السجدة ٢٦
ترجمه
| السجدة ٢٥ | آیه ٢٦ | السجدة ٢٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لَمْ یَهْدِ لَهُمْ؟»: برای آنان روشن و آشکار نشده است؟ (نگا: اعراف / . فاعل (لَمْ یَهْدِ) مضمون جمله (کَمْ أَهْلَکْنَا مِن قَبْلِهِم مِّنَ الْقُرُونِ) است. «الْقُرُونِ»: مردمان نسلهای گوناگون (نگا: انعام / . «أَفَلا یَسْمَعُونَ»: آیا نمی‌شنوند؟ مراد از شنیدن، تدبّر و تفکّر و عبرت گرفتن است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
أَ وَ لَمْ يَهْدِ لِلَّذِينَ... (۲) أَ فَلَمْ يَهْدِ لَهُمْ کَمْ... (۷) وَ کَمْ أَهْلَکْنَا قَبْلَهُمْ مِنْ... (۴) فَکَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ... (۲) فَتِلْکَ بُيُوتُهُمْ خَاوِيَةً بِمَا... (۱)
الَّذِينَ کَذَّبُوا شُعَيْباً کَأَنْ... (۰) أَ فَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ... (۱)
تفسیر
- آيات ۱۵ - ۳۰، سوره سجده
- از نظر اوصافشان
- معرفى مؤ منين از نظر اعمالشان
- بشارت به مؤ منين به پاداشى مافوق علم و تصور همگان (فلا تعلم نفس ما اخفى لهم منقرة اعين )
- مقايسه مومن و كافر از نظر عاقبت آنها، پاداش و جزاى الهى
- وجوه مختلف درباره مراد از ((بلقائه )) در آيه ((و لقد آتينا موسى الكتاب فلا تمنفى مربة من لقائه ...))
- مقصود از ((فتح )) در آيه : ((و يقولون متى هذا الفتح ...))
- بحث روايتى
- رواياتى در عظمت نماز شب و فضيلت شب و روز جمعه
- چند روايت در ذيل آيه ((افمن كان مؤ منا كمن فاسقا...)) و ((لنذيقنهم من العذاب الادنى...))
نکات آیه
۱ - هلاکت ملت هاى کفرپیشه، در گذشته درس عبرتى براى آیندگان است. (أوَلم یهد لهم کم أهلکنا من قبلهم من القرون) «قرون» جمع «قرن» و به معناى قوم و ملتى است که در یک زمان، زندگى مى کرده اند (مفردات راغب).
۲ - مردم مکه، از نسل هاى پیشین که به سبب کفرپیشگى، به قدرت الهى هلاک و منقرض شدند، آگاه بودند. (أوَلم یهد لهم کم أهلکنا) «یهد» متعدى به «لام» شده و معناى «یبیّن» مى دهد. لازم به ذکر است که به دلیل مکى بودن سوره سجده، مرجع ضمیر در «لهم» مشرکان مکه اند.
۳ - کافران، از فرجام امت هاى پیشین (هلاکت شان)، عبرت نگرفتند. (أوَلم یهد لهم کم أهلکنا من قبلهم من القرون) همزه در «أوَلم یهد...» انکارى است. بنابراین، معنا چنین مى شود: «آنان، از هلاکت امت هاى پیشین هدایت نگرفتند».
۴ - تاریخ و سرگذشت ناگوار پیشینیان کافر، حامل آیه هاى فراوانى از قدرت نمایى خداوند است. (أوَلم یهد لهم کم أهلکنا من قبلهم من القرون ... إنّ فى ذلک لأیت)
۵ - آثار برخى اقوام کفرپیشه پیشین، در گذرگاه مردم مکه، در عصر پیامبر وجود داشت. (أهلکنا من قبلهم من القرون یمشون فى مسکنهم) بنابراین که مرجع ضمیر در «قبلهم» و فاعل «یمشون» کافران مکه باشد، نکته بالا به دست مى آید.
۶ - ملت هاى زیادى از اقوام کافر، درگذشته هلاک شدند. (کم أهلکنا) «کم» خبریه، مفید کثرت و زیادى است.
۷ - کافران، از سوى خدا به خاطر عبرت نگرفتن از هلاکت کافران پیشین، توبیخ شدند. (أوَلم یهد لهم کم أهلکنا من قبلهم من القرون ... أفلایسمعون) همزه «أفلایسمعون» تقریرى و همراه با توبیخ است.
۸ - هلاکت امت هاى کافر پیشین، در حال غفلت و سرگرمى آنان به دنیا، بوده است. (أهلکنا ... یمشون فى مسکنهم) احتمال دارد که جمله «یمشون...» حال براى مفعول «أهلکنا» باشد.
۹ - تاریخ گذشتگان، آیینه عبرت آیندگان است. (أوَلم یهد لهم کم أهلکنا ... إنّ فى ذلک لأیت)
۱۰ - هلاکت امت هاى کفرپیشه، به صورت ناگهانى و غافل گیرانه، بوده است. (أهلکنا من قبلهم من القرون یمشون فى مسکنهم) احتمال دارد که جمله «یمشون...» حال براى مفعول فعل «أهلکنا» باشد که متضمن معناى ناگهانى بودن هلاک است.
۱۱ - سقوط ملت ها و تمدن ها، جلوه اى از آیات (قدرت) الهى است. (أهلکنا من قبلهم ... إنّ فى ذلک لأیت)
۱۲ - خبر هلاکت ملت هاى کفرپیشه پیشین، کراراً به گوش مردم مکه رسیده بود. (أوَلم یهد لهم کم أهلکنا من قبلهم من القرون ... أفلایسمعون) فعل مضارع «یسمعون» در آیه مى تواند اشعار به تکرار شنیدن این گونه خبرها داشته باشد.
۱۳ - تاریخ عبرت آموز گذشتگان، تأثیرى در کفرپیشگان ندارد. (أوَلم یهد لهم ... أفلایسمعون)
۱۴ - تحولات تاریخ، قانون مند است. (أوَلم یهد لهم کم أهلکنا ... إنّ فى ذلک لأیت) یادآورى هلاکت اقوام کفرپیشه، به منظور ارائه آیات خدا و هشدار به ادامه دهندگان راه کافران پیشین، حکایت از قانون مندى تاریخ و تکرار حوادث آن با به وجود آمدن شرایط مشابه مى کند.
موضوعات مرتبط
- آثارباستانى: آثارباستانى در صدراسلام ۵
- آیات خدا :۴، ۱۱
- اقوام پیشین: آثارباستانى اقوام پیشین ۵; انقراض اقوام پیشین ۲; عبرت از اقوام پیشین ۱; فرجام اقوام پیشین ۴; هلاکت اقوام پیشین ۱، ۲، ۳، ۶، ۷، ۸، ۱۰، ۱۲
- تاریخ: عبرت از تاریخ ۹، ۱۳; قانونمندى تاریخ ۱۴
- تمدنها: انقراض تمدنها ۱۱
- خدا: سرزنشهاى خدا ۷; نشانه هاى قدرت خدا ۴
- دنیا: سرگرمى به دنیا ۸
- عبرت: عوامل عبرت ۱، ۹
- کافران: سرزنش کافران ۷; عبرت ناپذیرى کافران ۳، ۷، ۱۳; غفلت کافران ۸
- مکه: اهل مکه و تاریخ ۱۲; علم اهل مکه ۲
- هلاکت: هلاکت غافلگیرانه ۱۰
