الإسراء ٧٧
| کپی متن آیه |
|---|
| سُنَّةَ مَنْ قَدْ أَرْسَلْنَا قَبْلَکَ مِنْ رُسُلِنَا وَ لاَ تَجِدُ لِسُنَّتِنَا تَحْوِيلاً |
ترجمه
| الإسراء ٧٦ | آیه ٧٧ | الإسراء ٧٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«سُنَّةَ»: شیوه. روش. منصوب به نزع خافض است و تقدیر چنین است: کَسُنَّةِ. یا این که مفعول مطلق فعل محذوفی است و در اصل چنین است: سَنَنّا بِکَ سُنَّةَ. «تَحْویلاً»: تغییر و تبدیل.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ مَا کَانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ... (۰) قَاتِلُوا الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ... (۲) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قَاتِلُوا... (۱) وَ قُلْنَا مِنْ بَعْدِهِ لِبَنِي... (۰)
تفسیر
- آيات ۷۳ - ۸۱ سوره إسراء
- جلوه اى ديگر از آثار عصمت و حفظ الهى
- معناى «دُلُوك شَمس» و «غَسَقِ اللّيل»، در آيه شریفه
- مأموریت رسول خدا«ص» به تهجّد نيمه شب و دعا و استمداد از خداوند
- مقصود از «دخول و خروج به صدق»، در آیه شریفه
- بحث روايتى
- رواياتى درباره واجب شدن نمازهاى پنجگانه، در ذيل آيه: «أقِمِ الصَّلَوة...»
- رواياتى درباره شفاعت نمودن پيغمبر «ص»، در قيامت
تفسیر نور (محسن قرائتی)
سُنَّةَ مَنْ قَدْ أَرْسَلْنا قَبْلَكَ مِنْ رُسُلِنا وَ لا تَجِدُ لِسُنَّتِنا تَحْوِيلًا «77»
اين، سنّت (هلاكت طغيان‌گران) درباره‌ى پيامبرانى كه پيش از تو فرستاديم جارى بوده است و براى سنّت ما هيچ تغييرى نمى‌يابى.
نکته ها
تأييد پيامبران و هلاكت كافران وظالمان، سنّت الهى است كه در سوره‌ى ابراهيم آيه 13 نيز آمده است: «قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِرُسُلِهِمْ لَنُخْرِجَنَّكُمْ مِنْ أَرْضِنا أَوْ لَتَعُودُنَّ فِي مِلَّتِنا فَأَوْحى إِلَيْهِمْ رَبُّهُمْ لَنُهْلِكَنَّ الظَّالِمِينَ»، كفّار به پيامبرانشان گفتند: قطعاً ما شما را از سرزمين خود
جلد 5 - صفحه 103
بيرون مى‌كنيم، مگر آنكه به آيين ما درآييد، ولى خدا به آنان وحى كرد كه ما قطعاً ستمگران را نابود مى‌كنيم.
پیام ها
1- سنّت‌هاى الهى چون براساس حكمت خداست، ثابت است و در طول تاريخ دگرگون نمى‌شود. «سُنَّةَ مَنْ قَدْ أَرْسَلْنا»
2- توطئه كفّار وامدادهاى غيبى خدا نسبت به پيامبران، ريشه‌ى تاريخى دارد.
«سُنَّةَ مَنْ قَدْ أَرْسَلْنا»
3- تحوّلات تاريخى براساس سنّت‌هاى ثابت الهى است. «لا تَجِدُ لِسُنَّتِنا تَحْوِيلًا»
4- خداوند، عادل است و در شرايط يكسان، مهر و قهرش نيز يكسان است.
«لا تَجِدُ لِسُنَّتِنا تَحْوِيلًا»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
سُنَّةَ مَنْ قَدْ أَرْسَلْنا قَبْلَكَ مِنْ رُسُلِنا وَ لا تَجِدُ لِسُنَّتِنا تَحْوِيلاً (77)
«1» مجمع البيان، جلد 3، صفحه 432.
