الزمر ٧١
ترجمه
| الزمر ٧٠ | آیه ٧١ | الزمر ٧٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«سِیقَ»: سوق داده شد. رانده شد. «زُمَراً»: جمع زُمْرَة، گروه گروه. فوج فوج. دسته دسته. «خَزَنَتُهَا»: خَزَنَة جمع خازِن، محافظان، نگهبانان. «رُسُلٌ مِّنکُمْ»: پیغمبرانی از جنس و نوع خودتان. مراد این است که پیغمبران به زبان خودتان شریعت را به شما تفهیم کرده‌اند. «أَلَمْ یَأْتِکُمْ رُسُلٌ مِّنکُمْ»: این پرسش جنبه توبیخ و تهدید دارد «حَقَّتْ کَلِمَةُ ...»: (نگا: یونس / و ، نحل / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
مَنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا يَهْتَدِي... (۲) وَ نَسُوقُ الْمُجْرِمِينَ إِلَى... (۱) يَوْمَ يُدَعُّونَ إِلَى نَارِ... (۱) تَکَادُ تَمَيَّزُ مِنَ الْغَيْظِ... (۴) قَالُوا بَلَى قَدْ جَاءَنَا نَذِيرٌ... (۴) وَ قَالُوا لَوْ کُنَّا نَسْمَعُ أَوْ... (۲) فَاعْتَرَفُوا بِذَنْبِهِمْ فَسُحْقاً... (۰) قَالُوا بَلَى قَدْ جَاءَنَا نَذِيرٌ... (۴)
کَذٰلِکَ حَقَّتْ کَلِمَةُ رَبِّکَ... (۳) وَ مَنْ يَهْدِ اللَّهُ فَهُوَ... (۱) يَوْمَ نَحْشُرُ الْمُتَّقِينَ إِلَى... (۱)
تفسیر
- آيات ۶۲ - ۷۵ سوره زمر
- اشاره به وحدانيت خدا در ربوبيت با بيان اينكه او خالق همه چيز ووكيل بر همه چيز است
- اشاره به عدم منافات عصمت با اختيار و بيان اينكه نهى پيامبر صلى الله عليه و آله ازشرك ورزيدن ،نهى حقيقى است
- معناى اينكه درباره مشركين فرمود: و ما قدروداالله حق قدره
- مراد از اينكه زمين در قيامت در قبضه خداوند است
- توضيحى درباره نفخه صور وصعقه آسمانيان و زمينيان
- مقصود از استثناء الا من شاءالله در آيه و نفس فى الصور...
- نفخه دوم و زنده شدن مردگان در قيامت
- مراد از اشراق زمين به نور پروردگارش در قيامت ، و وجوهى كه در اين باره گفته شدهاست
- كلام صاحب كشاف در معنى روشن شدن زمين به نور پروردگارش در قيامت و دواشكال به آن
- حق به طلب در تفسير و اشرقت الاءرض بنور ربها
- كافران دسته دسته به جهنم و متقين گروه گروه به بهشت هدايت مى شوند
- سخن بهشتيان بعد از ورود به بهشت
- طواف ملائكه گرداگرد عرش الهى در قيامت و تسبيح آنان خداونند را
- رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته
- دو روايت درباره اينكه بهشت و جهنم را درب هايى است
نکات آیه
۱ - کافران پس از حسابرسى اعمالشان، دسته دسته و گروه گروه به دوزخ رانده خواهند شد. (و وضع الکتب ... و وفّیت کلّ نفس ما عملت ... و سیق الذین کفروا إلى جهنّم زمرًا) «زمرة» (مفرد «زمر») به معناى گروه و دسته است که به دنبال گروه و دسته اى دیگر باشند. بنابراین پیام آیه شریفه این مى شود که کافران به چند دسته تقسیم شده; آن گاه دسته دسته به دنبال هم وارد دوزخ خواهند شد.
۲ - کفر، داراى مراتب گوناگون است و کافران، در درکات مختلف دوزخ جاى دارند. (و سیق الذین کفروا إلى جهنّم زمرًا حتّى إذا جاءوها فتحت أبوبها) تقسیم شدن کافران به چند دسته و گروه و نیز ورود آنان از درب هاى گوناگون جهنم ، مى تواند حاکى از حقیقت یاد شده باشد.
۳ - وجود فاصله میان موقف کافران، در محشر و دوزخ (و سیق الذین کفروا إلى جهنّم زمرًا) «سوق» (مصدر «سیق») به معناى راندن و تحریک کردن به رفتن است. آمدن این واژه با حرف «إلى»، نشانگر وجود مسیرى براى سوق دادن و راندن دوزخیان به سوى مقصدى است.
