرش| ]][[ریشه غیر ربط::عرش| ]][[شامل این کلمه::الْکَرِيم|الْکَرِيمِ]] [[کلمه غیر ربط::الْکَرِيم| ]] [[شامل این ریشه::کرم| ]][[ریشه غیر ربط::کرم| ]]'''}} | ||
{| class="ayeh-table mw-collapsible mw-collapsed" | |||
!کپی متن آیه | |||
|- | |||
|فَتَعَالَى اللَّهُ الْمَلِکُ الْحَقُ لاَ إِلٰهَ إِلاَّ هُوَ رَبُ الْعَرْشِ الْکَرِيمِ | |||
|} | |||
'''ترجمه ''' | '''ترجمه ''' | ||
<tabber> | <tabber> | ||
خط ۱۵: | خط ۱۸: | ||
|-|صادقی تهرانی=پس والاترست خدا؛ فرمانروای تمام حق (و حقیقت). معبودی جز او نیست. اوست پروردگار عرش پرکرامت. | |-|صادقی تهرانی=پس والاترست خدا؛ فرمانروای تمام حق (و حقیقت). معبودی جز او نیست. اوست پروردگار عرش پرکرامت. | ||
|-|معزی=پس برتر است خدا پادشاه حقّ نیست خدائی جز او پروردگار عرش گرامی | |-|معزی=پس برتر است خدا پادشاه حقّ نیست خدائی جز او پروردگار عرش گرامی | ||
|-|</tabber>< | |-|english=<div id="qenag">So Exalted is Allah, the Ruler, the Real. There is no god except He, the Lord of the Noble Throne.</div> | ||
{{آيه | سوره = سوره المؤمنون | نزول = | |-|</tabber> | ||
<div class="audiotable"> | |||
<div id="quran_sound">ترتیل: <sound src="http://dl.bitan.ir/quran/parhizgar/023116.mp3"></sound></div> | |||
<div id="trans_sound">ترجمه: <sound src="http://dl.bitan.ir/quran/makarem/023116.mp3"></sound></div> | |||
</div> | |||
{{آيه | سوره = سوره المؤمنون | نزول = [[نازل شده در سال::5|٥ بعثت]] | نام = [[شماره آیه در سوره::116|١١٦]] | قبلی = المؤمنون ١١٥ | بعدی = المؤمنون ١١٧ | کلمه = [[تعداد کلمات::11|١١]] | حرف = }} | |||
===معنی کلمات و عبارات=== | ===معنی کلمات و عبارات=== | ||
«الْمَلِکُ الْحَقُّ»: شاهنشاه حقیقی و فرمانروای راستین. «الْکَرِیم»: عظیم (نگا: مؤمنون / ). چیزی که از آن خیرات فرود آید. آنچه خداوند بزرگوارش فرموده باشد. | «الْمَلِکُ الْحَقُّ»: شاهنشاه حقیقی و فرمانروای راستین. «الْکَرِیم»: عظیم (نگا: مؤمنون / ). چیزی که از آن خیرات فرود آید. آنچه خداوند بزرگوارش فرموده باشد. | ||
خط ۳۱: | خط ۳۹: | ||
<tabber> | <tabber> | ||
المیزان= | المیزان= | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۵_بخش۸#link63 | آيات ۹۹ - | {{ نمایش فشرده تفسیر| | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۵_بخش۸#link64 | وصف حال | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۵_بخش۸#link63 | آيات ۹۹ - ۱۱۸ سوره مؤمنون]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۵_بخش۸#link65 | معناى | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۵_بخش۸#link64 | وصف حال مشركان، هنگام رويارویی با مرگ و تمنّاى بازگشت]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۵_بخش۸#link66 | | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۵_بخش۸#link65 | معناى «برزخ» و مراد از: «وَ مِن وَرَائِهِم بَرزَخٌ إلَى يَومِ يُبعَثُون»]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۵_بخش۸#link67 | | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۵_بخش۸#link66 | در قيامت، حَسَب