الفرقان ٥٨
ترجمه
| الفرقان ٥٧ | آیه ٥٨ | الفرقان ٥٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْحَیِّ»: (نگا: بقره / آل‌عمران / طه / . «کَفی بِهِ»: او کافی و بسنده است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ لِلَّهِ غَيْبُ السَّمَاوَاتِ وَ... (۲) قُلْ هُوَ الرَّحْمٰنُ آمَنَّا بِهِ وَ... (۱) رَبُ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ لاَ... (۱)
يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا... (۰) هُوَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ وَ... (۰)
تفسیر
- آيات ۴۱ ۶۲، سوره فرقان
- بيان استهزاء كفار و پاسخ خداوند به اين عمل آنها
- مراد از معبود گرفتن هواى نفس و توضيحى درباره جمله : ((اتخذ الهه هويه ))
- نفى سمع و عقل از كفار و تشبيه آنان به چهار پايانبل هم اضل سبيلا
- تشبيه و تنظير جهل و ضلالت مردم و هدايت آنان به وسيله انبياء، به كشيدن سايه و...
- معناى ((مد الظل )) از نظر ديگر مفسرين
- اشاره به نعمت باد و آب باران
- مقصود از اينكه فرمود با قرآن با دشمنان جهاد كن (جاهدهم به جهادا كبيرا)
- تشبيه انقسام مردم به مؤ من و كافر، به آب دو دريا (يكى گوارا و ديگرى ناگوار) وبه خلقت زن و مرد از نطفه
- مقصود از استثنا ((الا من شاء ان يتخذ الى زبه سبيلا)) در آيه :((قل ما اسئلكم عليه من اجر الا من شاء...))
- نظر مفسرين درباره استثناء مذكور
- تنها وكيل و متصرف در امور بندگان خدا است كه داراى حيات و ملك و علم مطلق است
- معناى جمله ((الرحمن فسئل به خبيرا)) و اقوال مختلف مفسرين در اين باره
- حكايت استكبار مشركين از سجده براى خداوند و فزونى نفرتشان از آن
- بيان استغنا و تعزز خداوند در مقابل استكبار مشركين
- تنظير روشنگرى عالم روحانى و معنوى انسانها باارسال رسل ، به روشنگرى عالم طبيعت با شمس و قمر
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته )
نکات آیه
۱ - پیامبر(ص)، مأمور توکل بر خداوند در انجام رسالت خویش و در برابر مخالفت هاى کافران (و توکّل على الحىّ الذى لایموت) توصیه به توکل، چون پس از آیات مربوط به موضوع قلمرو رسالت پیامبر(ص) و موضوع مخالفت هاى کافران مطرح شد (و کان الکافر على ربّه ظهیراً) حاکى است که این توصیه، در رابطه با آن دو موضوع مى باشد.
۲ - پیامبر(ص)، تنها مأمور انجام تکلیف بود نه مأمور به نتیجه. (و توکّل على الحىّ الذى لایموت) توصیه شدن پیامبر(ص) به توکل و وانهادن کارها به خداوند، پس از آن که خداوند آن حضرت را تنها مکلف به انذار و تبشیر کرد، مى تواند گویاى این حقیقت باشد که پیامبر(ص) تنها مأمور به انجام رسالت الهى خویش بود; نه مأمور به ثمر رسانیدن رسالت خود، هر چند با توسل به زور و یا ابزار دیگر باشد.
۳ - لزوم توکل و اعتماد به خداوند، بر مبلغان دینى در تأمین نیازهاى زندگى خویش (و توکّل على الحىّ الذى لایموت) فرمان خداوند به توکل بر او، پس از توصیه کردن به اظهار بى نیازى و درخواست مزد از مردم، مى تواند حاکى از این مطلب باشد که مبلغان دینى، در تأمین نیازهاى زندگى خویش باید تنها به خدا توکل کنند نه به مردم.
۴ - خداوند، زنده اى است جاویدان که هرگز او را مرگ درنمى یابد. (الحىّ الذى لایموت)
۵ - برخوردارى از حیات جاوید، مرز میان معبود حقیقى و غیر حقیقى (و توکّل على الحىّ الذى لایموت) برداشت فوق، از آن جا است که آیه شریفه در ردیف سلسله آیاتى قرار دارد که درصدد محکوم کردن شرک و بت پرستى و اثبات توحید است.
۶ - تنها معبود زنده و جاویدان (اللّه)، شایسته توکل و اعتماد است. (و توکّل على الحىّ الذى لایموت) توصیف خداوند به وصف «الحىّ الذى لایموت» به جاى آمدن اسم جلاله (اللّه)، مشعر به علیت است; یعنى، به این علت باید بر خدا توکل کرد که چون او زنده و جاویدان است.
۷ - توکل به غیر خداوند، کارى ناشایست و غیر منطقى (و توکّل على الحىّ الذى لایموت)
۸ - توصیه خداوند به پیامبر(ص) به تسبیح و تنزیه همراه با حمد و ستایش خداوند (و سبّح بحمده) «باء» در «بحمده» براى مصاحبت است.
۹ - قرین و همراه کردن تسبیح و تنزیه خداوند به حمد و ستایش او، امرى نیکو و پسندیده (و سبّح بحمده)
۱۰ - خداوند، بر احوال بندگان و به گناهان آنان، آگاهى کامل دارد. (و کفى به بذنوب عباده خبیرًا)
۱۱ - دلدارى خداوند به پیامبر(ص) در برابر مخالفت ها و نافرمانى هاى کافران (و کفى به بذنوب عباده خبیرًا) یادآورى آگاهى همه جانبه خداوند بر گناهان بندگان، مى تواند براى دلدارى به پیامبر(ص) باشد; چنان که مى تواند تهدیدى براى کافران ستیزه جو نیز باشد.
۱۲ - هر گناهى از هر کسى، مجازات الهى را در پى دارد. (و کفى به بذنوب عباده خبیرًا) یادآورى آگاهى همه جانبه خداوند، حاکى است که گناه از هر کس که باشد، در پى دارنده مجازات است.
موضوعات مرتبط
- اسماء و صفات: حى ۴; صفات جلال ۴
- انسان: حالات انسان ۱۰; گناهان انسان ۱۰
- تسبیح: تسبیح خدا ۸، ۹
- توکل: اهمیت توکل بر خدا ۱; بى منطقى توکل بر غیرخدا ۷; توکل بر خدا ۳، ۶
- حمد: حمد خدا ۸، ۹
- خدا: اختصاصات خدا ۶; توصیه هاى خدا ۸; جاودانگى خدا ۴; خدا و مرگ ۴; علم غیب خدا ۱۰
- عصیان: عصیان از محمد(ص) ۱۱
- عمل: عمل پسندیده ۹; عمل ناپسند ۷
- کافران: عصیان کافران ۱۱
- کیفر: نظام کیفرى ۱۲
- گناه: کیفر گناه ۱۲
- مبلغان: تأمین نیازهاى مادى مبلغان ۳; توکل مبلغان ۳; مسؤولیت مبلغان ۳
- محمد(ص): توصیه به محمد(ص) ۸; توکل محمد(ص) ۱; دلدارى به محمد(ص) ۱۱; عمل به تکلیف محمد(ص) ۲; محدوده مسؤولیت محمد(ص) ۲; مخالفان محمد(ص) ۱۱; مسؤولیت محمد(ص) ۱
- معبود راستین: جاودانگى معبود راستین ۵; ملاک معبود راستین ۵