۴ - باز شدن درب هاى دوزخ، هنگام نزدیک شدن کافران به آن (حتّى إذا جاءوها فتحت أبوبها)
۵ - درب هاى دوزخ، پیش از آمدن کافران بسته است. (حتّى إذا جاءوها فتحت أبوبها)
۶ - دوزخ، داراى درب هاى متعدد (فتحت أبوبها)
۷ - دوزخ، داراى نگهبان و دربانان متعدد است. (و قال لهم خزنتها) «خازن» (مفرد «خزنة») در اصل به کسى گویند که حافظ اشیایى باشد که در مکانى قرار دارد.
۸ - کافران به هنگام رسیدن به درب هاى دوزخ، مورد سرزنش نگهبانان و دربانان قرار خواهند گرفت. (و قال لهم خزنتها ألم یأتکم) برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که همزه در «ألم یأتکم» براى استفهام توبیخى مى باشد.
۹ - پرسش ملامت آمیز نگهبانان و دربانان دوزخ از کافران، درباره آمدن پیامبران تلاوت کننده آیات الهى و انذارگران (و قال لهم خزنتها ألم یأتکم رسل منکم یتلون علیکم ءایت ربّکم و ینذرونکم لقاء یومکم هذا)
۱۰ - اعتراف کافران در حضور نگهبانان و دربانان دوزخ، به آمدن پیامبران تلاوت گر آیات خداوند و انذارگران الهى براى هدایت آنان (ألم یأتکم رسل منکم یتلون علیکم ءایت ربّکم و ینذرونکم لقاء یومکم هذا)
۱۱ - تاریخ بشر، برخوردار از رسولان متعدد (رسل)
۱۲ - پیامبران، از جنس بشر بوده و از میان متن جامعه خویش برخاسته اند. (رسل منکم)
۱۳ - فرستادگان الهى، با در دست داشتن وحى الهى در قالب عبارت هاى قابل تلاوت در میان مردم، مبعوث مى شدند. (ألم یأتکم رسل منکم یتلون علیکم ءایت ربّکم)
۱۴ - تلاوت وحى و آیات الهى براى مردم، از وظایف فرستادگان الهى (رسل منکم یتلون علیکم ءایت ربّکم)
۱۵ - آیات و نشانه هاى خداوند، متعدد و گوناگون است. (ءایت ربّکم)
۱۶ - قابل شناخت بودن خداوند، از راه وحى و آیات و نشانه هاى او (ألم یأتکم رسل منکم یتلون علیکم ءایت ربّکم) سرزنش شدن کافران به خاطر توجه نکردن به آیات الهى، نشانگر این حقیقت است که آیات الهى، قابل شناخت است و انسان از این راه مى تواند به خدا پى ببرد.
۱۷ - اخطار و انذار مردم درباره رستاخیز انسان ها، از وظایف رسولان الهى (و ینذرونکم لقاء یومکم هذا)
۱۸ - دعوت مردم به یکتاپرستى و اعتقاد به روز رستاخیز، در رأس برنامه هاى فرستادگان الهى (یتلون علیکم ءایت ربّکم و ینذرونکم لقاء یومکم هذا)
۱۹ - عذاب شدن کافران در قیامت، امرى قطعى و سنت تغییرناپذیر الهى است. (و لکن حقّت کلمة العذاب على الکفرین) «حَقَّ» به معناى «ثَبَتَ» و «وَجَبَ» (ثابت و واجب شد) است و «کلمة» در آیه شریفه به معناى وعده و یا فرمان مى باشد.
۲۰ - عذاب الهى، سرنوشت محتوم کافران (و لکن حقّت کلمة العذاب على الکفرین)
۲۱ - کفر به خدا و انکار روز رستاخیز، موجب دوزخى شدن انسان ها است. (و لکن حقّت کلمة العذاب على الکفرین)
۲۲ - عذاب کافران، پس از اتمام حجت الهى بر آنان خواهد بود. (ألم یأتکم رسل منکم یتلون علیکم ءایت ربّکم ... قالوا بلى و لکن حقّت کلمة العذاب على الکفرین)
۲۳ - اعتراف کافران به کفر خویش و سزاوار عذاب بودن خود، در آستانه ورود به دوزخ (قالوا بلى و لکن حقّت کلمة العذاب على الکفرین) برداشت یاد شده بر این اساس مبتنى است که جمله «لکن حقّت کلمة العذاب على الکافرین» ادامه کلام کافران دوزخى باشد.
