المجادلة ١

قَدْ سَمِعَ‌ اللَّهُ‌ قَوْلَ‌ الَّتِي‌ تُجَادِلُکَ‌ فِي‌ زَوْجِهَا وَ تَشْتَکِي‌ إِلَى‌ اللَّهِ‌ وَ اللَّهُ‌ يَسْمَعُ‌ تَحَاوُرَکُمَا إِنَ‌ اللَّهَ‌ سَمِيعٌ‌ بَصِيرٌ

ترجمه

مکارم شیرازیبهرامپورفولادوندالهی قمشه‌ایانصاریانآیتیخرمشاهیمجتبویخرمدلصادقی تهرانیمعزی

خداوند سخن زنی را که درباره شوهرش به تو مراجعه کرده بود و به خداوند شکایت می‌کرد شنید (و تقاضای او را اجابت کرد)؛ خداوند گفتگوی شما را با هم (و اصرار آن زن را درباره حل مشکلش) می‌شنید؛ و خداوند شنوا و بیناست.

قطعا خدا سخن زنى را كه در باره‌ى شوهرش با تو مجادله مى‌كرد و به خدا شكايت مى‌نمود شنيد، و خدا گفت و گوى شما را مى‌شنود. همانا خدا شنواى بيناست

خدا گفتار [زنى‌] را كه در باره شوهرش با تو گفتگو و به خدا شكايت مى‌كرد شنيد؛ و خدا گفتگوى شما را مى‌شنود، زيرا خدا شنواى بيناست.

(ای رسول ما) خدا سخن آن زن را که درباره شوهرش با تو به مجادله برخاسته و شکوه او به خدا می‌برد محققا شنید و گفتگوهای شما را نیز خدا می‌شنود که خدا البته شنوا و بیناست. (اوس بن صامت با زن خود خوله بنت ثعلبه ظهار کرد یعنی گفت: «تو بر من چون مادری». و این کار در حکم طلاق و حرمت آور بود. زن نزد رسول آمد و حکم پرسید. رسول حکم به حرمت فرمود. زن باز مجادله کرد و آخر گفت: من به خدا شکوه می‌کنم از تنهایی و غربت خود. و آیه بعد راجع به حکم ظهار نازل شد و بر این فعل حرام کفّاره معیّن گردید).

به راستی خدا گفتار [زنی] را که درباره همسرش با تو گفتگو داشت و به خدا شکایت می کرد، شنید و خدا گفتگوی شما را می شنود؛ زیرا خدا شنوا و بیناست.

خدا سخن زنى را كه در باره شوهرش با تو به مجادله آمده است و به خدا شِكوه مى‌كند، شنيد. و خدا گفت و گوى شما را مى‌شنود، زيرا شنوا و بيناست.

به راستی که خداوند سخن زنی را که با تو درباره همسرش مجادله می‌کرد و به خداوند شکایت حال خود می‌گفت، شنید، و خداوند گفت و گوی شما دو تن را می‌شنود، چرا که خداوند شنوای بیناست‌

هر آينه خدا سخن آن زن را كه در باره شوى خود با تو گفت‌وگو و چون و چرا مى‌كرد و به خداى ناله و شكايت مى‌نمود شنيد، و خداوند گفت و شنود شما را مى‌شنيد. همانا خدا شنوا و بيناست.

خداوند گفتار آن زنی را می‌پذیرد که درباره‌ی شوهرش با تو بحث و مجادله می‌کند و به خدا شکایت می‌برد. خدا قطعاً گفتگوی شما دو نفر را می‌شنود، چرا که خدا شنوا و بینا است.

خدا به‌درستی گفته‌ی آن زنی را که درباره‌ی شوهرش با تو مجادله می‌نمود - در حالی‌که سوی خدا شکایت می‌بَرَد – شنید. خدا گفتگوی شما هر دو را می‌شنود. خدا همواره بسی شنوای بسیار بیناست.

هر آینه شنید خدا سخن آن زن را که با تو ستیزه می‌کرد درباره شویش و داوری می‌خواست از خدا و خدا می‌شنید گفتگوی شما را همانا خدا است شنوای بینا

سوره المجادلة	آیه ١	المجادلة ٢
سوره : سوره المجادلة نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٠ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«قَدْ سَمِعَ»: قطعاً شنید. شنیدن در اینجا به معنی پذیرفتن است. همان گونه که واژه (سَمِعَ) در حالت اعتدال نماز، در جمله سَمِعَ اللهُ لِمَنْ حَمِدَهُ به همین معنی است. آیه‌های نخستین این سوره درباره زنی به نام خَوْلَه است که از طرف شوهرش اوس بن صامت مورد بی‌مهری قرار می‌گیرد و او را ظهار می‌کند که نوعی طلاق غیرقابل بازگشت در زمان جاهلیت بوده است. خَوله به پیش پیغمبر می‌آید و قضیه را مطرح می‌کند و تقاضای رجوع به پیش شوهر پشیمان خود را می‌کند. لیکن رسول خدا بدو می‌فرمایند: تو بر او حرام شده‌ای. در اینجا است که حکم مسأله ظهار به پیغمبر وحی می‌گردد و مشکل خوله برطرف می‌شود. «تَشْتَکِی»: شکایت می‌برد و تقاضای حل مشکل می‌کند. «تَحَاوُرَ»: گفتگو.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

سَوَاءٌ مِنْکُمْ‌ مَنْ‌ أَسَرَّ... (۱)