و نَسَبى در بين نيست، و كسى از حال ديگرى نمى پرسد]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۵_بخش۸#link68 | جواب | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۵_بخش۸#link67 | اهل عذاب، با دیدن عذاب قیامت، می گویند: «پروردگارا! شقاوت ما، بر ما غلبه کرد»]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۵_بخش۸#link69 | | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۵_بخش۸#link68 | جواب ردّ خداوند، به توبه و تقاضاى دوزخيان]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۵_بخش۹#link70 | بحث روايتى | *[[تفسیر:المیزان جلد۱۵_بخش۸#link69 | برهانى براى مسأله بعث، با بيان منزّه بودن خداوند، از انجام كار بيهوده و عبث]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۵_بخش۹#link70 | بحث روايتى: (روایاتی در بارۀ برزخ و...)]] | |||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۵_بخش۹#link73 | رواياتى ديگر، درباره بهشت و دوزخ و ساكنان آن ها]] | |||
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۵_بخش۹#link73 | | |||
}} | |||
|-|نمونه= | |-|نمونه= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:نمونه جلد۱۴_بخش۶۳#link201 | تفسیر آیات]] | *[[تفسیر:نمونه جلد۱۴_بخش۶۳#link201 | تفسیر آیات]] | ||
}} | |||
|-| تفسیر نور= | |||
===تفسیر نور (محسن قرائتی)=== | |||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
فَتَعالَى اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْكَرِيمِ «116» | |||
پس برتر است خداوندى كه فرمانرواى حقّ است (از اين كه شما را بيهوده آفريده باشد) خدايى جز او نيست كه پروردگار عرش گرانقدر است. | |||
---- | |||
«1». غررالحكم. | |||
«2». بحار، ج 5، ص 312. | |||
«3». نهجالبلاغه، حكمت 463. | |||
تفسير نور(10جلدى)، ج6، ص: 137 | |||
}} | |||
|-| | |||
اثنی عشری= | |||
===تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
فَتَعالَى اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْكَرِيمِ (116) | |||
فَتَعالَى اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُ: پس برتر است ذات خدا از آنكه به عبث بيافريند چيزى را. يا متعالى است ساحت الهى از آنچه وصف كنند نادانان از شريك و اتخاذ و هر چه سزاوار كبريائى نيست. پادشاه به حق و مالك جميع اشياء به تمام جهات، حق و سزاوار است ذات او را ملكيت، زيرا مالكى است غير مملك و هر مالكى غير او عاريه باشد، لكن ذات حق مالك بالذات است. | |||
---- | |||
«1». علل الشرايع، باب 9- علة خلق الخلق و اختلاف أحوالهم، ص 9، روايت 2، (چ حيدريه نجف) | |||
جلد 9 - صفحه 189 | |||
لا إِلهَ إِلَّا هُوَ: نيست ذاتى مستحق پرستش مگر ذات يگانه او. رَبُّ الْعَرْشِ الْكَرِيمِ: پروردگار عرش نيكو، يا عرشى كه بسيار است خير او، زيرا بركات از عرش نازل شود. | |||
}} | |||
|-| | |||
روان جاوید= | |||
===تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