«2» همان مدرك.
جلد 7 - صفحه 424
سُنَّةَ مَنْ قَدْ أَرْسَلْنا قَبْلَكَ مِنْ رُسُلِنا: عادت و طريقه جارى ساختيم عادت و طريقه‌اى براى آنها كه فرستاديم پيش از تو از پيغمبران، و آن سنت و طريقه، هلاك امتان است به تكذيب پيغمبران و اخراج ايشان از شهر خود. وَ لا تَجِدُ لِسُنَّتِنا تَحْوِيلًا: و نيابى تو اى پيغمبر مر سنت و عادت مقرره ما را تبديل و تغييرى. حاصل فرمايش آن كه: سنت در قانون حكمت قديمه بالغه سبحانيه، بر اين جارى شده كه تا پيغمبر در ميان امت باشد ايشان از نزول عذاب مأمون باشند، پس چرا امت تو قصد مى‌كنند كه تو را از شهر بيرون كنند كه به محض بيرون رفتن تو عذاب نازل شود.
تنبيه: اين مطلب محقق است كه وجود حضرت ختمى مرتبت صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نهايت استقامت و ثبات در اوامر و تبليغ فرامين سبحانى داشته به مرتبه‌اى كه به هيچ گونه مضطرب و متحرك نگردد نه ظاهر و نه در باطن، و با كمال جديت در جريان و انتشار حق و حقانيت ساعى باشند. پس القاء وسوسه اهل فتنه و فساد به هيچ وجه در آن سرور مؤثر نخواهد بود. و بنابراين آيه شريفه مراد آگاهى امت است به لزوم تحفظ و احتياط در جميع امور، زيرا دشمنان ظاهرى و باطنى و مفتنان شبانگاهى مترصدند كه به انواع و اقسام حيله و مكر و خدعه و تملق و چاپلوسى، متدينى را مضطرب و متزلزل سازند تا عدّه خود را زياد كنند. زنهار زنهار (المؤمن كالجبل لا تحرّكه العواصف) فرمود: مؤمن مانند كوه محكم و ثابت است در دين كه حركت و متزلزل نسازد او را بادهاى مخالف، بلكه (زالت الجبال و لم تزل قلب المؤمن): كوهها متزلزل شود به سبب زلزله، لكن قلب مؤمن حقيقى تزلزل راه نيابد.
نكته: اضافه سنت به رسل نه به مرسل با آنكه مراد سنت اللّه است، به جهت آنكه براى ايشان باشد و دال است بر آن قوله تعالى: وَ لا تَجِدُ لِسُنَّتِنا تَحْوِيلًا.
جلد 7 - صفحه 425
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ إِنْ كادُوا لَيَسْتَفِزُّونَكَ مِنَ الْأَرْضِ لِيُخْرِجُوكَ مِنْها وَ إِذاً لا يَلْبَثُونَ خِلافَكَ إِلاَّ قَلِيلاً (76) سُنَّةَ مَنْ قَدْ أَرْسَلْنا قَبْلَكَ مِنْ رُسُلِنا وَ لا تَجِدُ لِسُنَّتِنا تَحْوِيلاً (77)
ترجمه
و بدرستيكه نزديك شدند كه برانند تو را از زمين تا بيرون كنند تو را از آن و آنگاه درنگ نميكنند بعد از تو مگر كمى
بطريقه كسانيكه فرستاديم پيش از تو از پيمبران خودمان و نيابى براى طريقه ما تبديلى.