أَلاَ إِنَ‌ لِلَّهِ‌ مَا فِي‌... (۰) وَ لْيَسْتَعْفِفِ‌ الَّذِينَ‌ لاَ... (۰)

تفسیر

المیزاننمونهتسنیمنور

• آيات ۱ - ۶، سوره مجادله
• سنت جاهلى ((ظهار)) و الغاء و منكر دروغ اعلام كردن آن در آيه : الذين يظاهرون منكم ...))
• بيان كفاره ظهار و معناى جمله ((ثم يعودون لما قالوا...))
• رواياتى درباره شاءن نزول آيات مربوط به ظهار)

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - خداوند، خواسته زنى را که شوهرش او را ظهار کرده بود، استجابت کرد. (قد سمع اللّه قول الّتى تجدلک فى زوجها) «ظهار» نوعى طلاق بود که از عرب جاهلى باقى مانده و تا قبل از نزول این بخش از آیات، در میان مسلمانان نیز به آن عمل مى شد. در این نوع از طلاق، هر گاه شوهر به زنش مى گفت: «أنت علىّ کظهر اُمّى» زن حکم مادرش را پیدا مى کرد و بر او حرام مؤبّد مى شد. آیه شریفه درباره زنى بود که شوهرش او را ظهار کرد. آن زن که نمى خواست از شوهرش جدا شود، براى حل مشکل خود به محضر پیامبراکرم(ص) آمد و درخواست کرد که براى او چاره اندیشى کند. خداوند با ملغى کردن این رسم جاهلى، خواسته زن را اجابت فرمود. بنابراین «قد سمع اللّه» به معناى «قد استجاب اللّه» مى باشد و این کنایه اى رایج است.

۲ - زن ظهار شده، مایل نبود از شوهرش جدا شده و کانون خانواده اش متلاشى گردد. (قد سمع اللّه قول الّتى تجدلک فى زوجها)

۳ - زن ظهار شده، براى یافتن راه چاره به محضر رسول اکرم(ص) رسید و با آن حضرت درباره شوهرش گفتوگو کرد. (قد سمع اللّه قول الّتى تجدلک فى زوجها)

۴ - آزادى زنان براى ملاقات با پیامبراکرم(ص) و نیز گفتوگو و در میان گذاشتن مشکلات خویش با آن حضرت (قد سمع اللّه قول الّتى تجدلک فى زوجها)

۵ - زن ظهار شده، در حضور رسول اکرم(ص) از حادثه اى که برایش پیش آمده بود به خداوند شکایت برده، خواستار حل مشکل خویش شده بود. (تجدلک فى زوجها و تشتکى إلى اللّه)

۶ - گفتوگوى زن ظهار شده و رسول خدا(ص)، مسأله اى مهم بود و مورد عنایت ویژه خداوند قرار گرفت. (و اللّه یسمع تحاورکما) جمله «و اللّه یسمع تحاورکما» تنها براى بیان این مطلب نیست که خداوند گفتوگوى مذبور را مى شنید; زیرا این مطلب براى همه مسلمین روشن بود; بلکه مقصود بیان اهمیت مسأله و عنایت خاص خدا به آن است.

۷ - خداوند، «سمیع» (شنوا) و «بصیر» (بینا) است. (إنّ اللّه سمیع بصیر)

۸ - خداوند، همه گفتوگوها و سخنان محرمانه انسان ها را مى شنود و بر آنها آگاهى دارد. (قد سمع اللّه ... إنّ اللّه سمیع بصیر) برداشت یاد شده، به خاطر این نکته است که جمله «إنّ اللّه...» در مقام تعلیل مى باشد و این تعلیل، تعمیم دهنده حکم است.

روایات و احادیث

۹ - «عن أبى جعفر(ع) قال: إنّ امرأة من المسلمات أتت النبىّ(ص) فقالت: یا رسول اللّه إنّ فلاناً زوجى... أشکوه إلیک فقال: فیم تشکینه قالت: إنّه قال أنت علىّ حرام کظهر اُمّى... فسمع اللّه تبارک و تعالى مجادلتها لرسول اللّه فى ما شکت إلیه و أنزل اللّه فى ذلک قرآناً «...قد سمع اللّه قول الّتى تجادلک فى زوجها...; از امام باقر(ع) روایت شده است: زنى از زنان مسلمین نزد رسول خدا(ص) آمد و عرض کرد: اى رسول خدا! فلانى همسر من است... شکایت او را براى تو آورده ام. رسول خدا(ص) فرمود: در چه چیز از او شکایت دارى؟ گفت: [مرا با «ظهار» بر خود حرام کرده] و گفته است: «أنت علىّ حرام کظهر أمّى» ...پس خداى تبارک و تعالى مجادله او را درباره همسرش با رسول خدا(ص) شنید و در این باره آیه اى نازل فرمود (قد سمع اللّه قول الّتى تجادلک فى زوجها)».

موضوعات مرتبط

• اسماء و صفات: بصیر ۷; سمیع ۷
• خدا: شنوایى خدا ۸; علم غیب خدا ۸
• خوله بنت ثعلبه: اجابت دعاى خوله بنت ثعلبه ۱; شکایت خوله بنت ثعلبه ۵; علایق خانوادگى خوله بنت ثعلبه ۲; قصه ظهار خوله بنت ثعلبه ۱، ۲، ۳، ۵، ۹
• زن: آزادى زن در صدراسلام ۴
• محمد(ص): گفتگوى خوله بنت ثعلبه با محمد(ص) ۳، ۶; گفتگوى زنان با محمد(ص) ۴