أَ فَحَسِبْتُمْ أَنَّما خَلَقْناكُمْ عَبَثاً وَ أَنَّكُمْ إِلَيْنا لا تُرْجَعُونَ (115) فَتَعالَى اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْكَرِيمِ (116) وَ مَنْ يَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ لا بُرْهانَ لَهُ بِهِ فَإِنَّما حِسابُهُ عِنْدَ رَبِّهِ إِنَّهُ لا يُفْلِحُ الْكافِرُونَ (117) وَ قُلْ رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ أَنْتَ خَيْرُ الرَّاحِمِينَ (118) | |||
ترجمه | |||
- آيا پس پنداشتيد كه آفريديم شما را ببازى بيهوده و آنكه شما بسوى ما باز گردانده نميشويد | |||
پس برتر آمد خدا پادشاه بحق نيست خدائى مگر او كه پروردگار عرش كريم است | |||
و كسيكه ميخواند با خدا خدائى ديگر كه نيست حجّتى برايش بآن پس جز اين نيست كه حسابش نزد پروردگار او است همانا رستگار نشوند كافران | |||
و بگو پروردگارا بيامرز و رحمت كن و توئى بهترين رحمت كنندگان. | |||
تفسير | |||
- خداوند متعال براى ملامت كفّار منكر معاد و اشاره بدليل آن فرموده آيا گمان كرديد كه ما شما را براى صرف بازى و بيهوده خلق نموديم و شما بحكم ما باز گردانده نميشويد يعنى شما را بحكم ما باز گشت نميدهند و بعضى ترجعون بفتح تاء و كسر جيم قرائت نمودهاند يعنى بحكم ما باز گشت نميكنيد خداوند برتر و بالاتر است از آنكه مرتكب امر عبث شود آنخداوندى كه پادشاه حقيقى است و پادشاهى حقّ و سزاوار او است و بس چون تمام موجودات مملوك و قائم بامر و اراده اويند نيست خدائى جز او كه خداوند عرش و تخت خوب و پر خير و بركت است چون كريم در جمادات بمعناى خوبى است و عرش الهى سر چشمه فيوضات غير متناهى است و در علل از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه خداوند تبارك و تعالى خلق نفرمود مخلوقات خود را ببازى و بيهوده و وانگذارد آنها را سر خود بلكه خلق فرمود آنها را براى اظهار قدرت و تكليف | |||
---- | |||
جلد 3 صفحه 660 | |||
بطاعت و استحقاق جنّت نه براى جلب منفعت و دفع مضرّت از خود بلكه براى ايصال منفعت و نعمت بآنها و اين بيان امام بضميمه كلام الهى با آنكه معلوم است كه خدا غنى بالذات است خود دليل متين تمام واضح روشنى است بر معاد و حشر عباد و نيز از آنحضرت نقل شده كه گفته شد باو ما خلق شديم براى فناء فرمود ساكت شو خلق شديم ما براى بقاء چگونه ميشود اين با آنكه بهشت فانى نميشود و آتش خاموش نميگردد جز اين نيست كه انتقال از خانهاى است بخانهاى و كسيكه بخواند با خداوند خداى ديگرى را كه مسلّم است چنين كسى دليلى براى ادّعاء خود ندارد چون برهان بر باطل اقامه نميشود و دين بايد با دليل باشد و دين بىدليل پذيرفته نيست خصوصا اگر دليل بر خلافش اقامه شده باشد حساب مجازاتش با خدا است كسى نميداند چه قدر است هر قدر بخواهد و مستحق باشد او را عذاب خواهد فرمود و قدر مسلّم آنستكه كفّار رستگار نخواهند شد و چون خداوند ابتدا فرمود سوره مؤمنون را بذكر فلاح و رستگارى ايشان ختم فرمود آنرا به بيان رستگار نشدن و فلاح نيافتن كفّار و دستور فرمود به پيغمبر خود كه طلب مغفرت و رحمت نمايد براى خود و امّتش با اقرار بآنكه خداوند بهترين رحمت كنندگان و بالاترين بخشندگان است آوردهاند كه خواندن اين آيات در گوش مريض و مبتلا موجب رفع مرض و بلاى او خواهد شد و بتجربه رسيده است و در ثواب الاعمال و مجمع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه هر كس در هر جمعه سوره مؤمنون را بخواند عاقبت بخير و با سعادت شود و در فردوس اعلى با انبياء و مرسلين هم منزل و همنشين گردد خداوند بما توفيق تلاوت عطا فرمايد. | |||
