يوسف ٢٥

از الکتاب
کپی متن آیه
وَ اسْتَبَقَا الْبَابَ‌ وَ قَدَّتْ‌ قَمِيصَهُ‌ مِنْ‌ دُبُرٍ وَ أَلْفَيَا سَيِّدَهَا لَدَى‌ الْبَابِ‌ قَالَتْ‌ مَا جَزَاءُ مَنْ‌ أَرَادَ بِأَهْلِکَ‌ سُوءاً إِلاَّ أَنْ‌ يُسْجَنَ‌ أَوْ عَذَابٌ‌ أَلِيمٌ‌

ترجمه

و هر دو به سوی در، دویدند (در حالی که همسر عزیز، یوسف را تعقیب می‌کرد)؛ و پیراهن او را از پشت (کشید و) پاره کرد. و در این هنگام، آقای آن زن را دم در یافتند! آن زن گفت: «کیفر کسی که بخواهد نسبت به اهل تو خیانت کند، جز زندان و یا عذاب دردناک، چه خواهد بود؟!»

ترتیل:
ترجمه:
يوسف ٢٤ آیه ٢٥ يوسف ٢٦
سوره : سوره يوسف
نزول : ١١ بعثت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٢٦
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«إسْتَبَقَا»: با یکدیگر مسابقه دادند و بر همدیگر پیشی گرفتند. «قَدَّتْ»: پاره کرد. چاک زد. «أَلْفَیَا»: یافتند. برخوردند. «لَدَی»: نزد. دم.


تفسیر


نکات آیه

۱- زلیخا براى کام جویى از یوسف(ع) و واداشتن او به آمیزش ، درصدد برآمد تا با وى درآویزد. (واستبقا الباب)

۲- یوسف(ع) براى نجات خویش از درآویختن زلیخا با او ، به طرف درب خروجى فرار کرد. (و لقد همّت به ... واستبقا الباب) معرفه آوردن «الباب»، اشاره به دربى خاص دارد که به مناسبت مورد مى توان گفت: مراد از آن درب خروجى است.

۳- ضرورت تلاش براى خروج از محیط معصیت براى آلوده نشدن به گناه (واستبقا الباب)

۴- زلیخا براى دستیابى به یوسف(ع) و جلوگیرى از خروج وى ، به تعقیب او پرداخت و با سرعت به سمت درب خروجى دوید. (واستبقا الباب)

۵- یوسف(ع) در تعقیب و گریزش با زلیخا ، زودتر از وى به درب خروجى رسید. (واستبقا الباب و قدت قمیصه من دبر)

۶- زلیخا براى جلوگیرى از خروج یوسف(ع) ، از پشتْ پیراهنش را چنگ زد و او را به شدت به سوى خود کشید. (واستبقا الباب و قدت قمیصه من دبر)

۷- زلیخا بر اثر چنگ زدن به پیراهن یوسف(ع) ، پیراهن او را چاک زد و سرتاسر آن را پاره کرد. (و قدت قمیصه من دبر) «قدّ» (مصدر قدّت) به معناى شکافتن و پاره کردن طولى و سراسرى است (لسان العرب) ; یعنى ، آن گاه گفته مى شود «قدّ القمیص» که پیراهن از طول پاره شود و سراسر آن شکافته گردد.

۸- یوسف(ع) ، به گشودن درب و فرار از چنگ زلیخا موفق شد. (و ألفیا سیدها لدا الباب)

۹- یوسف(ع) و زلیخا ، پس از تعقیب و گریز و باز شدن درب ، با عزیز مصر در آستانه آن درب برخورد کردند. (و ألفیا سیدها لدا الباب) «إلفاء» (مصدر ألفیا) به معناى یافتن و مواجه شدن است. «سیّد» به معناى شریف و داراى مجد است ، و مراد از آن در این جا ، شوهر است.

۱۰- سیادت و آقایى مرد بر همسر خویش در عصر یوسف(ع) (و ألفیا سیدها لدا الباب)

۱۱- زلیخا به هنگام برخورد با شوهرش ، عزیز مصر ، یوسف(ع) را به قصد تجاوز به خویش متهم کرد. (قالت ما جزاء من أراد بأهلک سوءًا) «جزاء» به معناى سزا و کیفر و «ما» در جمله فوق نافیه است. بنابراین «ما جزاء ...» ; یعنى: نیست کیفر و سزاى کسى که خواسته باشد به همسرت تجاوز کند ، مگر زندان یا عذابى دردناک.

