البقرة ٢٠
ترجمه
البقرة ١٩ | آیه ٢٠ | البقرة ٢١ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«یَکَادُ»: نزدیک است. ماضی آن (کَادَ) است. صورت مثبت این فعل، مفهوم جمله را منفی میسازد (نگا: نور / و ) و صورت منفی این فعل، مفهوم جمله را مثبت مینماید (نگا: بقره / ، نور / ). «یَخْطَفُ»: میرباید. «أَبْصَارَ»: چشمها، دیدگان. «کُلَّمَا»: هر زمان، وقتی که. «أَضَآءَ»: روشن گردید. روشن کرد. از مصدر (إضَاءَة) از افعال ذووجهین است. «أَظْلَمَ»: تاریک گردید. تیره شد. «قَامُوا»: توقّف کردند. ایستادند. «سَمْعِ»: نیروی شنوائی. در اینجا به معنی عضو شنوائی، یعنی گوش است.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يُجَادِلُ... (۲) وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يُجَادِلُ... (۰) وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَعْبُدُ... (۰) وَ الَّذِينَ کَفَرُوا أَعْمَالُهُمْ... (۲) أَوْ کَظُلُمَاتٍ فِي بَحْرٍ لُجِّيٍ... (۲) يَوْمَ تَرَى الْمُؤْمِنِينَ وَ... (۰) يَوْمَ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَ... (۰) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا... (۵) فَاصْبِرْ لِحُکْمِ رَبِّکَ وَ لاَ... (۰) مُذَبْذَبِينَ بَيْنَ ذٰلِکَ لاَ... (۰)
تفسیر
نکات آیه
۱ - منافقان در برابر درخشش اسلام و پیشرفت آن، خود را درمانده و در بن بست مى بینند. (یکاد البرق یخطف أبصرهم) در این آیات وضعیت منافقان در برابر اسلام در قالب چند تشبیه، بیان شده است; چنان که مفسّران گفته اند: در جمله «یکاد البرق ...» اسلام و امکانات فراهم شده در پرتو آن، به «برق» تشبیه شده و به دنبال آن فرصت طلبى منافقان در بهره گیرى از مواهب آن، در قالب تشبیه دیگرى بیان گردیده است.
۲ - منافقان درعین درمانده شدن در برابر اسلام، با فرصت طلبى در پى بهره بردارى از مواهب آن هستند. (کلّما أضاء لهم مشوا فیه)
۳ - بهره بردن از مزایاى جامعه اسلامى و به کنار نشستن به هنگام دشواریها و سختیها، از ویژگیهاى منافقان است. (و إذا أظلم علیهم قاموا)
۴ - خداوند با سلب درک و فهم از برخى منافقان، آنان را حق ناپذیر کرده و برخى دیگر را براى انتخاب هدایت، مهلت مى دهد. (و لو شاء اللّه لذهب بسمعهم و أبصرهم)
۵ - منافقان، سزاوار محروم شدن از توانایى شناخت معارف الهى هستند. (و لو شاء اللّه لذهب بسمعهم و أبصرهم)
۶ - خداوند بر انجام هر کارى تواناست. (إنّ اللّه على کل شىء قدیر)
روایات و احادیث
۷ - از امام صادق (ع) روایت شده که: قیل لأمیرالمؤمنین (ع) هل یقدر ربک أن یدخل الدنیا فى بیضة من غیر أن تصغر الدنیا و تکبر البیضة؟ قال: إن اللّه تبارک و تعالى لاینسب إلى العجز و الذى سألتنى لایکون;[۱] از امیر المؤمنین (ع) سؤال شد: آیا خداوند مى تواند دنیا را در تخم مرغى جاى دهد بدون اینکه دنیا کوچک یا تخم مرغ بزرگ شود؟ فرمود: خداى تبارک و تعالى موصوف به ناتوانى نمى شود ولى آنچه مورد سؤال توست شدنى نیست (محال است).
موضوعات مرتبط
- اسماء و صفات: قدیر ۶
- جامعه اسلامى: استفاده از جامعه اسلامى ۳
- خدا: قدرت خدا ۶; محدوده قدرت خدا ۷
- دین: محرومان از فهم دین ۵
- منافقان: جهل منافقان ۵; حق ناپذیرى منافقان ۴; سلب ادراک منافقان ۴، ۵; شکست منافقان ۱; عجز منافقان ۲، ۵; فرار منافقان از مشکلات ۳; فرصت طلبى منافقان ۲، ۳; محرومیت منافقان ۵; منافقان و اسلام ۱، ۲; منافقان و تعالیم دین ۵; مهلت به منافقان ۴; ویژگیهاى منافقان ۳
منابع
- ↑ توحید صدوق، ص ۱۳۰، ح ۹، باب ۹; نورالثقلین، ج ۱، ص ۳۹، ح ۳۶.