روایات و احادیث
۲۴ - «عن أمیرالمؤمنین(ع) إنّ جهنم لها سبعة أبواب، أطباق بعضها فوق بعض ... و وضع النیران بعضها فوق بعض فأسفلها جهنّم، و فوقها لظى و فوقها الحطمة فوقها سقر، و فوقها الجحیم و فوقها السعیر و فوقها الهاویة;[۱] از امیرالمؤمنین(ع) روایت شده است: جهنم هفت در ورودى دارد که آنها به صورت طبقاتى بر یکدیگر قرار گرفته اند... و آتش ها بعضى بر بالاى بعضى دیگر قرار دارد که طبقه زیرین آن جهنم است و طبقات بالاتر آن [به ترتیب] لظى، حطمه، سقر، جحیم، سعیر و هاویه مى باشد».
موضوعات مرتبط
- آیات خدا:C: ۶
- تلاوت آیات خدا ۹، ۱۰، ۱۴; تنوع آیات خدا ۱۵;:
- نقش آیات خدا: ۱۶
- اتمام حجت:C: ۶
- آثار اتمام حجت: ۲۲
- اقرار:C: ۶
- اقرار به نبوت انبیا ۱۰; اقرار به کفر: ۲۳
- انبیا:C: ۶
- انذارهاى انبیا ۹، ۱۰، ۱۷; بشر بودن انبیا:
- ۱۲; پرسش درباره انبیا ۹; تاریخ انبیا ۱۱;:
- تعالیم انبیا ۱۳; تعدد انبیا ۱۱; خاستگاه:
- انبیا ۱۲; رسالت انبیا ۱۴، ۱۷، ۱۸; مردمى بودن:
- انبیا ۱۲; نبوت انبیا ۱۳; نقش انبیا ۱۳، ۱۴;:
- وحى به انبیا ۱۳; هدایتگرى انبیا: ۱۰
- انذار:C: ۶
- انذار از قیامت: ۱۷
- انسان:C: ۶
- انذار انسان ها: ۱۷
- توحید:C: ۶
- دعوت به توحید عبادى: ۱۸
- جهنم:C: ۶
- پرسشهاى نگهبانان جهنم ۹; تعدد دربهاى:
- جهنم ۶; تعدد نگهبانان جهنم ۷; جحیم ۲۴;:
- حطمه ۲۴; سعیر ۲۴; سقر ۲۴; دربهاى جهنم ۵، ۲۴;:
- درکات جهنم ۲، ۳، ۲۴; سرزنشهاى نگهبانان:
- جهنم ۸، ۹; لظى ۲۴; کیفیت ورود به جهنم ۱;:
- گشودن دربهاى جهنم ۴; گواهى نگهبانان:
- جهنم ۱۰; موجبات جهنم ۲۱; ویژگیهاى جهنم: ۶،
- ۷; هاویه: ۲۴
- جهنمیان: ۱، ۲C: ۶
- گروههاى جهنمیان: ۱
- خدا:C: ۶
- راههاى خدا شناسى ۱۶; سنتهاى خدا ۱۹;:
- عذابهاى خدا: ۱۹، ۲۰
- رسولان خدا: ۱۳C: ۶
- شناخت:C: ۶
- ابزار شناخت: ۱۶
- عقیده:C: ۶
- اهمیت عقیده به قیامت: ۱۸
- قیامت:C: ۶
- آثار تکذیب قیامت ۲۱; مواقف قیامت: ۳
- کافران:C: ۶
- اتمام حجت بر کافران ۲۲; اقرار کافران: ۱۰،
- ۲۳; پرسش از کافران ۹; حتمیت عذاب اخروى:
- کافران ۱۹; حتمیت عذاب کافران ۲۰ ;حسابرسى:
- کافران ۱; سرزنش کافران ۸، ۹; عذاب کافران:
- ۲۲; فرجام کافران ۲۰; کافران در جهنم ۱، ۲، ۳;:
- کافران در قیامت ۳، ۱۹; کافران هنگام ورود:
- به جهنم: ۴، ۵، ۸، ۲۳
- کفر:C: ۶
- آثار کفر ۲۱; مراتب کفر: ۲
- وحى:C: ۶
- تلاوت وحى ۱۳، ۱۴; نقش وحى: ۱۶
منابع
- ↑ مجمع البیان، ج ۶، ص ۵۱۹; نورالثقلین، ج ۴- ، ص ۵۰۴، ح ۱۲۴.