۱۲- پیشدستى زلیخا در طرح اتهام علیه یوسف(ع) (و ألفیا سیدها لدا الباب قالت ما جزاء من أراد بأهلک سوءًا)

۱۳- تلاش زلیخا براى تبرئه خویش نزد عزیز مصر (قالت ما جزاء من أراد بأهلک سوءًا)

۱۴- تحریک عزیز مصر از سوى زلیخا براى مؤاخذه و مجازات یوسف(ع) (ما جزاء من أراد بأهلک سوءًا إلا أن یسجن أو عذاب ألیم) برداشت فوق ، از تصریح زلیخا به «أهلک» (همسر تو) استفاده مى شود ; یعنى ، او با آوردن «أهلک» درصدد تحریک عزیز مصر براى مجازات یوسف(ع) بود.

۱۵- زلیخا در نزد عزیز مصر ، یوسف(ع) را به تحقق تجاوز ، متهم نکرد. (ما جزاء من أراد بأهلک سوءًا) برداشت فوق ، از فعل «أراد» (قصد کرد) استفاده مى شود.

۱۶- زندانى کردن یوسف(ع) و یا شکنجه او ، مجازات پیشنهادى زلیخا به عزیز مصر (ما جزاء من أراد بأهلک سوءًا إلا أن یسجن أو عذاب ألیم)

۱۷- وجود زندان در مصر باستان و در عصر حضرت یوسف(ع) (إلا أن یسجن)

۱۸- زندانى کردن مجرمان و شکنجه و آزار آنان در مصر باستان و عصر یوسف(ع) ، امرى معمول و متداول بود. (إلا أن یسجن أو عذاب ألیم)

۱۹- قصد تجاوز به همسران اشراف در مصر باستان ، موجب مجازات و کیفر بود. (ما جزاء من أراد بأهلک سوءًا إلا أن یسجن أو عذاب ألیم)

روایات و احادیث

۲۰- «عن على بن الحسین(ع): ... فغلقت الأبواب علیها و علیه و قالت: لاتخف و ألقت نفسها علیه فأفلت منها هارباً إلى الباب ففتحه فلحقته فجذبت قمیصه من خلفه... ;[۱] از امام سجاد(ع) روایت شده است: ... [همسر عزیز ]درها را به روى خود و یوسف بست و گفت: نترس و خود را به روى او انداخت. یوسف از چنگ او نجات یافت و به طرف در فرار کرد و در را باز کرد ; پس آن زن به او رسید و پیراهن او را از پشت او کشید».

موضوعات مرتبط

  • اشراف: کیفر تجاوز به همسران اشراف ۱۹
  • زلیخا: تبرئه زلیخا ۱۳; توطئه زلیخا ۴، ۵، ۶، ۷، ۸، ۱۴; تهمتهاى زلیخا ۱۱، ۱۲; زلیخا و عزیزمصر ۹، ۱۳، ۱۴; زلیخا و مجازات یوسف(ع) ۱۴; زلیخا و یوسف(ع) ۱، ۴، ۶، ۷، ۱۱، ۱۲، ۱۵; کامجویى زلیخا ۱ زندان: تاریخ زندان ۱۷، ۱۸; زندان در دوران یوسف(ع) ۱۷
  • زندانى: زندانى در دوران یوسف(ع) ۱۸
  • شکنجه: تاریخ شکنجه ۱۸; شکنجه در دوران یوسف(ع) ۱۸
  • عزیزمصر: تحریک عزیزمصر ۱۴; عزیزمصر و مجازات یوسف(ع) ۱۴
  • کیفر: کیفر شناسى ۱۸، ۱۹
  • گناه: اهمیت اجتناب از محل گناه ۳
  • مردسالارى: تاریخ مردسالارى ۱۰; مردسالارى در دوران یوسف(ع) ۱۰
  • مصر باستان: احترام همسران اشراف در مصر باستان ۱۹; زندان در مصر باستان ۱۷; زندانى در مصر باستان ۱۸; شکنجه در مصر باستان ۱۸
  • یوسف(ع): پارگى پیراهن یوسف(ع) ۷; پیراهن یوسف(ع) ۶، ۲۰; توطئه علیه یوسف(ع) ۱، ۴، ۵، ۱۴; تهمت به یوسف(ع) ۱۱، ۱۲، ۱۵; زندانىکردن یوسف(ع) ۱۶; شکنجه یوسف(ع) ۱۶; فرار یوسف(ع) ۲، ۵، ۸; قصه یوسف(ع) ۱، ۲، ۴، ۵، ۶، ۷، ۸، ۹، ۱۱، ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۱۵، ۱۶، ۲۰; مجازات یوسف(ع) ۱۶; نجات یوسف(ع) ۸; یوسف(ع) و زلیخا ۲، ۵، ۹; یوسف(ع) و عزیز مصر ۹

منابع

  1. علل الشرایع، ص ۴۸، ح ۱، ب ۴۱ ; نورالثقلین، ج ۲، ص ۴۱۴، ح ۱۷.