}} | |||
|-| | |||
اطیب البیان= | |||
===اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
فَتَعالَي اللّهُ المَلِكُ الحَقُّ لا إِلهَ إِلاّ هُوَ رَبُّ العَرشِ الكَرِيمِ (116) | |||
پس تعالي و بزرگي اختصاص دارد به خداوند متعال که سلطنت و پادشاهي حق او است نيست الهي مگر او پروردگار عرش كريم است. | |||
(فَتَعالَي اللّهُ) تعالي است از آنچه جهال او را وصف ميكنند (فتعالي اللّه عما يصفه الجاهلون) که از براي او شريك قرار دادند و ملائكه را دختران او گفتند و عيسي عليه السلام و عزير عليه السلام و آدم عليه السلام را پسران او و از براي او جسم و مكان گفتند، يا علة موجبه قرار دادند. | |||
و بالجمله او را نشناختند ذات مقدس مستجمع جميع كمالات و منزه از جميع عيوب و نواقص. | |||
(المَلِكُ الحَقُّ) مالكيت و سلطنت غير او عاريه و موقتي و جزئي است و مالكيت و سلطنت او كليّه و ذاتيّه و ثابت و دائم است. | |||
جلد 13 - صفحه 483 | |||
(لا إِلهَ إِلّا هُوَ) الوهيّت و خداوندي مختص به ذات مقدس او است و بس الهي جز او نيست. | |||
(رَبُّ العَرشِ الكَرِيمِ) كريم از صفات الهيه است نسبت بعرش براي بركاتي است که از عرش اعظم الهي نازل ميشود و محيط به جميع ممكنات است از آسمانها و زمين و ملائكه و جن و انس و حيوانات و نباتات و جمادات و آنچه در آسمان و زمين است، حتي محيط به بهشت و دوزخ است و سدرة المنتهي و غير اينها و عظمتش به حدي است که غير خداوندي که رب و خالق او است خبر ندارد. | |||
سؤال- خداوند خالق کل شيء است وجه اختصاص به عرش براي او چيست! | |||
جواب- اولا: پروردگار عرش پروردگار ما دون العرش بطريق اولي هست و ثانيا: به جهت شرافت عرش است (مثل رب البيت). | |||
}} | |||
|-| | |||
برگزیده تفسیر نمونه= | |||
===برگزیده تفسیر نمونه=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
] | |||
(آیه 116)- و از آنجا که این گفتار یعنی عبث نبودن خلقت، سخن مهمی | |||
ج3، ص272 | |||
است که نیاز به دلیل محکم دارد در این آیه اضافه میکند: «پس برتر است خداوندی که فرمانروای حق است (از این که شما را بیهدف آفریده باشد) معبودی جز او نیست و او پروردگار عرش کریم است» (فَتَعالَی اللَّهُ الْمَلِکُ الْحَقُّ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْکَرِیمِ). | |||
}} | |||
|-|تسنیم= | |-|تسنیم= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]] | *[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]] | ||
}} | |||
|-|</tabber> | |-|</tabber> | ||
خط ۹۴: | خط ۲۱۱: | ||
[[رده:حاکم آفرینش]][[رده:دلایل هدفدارى آفرینش]][[رده:مرکز تدبیر آفرینش]][[رده:منشأ تکامل آفرینش]][[رده:صفات جلال]][[رده:پوچ انگارى خلقت انسان]][[رده:آثار توحید]][[رده:توحید افعالى]][[رده:توحید ربوبى]][[رده:جهان بینى توحیدى]][[رده:آثار حاکمیت خدا]][[رده:اهانت به خدا]][[رده:افعال خدا]][[رده:بى نظیرى خدا]][[رده:حاکمیت خدا]][[رده:خدا و عبث]][[رده:دلایل تدبیر خدا]][[رده:دلایل تنزیه خدا]][[رده:دلایل حاکمیت خدا]][[رده:ربوبیت خدا]][[رده:نقش عرش خدا]][[رده:هدایتهاى خدا]][[رده:مدبر عرش]][[رده:منشأ فیض]][[رده:آثار تکذیب