تفسير
كفّار مكّه بانواع اذيّت و آزار نزديك شد پيغمبر اكرم را از آنزمين مقدّس مجبور بحركت و خروج نمايند و خداوند براى تسليت خاطر محترم بآنحضرت خبر داد كه چيزى طول نميكشد كه بكيفر اعمالشان ميرسند و در جنگ بدر كه در سال اوّل بعد از هجرت روى داد تمام آنها بدست امير المؤمنين عليه السّلام و اهل ايمان كشته شدند و بمجازات رسيدند و اين طريقه الهيّه است كه اختصاص بحضرت ختمى مرتبت نداشته بلكه هر قومى كه پيغمبر خود را اخراج از وطن نمودند خداوند آنها را معذب و مستأصل فرمود و اين دأب و ديدن و طريقه و رويّه الهيّه قابل تغيير و تبديل نبوده و نيست و نخواهد بود و بنابراين مراد از قليل كه مستثنى شده زمان فاصل بين هجرت و جنگ بدر است و بعضى گفته‌اند مراد كسانى هستند كه در بدر كشته نشدند و بعدا اسلام آوردند و اين خلاف ظاهر است و بعضى بجاى خلافك خلفك قرائت نموده‌اند و بر حسب معنى تفاوتى ندارد.
جلد 3 صفحه 381
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
سُنَّةَ مَن قَد أَرسَلنا قَبلَك‌َ مِن رُسُلِنا وَ لا تَجِدُ لِسُنَّتِنا تَحوِيلاً (77)
طريقه و مشي خداوند است در حق كساني که قبل از تو فرستاديم از پيغمبران و نمي‌يابي از طريقه و مشي خداوند تغيير و تبديل و تحويلي سُنَّةَ مَن قَد أَرسَلنا قَبلَك‌َ مِن رُسُلِنا قوم نوح در مخالفت او بغرق هلاك شدند قوم هود عاد بباد قوم صالح ثمود بصيحه قوم لوط بخسف و حجارة قوم شعيب بصيحه قوم موسي فرعونيان بغرق خداوند چون ميدانست که در نسل اين‌ها مؤمن بوجود نمي‌آيد آنها را بعذاب دنيوي از بين ميبرد و همين است سنت الهي و البته قابل تغيير نيست فقط قوم يونس آن هم ايمان آوردند خدا بفضل و كرمش عذاب را از آنها برداشت که ميفرمايد إِلّا قَوم‌َ يُونُس‌َ لَمّا آمَنُوا كَشَفنا عَنهُم عَذاب‌َ الخِزي‌ِ فِي الحَياةِ الدُّنيا وَ مَتَّعناهُم إِلي حِين‌ٍ يونس آيه 98.
وَ لا تَجِدُ لِسُنَّتِنا تَحوِيلًا بلكه نفي ابد ميكند ميفرمايد فَلَن تَجِدَ لِسُنَّت‌ِ اللّه‌ِ تَبدِيلًا وَ لَن تَجِدَ لِسُنَّت‌ِ اللّه‌ِ تَحوِيلًا فاطر آيه 43 قوم شما هم بايد انتظار اينکه نوع بلاها را داشته باشند چنانچه ميفرمايد فَهَل يَنظُرُون‌َ إِلّا سُنَّت‌َ الأَوَّلِين‌َ فاطر آيه 40.
و اينکه امهال الهي براي اينست که يا خود آنها بشرف اسلام مشرف ميشوند
جلد 12 - صفحه 293
يا در نسل آنها مؤمن بوجود مي‌آيد چنانچه امير المؤمنين عليه السّلام و ابي عبد اللّه عليه السّلام هم در ميدان جنگ در نسل آنها مؤمني باشد از قتل او خود داري مي‌كردند.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 77)- این تنها مربوط به مشرکان عرب نیست: «این سنّت (ما در مورد) پیامبرانی است که پیش از تو فرستادیم و هرگز برای سنّت ما تغییر و دگرگونی
ج2، ص660
نخواهی یافت» (سُنَّةَ مَنْ قَدْ أَرْسَلْنا قَبْلَکَ مِنْ رُسُلِنا وَ لا تَجِدُ لِسُنَّتِنا تَحْوِیلًا).
این سنت از یک منطق روشن سر چشمه می‌گیرد و آن این که چنین قوم ناسپاسی که چراغ هدایت خود را می‌شکنند سنگر نجات خویش را ویران می‌کنند.
