المؤمنون ١١٥
ترجمه
| المؤمنون ١١٤ | آیه ١١٥ | المؤمنون ١١٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«عَبَثاً»: بیهوده. باطل. بی‌فلسفه و حکمت. مراد این است که خداوند مردمان را در اصل برای سزا و جزای آخرت آفریده است (نگا: یونس / .
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ مَا خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَ... (۱) أَ يَحْسَبُ الْإِنْسَانُ أَنْ... (۱) وَ مَا خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَ... (۱)
هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِيَاءً... (۲) وَ هُوَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ... (۱) مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ... (۰)
تفسیر
- آيات ۹۹ - ۱۱۸، سوره مومنون
- وصف حال مشركين در حال رويارو شدن با مرگ و تمناى بازگشت نمودن و عدم اجابت آن(قال ربّ ارجعون ...)
- معناى ((برزخ )) و مراد از: ((و من ورائهم برزخ الى يوم يبعثون ))
- مقصود از اينكه در قيامت حسب و نسبى در بين نيست و كسى ازحال ديگرى نمى پرسد
- توضيح اينكه اهل عذاب در مقام اعتراف و تقاضاى برگشت مى گويند: ((ربّنا غلبت علينا شقوتنا...))
- جواب رد خداوند به توبه و تقاضاى دوزخيان
- اشاره به برهانى براى مساءله بعث با بيان منزه بودن خداى ملك حق از انجام كار بيهوده و عبث .
- بحث روايتى
- پاره اى از روايات مربوط به برزخ و احوال آن
- در قيامت هر حسب و نسبى منقطع است جز حسب و نسب رسول اللّه (ص )
- روايتى ديگرى درباره بهشت و دوزخ و ساكنان آنها
نکات آیه
۱ - توبیخ کافران از سوى خدا، به خاطر بى فرجام شمردن زندگى دنیوى و انکار حیات اخروى (أفحسبتم أنّما خلقنکم ... لاترجعون) استفهام در آیه یاد شده، براى انکار توبیخى است و مراد از ضمیرهاى خطاب، کافران و منکران معاد مى باشد. «حِسبان» (مصدر «حسبتم») به معناى پنداشتن و «عبث» به معناى بى هدف است.
۲ - گزاف و بى هدف شمردن آفرینش انسان، پندارى غلط و ناروا (أفحسبتم أنّما خلقنکم عبثًا)
۳ - بینش غلط نسبت به هدف آفرینش (بازگشت به سوى خدا)، ریشه انحرافات بشر و عامل دوزخى شدن وى (قالوا ربّنا غلبت علینا شقوتنا ... أفحسبتم أنّما ... لاترجعون)
۴ - انکار معاد، مستلزم بیهوده شمردن آفرینش انسان (أنّما خلقنکم عبثًا و أنّکم إلینا لاترجعون)
۵ - زندگى دنیوى، در پرتو وجود معاد و حیات اخروى، ارزشمند و هدفدار مى شود. (أفحسبتم أنّما خلقنکم عبثًا و أنّکم إلینا لاترجعون)
۶ - انسان، در حرکت و بازگشت به سوى خدا است. (و أنّکم إلینا لاترجعون)
۷ - معاد، بازگشت انسان به خدا و حضور در محضر او است. (و أنّکم إلینا لاترجعون)
موضوعات مرتبط
- آخرت: سرزنش مکذبان آخرت ۱
- انسان: بینش پوچى خلقت انسان ۲; زمینه بینش پوچى خلقت انسان ۴; فرجام انسان ۶; فلسفه خلقت انسان ۳
- بازگشت به خدا ۳، ۶، ۷:
- باطل : بینش باطل ۲
- جهنم: موجبات جهنم ۳
- خدا: سرزنشهاى خدا ۱; محضر خدا ۷
- زندگى: اهمیت زندگى اخروى ۵; اهمیت زندگى دنیوى ۵
- عقیده: آثار عقیده باطل ۳
- کافران: سرزنش کافران ۱
- گمراهى: عوامل گمراهى ۳
- معاد: آثار تکذیب معاد ۴; اهمیت معاد ۵; حقیقت معاد ۷