معاد]][[رده:نقش معاد]] | [[رده:حاکم آفرینش]][[رده:دلایل هدفدارى آفرینش]][[رده:مرکز تدبیر آفرینش]][[رده:منشأ تکامل آفرینش]][[رده:صفات جلال]][[رده:پوچ انگارى خلقت انسان]][[رده:آثار توحید]][[رده:توحید افعالى]][[رده:توحید ربوبى]][[رده:جهان بینى توحیدى]][[رده:آثار حاکمیت خدا]][[رده:اهانت به خدا]][[رده:افعال خدا]][[رده:بى نظیرى خدا]][[رده:حاکمیت خدا]][[رده:خدا و عبث]][[رده:دلایل تدبیر خدا]][[رده:دلایل تنزیه خدا]][[رده:دلایل حاکمیت خدا]][[رده:ربوبیت خدا]][[رده:نقش عرش خدا]][[رده:هدایتهاى خدا]][[رده:مدبر عرش]][[رده:منشأ فیض]][[رده:آثار تکذیب معاد]][[رده:نقش معاد]] | ||
[[رده:آیات قرآن]] [[رده:سوره المؤمنون ]] | [[رده:آیات قرآن]] [[رده:سوره المؤمنون ]] | ||
{{#seo: | |||
|title=آیه 116 سوره مؤمنون | |||
|title_mode=replace | |||
|keywords=آیه 116 سوره مؤمنون,مؤمنون 116,فَتَعَالَى اللَّهُ الْمَلِکُ الْحَقُ لاَ إِلٰهَ إِلاَّ هُوَ رَبُ الْعَرْشِ الْکَرِيمِ,حاکم آفرینش,دلایل هدفدارى آفرینش,مرکز تدبیر آفرینش,منشأ تکامل آفرینش,صفات جلال,پوچ انگارى خلقت انسان,آثار توحید,توحید افعالى,توحید ربوبى,جهان بینى توحیدى,آثار حاکمیت خدا,اهانت به خدا,افعال خدا,بى نظیرى خدا,حاکمیت خدا,خدا و عبث,دلایل تدبیر خدا,دلایل تنزیه خدا,دلایل حاکمیت خدا,ربوبیت خدا,نقش عرش خدا,هدایتهاى خدا,مدبر عرش,منشأ فیض,آثار تکذیب معاد,نقش معاد,آیات قرآن سوره المؤمنون | |||
|description=فَتَعَالَى اللَّهُ الْمَلِکُ الْحَقُ لاَ إِلٰهَ إِلاَّ هُوَ رَبُ الْعَرْشِ الْکَرِيمِ | |||
|image=Wiki_Logo.png | |||
|image_alt=الکتاب | |||
|site_name=الکتاب | |||
}} |
نسخهٔ کنونی تا ۱۶ مهر ۱۴۰۲، ساعت ۰۸:۵۷
کپی متن آیه |
---|
فَتَعَالَى اللَّهُ الْمَلِکُ الْحَقُ لاَ إِلٰهَ إِلاَّ هُوَ رَبُ الْعَرْشِ الْکَرِيمِ |
ترجمه
المؤمنون ١١٥ | آیه ١١٦ | المؤمنون ١١٧ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«الْمَلِکُ الْحَقُّ»: شاهنشاه حقیقی و فرمانروای راستین. «الْکَرِیم»: عظیم (نگا: مؤمنون / ). چیزی که از آن خیرات فرود آید. آنچه خداوند بزرگوارش فرموده باشد.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِيَاءً... (۱) وَ هُوَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ... (۱) وَ مَا خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَ... (۱) وَ مَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَ قَدْرِهِ... (۲) وَ قَالَ ارْکَبُوا فِيهَا بِسْمِ... (۱) خَلَقَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ... (۱) وَ مَا خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَ... (۰)
تفسیر
- آيات ۹۹ - ۱۱۸ سوره مؤمنون
- وصف حال مشركان، هنگام رويارویی با مرگ و تمنّاى بازگشت
- معناى «برزخ» و مراد از: «وَ مِن وَرَائِهِم بَرزَخٌ إلَى يَومِ يُبعَثُون»
- در قيامت، حَسَب و نَسَبى در بين نيست، و كسى از حال ديگرى نمى پرسد
- اهل عذاب، با دیدن عذاب قیامت، می گویند: «پروردگارا! شقاوت ما، بر ما غلبه کرد»
- جواب ردّ خداوند، به توبه و تقاضاى دوزخيان
- برهانى براى مسأله بعث، با بيان منزّه بودن خداوند، از انجام كار بيهوده و عبث
- بحث روايتى: (روایاتی در بارۀ برزخ و...)