آری! چنین قومی دیگر لایق رحمت الهی نیستند، و مجازات آنها را فرا خواهد گرفت، و می‌دانیم خداوند تبعیضی در میان بندگانش قائل نیست، یعنی در مقابل اعمال یکسان با شرائط یکسان مجازات یکسان قائل می‌شود.
و این است معنی عدم تخلف سنّتهای پروردگار.
نکات آیه
۱- سنّت خداوند، بر هلاک ساختن امتهایى که اقدام به اخراج و تبعید رسولان الهى از سرزمین خود نمودند. (لیخرجوک منها و إذًا لایلبثون خلفک إلاّ قلیلاً. سنّة من قد أرسلنا قبلک من رسلنا)
۲- تبعید رسولان الهى، داراى عقوبت سخت دنیوى (إذًا لایلبثون خلفک إلاّ قلیلاً سنّة من قد أرسلنا قبلک من رسلنا)
۳- رسالت انبیا، جریانى مستمر در طول تاریخ بشر قبل از پیامبر اسلام(ص) (من قد أرسلنا قبلک من رسلنا)
۴- بسیارى از رسولان الهى، چونان پیامبر(ص)، با توطئه و کارشکنى و تهدید به تبعید و اخراج از وطن خویش، رو به رو بودند. (و إن کادوا لیستفزّونک ... سنّة من قد أرسلنا قبلک من رسلنا)
۵- رسولان الهى در پیشگاه خداوند، داراى عظمت و منزلتى والا (سنّة من قد أرسلنا قبلک من رسلنا) از اینکه خداوند مى فرماید: «امتهایى که پیامبران را از سرزمین خویش اخراج کردند، گرفتار هلاکت شدند» استفاده مى شود که آنان در پیشگاه خداوند، ارج و منزلتى والا داشتند.
۶- سنتهاى الهى، قوانینى خلل ناپذیر و غیر قابل تغییر (و لاتجد لسنّتنا تحویلاً)
۷- دلدارى خداوند به پیامبر(ص)، در قبال توطئه ها و تلاشهاى مشرکان (و إن کادوا لیستفزّونک من الأرض لیخرجوک منها و إذًا لایلبثون خلفک إلاّ قلیلاً. سنّة من قد أرسلنا قبلک من رسلنا و لاتجد لسنّتنا تحویلاً) تذکر به سنت حتمى الهى بر هلاکت متجاوزان به حقوق انبیا، پس از طرح توطئه هاى مشرکان مکه، مى تواند به منظور یاد شده باشد.
۸- تحولات تاریخ، بر اساس سنتهاى الهى حاکم بر آنهاست. (و إذًا لایلبثون خلفک إلاّ قلیلاً. سنّة من قد أرسلنا قبلک من رسلنا و لاتجد لسنّتنا تحویلاً)
موضوعات مرتبط
- امّتهاى پیشین: هلاکت امّتهاى پیشین ۱
- انبیا: آثار تبعید انبیا ۲; تاریخ انبیا ۳، ۴; تبعید انبیا ۴; توطئه علیه انبیا ۴; تهدید انبیا ۴; دشمنان انبیا ۴; رسالت انبیا ۳; فضایل انبیا ۵; کیفر تبعید انبیا ۱; کیفر دنیوى تبعید انبیا ۲
- تاریخ: قانونمندى تاریخ ۸
- خدا: حاکمیت سنتهاى خدا ۸; حتمیت سنتهاى خدا ۶; سنتهاى خدا ۱
- کیفر: عوامل کیفر ۲
- محمد(ص): تبعید محمد(ص) ۴; توطئه علیه محمد(ص) ۴، ۷; تهدید محمد(ص) ۴; دشمنان محمد(ص) ۴; دلدارى به محمد(ص) ۷
- مشرکان: توطئه مشرکان ۷
منابع