- رواياتى ديگر، درباره بهشت و دوزخ و ساكنان آن ها
تفسیر نور (محسن قرائتی)
فَتَعالَى اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْكَرِيمِ «116»
پس برتر است خداوندى كه فرمانرواى حقّ است (از اين كه شما را بيهوده آفريده باشد) خدايى جز او نيست كه پروردگار عرش گرانقدر است.
«1». غررالحكم.
«2». بحار، ج 5، ص 312.
«3». نهجالبلاغه، حكمت 463.
تفسير نور(10جلدى)، ج6، ص: 137
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
فَتَعالَى اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْكَرِيمِ (116)
فَتَعالَى اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُ: پس برتر است ذات خدا از آنكه به عبث بيافريند چيزى را. يا متعالى است ساحت الهى از آنچه وصف كنند نادانان از شريك و اتخاذ و هر چه سزاوار كبريائى نيست. پادشاه به حق و مالك جميع اشياء به تمام جهات، حق و سزاوار است ذات او را ملكيت، زيرا مالكى است غير مملك و هر مالكى غير او عاريه باشد، لكن ذات حق مالك بالذات است.
«1». علل الشرايع، باب 9- علة خلق الخلق و اختلاف أحوالهم، ص 9، روايت 2، (چ حيدريه نجف)
جلد 9 - صفحه 189
لا إِلهَ إِلَّا هُوَ: نيست ذاتى مستحق پرستش مگر ذات يگانه او. رَبُّ الْعَرْشِ الْكَرِيمِ: پروردگار عرش نيكو، يا عرشى كه بسيار است خير او، زيرا بركات از عرش نازل شود.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
أَ فَحَسِبْتُمْ أَنَّما خَلَقْناكُمْ عَبَثاً وَ أَنَّكُمْ إِلَيْنا لا تُرْجَعُونَ (115) فَتَعالَى اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْكَرِيمِ (116) وَ مَنْ يَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ لا بُرْهانَ لَهُ بِهِ فَإِنَّما حِسابُهُ عِنْدَ رَبِّهِ إِنَّهُ لا يُفْلِحُ الْكافِرُونَ (117) وَ قُلْ رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ أَنْتَ خَيْرُ الرَّاحِمِينَ (118)
ترجمه
- آيا پس پنداشتيد كه آفريديم شما را ببازى بيهوده و آنكه شما بسوى ما باز گردانده نميشويد
پس برتر آمد خدا پادشاه بحق نيست خدائى مگر او كه پروردگار عرش كريم است
و كسيكه ميخواند با خدا خدائى ديگر كه نيست حجّتى برايش بآن پس جز اين نيست كه حسابش نزد پروردگار او است همانا رستگار نشوند كافران
و بگو پروردگارا بيامرز و رحمت كن و توئى بهترين رحمت كنندگان.
تفسير
- خداوند متعال براى ملامت كفّار منكر معاد و اشاره بدليل آن فرموده آيا گمان كرديد كه ما شما را براى صرف بازى و بيهوده خلق نموديم و شما بحكم ما باز گردانده نميشويد يعنى شما را بحكم ما باز گشت نميدهند و بعضى ترجعون بفتح تاء و كسر جيم قرائت نمودهاند يعنى بحكم ما باز گشت نميكنيد خداوند برتر و بالاتر است از آنكه مرتكب امر عبث شود آنخداوندى كه پادشاه حقيقى است و پادشاهى حقّ و سزاوار او است و بس چون تمام موجودات مملوك و قائم بامر و اراده اويند نيست خدائى جز او كه خداوند عرش و تخت خوب و پر خير و بركت است چون كريم در جمادات بمعناى خوبى است و عرش الهى سر چشمه فيوضات غير متناهى است و در علل از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه خداوند تبارك و تعالى خلق نفرمود مخلوقات خود را ببازى و بيهوده و وانگذارد آنها را سر خود بلكه خلق فرمود آنها را براى اظهار قدرت و تكليف
جلد 3 صفحه 660
بطاعت و استحقاق جنّت نه براى جلب منفعت و دفع مضرّت از خود بلكه براى ايصال منفعت و نعمت بآنها و اين بيان امام بضميمه كلام الهى با آنكه معلوم است كه خدا غنى بالذات است خود دليل متين تمام واضح روشنى است بر معاد و حشر عباد و نيز از آنحضرت نقل شده كه گفته شد باو ما خلق شديم براى فناء فرمود ساكت شو خلق شديم ما براى بقاء چگونه ميشود اين با آنكه بهشت فانى نميشود و آتش خاموش نميگردد جز اين نيست كه انتقال از خانهاى است بخانهاى و كسيكه بخواند با خداوند خداى ديگرى را كه مسلّم است چنين كسى دليلى براى ادّعاء خود ندارد چون برهان بر باطل اقامه نميشود و دين بايد با دليل باشد و دين بىدليل پذيرفته نيست خصوصا اگر دليل بر خلافش اقامه شده باشد حساب مجازاتش با خدا است كسى نميداند چه قدر است هر قدر بخواهد و مستحق باشد او را عذاب خواهد فرمود و قدر مسلّم آنستكه كفّار رستگار نخواهند شد و چون خداوند ابتدا فرمود سوره مؤمنون را بذكر فلاح و رستگارى ايشان ختم فرمود آنرا به بيان رستگار نشدن و فلاح نيافتن كفّار و دستور فرمود به پيغمبر خود كه طلب مغفرت و رحمت نمايد براى خود و امّتش با اقرار بآنكه خداوند بهترين رحمت كنندگان و بالاترين بخشندگان است آوردهاند كه خواندن اين آيات در گوش مريض و مبتلا موجب رفع مرض و بلاى او خواهد شد و بتجربه رسيده است و در ثواب الاعمال و مجمع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه هر كس در هر جمعه سوره مؤمنون را بخواند عاقبت بخير و با سعادت شود و در فردوس اعلى با انبياء و مرسلين هم منزل و همنشين گردد خداوند بما توفيق تلاوت عطا فرمايد.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
فَتَعالَي اللّهُ المَلِكُ الحَقُّ لا إِلهَ إِلاّ هُوَ رَبُّ العَرشِ الكَرِيمِ (116)
پس تعالي و بزرگي اختصاص دارد به خداوند متعال که سلطنت و پادشاهي حق او است نيست الهي مگر او پروردگار عرش كريم است.
(فَتَعالَي اللّهُ) تعالي است از آنچه جهال او را وصف ميكنند (فتعالي اللّه عما يصفه الجاهلون) که از براي او شريك قرار دادند و ملائكه را دختران او گفتند و عيسي عليه السلام و عزير عليه السلام و آدم عليه السلام را پسران او و از براي او جسم و مكان گفتند، يا علة موجبه قرار دادند.
و بالجمله او را نشناختند ذات مقدس مستجمع جميع كمالات و منزه از جميع عيوب و نواقص.
(المَلِكُ الحَقُّ) مالكيت و سلطنت غير او عاريه و موقتي و جزئي است و مالكيت و سلطنت او كليّه و ذاتيّه و ثابت و دائم است.
جلد 13 - صفحه 483
(لا إِلهَ إِلّا هُوَ) الوهيّت و خداوندي مختص به ذات مقدس او است و بس الهي جز او نيست.
(رَبُّ العَرشِ الكَرِيمِ) كريم از صفات الهيه است نسبت بعرش براي بركاتي است که از عرش اعظم الهي نازل ميشود و محيط به جميع ممكنات است از آسمانها و زمين و ملائكه و جن و انس و حيوانات و نباتات و جمادات و آنچه در آسمان و زمين است، حتي محيط به بهشت و دوزخ است و سدرة المنتهي و غير اينها و عظمتش به حدي است که غير خداوندي که رب و خالق او است خبر ندارد.
سؤال- خداوند خالق کل شيء است وجه اختصاص به عرش براي او چيست!
جواب- اولا: پروردگار عرش پروردگار ما دون العرش بطريق اولي هست و ثانيا: به جهت شرافت عرش است (مثل رب البيت).
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 116)- و از آنجا که این گفتار یعنی عبث نبودن خلقت، سخن مهمی
ج3، ص272
است که نیاز به دلیل محکم دارد در این آیه اضافه میکند: «پس برتر است خداوندی که فرمانروای حق است (از این که شما را بیهدف آفریده باشد) معبودی جز او نیست و او پروردگار عرش کریم است» (فَتَعالَی اللَّهُ الْمَلِکُ الْحَقُّ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْکَرِیمِ).
نکات آیه
۱ - انکار معاد و بیهوده شمردن آفرینش انسان، اهانت به ساحت آفریننده جهان (خدا) است. (أفحسبتم أنّما خلقنکم عبثًا ... لاترجعون . فتعلى اللّه) «تعالى» (مصدر «تعالى») به معناى والایى و بلندمرتبگى است.
۲ - خدا، فرمان رواى یگانه و به حق جهان هستى (فتعلى اللّه الملک الحقّ)
۳ - حاکمیت خدا بر هستى، مستلزم راه نداشتن کمترین نقص و بیهوده کارى در نظام آفرینش (أفحسبتم أنّما خلقنکم عبثًا ... فتعلى اللّه الملک الحقّ)
۴ - وجود معاد، لازمه فرمان روایى مطلق و حاکمیت به حق خدا (أفحسبتم ... و أنّکم إلینا لاترجعون . فتعلى اللّه الملک الحقّ)
۵ - وحدانیت خدا، دلیل بر نبودن کمترین مانع در برابر تدبیر حکیمانه و هدفدار او در جهان آفرینش (أفحسبتم أنّما خلقنکم عبثًا ... فتعلى اللّه الملک الحقّ لا إله إلاّ هو) بیان وحدانیت خدا با «لا إله إلاّ هو» در این مجموعه از صفات - که در مقام تنزیه ذات پروردگار از بیهوده کارى و عبث آفرینى است - مطلب یاد شده را افاده مى کند.
۶ - جهان هستى، داراى مرکز فرمان روایى و تدبیر (عرش) (فتعلى اللّه الملک الحقّ ... ربّ العرش الکریم)
۷ - عرش الهى، سرچشمه فیض بخش جهان هستى (ربّ العرش الکریم) از معانى «کریم» عطابخشى بسیار است. بنابراین توصیف عرش به کریم، بیانگر برداشت فوق مى باشد.
۸ - خدا، پرورش دهنده و اداره کننده مرکز مدیریت فیض بخش هستى (عرش) (ربّ العرش الکریم)
۹ - خدا، جهت دهنده هستى به سوى کمال (ربّ العرش الکریم) به کارگیرى صفت «ربّ» (پرورش دهنده) در مورد عرش - که مرکز اداره هستى و سرچشمه فیض الهى براى جهان آفرینش است - مى تواند بیانگر این مطلب باشد که کل فرایند هستى، در پرتو عنایت خداوند و در جهت رشد و تکامل، در حرکت است.
۱۰ - جهان، تحت تدبیر و اداره خداى یگانه و بى همتا است. (فتعلى اللّه الملک الحقّ لا إله إلاّ هو ربّ العرش الکریم)
موضوعات مرتبط
- آفرینش: حاکم آفرینش ۲، ۳; دلایل هدفدارى آفرینش ۵; مرکز تدبیر آفرینش ۶; منشأ تکامل آفرینش ۹
- اسماء و صفات: صفات جلال ۳
- انسان: پوچ انگارى خلقت انسان ۱
- توحید: آثار توحید ۵; توحید افعالى ۲; توحید ربوبى ۱۰
- جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۲، ۱۰
- خدا: آثار حاکمیت خدا ۳، ۴; اهانت به خدا ۱; افعال خدا ۹; بى نظیرى خدا ۱۰; حاکمیت خدا ۲; خدا و عبث ۳; دلایل تدبیر خدا ۵; دلایل تنزیه خدا ۳; دلایل حاکمیت خدا ۵; ربوبیت خدا ۸; نقش عرش خدا ۶، ۷; هدایتهاى خدا ۹
- عرش: مدبر عرش ۸
- فیض: منشأ فیض ۷
- معاد: آثار تکذیب معاد ۱; نقش معاد ۴
منابع